Motorcross Scheldegouwen
„Het Hemels Prentenboek
in Stedelijk Museum
111^.
ff
Mevr. Tavenler
pedicure
DE SCHELDEBODE VAN DINSDAG 17 MEI 1977
OQSTKAPELLE - Op He
melvaartsdag organiseert de
MAC Scheldegouwen voor de
14e keer zijn traditionele mo
torcross in het duingebied bij
Oostkapelle. Klapstuk van
deze cross is evenals in de
voorgaande jaren de kam
pioenswedstrijd voor de cate
gorie 125 cc junioren. Mede in
verband met de nu goede sa
menwerking tussen beide mo
torsportbonden KNVM en
NMB verschijnen er in deze
klas zo'n 50 renners aan de
start.
Grote kanshebber is onge
twijfeld Henk Pauw uit Apel
doorn maar er zijn meerdere
favorieten bij de KNMV ren
ners zoals Peter Groeneveld,
Win van de Brink en Henk van
Mierloo. Van de kant der NMB
renners-die voor de eerste keer
op het Zeeuwse circuit ver
schijnen is Leo Brands. Deze
Suzuki rijder uit Son is meer
dere malen kampioen geweest
bij de junioren 250 cc. Andere
bekende renners aangesloten
bij de NMB zijn: Arno Vonk,
Jan Lemmens, Wim Pepers,
Jan van Maldegem en good old
Peter van Gompel.
In de kwart liter klasse voor
junioren starten niet minder
dan negen Zeeuwen namelijk:
Jan Bouten (Vlissingen), Leo
Ovaa (Souburg), Jan Berend-
sen (Vlissingen), Jaap Verton
(Haamstede)Sjaak Meulmees-
ter (Koudekerke), Louis Murre
(Hansweert), Hans Witte
(Middelburg), Peter de Kunder
(Nieuwdorp) en Frans Bouten
(Vlissingen).
Leo Ovaa die vorig jaar op
een fraaie ttveede plaats beslag
legde aast uiteraard weer op
een goede prestatie. Favorie
ten in deze klasse zijn Gerrie
Doms, Hans Ramselaa en
Frank de Haan. Er zijn 51
deelnemers bij de 250 cc junio
ren. Bij de halve liter klasse
zijn dat er 44 waaronder als
enige Zeeuw Jan Witte uit
Middelburg. Henk van Mispel
start als grote favoriet. Meer
dere kanshebbers zijn: Johnny
van Keulen, Wim Anker, John
Bowier en Boy Wassink.
En ondanks het feit dat de
organisators dit jaar hebben
besloten -onder andere door
het brukbezette programma
geen zijspannen in te schake
len kan het zeker weer een
spektakelstuk worden op het
zanderige duincircuit in Oos
tkapelle.
De training duurt van elf uur
tot ongeveer één uur en de
wedstrijden beginnen om pre
cies twee uur. Zo rond half zes
wordt de finale van de kam
pioenscross verwacht. Men
heeft nu de beschikking over
twee grote parkeerplaatsen
vlak bij het circuit dat reeds
ver voor Oostkapelle door
Total-pijlen wordt aangege
ven.
Twee rijen palen en dubbele
afzetting met touw, alsmede
enkele honderden balen stroo
moeten renners en publiek
tegen ongelukken beschermen.
Het bestuur van Schelde
gouwen doet een beroep op de
toeschouwers om achter de af
zetting te blijven. Verder
wordt verzocht geen afval weg
te werpen. Dat scheelt de vaste
opruimingsploeg namelijk vele
uren.
Koetjes en
voor Indonesië
VLISSINGEN - Met ds. E.
Hoogerwerf, gereformeerd
predikant te Vlissingen, over
koetjes en kalfjes praten bete
kent beslist geen luchtig badi
nerend gesprek over niemen
dalletjes. Voor de bezoeker het
weet is hij al midden in de pro
blematiek van de Javaanse fa
milies gegooid, die een nieuw
bestaan trachten op te bouwen
in Zuid-Sumatra. De Vlis-
singse predikant heeft bijna
zes jaar temidden van deze
„transmigranten" gewerkt en
weet dus heel goed, waar hij
over praat. Hij heeft daar links
en rechts gepreekt, cursussen
gegeven samen met een arts)
over gezinsplanning, meege
werkt aan de opboilw van
kerkelijke gemeenten en met
een landbouwingenieur zich
ingezet voor de ontwikkeling
van de dessa-samenleving
(community development).
Allemaal geen koetjes en
kalfjes om over te praten. En
toch is in Vlissingen het laatste
half jaar zijn naam verbonden
geraakt aan deze, vooral voor
een agrarische samenleving, zo
nuttige dieren. Het afgelopen
jaar staken n.l. de hervormde
en gereformeerde diakenen in
Vlissingen de koppen bij el
kaar en startten met een actie
voor het werelddiakonaat. Zij
konden die actie heel gericht
gaan voeren, want inmiddels
had ds. Hoogerwerf een tast
baar doel voor hen aangedra
gen, waarbij de contacten al
aanwezig waren. Hulp aan Ja
vaanse transmigranten in de
vorm van extra financiën voor
het leen- en kredietfonds van
hun kerk, de Christelijke Kerk
van Zuid-Sumatra. Een kerk,
die samengesmolten is uit de
christelijke kerken van
Midden- en Oost-Java, respec
tievelijk voortgekomen uit het
gereformeerde en hervormde
zendingswerk. Ook hier dus
een samengaan van hervormd
en gereformeerd, iets wat in
Vlissingen nog eens extra aan
sprak. Het kredietfonds ver
leent renteloze voorschotten
aan transmigranten om een
koe of een transportfiets te ko
pen. De koeien worden voor
namelijk gebruikt als trekdier
voor ploeg of kar, terwijl de
fietsen het middel zijn om de
landbouwprodukten te ver
voeren. Meer geld betekent dus
meer koeien, die weer kalveren
kunnen krijgen èn meer fiet
sen.
Het idee om de actie „Koe
tjes en kalfjes" te noemen werd
geboren toen de werkgroep
tegen een grossier aanliep, die
zeer voordelig een partij blauw
porseleinen koetjes (en kalfjes)
kon leveren. De gemeenteleden
werden aangespoord om zo
veel mogelijk van deze ko-
misch uitziende koetjes te be
stellen en zo werd een aardig
basisbedrag binnengehaald.
Ds. Hoogerwerf: „Als ik deze
geinige koetjes binnenkort tij
dens mijn reis naar Indonesië
laat zien, dan weet ik nu al, dat
ze er daar niets van zullen be
grijpen. Een koe is daar een
koe, die heeft geen lachende
snuit". Maar de grote slag
werd toch wel enkele weken
geleden geslagen, toen een
groot aantal leden van gere
formeerde en hervormde kerk
zich hebben ingezet voor een
goed opgezette bazaar in het
Open Hof. Batig saldo: onge
veer dertigduizend gulden.
Gevoegd bij de twaalfduizend,
die al verzameld zijn, hoeft de
Vlissingse predikant niet met
lege handen in Zuid-Sumatra
aan te komen, wanneer hij één
dezer dagen op rondreis door
Indonesië ook een bezoek aan
zijn oude gebied zal brengen.
Toevallig kreeg de heer Ho-
gerwerf de kans geboden om
als leider van een reis naar In
donesië mee te gaan. De laatste
dagen van de rondreis zal hij
kunnen doorbrengen in Zuid-
Sumatra om te zien of er sinds
zijn vertrek eind 1973 veel ver
anderd is en om oude contac
ten weer te verstevigen.
Om gezondheidsredenen
was hij destijds genoodzaakt
eerder, voordat de afgesproken
acht jaar om waren, af te
zwaaien. Veel langer dan acht
jaar had hij er ook niet willen
blijven. „Je moet met al dit
werk in ontwikkelingsgebie
den oppassen, dat je geen
meerderwaardigheidsgevoel
krijgt. De mensen raken zo
gauw geneigd om maar aan te
nemen, dat jij het wel goed zal
kunnen of het wel zal regelen.
Daarbij had ik ook nogal
moeite met de typische Ja-
vaaane beleefdheid, waarbij ze
je altijd gelijk zullen geven".
Terug naar Holland, na zes
jaar ontwikkelingswerk, was
het kerkelijk leven hier, in de
geijkte hokjes, wat be
nauwend. Vlissingen trok hem
nog het meest, omdat hier al
een zekere samenwerkings
vorm tussen hervormd en gere
formeerd op gang is gekomen.
In Indonesië was, na de
mislukte communistische coup
in 1965, een grote overgang
naar de christelijke kerk ge
komen, gestimuleerd door de
regering, die het christendom
als de natuurlijke vijand van
het communisme zag. De kerk
op Java kon de toeloop niet
verwerken en riep de hulp in
van zes Nederlandse predikan
ten. Ds. Hoogerwerf werd, als
een van hen, na een kort ver
blijf op Java overgeplaatst
naar de Javaanse gemeen
schappen op Zuid-Sumatra.
„Al in 1904 was het
koloniaal bestuur hier begon
nen met een project van trans
migranten om de overbevol
king van Java wat te verlich
ten. Nu is de zuidelijke provin
cie Lampong, met drie miljoen
inwoners, voor 75% Javaans.
Het gaat hier om spontane en
door de regering geleide pro
jecten. De laatste zijn meestal
beter af dan de eerste, die vaak
alang-alang (wild gras) of oer
woud toegewezen krijgen". De
kerk doet in dit gebied wat zij
kan. Een speciale sociaal-
economische commissie, o.l.v.
de Javaanse landbouwinge
nieur Gunarto, geeft voortdu
rend adviezen aan de landver
huizers hoe zij zo goed moge
lijk gebruik kunnen maken van
hun nieuwe grond. Voor velen
zijn de levensomstandigheden
nog uiterst minimaal en de
nieuwkomers kunnen de hulp
van hun kerk goed gebruiken.
Toch kon ds. Hoogerwerf wel
eens moedeloos worden als hij
het totale gemis aan een goede
management zag. Vooral de
Javaan heeft hier niet veel ge
voel en begrip voor. De irriga
tiekanalen, die nog uit de Ne
derlandse tijd stammen, zijn
b.v. dertig jaar lang volkomen
verwaarloosd. „Het is heus
geen sprookje, dat de oudere
Indonesiërs het nog hebben
over „de goede oude tijd".
Maar al hadden ze het vroeger
stukken beter, toch hoor je
nooit iemand zeggen, dat hij de
Nederlanders weer terug wil
hebben".
Het „Koetjes en kalfjes" pro
ject loopt intussen nog tot de
zomer door. Mensen, die nog
graag wat willen bijdragen,
kunnen altijd terecht bij de
Alg. Bank Nederland te Vlis
singen, 51.0830.676 t.n.v.
„Koetjes en kalfjes", giro
nummer bank 185283.
VLISSINGEN - Santjes
en „doods santjes" of wel
devotie- en bidprentjes zijn tot
en met 5 juni dagelijks te be
zichtigen in het Stedelijk mu
seum aan het Bellamypark. De
dienst verspreiding Rijkscol
lecties uit Den haag heeft uit de
verzamelingen in het Bis
schoppelijk Museum in Haar
lem en de Universiteitsbibliot
heek in Nijmegen een fraaie
tentoonstelling samengesteld,
die de ronde doet langs ver
schillende musea in Neder
land.
Voor wie deze prentjes van
vroeger kent, zal deze tentoon
stelling een nostalgisch her
kennen van het verleden zijn.
Voor de andere bezoekers is het
curieus deze mengeling van
kunst en kitsch door de eeuwen
heen te bekijken. De oudste
prentjes dateren van ongeveer
begin 17e eeuw en de jongste
werden niet zo heel lang gele
den nog verkocht in de winkels
met „religieuze artikelen".
Vooral tussen de vroegere
devotieprentjes zitten soms
juweeltjes van miniaturen. Het
zijn meestal voorstellingen van
Christus of van heiligen, bij
belse taferelen, religieuze sym
bolen, afgedrukt op klein for
maat papier of perkament.
Deze afbeeldingen waren
makkelijk op te bergen in een
gebedenboek en konden op reis
worden meegenomen. Pas
rond het midden van de vorige
eeuw werd het gewoonte om
bid- of doodsprentjes bij een
begrafenis uit te delen. Met de
ontwikkeling van de fotografie
werden ook allengs meer foto's
gebruikt van de overledenen
om samen met een toepasse
lijke tekst het prentje op te sie-
Daamaast bleven ook de
prentjes met de „kerkhofsym
boliek" en andere lugubere
voorstellingen bestaan. Wie
zelf geen kunstzinnige ideeën
had, bleef aangewezen op de
wansmaak van het „stalen-
boek" van de begrafenisonder
nemer.
Een heel instructieve toe
lichting op de tentoonstelling
is het boek van de heerJ.A.J.M.
Verspaandonk Het Hemels
Prentenboek". Deze uitgave
waarin de meeste afbeeldingen
van de expositie weer zijn
terug te vinden, is a f 25,- ver
krijgbaar in het museum.
gedipl. s.v.o.
Korenbloemlaan 28
Vllsalngen
tel. 14163
smr-unwissEUHG
Van 19 tot en met 22 mei
aanstaande zullen een aantal
sportlieden uit de Scheldestad
op Duits grondgebied vertoe
ven. Dit gebeurt in het kader
van de sport-uitwisseling Vlis
singen - Neunkirchen, die, in
1959 gestart, nu voor de tiende
keer plaatsvindt. 375 Deelne
mers (onder wie ongeveer
dertig supporters) vertrekken
donderdagmorgen met zeven
bussen uit Vlissingen en Sou
burg. Zij vertegenwoordigen
zestien takken van sport, te
weten: atletiek, basketbal,
badminton, biljarten, handbal,
handboogschieten, judo, kara
te, modelvliegen, paardrijden,
schaken, tafeltennis, turnen,
voetbal, zwemmen en zwem
mend redden. Per tak van sport
worden bij winst twee punten
toegekend. Het zal niet mee
vallen voor de Zeeuwen om als
totale winnaars uit de bus te
komen; de tegenstand is over
het algemeen erg sterk. In het
Duitse Nieuwerkerk worden
de sportmensen ondergebracht
bij gastgezinnen.
WANDELSPORT
Honderden wandelaars zul
len weer deelnemen aan de
avondvierdaagse, die wordt
gehouden op 23, 24, 25 en 26
mei aanstaande in de omge
ving van Vlissingen. Dit eve
nement wordt nu voor de ze
ventiende keer georganiseerd
door de VSV De Vrolijke Tip
pelaars te Vlissingen, onder
auspiciën van de KNBVLO.
Vorig jaar waren er ongeveer
1850 deelnemers een record.
Dit jaar hopen de organisators
op meer dan 2.000 inschrijvin
gen. Men kan, vier avonden
achtereen, vijf, tien of vijftien
kilometer lopen. Er kan wor
den deelgenomen in groeps
verband of individueel. Voor
de deelnemende groepen zor
gen wandelsport- gymnastiek-
en andere verenigingen, scho
len, de brandweer en de mari
ne. Het parkoers dat wordt ge
lopen is elke avond verschil
lend; de langste routes gaan tot
Ritthem en Koudekerke.
Start- en inschrijfplaats is het
clubhuis van Zeeland Sport.
Men vertrekt de eerste drie
avonden om 18.30 uur. Op de
vierde avond start de vijf kilo
meter on 18.30 uur, de tien ki
lometer om 18.00 uur en de
vijftien kilometer om 17.30
uur.
Op de laatste avond verza
melen de wandelaars zich na
hun tocht op het Stadhuisplein
en marcheren vervolgens met
begeleiding van twee drum
bands (V.T.V. en Oranje Nas
sau) naar het clubhuis van Zee
land Sport, waar de medailles
worden uitgereikt. De kosten
van deelname zijn 3,50 per
persoon. Inlichtingen: 01184-
63845.
MOTORSPORT lof Nleuwlaadrlt)
Er zijn weer fraaie prijzen te
winnen door automobilisten
die meedoen aan de jaarlijkse
Niewlandrit op Hemelvaarts
dag. Deze puzzelrit, die wordt
georganiseerd door de MAC De
Zeeuwen te Middelburg, wordt
dit jaar voor de vierde maal
verreden. De start- en finish-
plaats is het Dorpshuis te
Nieuw- en St. Joosland, waar
men zich, tussen 14.00 en 15.00
uur ook kan inschrijven. Men
kan deelnemen in de klassen
ervaren of onervaren rijders.
De route, die is uitgezet door
Bert Oostwal, voert langs de
Zuidbevelandse binnenwegen.
HOCKEY
Op Hemelvaartsdag houdt
de MHC Vlissingen haar jaar
lijkse familietoernooi. Aan dit
toernnoi, dat voor de elfde keer
wordt georganiseerd, kunnen
alleen deelnemen clubleden en
hun verwanten, oud en jong. Er
wordt gestreden om twee wis-
selprijzen: een beker en een
poedelprijs, de rode lantaarn.
De elftallen worden samenge
steld uit enkele families. Er
zijn zelfs twwe teams, die ge
vormd worden door de leden
van één familie. De „sterken"
zijn wel zo sportief ervoor te
zorgen, dat ook de „zwakken"
aan de bal kunnen komen. In
de pauze tussen de middag
krijgen de allerkleinsten, die
nog nooit een stick hebben
vastgehouden, hun kans. Een
hoogtepunt, zowel voor de
mini-mini's als voor hun ou
ders. De dag wordt besloten
met een gezamenlijke saté
maaltijd.
VOETBAL
De C-junioren, D-pupillen
en E-pupillen kunnen zater
dag 21 mei hun krachten meten
op het jaarlijkse „Pa van Hijf-
tentoernooi" van de SV Wal
cheren. De organisators wil
den hun jeugd laten kennis
maken met andere tegenstan
ders dan die uit de competitie
en zijn daarom blij met de in
schrijving van Breskens. De 26
deelnemende teams spelen een
halve competitie tegen de elf
tallen uit hun poule. In elke
klasse zijn twee poules. Er zijn
zes fraaie bekers beschikbaar
voor de poule-kampioenen.
Ook de als tweede, derde,
vierde of vijfde geëindigde
teams gaan niet met lege han
den naar huis. Ingeschreven
hebben: Breskens, Middel
burg, RCS uit Souburg, GPC
uit Vlissingen, VC Koudeker
ke, De Meeuwen uit Zoute-
land, Kloetinge en Walcheren
uit Vlissingen. De wedstrijden
worden gehouden op drie vel
den van het sportcomplex Bo-
nedijke en beginnen om 10.30
uur. De prijsuitreiking is om
16.30 uur.
VOETBAL
Op een hoofdveld aan de Iris
laan in Vlissingen wordt za
terdag 21 mei aanstaande een
uiterst belangwekkende wed
strijd gespeeld: het Zeeuws elf
tal tegen de FC Den Haag.
De ontmoeting is te meer in
teressant, omdat de FC Den
Haag twee jaar geleden met
4-2 van de Zeeuwse selectie
verloor. Deze nederlaag zit de
Hagenaars nog steeds zo
dwars, dat zij erop gebrand
zijn revanche te nemen. Mocht
onderschatting destijds een rol
hebben gespeeld, nu kan die
factor vrijwel worden uitgeslo
ten.
De Zeeuwse selectie bestaat
naar alle waarschijnlijkheid
uit: Coen Pruijssers (Amemui-
den), Paul Telussa (Jong Am-
bon), Ivo Wouters (Koewacht),
Wim Dekker, Simon Harinck,
Kees van der Sluis en Hennie
Wijs (Middelburg), Eugene
Lauret, Maarten van der Staal
en Jan Rietdijk (Temeuzen),
Leo van Ast (Yerseke), Adrie
Koster (Zierikzee), Ronnie
Schrier (Krabbendijke) en
Frank Deij, Eugene Fagg,
Hans de Roover en Wim de
Waal (Vlissingen), Jo de Waal
uit Souburg traint en coacht
het team. Verzorger is Ton
Sheilds, die deze functie bin
nenkort gaat vervullen bij
Vlissingen 1. De selectie speelt
vanavond een oefenpartij in
Hoek tegen het Belgische Eek-
lo. Op 27 mei aanstaande komt
hetzelfde elftal uit tegen Feye-
noord, in Goes.
Voor de Haagse club treden
enkele oude bekenden aan,
zoals Aad Mansveld, Ton Thie,
ex-Feyenoorder Lex Schoen
maker, Leen Swanenburg,
Martin Jol, Leo de Caluwé. De
scheidsrechter is Kees de
Bruin uit Rotterdam; hij wordt
bijgestaan door Krijn Wiele-
maker uit Vlissingen en Piet
Bernaards uit Middelburg.
Voor de organisatie van dit
voetbalgebeuren tekent de
KNVB, afdeling Zeeland.
Gastvrouw is de VC Vlissin
gen. Grappig is wel dat Piet
Koster, die twee jaar geleden
als scheidsrechter twee penal
ty's tegen Den Haag toekende,
nu deze ploeg verwelkomt in
zijn functie als voorzitter van
Vlissingen.
Toegangsbewijzen zijn ver
krijgbaar in het clubgebouw
van VC Vlissingen en bij het
bondsbureau van de KNVB te
Middelburg.
Een overdekte zitplaats kost
vijf gulden, een onoverdekte
vier gulden, een staanplaats
kost drie gulden. Bejaarden en
kinderen betalen twee gulden.
Men kan vanaf 18 uur op het
terrein terecht.
Deze wedstrijd is mogelijk
gemaakt door: Pim's Juweliers
uit Vlissingen, Schinkel Ver
zekeringen uit Souburg, Auto
Poppe uit Vlissingen, firma
Konraad uit Vlissingen, de
Zeeuwse Nutsspaarbank en
Stegink Aannemersbedrijf. De
wedstrijd begint om 19.30 uur.
Voor de vijftiende keer or
ganiseert de voetbalvereniging
De Meeuwen uit Zoutelande
haar jaarlijkse Valkenisse-
toernooi, op 19 mei aanstaan
de. De organisators streven
naar een groot en sterk bezet
toernooi en maken daarom met
vreugde gewag van de deel
name van enkele sterke ploe
gen. Er doen dit jaar voor het
eerst ook betaalde voetballers
mee.
De deelnemende teams zijn
ingedeeld in twee poules van
vijf. In poule A spelen: de be
taalde jeugd van NAC, RKTVV
uit Tilburg, (eerst klas zonda-
ga»ateurs), Vlissingen, RCS
uit Souburg en De Meeuwen;
in poule B: de betaalde jeugd
van Willem II, Middelburg,
Arnemuiden, Breskens en
Goes. Elk elftal speelt vier
wedstrijden (een halve compe
titie) van tweemaal vijftien
minuten.
De wedstrijden worden ge
houden op het sportpark De
Hooghe Hilt te Zoutelande en
vangen aan om 9.00 uur. Om
15.00 uur beginnen de finale
wedstrijden om de onderste
plaatsen en om 15.35 uur die
om de hogere plaatsen. Om
16.15 uur is de finalwedstrijd
tussen de poulekampioenen.
De prijsuitreiking vindt
plaats om 17.15 uur door
burgemeester Francke van
Valkenisse. De eerste prijs be
staat uit een wisselbeker /an
de gemeente Valkenisse (mo
menteel in bezit van Vlissin
gen) en twaalf shirts. De
tweede prijs is een wisselDe-
ker, beschikbaar gesteld door
café Royal te Zoutelande (in
bezit van De Meeuwen) plus
een wedstrijdbal. De derde
prijs is een wisselbeker van
hotel Kurhaus te Zoutelande,
die wordt verdedigd door
RKTW en de vierde prijs een
wisselbeker van de Sandeman
Bar te Zoutelande, nu nog in
handen van Breskens. De wed
strijdleiding berust bij drie
KNVB-scheidsrechters, t. w. de
heren J. Melis uit Zoutelande,
P. W. Harinck uit 's-Heer
Hendrikskinderen en J. Mon-
deel uit Middelburg.
L
l
