r
KERSTPUZZEL
1
J
00STERSCHELDE WINDKRACHT 10
Walcherse tuinen
in de 18e eeuw
Kerstconcert
in stadhuis
Middelburg
KERST DE BEUK
Gevaren
van asbest
geklede kostuums
318,-
A.J.lAVOOI]
BRILJANT
i
VOOR DE KERST
IN 'T NIEUW
J
J
I
Tien boeken als prijs voor winnaars kerstpuzzel
7
't Kan nog net....
V\N DER3 MADEN
EFFEN EN
GEDESSINGEERD
IS ONS PARADE-PAARDJE
HORIZONTAAL: 1. vech
tende; 6. zuilvoet; 11. beroep;
12. soort stof; 14. cent (afk.);
15. daar; 17. deel v.d. Bijbel
(afk.); 18. gedroogde halmen;
19. herkauwer; 20. overjas; 22.
wapen; 24. reeds; 25. soort
stof; 28. haven a.d. Oostzee; 30.
Bijbelse naam; 31. afgodisch;
33. landbouwwerktuig; 34.
opperbevelhebber v.e. vloot;
37. preek; 39. lading innemen;
40. kleur; 42. zeepwater; 43.
wereldtaal; 44. hevige; 46. mu-
ziekteken; 47. in orde; 48. Ro
meins Imperium (afk.); 49. be
kende motorraces (afk.); 50.
Nederduits (afk.); 51. beroep;
54. en meer andere (afk.); 56.
meisjesnaam; 57. vorm v. lal
len; 58. omzetbelasting (afk.);
60. ten gunste van (afk.); 61.
centraal station (afk.); 62.
knijpindruk; 64. elasticiteit;
65. uitroep; 66. vogel; 67. pro
Deo (afk.); 68. reputatie; 70.
uil; 72. soort tabak; 73. maand;
75. strook; 76. weidedieren; 77.
herkauwer; 79. vogel; 80. ge
dragingen; 82. veredelen; 84.
Frans lidwoord; 85. Germ,
godheid; 87. soort onderwijs
(afk.); 88. kiezel; 91. genees
heer; 94. macht; 96. harem; 98.
groeien; 101. lekkere; 102. ver
voersonderneming (afk.); 103.
titanium (afk.); 104. telwoord;
106. perfectioneren, 1Ó9. jon
gensnaam; 110. Engelse titel;
111. uitroep; 112. anno Christi
(afk.); 113. hetzelfde; 116.
sneeuwhut; 117. niet krom;
120. ^bestaat; 121. lidwoord;
122. windrichting (afk.); 123.
geweldig; 125. muziekterm;
128. zuidvrucht; 129. ontken
nend; 1"31. plaats op Ameland;
132. soort bier; 133. advies;
134. onb.vnw.
VERTICAAL: 1. bosgod; 2.
maanstand )afk.); 3. klooster
voogd; 4. schoof; 5. stroming;
6. theaterrang; 7. lamp a. voor
zijde v.e. auto; 8. afstandsmaat
(afk.); 9. azijn; 10. zangnoot;
11. lor; 13. lichtbundel; 14.
warboel; 16. gereedschap; 18.
rookartikel; 21. zangnoot; 23.
ijzerhoudende aarde; 26. ver
voersonderneming (afk.); 27.
gelijk; 29. slang; 32. geur; 35.
kleurstof; 36. verhoogde toon;
38. boomvrucht; 39. rang i.h.
leger (afk.41zo4 5. soort ta
feltje; 47. Afrikaanse herkau
wer; 51. bevreesde; 52. knel
len; 53. rang i.h. leger; 55. me-
terton (afk.); 59. toegewezen;
63. en andere (afk.); 65. plaats
in Drente; 66. naspui; 68.
speelgoed; 69. dierengeluid;
71. afkeer; 73. kleine sinaas
appel; 74. gelijkwaardige; 76.
springzeil; 78. jongensnaam;
80. pers. vnw.; 81. lidwoord;
83. theaterplaats; 86. land in
Azië; 89. mannelijk dier; 90.
titel (afk.); 92. te zijner plaatse
(Lat. afk.); 93. plaats o.d. Ve-
luwe; 95. omgeving; 97. Turkse
titel; 99. deel v.h. hoofd; 100.
deel v.d. hals; 102. plaats in
Frankrijk; 105. lopend touw;
107. vanaf (afk.); 108. dikke
vrouw; 109. geogr. mijl (afk.);
110. zangnoot; 114. riv. in
Spanje; 115. voorzetsel; 118.
bijvoorbeeld (Lat. afk.); 119.
kleurnuance; 121. telwoord;
123. pers. vnw.; 124. lopend
touw; 126. eenh. v. druk (afk.);
127. voegwoord; 128. deel v.
Amerika (afk.); 130. gemeen
tepolitie (afk.);.
Bij juiste invulling ontstaat
op de grijze balk, 19 vert. de
titel van een bekend Kerstlied.
Hoe luidt die titel
Oplossingen -met de titel
van het kerstlied- voor dinsdag
4 januari zenden aan de redac
tie van De Scheldebode, To
renstraat 5, Vlissingen. Onder
de inzenders met een goede op
lossing verloten we tien exem
plaren van het boek „Ooster-
schelde, windkracht 10", ge
schreven door Jan Terlouw.
Jan Terlouw, natuurkundi
ge, kamerlid en schrijver,
kreeg twee jaar achtereen de
hoogste onderscheiding „de
gouden griffel" voor zijn boe
ken Koning van Kantoren en
Oorlogswinter. Andere boeken
van Terlouw zijn Pjotr, Brief
geheim, De avonturen van
Oom Willebrod, Bij ons in
Cadum en het dit jaar versche
nen boek Oosterschelde,
windkracht 10. Oosterschelde,
windkracht 10 is hét grote
boek over de strijd tegen het
water.
Het boek gaat over het leven
op de eilanden van Zeeland en
Zuid-Holland, dat normaal zo
rustig is, maar in februari 1953
fel werd onderbroken door de
stormvloed, die acht procent
van Nederland onder water
zette. Jan Terlouw laat ons de
groeiende angst, het steeds
toenemende watergeweld
meebeleven, de wanhoop, de
ellende en de heldenmoed. Dan
neemt Terlouw de draad weer
op, ruim twintig jaar later, als
de Deltawerken nun voltooiing
naderen. De Oosterschelde is
de enige grote zeearm waarvan
de afsluiting nog op het pro
gramma staat. Maar men is nu
niet meer zo algemeen over
tuigd dat ook de Oosterschelde
moet worden afgesloten: de
„mensen die het meegemaakt
hebben" vinden dat de zeear
men onvoorwaardelijk dicht
moeten, maar velen, vooral
jongeren, zijn anders gaan
denken. Moet met één penne-
streek de waardevolle getijde-
stroom, de hele oester- en mos
selcultuur verdwijnen? En
waarom heet dijkverhoging
géén veilige oplossing langs de
Oosterschelde, maar wél langs
de Westerschelde (de vaargeul
naar Antwerpen)?
Jan Terlouw staat in de
Kamer en daarbuiten bekend
als vechter voor natuurbehoud
en milieuhygiëne. Als weten
schapmens is hij niet zo geluk
kig- met het opstapelen van
welvaart. Hij is van mening dat
welvaart maar beperkt bij
draagt tot vergroting van ie
ders geluk. Jan Terlouw ver
werkt deze maatschappelijke
problemen in zijn boeken om
de jeugd aan het denken te zet
ten.
Degenen die geïnteresseerd
zijn in de boeken van Jan Ter
louw en speciaal in Ooster
schelde Windkracht 10, kun
nen dit boek gratis in hun bezit
krijgen door de kerstpuzzel in
deze krant op te lossen. Uit de
goede oplossingen worden de
namen van tien winnaars ge
trokken die het boek Ooster
schelde Windkracht 10 als
prijs krijgen.
TTf-i Tl**» a us et Jen Tli i i ic z. es TV.mp<?l «an
Si JAN* ter» IIEERE, E
hi.'i
M.
u-li- kamp
C?1 üSA't jr Kpi
l»c*t H »i'
MIDDELBURG - In het Zeeuws Museum is nog tot 7 januari een expositie
te zien van tuinen in de 18e eeuw op Walcheren. In die tijd bestonden hier een
groot aantal buitenverblijven, die met elkaar wedijverden in het aanleggen
van fraaie tuinen. Poppenroedeambacht en Sint Jan te Heere (foto) zijn prach
tige voorbeelden van deze niet meer bestaande „lustverblijven". Vele zijn in de
loop van de 19e eeuw gesloopt, maar soms herinnert een boerderij nog aan het
bestaan van deze bezittingen.
De Dordtenaar Jan Arends 1738-1805) maakte een reeks aquarellen en
tekeningen van deze Walcherse „lusthoven", die vaak de zomerresidenties
van bestuurders waren. Voor het winterseizoen bezaten zij dan een groot huis
in Middelburg of Vlissingen. Terwijl op Walcheren deze zeer kunstmatige
„Versaille" tuinen nog hoogtij vierden, kwam er in het buitenland al een
reactie op in de vorm van meer natuurlijke tuinen. Ruim dertig jaar later zou
deze zgn. „Engelse" tuin ook in ons land navolging vinden. Na deze tentoon
stelling van tuinen in Franse stijl hoopt het Zeeuws Museum ook nog eens op
de Engelse tuinen terug te komen.
MIDDELBURG - Traditie
getrouw organiseert de ZVU
op tweede kerstdag weer een
kerstconcert in de Burgerzaal
van het stadhuis. Dit jaar
treedt het Collegium Musicum
Judaicum op o.l.v. Chaim Sto-
rosum.
Het ensemble, bestaande uit
Chaim Storosum, bariton,
viool en Israëlische drum,
Mapje Keereweer, harp en Ge
rard Bartman, cello, heeft een
uniek repertoire van synago
gale en folkloristische joodse
muziek. Veel hiervan is afkom
stig uit muzikale bronnenon
derzoek in Israël door Storo
sum. Het ensemble probeert
sfeer en inhoud van deze liede
ren een eigen leven te geven om
de bezieling en geloofskracht
van het joodse volk tot uiting te
brengen. De historische
waarde van deze muziek strekt
zich uit over veel aspecten van
de betekenis van de joodse re
ligie en beschaving.
Het Collegium Musicum Ju
daicum treedt regelmatig op in
Nederland en het buitenland.
Aanvang van het concert
20.30 uur. Kaarten a f 6,50
(CJP f 4,50) van 21 december
af verkrijgbaar bij muziekhan
del Van Damme, Lange Noord
straat, Middelburg.
MIDDELBURG - De eerste
Kerstdag, zaterdag 25 decem
ber, wordt in „Open de Beuk"
gevierd met een totaalpro
gramma bestaande uit film en
muziek.
's Avonds om acht uur
wordt begonnen met de film
„Moord in de Oriëntexpres"
naar het gelijknamige boek
van de pas geleden gestorven
detective-schrijfster Agatha
Christie. De hoofdrollen wor
den gespeeld door Sean Con-
nery, Vanessa Redgrave, Al
bert Finney en Lauren Bacall.
Om ongeveer tien uur wordt
het programma vervolgd met
een aantal Pink Panther films.
Tussen de filmpjes door zullen
verschillende Zeeuwse muzi
kanten het een en ander ten
gehore brengen.
Tenslotte treedt het pas op
gerichte Beukorkest deze
avond voor het eerst officieel
op. Het optrden wordt be
schouwd als een try-out. De
bar in de Beuk is vrijdagavond
24 december geopend. Op
tweede Kerstdag, zondag 26
december, is overdag het
theehuis en 's avonds de bar
open.
GOES/VLISSINGEN -
Onder de titel „Het levens
gevaarlijke asbest" is een
boekje verschenen, waarin
op een eenvoudige manier
de gevaren die aan het ge
bruik en het werken met
asbest zijn verbonden, uit
de doeken worden gedaan.
Het werkje is verschenen
naar aanleiding van de alar
merende berichten over de ge
volgen van het werken met as
best bij scheepswerf De
Schelde in Vlissingen. Zoals
bekend verklaarde de be
drijfsarts van „De Schelde"
dat er in de komende 25 jaar
nog ongeveer 125 mensen zul
len sterven aan mesothelioom,
een ongeneeslijk soort long
kanker, die veroorzaakt wordt
door werken met asbest. En
ook pas weer kwamen de vak
bonden met verontrustende
berichten over de Eternitfa-
briek in Twente.
Over Asbestose, ook een
longziekte die door asbest
wordt veroorzaakten mesothe
lioom is al heel wat geschreven
door allerlei geleerden, in voor
leken vaak onbegrijpelijke
taal. de schrijvers van „Het le
vensgevaarlijke asbest" heb
ben met hun publikaties de be
doeling gehad om ook voor
niet-ingewijden en vooral voor
de mensen die met asbest in
aanraking komen of moeten
werken een begrijpelijk over
zicht te geven van de gevaren
die aan asbest kleven. En daar
zijn ze in geslaagd.
Het werkje - geschreven
door Richard van den Brink en
Piet Ordeman - is voor ieder
een begrijpelijk. Het is niet be
paald prettige lectuur, maar
het is zeker een nuttige zaak
dat ook de mensen die niet ge
wend zijn om proefschriften te
lezen, de kans krijgen zich op
de hoogte te stellen van de as-
bestgevaren. Een van de con
clusies van de schrijvers is dat
het werken met asbest onmid
dellijk moet worden verboden.
Een lijst van produkten die as
best kunnen vervangen is toe
gevoegd.
Wie geïnteresseerd is in het
werkje kan het voor 3,75 ko
pen, wie het thuisgestuurd wil
krijgen kan het krijgen door
4,95 te storten ten name van
Ordeman Drukkerij/Uitgeve
rij Rietvinkstraat 9 in Rotter
dam.
2- en
3-delig
v.a
QORTSTRAAT 32 - 34 MIDDELBURG
TEL. (0'l80) 1 25 08
In GROEIBRILJANTRINGEN bieden
wij u een unieke collectie in wit- of
geelgoud. Reeds vanaf 175,-
Inruilmogelijkheden onbeperkt
In VERLOVINGSRINGEN met briljant kunnen wij u
tientallen variaties tonen met één of meer briljanten
bezet.
Reeds voor 368,- hebt u een paar massief
gouden verlovingsringen van 5 mm. breed,
waarvan de damesring bezet is met een briljantje
van 0.03 krt
En...bij ons is briljant écht briljant, dus geen
achtkant.
goudcentrum
Kleine Markt. Promenade - Vlissingen
