Rabobank Q
f EEKEND RIJNREIS
AAR DÜSSELDORF
ze
zeggen.
de scheldebode
STENCILPAPIER
njode
LIMBURG ANTIEK
Werkende jongeren weten
de weg nog niet naar
informatiebureau
voor dienstplichtigen
Scheldebode-kringetje
Maartense
tapijt
K0UDEKERKE
Popgroep
„Bots"
in De Beuk
3.50
79.50
725,-
Vreemde taal
Voorstander
Geleidelijke
overgang
REDACTIE:
Steden
BAR „DE HOEVE"
Brouwershaven
Mttdame
80 grams wit
(pak 500 vel)
Normale prijs 10.50
NU
10 pakken
100 pakken
DE t;
desche
WOENSDAG 24 SEPTEMBER
(UITGAVE: UITGEVERSMAATSCHAPPIJ DE STEM B.V. - BHEUA)
*25e JAARGANG NO. 39
Zeeuws dialect op
de lagere school?
VLISSINGEN - Moet het Zeeuwse dialect als normale voertaal
worden ingevoerd op de lagere scholen en op de kleuterscholen? Die
vraag is plotseling actueel geworden. Want de (landelijke) Commis
sie Modernisering Moedertaalonderwijs is op dit moment bezig in
een aantal streken in ons land met een onderzoek naar diezelfde
vraag. Een van die streken is Zeeland. Aan onderwijzers, ouders,
leerlingen en docenten van pedagogische academies wordt ge
vraagd, wat zij er van vinden om het dialect op school in te voeren.
Niet als apart vak, zoals het Fries in Friesland, maar als omgangs
taal tussen onderwijzers en scholieren.
Flaneren over de Königsallee-met de gezellige terrassen en
de fraaie winkels - genieten van het bruisende leven in de
„oude stad", of wandelen door de Hofgarten. Het behoort
allemaal tot de mogelijkheden wanneer u deelneemt aan de
RUNCRUISE naar Düsseldorf, die uw krant in het weekend
van 17/19 oktober organiseert.
Speciaal voor de lezers van De Scheldebode hebben wij - in
samenwerking met het reisbureau Lissone-Lindeman/Ruys
en de n.v. Rederij Rijnvakantie - een relax-weekend samen
gesteld. Aan boord van het varend hotel, het m.s. „Rijnpoort",
wordt u drie dagen lekker verwend. In. Düsseldorf, het keer
punt van deze Rijnreis, is gelegenheid om gezellig te winkelen
in de grote warenhuizen, of om er op zaterdagavbnd te genie
ten van het uitgaansleven.
Dit complete weekend-arrangement (volledige verzorging
aan boord, alsmede reisverzekering, doch exclusief de kosten
van tafeldranken en eventuele consumpties), kost onze lezers
slechts: f 148,00. Men kan zich opgeven, door onderstaande
bon in te zenden.
Op vrijdag, 17 oktober, worden de deelnemers voor de Rijn
cruise tussen 18.00 en 19.00 uur verwacht aan de Waalkade in
Nijmegen, waar de „Rijnpoort" afgemeerd ligt.
De Scheldebode-reizigers worden hier opgewacht door de
hofmeester, die hen een gratis welkomstdrankje aanbiedt.
Eenmaal op de Rijn wacht de deelnemers een koud buffet.
Daarna kan men zich vermaken in de scheepsbar, waar een
orkest speelt.
Als zaterdagochtend het ontbijt wordt geserveerd, ligt de
„Rijnpoort" al aan de kade van Düsseldorf. Er is dan alle
gelegenheid tot het doen van inkopen. De winkels sluiten 's
middags om twee uur. 's Ochtends wordt er overigens aan
boord ook nog een koffie-complet geserveerd, later gevolgd
door een lunch.
Het diner wordt rond 19.00 uur geserveerd, waarna men
zich eventueel kan storten in het nachtleven van Düsseldorf.
Het schip ligt slechts enkele minuten wandelen van het uit
gaanscentrum. Overigens wordt ook aan boord voor de nodige
gezelligheid gezorgd.
Na het ontbijt vertrekt de boot op zondagmorgen weer naar
Nijmegen. Men serveert 's ochtends nog een koffie-complet.
Hoogtepunt van deze dag is ongetwijfeld het diner-dansant
tussen 14.00 en 16.00 uur. In de vroege avond komt de „Rijn
poort" weer in Nijmegen aan.
Wie onderstaande bon inzendt, en gelijktijdig de reiskosten
stort op giro 31.73.00 of AMRO-bankrek.nr. 44.90.36.529, be
ide t.n.v. Lissone-Lindeman/Ruys te Hilversum, ontvangt de
tickets thuis. Ook wordt er nog informatie verstrekt over de
mogelijkheid voor een aansluitende treinreis naar Nijmegen
en vervoer naar de boot. Eventuele inlichtingen over deze
weekend-Rijncruise kan men krijgen op onze kantoren.
UITKNIPPEN - UITKNIPPEN
AANMELDINGSFORMULIER
UITKNIPPEN
Naam:
Leeftijd:
Adres:
jaar,
man/vrouw
Woonplaats: telefoon:
Wenst deel te nemen met personen aan de Rijn-week
endcruise per m.s. „Rijnpoort" op 17-18-19 oktober, voor de
pnjs van f 148,00 p.p. (luxueuzer hutten tegen meerprijs van
resp. 25,00 en 40,00 p.p.). Alleenreizenden worden inge
deeld.
Handtekening:
Deze bon zenden aan of afgeven bij: De Scheldebode, t.a.v.
afd. Rijnreis, Spuiplein 94. Vlissingen.
(Voor betaling, zie boven)
De Scheldebode deed zelf ook
een snelle telefonische steek
proef op een aantal Walcherse
scholen en kwam tot de ontdek
king, dat er niet alleen voor- en
tegenstanders zijn van Zeeuws
op school, maar dat er op enkele
scholen in de praktijk al mee
wordt geëxperimenteerd.
Nu is het volgens de wet toe
gestaan om in de eerste drie
klassen van de lagere school het
dialect als voertaal te gebrui
ken. Veel onderwijzers blijken
dat niet eens te weten, maar vol
gens secretaris Kamer van de
landelijke commissie is dat echt
zo. Dat die mogelijkheid in de
wet staat, heeft dezelfde reden
als het opinie-onderzoek dat nu
gaande is. De heer Kamer: „We
zeggen allang dat het onderwijs
moet uitgaan van de leefwereld
van het kind. Maar de laatste
tijd beginnen we ons te realise
ren, dat die leefwereld van het
kind in veel streken van ons Tand
nauw verbonden is met het dia
lect dat ze thuis praten. Als die
kinderen plotseling in een we
reld terechtkomen, waar een
heel andere taal (Algemeen Be
schaafd Nederlands) wordt ge
sproken en waar ze verplicht
worden dat ook zelf te doen, dan
kan dat wel eens remmend wer
ken op de kinderen in streken -
met - dialect".
Wil de commissie, dat er een
wettelijke verplichting komt om
dialect op school in te voeren?
De heer Kamer: „Nee, wat wij
voorlopig willen, is, dat er over
nagedacht wordt en dat er over
geschreven en gediscussieerd
wordt. Uit alle gegevens, die we
binnenkrijgen gaan we dan ook
een discussienota maken. Die is
volgend jaar gereed. Hopelijk-
gaan zoveel mogelijk mensen
met die nota aan de slag en uit
eindelijk kan er dan een advies
aan de minister uitrollen".
Welk advies?
De heer Kamer: „Ik weet het
niet, maar je zou kunnen denken
in de richting van het recht van
de leerlingen om in de laagste
klassen dialect te blijven spre
ken, maar ook dat én leerling én
onderwijzer bij bepaalde vak
ken in dialect spreken, het pro
bleem zal zijn, dat de kinderen,
als ze de school verlaten toch het
ABN (Algemeen Beschaafd Ne
derlands) geleerd moeten heb
ben".
Op de christelijke school, uit
gaande van de gereformeerde
gemeente in Meliskerke is men
al heel bewust bezig met het
dialect-op-school. Hoofdon
derwijzer M. Golverdingen
heeft met de andere leerkrach
ten een duidelijke afspraak ge
maakt. „Bij ons is het gewoon
een kwestie van een leerplan.
Het is alle kinderen tot en met de
derde klas toegestaan in dialect
te praten. In de vierde en vijfde
klas gaan we dan langzamer
hand over op het Nederlands.
Als de kinderen een spreek-
beurtje moeten houden dan
moeten ze dat in het Nederlands
doen. In de zesde klas moeten ze
wel altijd Nederlands praten.
We gaan ervan uit dat het Ne
derlands voor het kind min of
meer een vreemde taal is, die ze
moeten leren. Het is
pedagogisch-didactisch niet
verantwoord om een kind te
dwingen in het Nederlands te
praten. De overgang is te groot
als ze ineens moeten overscha
kelen".
De onderwijzers praten zelf
over het algemeen wel Neder
lands. „Dat vind ik wel nodig,
om de kinderen aan het Neder
lands te laten wennen". De heer
Golverdingen merkt trouwens
duidelijk dat het dialect steeds
meer verdwijnt. In 1962 kwam
hij als onderwijzer naar Melis
kerke. Is daarna een tijdje weg
geweest en nu weer terug als
hoofdonderwijzer. „Toen ik in
1962 kwam, waren er nog di
kwijls woorden die ik helemaal
niet begreep. Typische streek-
woorden, die nu helemaal niet
meer voorkomen".
Hoewel het hoofd van de
christelijke school in Arnemui-
den,-A. Sterkenburg, zelf geen
Zeeuw is, is hij een duidelijk
voorstander van het invoeren
van het dialect als omgangstaal.
Tenminste in die streken waar
duidelijk dialect wordt gespro
ken. Hij merkt dat de kinderen
in bijvoorbeeld kringgesprek
ken veel gemakkelijker praten
als ze dat in dialect mogen doen.
„Ze beginnen meestal in het Ne
derlands en gaan dan automa
tisch over op het dialect. Als je
ze er dan op wijst dat ze in het
Nederlands verder moeten, gaan
ze hortend en stotend praten".
Bij het invoeren van het dialect
ziet hij wél moeilijkheden voor
niet-Zeeuwse onderwijzers.
Nu is het op zijn school nog de
gewoonte dat er Nederlands ge
praat wordt door kinderen en
onderwijzers. „Natuurlijk pra
ten de kinderen vaak dialect. De
leerkrachten sturen dat zoveel
mogelijk bij. Maar het is echt
niet zo dat we de hele dag lopen
te verbeteren".
„Het is bij ons een beetje an
ders dan in andere Zeeuwse
plaatsen", zegt hoofdonderwij
zer A. van Elsacker uit Dom
burg. „Als de kinderen op school
komen zijn ze bijna net zoveel
met Duits als met het Zeeuws in
aanraking geweest. We hebben
bovendien nogal veel import. In
80% van de gevallen praten ze al
Nederlands als ze op school ko
men. Ze doen dat automatisch".
Komen er toch kinderen die
echt dialect praten, dan kunnen
ze in de eerste klas hun gang
gaan. „Na een jaar is het meestal
over, we zorgen ervoor dat de
overgang wat geleidelijk gaat.
Dat de goede
smaakvolle mode
van Waals
niet duur is....
dat bewijst
de TOP TIEN prijs
^Lange^ZelkeJM^VIissingen.
Verschijnt wekelijks gratis huis aan huis op geheel
Walcheren, totaal oplage 34.755, in 2 edities:
Editie Vlissingen
OPLAGE 18.255
in de gemeenten Valkenisse.
Vlissingen en Westkapelle.
Editie Middelburg e.o.
OPLAGE 16.500
In de gemeenten Arne-
muiden, Domburg, Marie-
kerke, Middelburg en
Veere.
Vlissingen: mevrouw L.H.
Wolterbeek-v. d. Vlerk,
Schubertlaan 29. tel.
01184-16869
Middelburg: J. Kuipers.
Zach. Jansenstr. 27. tel.
01180-11862
Redactie b.g.g.: tel.
01600-22341 (toestel 229)
ADVERTENTIES EN
ADMINISTRATIE:
Vlissingen, Spuiplein 94,
Postbus 73 - Tel. 01184-16830
ADVERTENTIE-AQUISITIE:
J. v. d. Hoeven, Vlissing
en, Spuiplein 94.
Tel. 01184-16830
Maar het is wel prettig als je
leerkrachten hebt die zich een
beetje kunnen inleven. Als kin
deren sommige woorden niet
begrijpen, dan kun je het ten
minste in het Zeeuws zeggen".
Onderwijzer van Elsacker is
er tegen dat het dialect op schooi
als omgangstaal zou worden in
gevoerd. „Na zes jaar basis
school moet het kind ABN kun
nen praten. Het wordt veel te
verwarrend voor ze, als ze alle
bei mogen doen. Er zijn nu al
woorden die je er niet uit kunt
krijgen bij de echte Domburgen.
Bijvoorbeeld bijna, dat blijft al
tijd nabie..."
In Vlissingen en Middelburg
ligt de situatie duidelijk anders
dan op het platteland. Het dia
lect leeft daar veel minder, ook
al door de komst van veel niet-
Zeeuwen. Hoofdonderwijzer
J.M. Huijbregtse van de open
bare lagere school „De Arne-
burgh": „Dit is eigenlijk nog de
enige echte Middelburgse
school, maar we krijgen toch be
trekkelijk weinig te maken met
kinderen die echt dialect praten.
Als er kinderen bij zijn, die wel
moeite hebben, dan proberen we
voorzichtig te corrigeren. We
hebben nu bijvoorbeeld een jon
getje in de eerste klas, dat uit
Zuid-Beveland komt. Die wordt
door de andere kinderen uitge
lachen. De onderwijzeres vangt
dat op en vertelt de andere kin
deren dat je 't ook op zijn manier
kan zeggen. Je moet heel erg op
passen dat zo'n kind niet ver
schrikkelijk wordt geremd".
De heer Huijbregtse staat wat
afwachtend tegenover het idee
om het dialect als omgangstaal
in te voeren. „We zijn praktijk
school voor de pedagogische
academie en krijgen studenten
vanuit heel Zeeland, die we ook
moeten bijspijkeren en moeten
wijzen op een goede uitspraak.
We hebben nu een stagiaire van
St.-Philipsland. Als die jongen
goedeop dreef raakt, dan gaat
hij ongemerkt over in 't dialect.
Maar de kinderen gaan hem uit
lachen en dat moet je toch voor
komen".
Het hoofd van de Paauwen-
burghschool in Vlissingen A.
van Olm is zonder meer tegen
het dialect-op-school. „Ik zeg
keihard nee. Nu krijgen wij op
deze school weinig te maken met
kinderen die dialect spreken.
Hoogstens af en toe een woord
dat er tussendoor glipt. Ik geloof
dat je het dialect er uit moet
krijgen. We hebben op school
alle tijd nodig om de kinderen
Nederlands te leren. Nederlands
is zo'n klein landje en dan nog
allemaal verschillende talen,
dat kan toch niet. Als een kind
dan in een andere plaats op de
middelbare school komt, dan
krijgt het te horen dat het een
boerkinkel is. Nee laten we het
nu maar bij het Nederlands
houden, zelfs dat lukt niet in zes
jaar lagere school".
ENAPPARTEMENTENVERHUUR
TRAMSTRAAT 3
Voor jong en oud een gezellige en
prettige sfeer. Geopend van 20.00
tol 01.00 uur. Maandags gesloten.
Frans van Wijk. Tel.: no. 01185-
1617. -
OOOGOOS
iOGOQCOOI
O.A ZEEUWSE PRENTEN
J. A. LIMBURG
Antiquair, beëdigd Taxateur en Makelaar
Haven Zuidzijde 14 en 15, tel: 01119-405
TAXATIES
INKOOP
VERKOOP
MIDDELBURG - Werkende jongeren in Zeeland weten het
inlichtingenbureau voor dienstplichtige jongeren nog niet te
vinden. Bijna alle jongeren die het afgelopen jaar om raad kwa
men bij het bureau hadden voortgezet of hoger onderwijs ge
volgd. De medewerkers van het Zeeuwse bureau denken dat de
werkende jongeren gewoon de weg niet weten.
Er kwamen trouwens in
1974 beduidend minder jonge
ren om hulp dan het jaar er
voor, toen nog 49 jongens bij
het bureau aanklopten. Naar
verhouding kwamen er veel
dienstplichtigen uit Zuid-
Beveland, namelijk 21. Van
Walcheren kwamen er 12, uit
Zeeuwsch-Vlaanderen 2, van
Schouwen-Duiveland 1 en een
niet-Zeeuw.
De teruggang in het aantal
raadvragers komt volgens het
jaarverslag doordat er minder
propaganda is gemaakt voor
het inlichtingenbureau. Een
andere oorzaak is waarschijn
lijk dat er over het algemeen
meer voorlichting over de
dienstplicht wordt gegeven
bijvoorbeeld op school.
Van de 37 kwamen er 10 die
wilden dienstweigeren, 2 wil
den informatie over ontwikke
lingshulp, 11 wilden uitstel,
een wilde vervroegd in dienst,
5 vroegen om vrijstelling, 2 om
herkeuring, 1 wilde overplaat
sing, 2 wilden meer weten over
studiemogelijkheden en 3
kwamen om algemene infor
matie. Volgens het bureau is
het jammer dat veel van de
mensen te laat komen, zodat er
geen mogelijkheid meer is om
bijvoorbeeld uitstel te vragen
of dienst te weigeren.
De mensen die niet zonder
meer de dienst in willen gaan
en daarover inlichtingen wil
len hebben kunnen niet vroeg
genoeg hun licht opsteken en
moeten niet wachten tot de op
roep in de bus valt.
Dienstplichtigen kunnen op
drie plaatsen terecht in Zee
land. In Kapelle bij A Janse,
Vroonlandseweg 26, 01102-
2397, in Middelburg bij
L. Westhof f, Poppenroede-
straat 8, 01180-13115 en in
Zaamslag bij J. Boogerd-
Quaak, Koning Willem III weg
2, 01153-1618.
volgens mij rust er niet veel
zegen op dat nieuwe Schelde-
Rijnkanaal, vrienden. Als je het
zo eens nagaat is er al heel wat
herrie over geweest en ik vraag
mij af wat ons nog allemaal te
wachten staat.
Eerst hebben Nederland en
België zo'n 100 jaar lang ruzie
zitten maken over de vraag of
het er wel of niet moest komen,
vervolgens was er het geharre
war over de loop van het nieuwe
vaarwater en toen het er dan
eindelijk lag, was nog lang niet
alles koek en ei. Nee, want er is
maar liefst twaalf keer een an
der feestprogramma (en daar
was voor de makers langzamer
hand niets feestelijks meer aan!)
opgesteld voor de officiële open
stelling. En nu blijkt dat ook al
lemaal voor niets te zijn ge
weest. Het hele feest gaat mooi
niet door.
Kijk, en wat ik nou vooral
ammer vind is dat we nooit zul-
en weten of de muziekvereni
gingen uit Reimerswaal, die sa
men het Belgische volkslied
hebben ingestudeerd, het er be
ter zullen afbrengen dan de Be
lgen bij de wereldkampioen
happen wielrennen. Die dach
ten aat ze het Nederlandse
volkslied ten gehore brachten,
maar lieten toen „Een karretje
op de zandweg" rijden!,
In ieder geval kan burgemees
ter Pijl Hogeweg van Reimers-
Middelburg - Vrijdagavond
26 september treedt de Neder
landse popformatie Bots op in
vrijetijdscentrum De Beuk aan
het Koorkerkhof.
Deze groep uit Eindhoven, be
staat uit vijf muzikanten die,
door popmuziek te maken en
daarbij in hun moedertaal zin
gen, hun publiek iets vertellen
over hun eigen bestaan. Het op
treden in De Beuk begint om
21.00 uur.
DAMPLEIN 16
MIDDELBURG
TEL. (01180) 2724
BETAALBARE
SPORTIEVE
KLASSIEKE
DAMESMODE
waal sinds vrijdag weer goed
slapen. Hij heeft intussen be
kend dat je als burgemeester
toch flink zenuwachtig bent als
er allemaal van die koninklijke
hoogheden in je gemeente ko
men. Nou dat hoeft niet meer,
want ze komen niet.
Ik denk trouwens dat verschil
lende raadsleden van Reimers
waal toch wel een beetje leed
vermaak hebben. Zij vonden het
maar niks dat zowat alle feeste
lijkheden in Bergen op Zoom
gevierd zouden worden. En die
plaats zit nou mooi met alle kos
ten die voor niets zijn gemaakt.
Maar burgemeester V. de Laar
van Bergen op Zoom liet zich na
tuurlijk ook niet kennen. Hij
heeft al direct uitgeroepen dat er
niks aan de hand is, want dat
alle verbeteringen in het Mar
kiezenhof (het centrum waar
alle hoge pieten zouden worden
ontvangen) toch hadden moeten
gebeuren. En zo praat iedereen
toch weer naar zijn eigen
straatje toe.
Behalve de burgemeester van
Nieuw-Vossemeer, die heel rus
tig heeft gezegd: „Voor de men
sen langs de Eendracht is het
kanaal meer een project dat veel
natuurschoon heeft aangetast,
dan een monument dat wordt
hij zit waarschijnlijk het
dichtst bij de waarheid.
ARJOAN
inkl. btw.
Paul Krugerstrëni ;?5-57
Vlissingen 01184-12733
De winnaar van de vorige keer
is de heer M. Krijger, Eikenlaan
62, Goes.
Wellicht bent u deze week de
gelukkige winnaar. Loop dan
even binnen bij ons kantoor,
Spuistraat 94 te Vlissingen.
De gulle gevers zijn: Banket
bakker Faber, Raadhuisstraat
28, de alom bekende kwaliteit
staart, een half pond biefstuk
van slagerij De Vries, Walstraat;
Vishandel R. de Muynck jr.,
Oude Markt 11, een kilo gebak
ken vis uit de zaterdagreclame,
Drogisterij Lutweiler Lange
Zelke 80, een luxe fles bad-
schuim; Smith Kaas, markt
kraam, een pond kaas naar keu
ze; Slagerij Oosterom, Wal
straat 100, 300 gram vleeswa
ren; 't Gouddoppertje, Brillen-
specialist Tilroe, Walstraat 81,
kamerthermostaat; Dranke
nimport Jan Duimel. Hermes-
weg 23, Vlissingen, fles sherry
t.w.v. f 3,95, Annike cafetaria,
Betje Wolfplein. twee broodjes
Annikes met koffie. Fa. van de
Vijver, radio en t.v., Kanaals
traat 12, Oost-Souburg, een
maal gratis batterijen voor een
transistorradio; Midgetgolf-
baan Delta, Burg. van Woelder-
enlaan, Vlissingen, gratis speel
ronde en twee consumpties;
Nieuwendijk 51, Vlissingen; bon
voor pannekoeken plus koffie
voor twee personen; Chemische
wasserij Populair, Groeneweg 1,
Vlissingen, gratis reinigen van
een japon.
't Is voordeliger bij
PLEIN 1940 NO. 23
MIDDELBURG