NIEUWE
BOEKEN
„Sprookjes van De Efteling" van
Martine Bijl en Anton Pieck
Docter Ross „the harmonica boss":
„Als ik een „boogie" speel
voel ik me weer gelukkig"
NIEUWSTE BEELDBUISLIEVELING TONY BERK:
ONHANDIG
KATHOLIEK
PERS
Donderdag 24 oktober 1974
W- Ir.ii
„Meer dan plaatjes
draaien, weet jewel''
op een stuik herlkemniiinig. Dat
trok een enorme luister-
schaar. Oim nu zo maar met
een paar uurtjes terug te ko
men, dan geloof dik nöet dat ik
het ouwe Berk-geluid nog
waar kan maken. Als ik nu
een jaar wacht, dan hoef dik
rÉet te continueren wat ik
deed, kan ik iets andere
doen".
•,Ik heb geen heimwee naar
Noordzee. Noordzee is afgelo
pen. Het is diaar een erg leuke
tijd geweest en ik had zelf
eoht een te gek programma,
weet je wel. Als ik terugkijk
was ik in die tiijd een heel
populaire radioman. Het is al
leen vervelend om te merken
dat de TROS om één uur 's
middags met een spelletje
komt dat letterlijk gejat is
van mijn „Prijsbewust" en van
••Raden maar". „Prijsbewust"
komt eigenlijk uit Ameri
ka".
Daar heb jij het dus ge
pikt.
„Welnee, het idee van prij
zen raden komt uit Amerika.
De TROS brengt een spelletje
en dan hoor je het geluiiid van
een apparaat, en als je het
raadt dan krijg je het. Ik-zou
me er niet voor lenen om dat
te presenteren".
Vond je jouw eigen „Prijs
bewust" niet te commerci
eel?
„Wat heet nou „te?" Jij
vindt het missdhien „te"- Ik
vind inderdaad dat er veel
commercie in zit. Ik vind ook
dat dat mag. Die hele hoop luis
teraars bewijst dat het niet „te"
was. Mede door die commercie
kun je 't aantrekkelijke maken
gewoon. Commercie zou eigen
lijk de basis moeten zijn van
alles wat we op radio en tv
doen. Het kost de kijker en
luisteraar niets, en het geeft
meer sjeu aan het programma.
Een programma als ik heb ge
daan kon en kan geen enkele
omroep waarmaken, want er
zat verschrikkelijk veel geld
aan prijzen in. Alleen een ra
diostation dat op comme' -ie ge
baseerd is, kan dat".
De piratenzenders rijn ge
lukkig verdwenen. Ik denk
niet dat je dat jammer vindt,
want je bent er op vooruit
gegaan.
„Ik vind het wed jammer
hoor. en ik ben er ook niet op
vooruitgegaan. Ik weet het niet
als je een goed radioprogram
ma doet, dan heb je daar ook
plezier in, weet je. Maar in die
zin is het natuurlwjk met jam
mer dat je op een gegeven
moment todh verder moet. Ik
ben geen mens om radioman
of zelfsmaar televisieman te
zijn. Op de radio was ik een
goeie presentator, dat weet ik
zeker- Op de televisie hoop ik
er een te worden. En dan
moet ik weer verder, want
andere dlaap je in- Film is nog
steeds een droom van me".
Volgens de nieuwste cinefie
le mode met Willeke van
Ammelrooy in bed ze
ker? „Nou nee nee. nee.
met Willeke drink ik regelma
tig een glaasje bier, maar die
Intenties heb ik niet zo. maar
een fijne rol in een fiilm spe
len, dat wil ik graag, weet
je. Het is als met zoveel ande
re dingen, je moet er lang
zaam naartoe groeien. Dat is
niet altijd makkelijk hoor. Ik
probeer het al zonder vallen te
doen, maar vandaag of mor
gen zal ik ook wel een keertje
struikelen ofzo. Daar houd je
gewoon rekening mee. Er zijn
zo verschrikkelijk veel dingen,
ik hoop dat als ik 40 ben ze
allemaal gedaan te hebben".
En dan begint het leven.
„Daarom, dan ga ik leven.
Ik hoop niet als ik 40 ben nog
op de voorgrond te werken
zoals nu- Ik vind namelijk diat
je de jongeren ook kansen
moet geven te groeien op ra
dio en t.v- Het is niet reëel om
mensen een seizoen te Haten
werken. Dit' is ook gewoon
een vak dat je moet leren. Het
is een metièr hé? Net als bij
een hoefsmid joh, het eerste
paard dat ie beslaat kan ook
amper lopen. Dan zegt ie toch
niet: nu word ik geen hoef
smid meer. Er moeten kansen
zijn voor jonge mensen in diit
systeem. Daarom hoop ik niet
dat het nodig is dat iik op mijn
veertigste nog op de voor
grond wenk".
Een obligate vraag, die ik
toch maar stel: wil je iets
meedelen ln Je program
De zesentwintigjarige oud-HBS'er Anton van de Berkt
heeft weer een ideaal verwezenlijkt. Vermomd als de
vlotte babbelaar Tony Berk presenteert hij sinds kort
zijn eerste grote programma voor de KRO-televisie. Bingo
heet het en dat zou dan zoveel moeten betekenen als ge
zelligheid en knus plezier. Bij de meeste kijkers zal de
uitzending stellig in de smaak vallen. Daarvoor staan er
genoeg goeie artiesten op de titelrol. Maar iets nieuws
brengt het programma niet. Het grijpt voornamelijk terug
op wat eens is geweest (de gezelligheid van vroeger met
„Negen heit de klok") en bestaat voor de rust uit be
proefde programma-onderdelen (Gait Jan Kruutmoes, een
variété-artiest, zangers en zangeressen).
Torvy Berk, ex-pdatenruiirte-r
en prograimtmiafleider van Radio
Noordzee nuaig a'1 de -atfzonder-
Odljk» Biirago-Stukjes aan me
kaar praten: „Mijn affiniteit
met ddt programma was in
eerste instantie niet zo groot,
-weet je. Dat is nu een beetje
ga er edit warrm
-voor lopen. Het is een pro
gramma waarin ik veel kan
leren, het is diets waar ik een
kant mee op kan: presentatie,
show, interviews, talen spre
ken, goed pak aan, daar houd
ik van. Ik ben trouwens blij
dat ik voor ik dit programma
gimjg doen een serie kleinere
uitzendingen van die Voetbal
quiz gemaakt heb, want daar
door ben ik in ieder geval met
het medium tv vertrouwd ge
raakt".
Hoe kom je nou eigenlijk
aan zo'n baantje, moet je daar
voor solliciteren?
',Nee, ik ben gevraagd. Ge
solliciteerd heb ik niet, wat ik
vond dat ik dat in mijn positie
niet kon doen. Ik heb ver
schillende aanbiedingen gehad,
maar het is de KRO gewor
den. Ik werk hier nu al vanaf
mei dit jaar en ik vind het
een fijne omroep, waar ook
-iets te beleven valt. weet
je".
Ben je soms katholiek?
-,Ik ben katholiek ja- Nliet
dat ik nu in één keer bid voor
mijn eten, maar ik ben inder
daad katholiek. Ik moet er
wel achter zeggen „niet prak-
tdzerend", maar dat maakt niet
uit. Ik voed me christen, en
dat heeft niets te maken met
m'n werk voor een omroep.
De KRO maakt geen katholie
ke programma's, maar heeft
wel een christelijke grond
slag".
Wat to dat, „Christelijke
grondslag"?
.-Nou eh als je een
programma maakt vanuit een
ideologie- Ik ben de KRO niet
hoor, gelukkig niet, ik werk
er alleen maar voor, maar de
mensen van de KRO maken al
jarenlang een programma dat
strookt met de beginselen van
hun geloof- dat daar in ieder
geval niet mee botst".
Ik had jou eerder bij de
TROS verwacht.
,-De TROS vind ik een goede
omroep, dat het is een D'66
hè. Ik hoop dat de mensen van
de TROS zich diat ook realise
ren, zodat het met hen niet zo
afloopt. Ik zou niet bij de
TROS willen werken, want
wat ik wil gaan doen ligt niet
in de lijn van wat die omroep
mij kan bieden. Radio en TV
is meer dan plaatjes draaien,
weetjewei. Maar ik zou ook
niet bij de VARA willen wer
ken. Je moet wat aan princi
pes overhouden hè. Ik bedoel
De VARA is altijd zo anti
ons geweest, anibi-mdj noem ik
dat zelfs, dat ik nog liever
droog brood zou eten mis
schien verandert die situatie
nog weieens als ik niet meer
te eten heb, dat ik dan toch
bflj de VARA ga werken of-
zo"-
„Dit seizoen ga ik geen ra
dio doen. De manier waarop
ik radio gemaakt heb, berustte
ma's?
,-Nee- dan moet je in de
kerk gaan staan, weetjewei. Ik
vind het belachelijk dat t.v.
een roeping heeft of moet
hebben. Door mijn stijl van
werken probeer ik er iets van
mezelf in te leggen, maar
meer pretendeer ik niet in
mijn programma te stoppen.
Alile vormen van radio en te
levisie moeten gewoon amuse
ment zijn".
Maar hoeveel mensen zijn er
niet in Nederland die weinig
onderwijs gasten hebben en
nu door de tv en radio een
tweede kans zouden kunnen
krijgen?
„Nou ja, goed- Dat moet je
scheiden dus he- Ik vind niet
dat je alleen programma's
moet geven waarin je probeert
de mensen iets bij te brengen,
ails je het ais amusement ver
koopt. Dan moet je zeggen dit
is een onderwijstëlevisiepro-
gramma ofzo. Dan kan ik zelf
kiezen of ik geïndoctrineerd
wil worden of niet".
Jij bent het Berend Boude-
wijntype hè? De schuchtere,
lange, magere lieveling van
ouwere, dikke dames.
„Ik? Ik weet het niet. Dat
was dk ja en ik hoop dat het
zo blijft ook. Zoiets doe je
niet zelf.".
Je maakt trouwens de In
druk onhandig te zijn.
,-Ik ben niet zo handig nee.
Eigenlijk ben ik erg handig
maar zo gauw ik op de radio
of de tv ben niet meer. Ik doe
het niet expres. Ik kan er ook
niks -aan doen".
Raar maar waar dus- Vind
je dat leuk, geïnterviewd wor
den?
„Ja hoor. Ik houd wel van
publiciteit weet je. Niet alleen
omdat ik mezelf zo graag in
de krant zie, maar ik geloof
dat het leuk is wanneer de
mensen die tv-kijken en radio
luisteren weten wie ik ben
hoe ik denk. Dat noem ik
dieptepilugging."
Dan zal ik maar eens gauw
wat scherpe vragen over je
privéleven verzinnen.
-.Nee, ik praat toch mtet over
mijn privéleven. Maarre diep-
tepdugging vind ik belangrijk
hoor. Er zouden bijvoorbeeld
mensen kunnen bestaan die
denken dat ik vreselijk onge
lukkig ben nu Noordzee weg
is. Dan vind ik het fijn dat ze
door zo'n interview weten dat
het niet zo is".
Op dit moment komt Marian
Langs het tafeltje in de horeca
gelegenheid waar we zitten te
praten. Hé, Marian, -roept Tony
Berk, ik wil zo'n lp hebben
van Zenders in woelig water.
Marian glimlacht aanvaardbaar
en zegt: „Kom maar Langs
scha*, ze liggen in de kast".
Tony: „Daarom vind ik de
TROS een goede omroep, 't i3
een TROS-lp".
Had je die plaat dan nog
niet?
-,Ik ben nüet zo'n freok. Ik
bewaar ook nooit wat weetje-
wel. Vroeger knipte ik alle
artikelen uit, nu niet meer- Ik
heb goeie ervaringen met de
pers, dat meen ik hoor- Altijd
leuke artikelen ofzo. Ben keer
heb dk een rotartikel gehad,
expres met een lelijke foto
erbij. Ze schreven toen dat ik
een nare, harde j ongen was
die alleen maar lfilef was tegen
oudere dames omdat ik daar
geld aan verdiende. Dat ds na
tuurlijk het meest hufterige
dat je over iemand kunt
schrijven. Ga jij een fijn ver
haal in elkaar zetten?".
Natuurlijk.
,-M-aiaik er wat leuks van. Ik
probeer altijd aardig te zijn
tegen de pers. Niet uit sflajme-
rij, maar omdat het belangrijk
is. Iedereen verdient zi-jn eten
aan mekaar. Ik aan jou omdat
je over me schrijft en jij aan
mij omdat je over me kunt
schrij ven. Of niet?".
Inderdaad.
MAURICE VELDKAMP
LANDEN EN VOLKEN
Bij een boek over geografie
denkt men al gauw aan een
atlas of plaatwerk. De be
schrijving van de landen en
hun inwoners blijkt dan voor
veel gebruikers te beperkt te
zijn. Landen en volken voor
ziet in dit gemis. In dit geo
grafisch naslagwerk van 400
bladzijden op groot formaat
wordt een veelzijdige be
schrijving van alle landen ge
geven: allereerst een algemene
karakteristiek, vervolgens na
dere gegevens over landschap,
klimaat, plantengroei en die
renwereld, bevolking, mijn
bouw en industrie, landbouw,
bosbouw, visserij, toerisme,
handel en geschiedenis. Met
4)00 fraaie kleurenfoto's, na
tuurkundige en staatkundige
kaarten in kleuren van de we
relddelen en een aantal the
matische kaarten.
Landen en volken is een
prachtig, bijzonder interessant
en instructief boek, dat ook op
voortreffelijke wijze kan die
nen als aanvulling op elke we
reldatlas. Voor wie van de we
reld meer wil weten dan al
leen de aardrijkskundige lig
ging van landen, steden en
wateren is dit een waardevolle
geografische encyclopedie.
Gebonden in stempeiband
kost deze Elsevier-uitgave in
de boekhandel f 49,50.
TROMGEROFFEL IN
RANCAS
In Peru vond tussen 1950 en
1962 een boerenopstand plaats
tegen de onderdrukking van
leger, grootgrondbezitters en
Amerikaanse kopertrusts. De
ze opstand, langs de kust be
gonnen, breidde zich in 1959
tot 1960 uit tot in de verste
uithoeken van het bergland,
de Sierra. In het dorp Rancas
kwam het tot een verbitterd
gevecht tussen de „Commune-
ros"-leden van de boerenbon
den die gemeenschappelijke
gronden bezitten en de po
litie die de belangen van de
Amerikaanse Cerro de Pasco
Copper Corporation verdedig
de. Er vielen doden.
Voor Manuel Scorza ls de
Peruaanse werkelijkheid, de
tegenstelling tussen de kleine,
maar de dienst uitmakende
groep van grootgrondbezitters
en de machtige modem-kapi-
talistisahe buitenlandse onder
nemingen enerzijds en de gro
te massa van de arme kleine
boeren en pachters enerzijds
en de grote massa van de
arme kleine boeren en pach
ters anderzijds, zó ongelooflijk
dat ze alle verbeelding over
treft. Om het geweld en de
ohaos van de gebeurtenissen te
beschrijven heeft hij de
scherpste van alle wapens ge
kozen: de bittere humor. En
die heeft meer uitgericht dan
mitrailleurs: het boek trok in
ternationaal sterk de aandacht.
Scorza's roep om vrijheid en
rechtvaardigheid voor zijn op
een onvoldoende bestaansbasis
levende achterban bleek niet
geheel zonder uitwerking te
zijn.
Deze Elsevier-uitgave van
Manuel Scorza kost f 16,90.
sprookjesboeken veel van
haar tijd. Na „Elfje-twaalf-
je", wat enkele jaren geleden
op de markt kfcvam, en
„Sprookjes van De Efteling"
('n jaar werk) bereidt Marti
ne nu samen met tekenaar
Eppo Doeve een serie van
veertig afleveringen voor
over de vertellingen van
Hans Anderson. In 1975
wordt de honderdste sterfdag
van Anderson herdacht.
Door al deze sprookjesboe
ken wordt het voor Martine
Bijl steeds moeilijker om
van haar image af te komen,
als -sprookjes-meisje". Zelf
zegt ze daar over: „Ik heb de
laatste jaren geprobeerd met
andere liedjes (ondermeer
teksten van Jules de Corte)
dat sprookjesachtige waas te
doorbreken. Dat is me niet
gelukt. Daarom houd ik alles
maar weer "bij het oude-
„Martine zou wel graag een
praatprogramma op de tele
visie verzorgen. „Maar zo'n
programma zou voor 'n té
ielect publiek zijn. Boven
dien ben ik niet goed voor
hoge kijkcijfers en dus niet
in trek bij de omroepen.
Maar ja, „wie van de drie"
bevalt me ook best Lekker
>rullen om Albert".
PETER GONS.
Met een vriendelijke, spontane glimlach op z'n gave
gezicht steekt hij mij z'n hand toe. „Hello", zegt hij en
verder niets meer. Hy blijft me wel lachend aankijken.
Is dat nu Doctor Ross „the harmonica boss"? Deze een
voudige, wat verlegen kleine, slanke man met een ruitjes
pet met pluim op?
Het bluesfenomeen uit Fling-Michigan laat zich gewil
lig naar een tafeltje leiden en bekend wel een „orange-
juice" te lusten. „Geen alcohol, dat maakt me slaperig en
dat zou het publiek straks niet waarderen".
Lsiaiha Ross is volgens insi
ders de beste bluesharmond-
caspeler. Niet zo verwonder
lijk overigens. „Ik speelde met
m'n zesde jaar al harmonica.
Op m'n twaalfde jaar richtte
ik m'n eerste band op en
speelde ik al aardig nummers
van m'n favorieten in de blu
esmuziek. Gitaar leerde ik pas
op m'n twaalfde jaar spelen
van Willie Genentin, samen
met Ike Turner. Ik speelde in
verschillende bandjes op de
harmonica en soms op gitaar.
In 1954 begon ik met m'n
eigen „One-man-band". De
„boys" van m'n band kwamen
weieens niet opdagen en dat
werd ik beu", vertelt hij in
moeilijk te volgen Amerikaans
dialect. „Ik dacht, ik kan alles
wel tegelijk proberen te spe
len. Harmonica en gitaar deed
ik altijd al samen, nou, en de
drum en de bekkens zou ook
wel gaan".
Sinds die tijd rees de ster
van Doctor Ross hoger en ho
ger. Er volgden trips door Eu
ropa. In 1972 speelde hij voor
het eerst ni Nederland, in het
Amsterdamse Paradiso. Platen
maakte hij ook: zeven elpees
en ongeveer 114 singles op
verschillende platenlabels.
Veel van zijn composities wer
den door anderen gecoverd
Het nummer „Cat Squirrel"
werd opgenomen door ',-the
Cream" en Jethro Tuil.
Hoe komt hij aan die naam.
Doctor"? „Ja, ik was in het
leger en werd op een gege
ten moment overgeplaatst
naar een basis in de Stille
Oceaan. Ik had altijd mijn
koffertje met harmonica's bij
me, dus toen ook. Toen ze me
zagen komen met dat koffertje
zeiden ze: „Ha, dokter". Ze
dachten dat ik een arts was of
zo. Ik zei dat ik helemaal geen
Aan de voet van de oude
stoomcarrousel in het
sprookjesbos van De Efte
ling hield televisiepresen
tator Herman Emmink
verleden week Martine
Bij I's jongste sprookjes
boek ten doop. Martine Bijl
bekender als zangeres
van fijnzinnige liedjes en
vragenstelster in het tv-
spel „Wie van de drie",
dan als schrijfster heeft
in een fijne verteltrant ve
le oude sprookjes opnieuw
tot leven gebracht.
Uitgaande van de in De
Efteling voorkomende en uit
gebeelde verhalen, heeft
Martine met haar licht ironi
serende stijl en haar badine
rende humor een sprookjes
bundel geschreven, die niet
alleen door kinderen verslon
den zal worden, maar die
ook ouderen sterk zal aan
spreken.
In het boek treft men vijf
tig illustraties aan, waarvan
vele in kleur, van de hand
van de bijna tachtigjarige
aarts-sprookjes verteller er
schepper van De Efteling
Anton Pieck. Door goed sa
menspel van Martine en An-
dokter was, maar dat ik twin
tig harmonica's in die koffer
had zitten. Toen ik m'n koffer
opengemaakt had, moest ie
dereen ontzettend lachen en
vanaf die tijd noemt iedereen
me „Doctor". Ben van mijn
vrouwen wilde menog we
ieens Isiaha noemen,' maar dat
leerde ze gauw af. Ja, ik ben
drie keer getrouwd geweest.
Met m'n drieëntwintigste
trouwde ik voor de eerste
maal en met m'n negenen
twintigste was ik al drie keer
gescheiden. Ik ben met één
vtouw maar 55 dagen ge
trouwd geweest. Dat kwam zo.
Ik ging wel eens gokken of po
keren- Op een avond won ik
zoveel, ik geloof wel 10.000
dollar. Ik kwam thuis. M'n
vrouw zei: ,-Hoe kom je daar
aan?" Toen ze het hoe en
waarom had vernomen pakte
ze m'n gitaar en verbrandde
hem in het haardvuur. Vervol
gens pakte ze de as en deed
het in de zak met geld. Wat ze
precies bedoelde daarmee,
weet ik niet. Maar ik dacht:
„Met zo'n heks wil ik niet
langer leven en ik ging
weg".
Doctor Ross lacht zich
krom, maar even later bekent
hij: „Je bent een triest man
als je al drie keer getrouwd
geweest bent. Daarom zing ik
ook altijd de blues. In de blu
es vertelt men over het leven.
De blues is altijd treurig.
Soms speel ik de boogie, „just
to shakin' down", om me ge
lukkig te voelen. Thuis zing ik
veel gospels. Ik geloof in God.
Kijk, ik speel de blues, maar
de muziek is in Hem, en als
ik aan Hem denk, dan hoor Ik
muziek en ben ik gelukkig".
Doctor Ross is niet alleen
trouw aan God, maar ook aan
z'n baas- Een groot gedeelte
van het jaar werkt hij nog bij
General Motors in Chicago in
de fabriek. Ik werk daar al 29
jaar een daar ga ik voorlopig
niet weg. Ik verdien er goed
en krijg vrij als ilk op tournee
ga. Ik heb het niet slecht en
Lk woon erg fijn in Fling-
Michigan. Ik heb nog vijf hui-
jen en een Buick Skyline".
Doctor Ross zit nu op z'n
praatstoel. Soms giert hij van
het lachen. Z'n aandacht wordt
echter getrokken door een stel
biljartende mensen. „Onbegrij
pelijk, hoe doe je dat? Wij
hebben in Amerika twaalf
ballen en zitten er een paar
gaten in het biljart. Maar hier
hebben ze maar drie ballen".
>,Ken je Little Walter", zegt
hij plotseling, „ze zeggen dat
hij de beste harmonicaspeler
is. Hij speelt op van die grote
harmonica's. Ik speel op klei
ne, dat is moeilijker dus ben
ik de „harmonica-boss".
Dat hij er wat van kan,
bewijst hij even later tijdens
z'n optreden, Doctor Ross ver
geet alles om zich heen en
speelt de blues. Als hij merkt
dat tijdens een van de num
mers de microfoon niet aan
staat, stelt hij voor het num
mer nog eens te spelen. Zo is
Doctor Ross-
Guus van Holland
ton is een sublieme eenheid
tussen tekst en illustraties
ontstaan. Van de illustraties
is een expositie samenge
steld, die vanaf 5 november
in het Gelderse Epe wordt
gehouden. „Sprookje van de
Efteling" is een Omni-boek-
uitgave en kost f 19,90.
Hoewel Martine Bijl als
zangeres intensief blijft wer
ken „zeker drie keer in
de week, daar Leef ik van"
vergt het schrijven van
