TV
Handboogsociëteit „Eendracht"
begon zaterdag nieuw seizoen
Expo Axel
van 19-26 augustus
Zilver
de zuidwester
combinatie
mossel ❖versteege
de scheldebode
Scheldebode-kringetje
Tekenwedstrijd
is modern
"Olympisch
Logboek44
huis aan huis-blad
22e jaargang no. 33
uitgave: n.v. uitgeversmaatschappij de stem breda
woensdag 16 augustus 1972
zoekt U
een voortreffelijk muziekinstrument
Vlissingen
GROOT WALCHEREN
Hoofdwapen
St. Joris
'V/"""P*
zihhiwsi» hlaphanl;/
J. M. GROEN S. M. OVERTOOM
kgötwök
Koop nu
het boek
van de maand:
slechts
2.75
bü
H3RUITER
de scheldebode
Vlissingse schutterij
heeft interesant verleden
Stap dan eens binnen bij Mossel Versteege... het
gerenommeerde adres met de grootste collectie
piano's, vleugels, orgels, etc. En profiteer van de
unieke voordelen van onze muziekscholen.
Lange Delft 103-105 Filialen te Den Haag,
Middelburg, tel.:01180-7684 Heer|en, Groningen
en Leidschendam
VLISSINGEN De hand
boogsociëteit „Eendracht" uit
Vlissingen is zaterdag met het
nieuwe seizoen begonnen. Op
de staande wippen werd toen
de eerste schieting gehouden.
Bij gelegenheid van de ope
ning van het schietseizoen is
het bestuur eens nagegaan hoe
het met het handboogschieten
in Vlissingen gesteld is ge
weest. Secretaris Engels heeft
hierover een kritisch verhaal
samengesteld, waarvan u nu
de eerste aflevering aan
treft.
De huidige schutterssociëtei-
ten zijn in wezen een voortbe
staan van de oude schutters
gilden uit de middeleeuwen.
Het gilde of schutterswezen is
ontstaan uit de bundeling van
talloze grote en kleine dorpen
tot vrije gemeenten of steden,
wier bewoners onder de naam
van poorters hun belangen
toevertrouwden aan een eigen
bestuur onder leiding van een
door de graaf of landsheer be
noemde persoon. -*In Zeeland
bekend onder de naam van
JBaljuw-. De steden kregen
stadsrechten, een eigen vlag,
eigen wetten en rechten. Daar
om werd het dus een plicht
om deze stadsrechten te be
schutten. De voornaamste bur
gers verenigden zich daartoe
en noemden zich schutten,
schutte broeders of schutters.
Het woord schutterij houdt
vermaak geschonken, zoals
blijkt uit wat Boxhorn schreef
en wat ook blijkt uit de
Zeeuwse Volksalmanak van
1840, waarin gesproken wordt
van schutters-retoriken. In
Goes stond boven hun verga
derplaats „Minerva moet ook
bemind worden".
De „gaaischieterij" zoals deze bestaan heeft tot 1924, gelegen in het plantsoen tussen de
Koudekerkseweg-West en Koudekerkseweg-Oost.
Het hoge gebouw rechts is v.m. Hotel l'Union, met de daarachter gelegen speeltuin, dus nu het
complex van garage „De Baljuw". De hoge bomen rechts staan aan de Badhuisstraat.
dus geen verband met het
schieten op zich, want het
woord schutten betekent be
schermen, afweren. Deze
schutte broeders hadden ech
ter ook hun plichten tegenover
hun landsheer. Er bestaat een
verordening van Karei VIII
uit 1448 dat ieder dorp in het
rijk hem een boogschutter zou
leveren die gekozen moest
worden uit de jonge lieden.
Dat er druk gebruik van werd
gemaakt en om dat te beper
ken blijkt uit het groot privi
lege van Maria van Bourgon-
dië van 14 maart 1477, waarin
werd bepaald dat de schut-
AXEL De Axelse Expo,
die dit jaar van zaterdag 19
tot en met zaterdag 26 augus
tus wordt gehouden groeit
naar volwassenheid. Het aan
tal deelnemende standhouders
ning hebt, met de hele wereld
binnen je bereik, zonder dat
Zondag 20 augustus
Zowel de tentoonstellings-
je uit je gemakkelijke stoel u"r treedt 's avonds het dans-
hoeft te komen. Daarnaast orkest „The Williams" weer
worden er grilleerapparaten
en diepvriesmessen gedemon-
Maandag 21 augustus
's Middags komen de mode
van dit jaar is het dubbele streerd. Er komt ook een voor- liefhebbers aan de beurt. PZ
van 1971 en ze komen uit heel lichtingsstand voor voedingswa- Modecentrum uit Axel ver-
Nederland. Het is voor de ren uit Den Haag. Verder zorgt namelijk een aantal mo-
vierde keer, dat dit evenement zorgt Cok n. v. uit Kapelle- deflitsen. Van 20.00 tot 24.00
wordt georganiseerd en in die Biezelinge voor de nodige af- uur treedt 's avonds het dary
wisseling.
tijd is de tentoonsteUing in
belang toegenomen.
Theoretisch is het bij wijze Axel luidt:
van spreken mogelijk, een ge- Zaterdag 19 augustus
hele dag over de tentoonstel
orkest „The Williams" weer
Het programma van de Expo op. Bovendien wordt de sport
man of sportvrouw van het
De Axelse Expo wordt op
jaar bekend gemaakt.
Dinsdag 22 augustus
Om 20.00 uur optreden van
Mouth en McNeal met hun
ling rond te zwerven zonder deze dag om 14.00 uur offici-
een cent uit te geven, terwijl ee' geopend door burgemeester
je dan nog niet automatisch M. K. van Dijke. Van 15.00 tot
hoeft te verhongeren, want zo- 1700 volgt er een feest- eigen orkest The Wispers. Dit
als gezegd: het aantal plaatsen concert, gegeven door harmo- duo kan worden gerekend tot
waar wordt gedemonstreerd, is nie Volharding" uit een van de grootste attracties
legio. Zo heeft bijvoorbeeld Zaamslag. In de avonduren <>P amusementsgebied.
„De Spar" al zijn toeleverings- treedt van 20.00 tot 24.00 uur Woensdag 23 augustus
bedrijven ingeschakeld. Ze ^et dansorkest „The Williams" «.„i™
zullen om beurten demonstra- °P- TÜdens deze avond heeft ^ze c L
ties voor hun rekening nemen. °°k de verkiezing plaats van g
Ook meer technisch ingestelde -Miss Omloop Zeeuwsch- begint er een groot
Zeeuwsch-Vlamingen komen Vlaanderen". Dit gebeurt in ^raa" ^fLkwartet
aan hun trekken. Zo kunnen samenwerking met de wieler-
ze uitproberen hoe het is als comités uit Temeuzen
je_ een t. v. op afstandsbedie- Oostburg.
en
OPLAGE 16.600 EX.
Verschijnt wekelijks gratis huis aan huis in alle plaatsen behorende
tot de gemeenten Vlissingen, Valkenisse en Westkapelle.
IN COMBINATIE MET
TOTALE OPLAGE 32.500 EX.,
Huis aan huis-verspreiding op geheel Walcheren.
ADMINISTRATIE:
N.V. Uitgevers Mij De Stem
Breda,
Reigerstraat 16
Telefoon 01600-22341
REDAKTIE:
Mevr. B. Mulder-Kenter,
Oost-Souburg,
Platanenstraat 27
Telefoon 01183-1997
b g.g. 01600-22341 toestel 229.
ADVERTENTIE-EXPL.:
J. van der Hoeven, Vlissingen
Spuiplein 94
Telefoon 01184-6830
DRUK:
Toezending technische
materialen aan:
N.V. Rotadruk, Axel
Nassaustraat 3
Telefoon 01155-2320
Van 20.00 tot 24.00 uur treedt
dit Brabantse orkest op voor
oudere bezoekers.
Donderdag 24 augustus
20.00 uur: Optreden van
Sandra en Andress met hun
orkest „The Valentino's".
Vrijdag 25 augustus
Van 20.00 tot 24.00 uur op
treden van het dansorkest
„The Williams".
Zaterdag 26 augustus
Van 20.00 uur tot een nog
niet nader te voorzien tijdstip
wordt een grandioze slotavond
gehouden met de tv-show van
John Woodhouse, waarin naast
John Woodhouse zelf ook Imca
Marina, Jack Reijnders, Joe
Andij te horen en te zien zijn.
Bovendien is er nog een varié
téprogramma en of dit alles
nog niet genoeg is zorgen
„The Williams" na afloop voor
wot stemmige dansmuziek.
tersgilden niet meer aan bui
tenlandse oorlogen of heir-
vaarten, maar alleen aan bin
nenlandse krijgsbedrijven of
uittochten verplicht waren
deel te nemen. De laatste zou
den zich alleen bepalen binnen
de grenzen van Holland, Zee
land en Friesland. Ook Philips
I van Bourgondië, graaf van
Zeeland, heeft schutters uit
Zeeland en wel uit Middel
burg in dienst gehad. Ook
Boxhorn zegt in zijn kronijk
van Zeeland in 1353: op deze
tijd hebben zich de poorters
van Zeeland zeer beschikt ge
houden met de papegaaien te
schieten, het welke haar niet
alleen tot vermaak diende,
maar ook oefende in het han
teren van de boog, die ook
tegen de vijand gebruikt
werd. Deze oefeningen, het
gaaischieten, werden door de
regerende vorsten begunstigd
en gewaardeerd, want Graaf
Willem van Beieren gaf in
1355 aan de schutters van Zie-
rikzee, die de papegaai afscho
ten, een geldprijs. Jacoba van
Beieren schoot vaak in Goes
en heeft hier meermalen de
koningsvogel afgeschoten.
Het hoofdwapen der schut
ters was de boog, later toen
het buskruit bekend werd
kwam de haiksen colussen in
gebruik, men sprak toen van
de handboogschutten, voet
boogschutten en de schutten
der Caloeniers. Deze schutters
verenigden zich in broeder
schappen of gilden. Uit alle
gegevens blijkt dat de schut
tersgilden dus in de midde
leeuwen tot bloei kwamen. En
dit kon, omdat de gilden in
het algemeen er tot hebben
bijgedragen dat er orde en
wet kwamen in de samenle
ving. Men onderscheidde 3
soorten gilden, n.l. de wereld
lijke d.w.z. beschermende gil
den, de schutters dus met na
me als St. Sebastianus en St.
Joris, welke een officiële
functie vervulden en door de
steden begunstigd werden, fi
nancieel en met voorrechten,
dan de ambachtsgilder., zoals
de vissers, visdrogers, kuipers,
smeden, scheeps- en timmer
lieden enz. en ten derde de
kerkelijke gilden met namen
van heiligen als Sint Catheri-
na. Sint Barbara en Sint Ja
cob. Hun taak was als be
schermers en verdedigers van
de kerx en uv, kerkdienaren
op te treden. In de schutters
gilden werd naast de srhutoe-
feningen ook aandacht aan het
In Vlissingen bestond ook
een schutterij. Brake vermeldt
in zijn boekje Vlissings Eeuw
vreugde in 1772 dat hij het de
moeite waard vond een af
schrift te plaatsen getrokken
uit het eerste permanente re
gister berustende by de The
sauri der stad, geschreven in
1550 voor de orde van de gil
den dezer stad en wat zij ge
houden zijn te doen in de 3
grote processies, n.l. de Sacra
ments Ommegange, Antho-
nie en de Onze Vrouwen Om
megange. Er waren drie schut
teren die elk 3 voor het sa
crament liepen, n.l. de Colleu-
eniers onder no. 16, de hand
boogschutters onder no. 17 en
de Cruusboge schutters onder
nr. 18. Uit dit reglement blijkt
volgens Brake dat deze schut
terijen oudtijds mede tot de
stedelijke gilden hebben be
hoord.
Ook Winkelman verhaalt
van deze 3 schuttersgilden en
voegt hier nog aan toe dat uit
deze gilden de regenten van
het stadsbestuur gekozen wer
den. De oudste van deze 3
gilden was die van de kruis
boog, welke in 1378 werd op
gericht door Philips Graaf van
Zeeland. Deze schutterij hadf
haar samenkomsten in een ge- i
bouw grenzende aan de Wal-
straat en de Korte Zelke, waar
ook de ingang was. Want in
de notulen der Ned. Herv. ge
meente van juli 1585 dat de
Wed. Gillis haar huisje in de
Korte Zelke, daar waar men
het hof van de handbogen in
gaat, aan de armen heeft gege
ven. Dan bestond nog de
schutterij der Colveniers of
die van de Bussche. Deze had
haar doelen aan wat thans de
Colveniersstraat heet en die in
1596 gelijk met de Walstraat
werd bestraat. Later, plm.
1600, werd dit gebouw ver
kocht en kregen zij een Doelen
bij het Dok in de buurt. Deze
werd afgebroken in 1718. Deze
schutterij heeft veel bijgedra
gen tot de bescherming van de
stad. Ook met de feesten van
1772 heeft de Colveniersschut-
terij de wacht gehouden op
diverse plaatsen in Vlissin
gen.
De laatste schutterij heette
St. Joris en zij had haar doe
len in het schuttershof van St.
Joris a.d. Walstraat. Dit ter
rein werd in 1735 aan de Lu
therse gemeente verkocht voor
de som van 400 Vlaamse pon
den om aldaar een kerk te
stichten. Dat er veel en druk
geoefend werd met het hand
boogschieten blijkt uit de ar
chiefstukken van de doelen in
Middelburg. De heer Stoppe
laar )St. Sebastiaanf vermeldt
diverse malen Vlissingen. Zo
schrijft hij in zijn geschiede
nis van St. Sebastiaan: In 1541
reed ons gilde met 6 wagens
naar Vlissingen om aldaar te
schieten om de wijn. Opmer
kelijk is het dat reeds toen
destijds de Abeele voor die rit
een rustpunt was, althans de
gildebroeders deden zich al
daar aan room en bier te goed.
Ook vermeldt Stoppelaar dat
in 1657 te Middelburg schiet
spelen werden gehouden. Om
deelneming van elders te be
vorderen .werd een prijs be
schikbaar gesteld voor de
verstkomende deelnemers,
welke werd gewonnen door
Hulst. De prijs bestond uit
drie zilveren lepels.
Onder de deelnamen trof men
altyd ingezetenen alt Vlissingen
aan om te schieten op de gaai. Dit
geeft das aan dat het hand
boogschieten in Vlissingen druk
werd beoefend. De pryzen waren
meestal zilveren en tinnen voor
werpen. De voornaamste pryzen
werden beschikbaar gesteld door
de andere gilden en door de
kooplieden, wat thans de mid
denstand is.
(wordt vervolgd)
Ook in onze Zeeuwseste
den, waarde toe-lezers, kennen
we nieuwe wijken die voor
een belangrijk deel bewoond
worden door jongere gezinnen.
Bovendien komt een belang
rijk percentage van hen van
buiten Zeeland, zodat de
Zeeuwse hervorming gestadig
voort gaat. U leest het goed,
ik zei voort gaat. En met dit
voort gaan bedoel ik, dat we
er alleen maar op vooruit gaan
als we ook eens kennis nemen
van de mening van een bui
tenlander". Tenslotte, wees
eerlijk: inteelt is op den duur
ook niet alles. Jonge gezinnen
dus van buiten de provincie
met frisse ideeën en zoals het
een modern mens betaamt, erg
milieu-bewust! Bepaald ver
baasd keek ik enige tijd gele
den dan ook op, toen ik te
midden van deze milieu-be-
wustelingen een kersverse
vuilnisbelt ontwaarde. Ik zal u
nog zeggen waar ook. In de
Cort van der Lindenstraat in
Goes! De hoop troep lag aan
het eind van een parkeer-
pleintje en rondom het vuil
stonden mooie nieuwe wonin
gen deels wel en deels niet
opgeleverd. Als enig excuus
konden de bewoners aanvoe
ren dat er eerst een container
had gestaan waar ze hun afval
in deponeerden. Toen deze op
een gegeven ogenblik werd
weggehaald ,-het bleek name
lijk een bak te zijn om bouw
afval van de aannemer mee
te verwijderen-gooide de hui-
dige generatie haar troep maar
gewoon op het pleintje. Veel
oudere mensen zouden er
waarschijnlijk hoofdschuddend
naar kijken, maar n troost
voor hen is: zoals de ouden
piepten, piepen de jongen. We
zijn nog geen graad verbeterd!
Misschien zijn we er zelfs eer
der op achteruit gegaan. Want
tegelijkertijd werd in de dui
nen bij Vrouwenpolder een
mijn haren ten berge rijzende
vondst gedaan, die mij toeval
ligerwijs ter ore kwam. Tij
dens een wandeltocht in dit
mooie gebied vonden twee
eerbiedwaardige en al wat ou
dere heren namelijk maar
liefst vijfendertig mapjes met
elk als inhoud zeven in kleu
rendruk uitgevoerde prent
briefkaarten. Nu zult u
misschien zeggen: o, die heeft
de PTT daar waarschijnlijk
even neergelegd om ergens
anders iets vlug af te kunnen
geven. Als dat zo zou zijn
brave lieden, dan diende er in
elk geval een naam en adres
op te staan. Ze waren echter
nog spiksplinternieuw en
klaarblijkelijk nooit verkocht!
Wel stond er nog op ten be
hoeve van wie het was, als u
een mapje zou kopen. De op
brengst was voor de stichting
,,De Opbouw". Dit is een alge
mene instelling voor kinderbe
scherming en zorg voor moe
der en kind en ruim duizend
andere kinderen. De verkoper
van deze kaarten heeft zich
om al deze toestanden klaar
blijkelijk minder druk ge
maakt. Zo ziet u, brave
mensjes, mentaal zijn we nu
ook niet bepaald om over naar
huis te schrijven!
d'Oester.
BEGRAFENIS EN CREMATIE VERZORGING
VLISSINGEN. ROCHUSSENSTRAAT 3
Tel. (01184) 3417
b.g.g. (01184) 2772
SOUBURG: Tel. (01183) 1801
Kijk maar eens naar dit zilveren geschenk-idee
edele creatie van moderne zilversmeedkunst.
Enzilveren sieraden zijn betaalbaar.
Kijkt u maar eens (vrij-blijvend) in de
uitgebreide kollektie bij:
Juwelier-Horloger
Scheldestraat 15
Vlissingen
vTel. 01184 - 2204
De stichting „Jeugd en Ge
zin" te Middelburg gaat in
september a. s. haar nieuwe
gebouw aan de Londensekaai
nr 39 feestelijk openen. Als
onderdeel van deze openings-
gebeurtenis organiseert de
stichting een tekenwedstrijd
voor jongens en meisjes van
12 jaar en wonend in de pro
vincie Zeeland, het werkge
bied van de stichting.
Als onderwerp heeft men
gekozen het thema „thuis",
waarbij gedacht kan worden
aan: alléén thuissamen
thuis..., feest of vakantie
thuis..., of over wat er alle
maal nog meer rond „thuis"
valt te bedenken. Alle soorten
„technieken" zijn toegestaan:
zwart-wit, kleur, viltstift, wa-
sco, vingerverven enz. Afme
tingen van het tekenpapier bij
voorkeur ongeveer 24 x 36
centimeter. Naam, adres en ge
boortedatum moeten achterop
de tekening vermeld worden.
Er worden drie prijzen be
schikbaar gesteld. Ie prijs:
waardebon van f 50,-, 2e prijs:
waardebon van f 40,-, 3e prijs:
waardebon van f 30,-.
Deze bedragen zullen in
overleg met de prijswinnaars
worden besteed. De prijsuit
reiking vindt plaats op
woensdag 13 september. Een
deskundige junj zal worden
gevraagd de tekeningen te be
oordelen. Zoveel mogelijk te
keningen zullen tijdens de
openingsdagen worden ten
toongesteld.
De inzendingen moeten op
31 augustus binnen zijn bij:
Stichting voor Jeugd en Gezin,
Postbus 62, Middelburg.
Mevrouw Hazewold, Bad
huisstraat 93 in Vlissingen
stond vorige week in ons foto
kringetje. Bij verschillende
winkeliers mocht zij een ge
schenk gaan halen. We zijn
benieuwd wie dit keer de ge
lukkige is.
De gulle gevers zijn: Ban
ketbakkerij Faber, Badhuis
straat 28. de bekende kwali-
eitstaart. Slagerij De Vries,
Walstraat 46, een pond bief
stuk. Vishandel Frans de
Munck, Oude Markt 11, een
kilo gebakken vis uit de zater
dagreclame. Drogisterij Lult-
wieler, Lange Zelke 50, een
luxe flacon badschuim. Smith
Kaas, marktkraam, een pond
kaas naar keuze. Slagerij Oos-
terom, Walstraat 10. 300 gram
vleeswaren. 't Goudoppertje,
Walstraat, waardebon van f 5,-
Potterie Jaap, St.-Jacobs-
straat 3, waardebon f 5,-. Bril-
lenspecialist Tilroe, Walstraat
81, kamerthermometer. Bloem-
sierkunst Dekker Kanaalstraat
50, Oost-Souburg, bloemen of
planten naar keuze ter waarde
van 5,-. Eethuis De Snuyver,
Walstraat 20, Vlissingen, 2
broodjes naar keuze of twee
koffie met gebak. Nilfisk,
Coosje Buskenstraat, spaarpot
je in de vorm van een stofzui
ger. Drankenimport Jan Dui-
Iv* Ai
mei, Hermesweg 23, Vlissin
gen. fles sherry t.w.v. f 3,95.
Annikes Cafetaria, Bet je Wolf-
plein, twee broodjes Annikes
met koffie. Schoonmaakbe
drijf VUKO, Bilderdijklaan
10-12, Vlissingen, gratis
schoonmaakbeurt ramen. Fa.
Van de Vyver, radio en t.v.,
Kanaalstraat 12, Oost-Souburg,
pak stofzuigerzakken. Filiaal
Koopcentrum Groenendyk, 1
maal gratis batterijen voor
transistorradio. Midgetgollbaan
Delta, Burg. Van Woelderen-
laan, Vlissingen, gratis speel
ronde en 2 consumpties. Bloe-
menhuis Mies, Scheldestraat
52, Vlissingen, 1 bos bloemen
t.w.v. f 5,-.
