Tot 19 februari 1972
Nieuwjaar 1972
de scheldebode
Stichting Sociaal-cultureel werk
Vlissingen van start
Scheldebode-kringetje
nieuwe gemeente
problemen
studenten
drijfszand
vaatwerk
opkomst, tot 1375
V oorbereidingsbesluit
gedeelte saneringsplan
door Raad aangenomen
de zuidwester
combinatie
huis aan huis-blad
22e jaargang no:52
uitgave: n.v. uitgeversmaatschappij de stem - breda
donderdag 30 december 1971
Wij wensen
U allen
een voorspoedig
1972
DE
RUITER
de scheldebode
Tentoonstelling "Een verdronken
stad Reimerswaal in Middelburg
MIDDELBURG - 20 December j.l. is in
het Rijksarchief in Zeeland, St.
Pietersstraat 38 te Middelburg de
tentoonstelling: „Een verdronken stad-
Reimerswaal" geopend.
„Ick hebbe groote reden om te twijfelen,
ofte ick my behoorde te onderwinden de
beschrijvinge van een stadt, die niet
meer en is."
Zijnde voorwaer een afgrijselick
exempel van het alles door breeckende
ghewelt der wateren, ende ons leerende,
dat oock steden konden sterven.
Nochthans is by ray, als voorghenomen
hebbende te sijner plaetse en tijde op te
halen het ghene eertijdts gheschiet,
ende nu ghelijck als verstorven is, goet
ghevonden de overleden Stadt van
Rommelswale, gheleghen hebbende in
Zuydt-Bevelandt, ende zijnde wel
eertijdts gheweest de derde Stadt van
den lande, dese beschrijvinge te geven
tot een eeuwich Graf-schrift, op dat met
haar niet en vegaee hare ghedactenis."
Zo begint Marcus Zuerius van
Boxhorn de beschrijving van Rei
merswaal in zijn kroniek van Zee
land in 1644. Dank zij Boxhorn,
Smallegange en zo vele anderen is
de gedachtenis aan Reimerswaal
niet vergaan. Sinds 1970 is er zelfs
weer een gemeente Reimerswaal,
toonstelling zal zich echter bezig
houden met de verdronken stad Rei
merswaal, welks gebied thans ligt in
de gemeente Tholen. De tentoonstel
ling is het resultaat van goede sa
menwerking tussen de Nederlandse
Jeugdbond ter bestudering van de
Geschiedenis en het Rijksarchief in
Zeeland. Van 26 juli tot 14 augustus
hebben enkele leden van de werk
groep Submarine Archelogisch On
derzoek van de Nederlandse Jeugd
bond ter bestudering van de Ge
schiedenis een onderzoek verricht
op de Speelmansplaten, een gebied
dat even ten zuiden van Tholen in
de Oosterschelde ligt. Hier zou, vol
gens berichten van inwoners van
Tholen en omgeving en volgens di
verse oude kaarten, waarvan die
van Jacob van Deventer - midden
16e eeuw-- het belangrijkste is, Rei
merswaal gelegen hebben. Doel van
het onderzoek van dit jaar was na
te gaan in hoeverre een archeolo
gisch onderzoek onder zulke moeilij
ke omstandigheden mogelijk is; te
vens wilde men een voorlopig over
zicht van wat er nog van de stad
over is verkrijgen.
De groep had te kampen met een
enorm aantal technische problemen.
Per dag is de zandplaat maar ca. 3
uur zover watervrij dat erop ge
werkt kan worden, en dan nog zijn
in het natte zand conventionele ar
cheologische methoden volkomen
onbruikbaar: de wanden van gegra
ven putten zakken terstond in el
kaar, zodat de archeoloog uit de
bodemstructuur niets kan opmaken;
ook leggen van meetlijnen en het
vastmaken yan punten, toch wel een
van de eerste taken van een graver
die later uit de tekeningen die hij
op de opgraving heeft gemaakt zijn
conclusies wil trekken, werd ernstig
belemmerd door het feit dat alles
a.h.w. „onder je handen wegspoel
de" en er geen enkel oriëntatiepunt
op de kilometers wijde zandplaat
aanwezig was.Tenslotte werden de
vondsten met behulp van driehoeks
metingen ingemeten; om de grote
afstanden te overbruggen moest men
veelvuldig gebruik maken van wal
kie-talkies! Het was moeilijk een
keuze te maken uit de grote hoeveel
heid mogelijke objecten, die een
stad met een diameter van bijna 800
m. te bieden heeft. Het bleek dat,
tegen verwachting, vrijwel niets
meer boven het zand uitstak, op een
enkel brok muurwerk na.
van een tot de grond toe afgebroken
huis. Behalve baksteen kwam ook
veel natuursteen en enig houtwerk
te voorschijn. Met behulp van de
kaart van Van Deventer )nr. 1( die
tevens een stuk van de kust van
Tholen afbeeldt, was de plaats bere
kend waar de stad op de Speelman
splaten moest liggen.
Inmiddels heeft de aard van de
vondsten die geen van allen liggen
op een plek die Van Deventer aan
geeft, ernstig aan de juistheid van
de situering doen twijfelen: de stad
moet waarschijnlijk westelijker ge
zocht worden. Eveneens met behulp
van Van Deventer worden een aan
tal objecten uitgekozen die zeker
van steen zullen zijn geweest en die
waarschijnlijk niet geheel gesloopt
zijn. Dit waren: de westpoort, de
kerk, en het stadhuis-gasthuis. Ook
een kijkje in het gebied van de
haven leek wel aanbevelenswaardig.
Op de vermoedelijke plaats van de
westpoort en van de kerk werd een
denkbeeldig vierkant uitgezet, waar
binnen om de meter met een lange
betonijzeren pen sonderingen wer
den uitgevoerd, in de hoop op steen
te stuiten. Bij de westpoort leverde
dit niets op; bij de kerk stuitte men
op grote hoeveelheden baksteen.
gesteld zijn zijn voor het grootste
gedeelte uit de getijdegeul in het
zand afkomstig. Helaas is er geen
enkel compleet exemplaar gevonden
een geluk dat de vele losse bezoe
kers aan de plaat nog wel herhaal
delijk gegund schijnt te worden
maar al met al geeft het materiaal
een aardige doorsnede van het 15e-
16e eeuwse gebruiksaardewerk. Op
dagen dat de groep, door een ver
keerd vallen van het tij, of gebrek
aan vervoer niet op ie Speelman
splaat kon werken, erd met drie
zg. „snorkelaars" e< onderzoek in
gesteld naar de Y'nusdam, de aan
legsteiger van het veer van Scha-
kerloo naar Reimerswaal, die vlak
voor de zuidkust van Tholen in de
Oosterschelde zou liggen. Op een
diepte van ca. 5 meter werd een
halfronde bakstenen pier gevonden,
die waarschijnlijk tot de aanlegstei
ger behoord zal hebben.
Alleen waar eb- en vloedstroom
een geul in het zand uitgesleten had,
was een menigte vondsten, meren
deels stukken van gebroken vaat
werk, blootgespoeld. Een zo'n vonds-
concentratie werd nauwkeurig on
derzocht. Gezien de grote hoeveel
heid baksteen die er gevonden
werd, waren het kennelijk de resten
Dit is zeker een van de punten
die bij een uitgebreid onderzoek in
1972 het eerst bekeken zal moeten
worden. Ook zal dan een stuk muur,
dat, in brokken, over een afstand
van ruim 80 m in zee loopt, en dat
door de aanwezigheid van drijfzand
onbereikbaar was, onderzocht moe
ten worden. Misschien hebben wij
hier te maken met een stuk van de
stadsmuur. De vondsten die tentoon-
Nlet alleen de Jeugdbond heeft
belangstelling getoond voor Rei
merswaal. Ook eerder hebben groe
pen onderzoekers de Speelmanspia-
ten bezocht, b.v. in de zomer van
1925, toen een groep biologiestu
denten uit Utrecht opgravingen deed
op het Kerkhof van Reimerswaal.
Zelfs is in 1891 iemand gepromo
veerd op een onderzoek over 35
schedels, gevonden ophet kerkhof
van Reimerswaal. Waarom al deze
belangstelling
Voor het eerst in 1203 wordt Rei
merswaal vermeld. Er is dan sprake
van de getuige Witte de Reimers
waal. In 1239 is Reimerswaal zo
belangrijk, dat de verkozen bisschop
Otto III van Utrecht er een oorkon
de uitvaardigt. In 1292 ziet Floris V
iets in de handelsnederzetting aan
de -Ooster-schelde en koopt daarom
landerijen bij Reimerswaal. In 1299
al wordt een koopman uit Reimers
waal in Engeland gesignaleerd. Het
oudste privilege voor Reimerswaal
dateerd van 1315 toen graaf Willem
III de plaats het voorrecht schonk
dat alle goederen die in- of uitge
voerd werden naar Brabant, eerst op
de donderdagmarkt te Reimerswaal
gebracht moesten worden. Dit is het
begin van een lange reeks voorrech
ten als tolvrijheid, twee jaarmark
ten, het privilege dat de provisor
-geestelijk rechter- van Zuid-Beve
land in Reimerswaal rechtszitting
moest houden. Het hoogtepunt van
deze ontwikkelingen is de stads
rechtverlening op 1 april 1375. Zoals
gezegd was de Hollandse graaf al in
1292 geinteresseerd in Reimerswaal.
Toen kocht hij 64 gemeten land In
1331 blijkt het eigendom van de
graaf al twee keer zo groot te zijn.
Hij bezit in die tijd ook de water
molen. de zuid-windmolen en de
west-wind molen te Reimerswaal.
Een jaarwisseling geeft telkens weer te denken. Veel is er
ook dit jaar weer gebeurd: mogelijk is veel geluk, mogelijk ook
veel menselijk leed ons toegevallen. Wat elke mens meemaakt
en hoe hij daar tegenover staat tekent hem. Als gelovige
christenen aanvaarden wij geen blind noodlot. Wij leven >uit
Gods hand en daarom weten we dat ons leven altijd, hoe dan
ook, kan en moet bijdragen tot uiteindelijk geluk. Dankbaar
denken we aan het vele goede, dat we afgelopen jaar van elkaar
ondervonden hebben. Elkaar weten te verstaan: weten te geven
en weten te nemen om samen te bouwen aan idealen die ons
dierbaar zijn. Daar willen wij op dagen als vandaag aan denken.
Want wij kunnen samen bouwen aan een betere wereld, waar
hoop en toekomst is voor alle mensen. Achter ons laten wat Jout
liep en elkaar toewensen dat dit jaar het goede veel kwaads
kan voorkomen of overwinnen: dèt moge ons vooroge staan en
moed geven.
W. van Riet, pastoor, Vlissingen.
OPLAGE 32.500 EX
Verschynt wekelijks gratis huis aan huis op Walcheren en in Breskens.
ADMINISTRATIE:.
N.V. Uitgevers Mij. De Stem, Breda,
Reigerstraat 16
Telefoon 01600 - 22341
Postgiro 1114111
Bank:
Alg- Bank Ned. N.V.
Breda
Ned. Credietbank N.V.
Breda
ADVERTENTIE-EXPL.:
I. van der Hoeven, Vlissingen,
Spuiplein 94
Telefoon 01184 - 6830
REDAKTIE:
Mevr. B. Mulder-Kenter,
Platanenstraat 27
Oost-Souburg
Tel. 01183 - 1997
Druk: Toezending techn. mat. n.v. Rotadruk Axel, Nassaustraat 3, telefoon
01155 - 2320.
VLISSINGEN Op 1 januari zal
de Stichting Sociaal Kultureel Werk
Vlissingen, in de wandeling kortweg
SKW Vlissingen geheten, van start
gaan. De SKW is een voortzetting
van de Stichting Katholiek Gezins-
en Jeugdwerk Don Bosco. Op 7
januari zal om acht uur 's avonds in
't Anker het bestuur4van de nieuwe
stichting worden geTnstaleerd door
dr GJ. van der Top, directie-voor
zitter Salco. Op de een dezer dagen
gehouden persconferentie maakte de
voorzitter van de SKW, de heer J.
Simons, wat nadere gegevens over
de stichting bekend. Hoewel er in
het verleden reeds nauwe samen
werking was tussen het katholiek en
hervormd jeugdwerk gaat men in de
nieuwe stichting geheel samen. Bo
vendien heeft ook de Gereformeerde
Kerk haar intrede in de stichting
gedaan. Aanvankeiyk lag het in de
bedoeling om het werk alleen op de
stad Vlissingen te richten, maar la
ter is ook Souburg daarby geko
men.
Het bestuur bestaat uit 12 leden,
t.w. 9 uit Vlissingen en 3 uit Oost
en West-Souburg. Uit dit bestuur is
een dagelijks bestuur samengesteld,
waarin behalve de heer Simons ook
zitting hebben, de heer T. Brooij-
mans, vice-voorzitter, de heer H.P.F.
Stijnen, secretaris, mevr A. Schil
ders-Linkels, 2e secr. de heer M.
Dekker, penningmeester en de heer
J.W. Genuit.
Hoewel de stichting op christelij
ke leest is geschoeid, wil dat beslist
niet zeggen, dat andere groeperingen
niet in de stichting vertegenwoor
digd kunnen worden. De neer Si
mons beklemtoond evenwel, dat de
ze groeperingen wel de doelstellin
gen dienen te onderschrijven. De
stichting beschikt over een vijftal
clubhuizen, waarin 6 beroepskrach
ten en een groot aantal vrijwilligers
hun werk verrichten. Deze clubhui
zen zijn: jongerencentrum Paling
straat, Het Buut in de Min, Lelij-
straat, de Sloep in de Beatrix-
laan. De Globe op het Belamy-
park en de Zwaan in \Spuburg. Ver
der heeft men de beschikking over
een ruimte in het speeltuingebouw
van de VCB in Paauwenburg, maar
er loopt al een aanvraag voor een
ruimte in het wijkcentrum Paau
wenburg. De heer P. Jaqumijns en
zijn medewerkers hebben voor de
week volgende op de instalatie een
feestweek georganiseerd, waar de
jeugd van Vlissingen en Souburg
aan tal van activiteiten kan deelne
men.
VLISSINGEN Met 17 stemmen
voor en 4 tegen heeft deViissingse
gemeenteraad in haar laatste verga
dering van 1971 een voorbereidings-
besluit voor een gedeelte van het
saneringsplan le fase vastgesteld.
Tegen het voorstel van B en W
stemden de fractie van D'66 en de
heren Joustra en Kempe van de
PvdA-PPR.
Als eerste spreker merkte de
heer C. C. Verheul )PvdA-PPR( op.
dat hij een afschuwelijke hekel
heeft aan vaststelling van deelplan-
nen. Hij \was van mening dat het
thans tijd wordt, dat de binnenstad
een waardige afsluiting krijgt. Het
raadslid vroeg zich evenwel af, of
het plan binnen een jaar is te reali
seren. Ook vroeg hij of het parkeer
probleem niet op te lossen viel met
het binnenplein. De fractievoorzitter
van D'66, de heer J. M. Bannink
wilde alvorens de raad belangrijke
afwijkingen goedkeurt eerst het
nieuwe structuurplan behandeld
zien. Bij de inwoners van de bin-
Uud en Nieuw, 't Is oud en 't
is nieuw. Ra ra wat is dat
Juist: Zeeland. Een oude pro
vincie die in alle opzichten
nieuw begint te worden.
Zo in de dagen dat het oude
jaar wisselt met het nieuwe,
moeten wij. Oesters-van-export
kwaliteit, ons eens gaan bezin
nen, we weder gaan begin
nen. Moeten we eigenlijk well
aan iets nieuws, of dat nou
eenjaar is of wat anders, begin
nen Nou, wat mij betreft
hoeft het met zo nodig hoor.
Wat u betreft wel Laten we
die nieuwjaarskaarten nou eens
even vergeten, dat is natuurlijk
wel leuk. O ja, u moest nog de
groeten van Nehalennia hebben
en een gelukkig nieuwjaar en
zo en of ze dit jaar nu eens aan
haar winterslaap mocht begin
nen, want ze heeft het niet op
dat gewroet met sleepnetten.
Het is maar dat u het weet...
Ook al ziet het er naar uit dat
het een slepende kwestie zal
worden, dat met Nehallenia.
Dat heb je altijd met archeolo
gen. Waarmee maar weer bewe
zen is dat Zeeland een oude
provincie is zoals hierboven
reeds gezegd, want anders kwa
men die figuren hier niet. En zo
sjokken we dan maar weer naar
het nieuwe jaar in. Mensen,
mensen, zouden er nog echte
Zeeuwen zijn volgend jaar
mensi
j Zeeuv
Echte Zeeuwen die van het wa
ter houden Je weet het maar
nooit tegenwoordig. Overigens
zijn we wel een veel beschreven
volk geworden in al die voor
bije jaren. In de afgelopen we
ken heeft Rinus Ferdinandusse
een boekwerk over ons het licht
doen zien. Het heeft de fraaie
titel: De bloedkoralen van de
Bastaard en het heet een harde
triller te zijn. Nou kan Rinus
wel het een en ander over ons
te schrijven hebben, want hij is
een echte Zeeuw en als hij
zegt: ..Geleerden kunnen alles
verklaren, maar Zeeuwen weten
beter", dan zal hij wel gelijk
hebben en daarom snap ik maar
niet dat ze ons in Den Haag
niet zelf over van alles en nog
wat laten beslissen. Of we nou
met bloedkoralen rondlopen of
niet, we kunnen ook nog wel
zelf nadenken. We hebben er
pas een heel jaar denkwerk op
zitten. Laten we ons maar voor
nemen dat we het volgend jaar
onze provincie niet te veel ver
basteren en een klein beetje het
oude nog handhaven. Ook al
weet Rinus alles van onze bas
taarden af. Misschien maak ik
dan toch nog een kansje op
schoon water. Ik pak er, nu het
nog kan, maar een glaasje
van....
Proost op 1972.
DOESTER
De grootste ambachtsheren ter
plaatse waren echter de heren van
Reimerswaal, die woonden op het
ka&teel van Lodyke dat sinds 1365
injeen werd gehouden van de Hol
landse graaf. Omdat de provisor van
Zuid-Beveland in Reimerswaal zit
ting moest houden, was de post van
pastoor in de hoofdstad van Zuid-
Beveland eeen belangrijke zaak.
wordt vervolgd.
Met een vrije variatie op het be
kende gezegde, kun je gerust stel
len: met een kerstboom in de hand
kom je door heel Vlissingen, hé>
mevrouw Van Sluis, Beilamypark in
Vlissingen. Zij was het die een
prachtige kersttafel in kon richten
met alle extra lekkere dingen die ze
kreeg. Natuurlijk had mevrouw ai
lang aan kerst gedacht en daarbij
aan de nodige boodschappen, maar
zo'n extra meevallertje kan iedereen
gebruiken in de dure december
maand.
De gulle gevers zijn deze week:
Banketbakkerij Faber, Badhuisstraat
28, de bekende kwaliteitstaart; Sla
gerij De Vries, Walstraat 46, een
pond biefstuk; Vishandel Frans de
Muijnck. Oude Markt 11, een kilo
gebakken vis uit de zaterdagrecla
me; Drogisterij Luitwieler, Lange
Zelke 50, luxe flacon badschuim;
Foto De Grave, Walstraat 74, waar
debon van f 2,50 voor foto-artikelen:
Kledingbokser, Lange Zelke 200,
stropdas; Boutique La Perruquo,
Walstraat 80. een pruikenborstel; De
Wijnkelder, Walstraat 104. een fles
rode Mistella; Smith Kaas, Markt
kraam. pond kaas naar keuze; Fabro
n.v. Domburgs Schuitvlot 2, Middel
burg. platenbon t.w.v. f 5,-; De Drie
Tonnetjes. St.-Jacobsstraat 4, koffie
met gebak voor twee personen; Sla
gerij D. van Oostrom, Walstraat 100,
300 gram vleeswaren; 't Goudop-
pertje, Walstraat, waardebon van f
5,-; Potterie Jaap, St.-Jacobsstraat
33, Vlissingen, waardebon 75.
Groenteshop Hercules, Hercules
Segherslaan 80a, een fruitschaal;
Brillenspecialist Tilroe, Walstraat
81, kamerthermometer; Kwekerij
Dekkers, Langeviesingel 38, Middel
burg, bloemen of planten t.w.v. f 5,-
Bloemsierkunst Dekker, Kanaal
straat 59, Souburg, bloemen en plan
ten naar keuze f 5,-.
nenstad wordt de indruk gewekt dat
er te gemakkelijk wijzigingen wor
den aangelegd.Hij vroeg wat er defi
nitief met het saneringsplan gaat ge
beuren. De heer S. Joustra )PvdA-
PPR( kon moeilijk aan de hand van
de verstrekte gegevens een oordeel
vormen. In het voorstel werd over
de hoogte van de woningbouw niets
vermeld. In gedachten had de socia
list de hoogbouw uit de Vredehoflaan
en de torenflats van Paauwenburg
naar de binnenstad overgebracht. De
schrik sloeg hem toen om het hart.
Hij betreurde het dermate dat er
maar weinig informatie beschikbaar
was.
Het ging volgens de heer Joustra
niet om de woningbouw en de par
keerplaatsen, maar om een steden
bouwkundig plan wat gaat heersen.
Ook vroeg h(j nog of de bebouwing
invloed zal hebben op de tv-ont-
vangst in de binnenstad. De WD-er
J. Verkerk was voor het voorstel,
aangezien de bevolking een impuls
voor de binnenstad is .Wel wilde het
raadslid kontakt met de verkeers-
commissie omdat er al een parkeer
probleem is. „Is het niet wenseiyk
te praten over mogelijke parkeerga
rages onder de flats", aldus de heer
Verkerk.
De heer A. Lorier )CCP( deelde
mee, dat zijn fractie het voorstel
met plezier heeft bekeken. Het posi
tieve is dat er iets in de binnenstad
gebeurt. Wel was hij ook van me
ning dat de parkeertechnische pro
blemen onder de aandacht gebracht
moeten worden. In zijn antwoord
vroeg de wethouder F. G. Smit of
de gevolgde procedure wel de juiste
was. De heer Smit deelde de mening
dat de woningbouw een belangrijke
zaak is(In het jaar 1971 zijn ruim
520 woningen gereedgekomen.-red(.
De verwachting is dat de studie
over de binnenstad binnen een jaar
gereed is. Naast het stedebouwkun-
dige dient ook GS het plan nog goed
te keuren. Het betreft echter geen
grote wijziging van het bestaande
Wij hopen u dan weer naar
genoegen te kunnen helpen
KANTOORBOEKHANDEL
mui MUOERSTfUATM IEL Zm-VUWNOEN
bestemmingsplan, volgens de wet
houder Het geheel is in overeen
stemming met de grondstructuur. De
afwijking met het bestaande be
stemmingsplan is de hoogte, maar
door de kleine oppervlakte is dat de
enige mogelijkheid. De heer Smit
zegde de raad toe. dat de Commissie
van Ruimtelijke Ordening opnieuw
wordt ingeschakeld. indien dat
noodzakelijk blijkt. Ook toonde hij
zich bereid de toeneming van het
verkeersprobleem in de verkeers-
commissie aan de orde te stellen.
Hij zag echter wel mogelijkheden
om de parkeeraccommodatie te ver
groten. Op verzoek van de heer
Joustra volgde de stemming, waar
van de uitslag liet zien hoe de
kaarten Idgen.
