Milieu-economie
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZUID-BEVELAND
Desiree
Derloumgsringen
gaan
'n liefde lang
mee.
Met RAAD en DAAD
Meester Veswijk zet door
38STE JAARGANG
No. 21
29 OKTOBER 1971
ook aan huis te ontbieden
de scheldebode
REDACTEUH ADMINISTRATEUR s
J. M. C. VAN DER PEYL - KRUININGEN
MARKT 19 TELEFOON (01130) 1381 GIRO 2 84 25
Abonnementsprijs bij vooruitbetaling f 2,15 per kwartaal
Franco per post f 4,40 per halfjaar
Advertentieprijs 1-25 mm f 4,50, verder 18 cent per mm
Excl. 4 B.T.W.
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
In te zenden vóór woensdag 12 uur
Verschijnt des vrijdags
UITGAVE
DRUKKERIJ F. VAN DER PEYL - KRUININGEN N.V.
Er komen steeds meer mensen die de
milieu-economie beoefenen. Daar zijn
ook al hoogleraren in de economische
wetenschap bij. We treffen er voorts
politici onder en vele gewone stervelin
gen, die zich bedreigd voelen door de
toenemende vervuiling. Met de milieu
vraagstukken heeft de maatschappij een
nieuwe dimensie gekregenl. Jammer, dat
deze zo in de emotionele sfeer ligt en
te weinig op zijn ware verschijning
wordt beoordeeld.
Tot de milieu-vraagstukken behoren
de luchtvervuiling, de toenemende
straatvervuiling, ^e waterverontreini
ging maar ook dè verkeerscongesties en
het tekort aan rekreatiegebied. Velen
zijn van mening dat produktie en milieu
bescherming tegenover elkaar staan. De
produktie, het bedrijfsleven en de on
derneming, zij behoren evenzeer tot het
milieu als het gezin, de kerk en de
plantsoenendienst. Welzijn en welvaart
horen als een! Siamese tweeling bij el
kaar. Evenzo zijn milieu en industrie
nauw met elkaar verbonden.
PROBLEEM BESTAAT AL LANGER
Het probleem van de milieu-aan
tasting houdt ons meer bezig dan tien
of twintig jaar geleden. Dat is een ge
volg van de tastbare, ruikbare en zicht
bare milieu-vervuiling om ons heen.
Naarmate wij ons meer ergeren moeten
wij er ons ernstiger mee bezig
houden. Het probleem heeft echter al
tijd bestaan. Het was voorheen een lo
kaal verschijnsel, daarna is het een na
tionaal probleem geworden, maar er
wordt al lang op internationaal niveau
aan gewerkt. Om een voorbeeld te noe
men, wij konden reeds voor de tweede
wereldoorlog zien hoe talloze bewoners
van het Ruhrgebied dreigden te verstik
ken door de gassen en schoorstenen van
de hoogovens en chemische fabrieken
die in deze industriestreek de lucht ver
pestten. Niemand heeft er toen artike
len aan gewijd.
Nu beginnen wij in bepaalde streken
van Nederland de luchtverontreiniging
te ondergaan. Nu zien wij de kwaliteit
van het Rijnwater met sprongen terug
lopen. Nu spreekt plotseling de opposi
tie in de Tweede Kamer verwijtende
woorden tot de regering, die geen voor
zieningen zou hebben getroffen. De pro
duktie, dus de industrie krijgt de schuld.
Er wordt een opvattting gekweekt als
of de ondernemers, die de z.g. winstma
kers zijn, de lucht in Nederland ver
pesten. Daar moeten enkele kantteke
ningen bij worden gemaakt.
Wel lucht, geen werk
In de eerste plaats treffen we in niet-
kapitalistische landen, zoals Polen en
de Sow jet-unie eveneens streken aan
met luchtvervuiling, smerige straten en
vervuilde rivieren. Die zijn dan bedoeld
om de werkers van die landen een be
ter huis, een dikker beilegde boterham
en een autootje te bezorgen. Het laatste
is er meestal niet bij maar zij houden
de stank eveneens. Die landen zijn min
der dicht bevolkt en de milieuvervuiling
is daar nog in een embryonaal stadium,
zoals wellicht hier een kwarteeuw gele
den.
Voor de rest dient hier do milieuver
vuiling eveneens de materiële en geeste
lijke welvaart van de werknemers. Want
als we honger hebben en geen werk ne
men we de stank op de koop toe. Hon
ger en geen werk kunnen wij ons niet
meer voorstellen. Al zijn zij ver weg, zij
zijn niettemin aanwezig als wij onze
economische groei als doelstelling ver
waarlozen,.
We kunnen de milieuvervuiling gaan
oplossen door verboden. Als in Zeeland
de eilanden worden gesloten voor de
industrie walmen de schoorstenen in
Vlaanderen. Welvarende Belgen gaan
dan frisse lucht halen aan de Noorse of
Spaanse kust en de Zeeuwen blijven
klei verzetten zonder rekreatie.
Afvalverwerking
Daarnaast is gebleken dat de milieu
vervuiling deels zo niet grotendeels
wordt veroorzaakt door konsumenten
met gasproducerende auto's, door afval
wegwerpende toeristen, door olie-lozende
schepen en door s,nel opgetrokken woon
wijken, die geen groenvoorziening heb
ben gekregen. De winstmakende indu
strie staat buiten al deze faktoren. Wij
moeten alleen leren de thans aan een
dichte bevolking gebonden processen te
beheersen. De techniek is bezig daar
vindingen voor te doen. Zo maakt men
auto-verslindende schrootmachines die
autowrakken tot lucifersdoosjes voor de
hoogovens omvormen en geweldige vuil
verbranders ontwikkelen zich tot com-
postproducenten
Als wij naarstig blijven zoeken zullen
wij uit afval weer nieuwe produkten
kunnen vervaardigen. Wellicht kunnen
deze nieuwe produkten de snelle ver
mindering van de wereldvoorraden aan
bepaalde grondstoffen weer tegenhou
den. Daardoor wordt het duurder wor
den van een aantal produkten voorko
men, want schaarse grondstoffen, plegen
in prijs omhoog te gaan. Dat veroorza
ken industrie en handel. Dezelfde pro
ducenten moeten echter ook voor de ver
vangende produkten; zorgen.
Research
Wij zullen ervaren dat wij de milieu
vraagstukken kxymen overwinnen. Er
kunnen afzuigers, geluiddempers, afval-
vemietigers, waterreinigers en zuurstof-
zuiveringsinstallaties worden gebouwd.
Al die voorzieningen vormen een onmis
baar deel van een dicht bevolkte samen
leving die een hoge levensstandaard wil
behouden. Met veel researchwerk zullen
technisch vernuft en denkkracht ons de
gewenste milieu-zuivering leveren. Maar
die voorzieningen moeten betaald worden
door degenen die ze gebruiken en dat
zijn wij zelf. Het is zelfs zo dat de in
ventiviteit van de winstmakende indu
strie vermoedelijk de drijvende kracht
zal zijn waarmee het vraagstuk zal
worden opgelost.
Daartoe is echter nodig de medewer
king van de werknemers om al die pro
dukten te fabriceren en die van de kon
sumenten om ervoor te betalen. De cir
kel is daarmee rond: zakenleven en mi
lieu horen bij elkaar en zijn eikaars vij
anden niet. Als politici him brood er
mee willen verdienen om te beweren dat
industriëlen willens en wetens het milieu
verpesten dan is er op zijn minst een
luchtje aan die redenering.
Drs. A. VAN JVHERLO
MET RAAD EN DAAD
In verband met sterk gestegen kosten
voor beantwoording van vragen in onze
rubriek „Met Raad en Daad" zullen we
deze met ingang van 1 november moe
ten beëindigen.
Nu nog lopende vragen zullen we
zoveel als mogelijk is, afwerken. Een
gedeelte echter zal niet meer beant
woord kunnen worden.
Zie zelf de
Uitgebreide Desiree
kollektie by:
HORLOGER
JUWELIER
OPTICIEN
TELEFOON (01102) 1223
DIJKWELSESTRAAT 22
KAPELLE - BIEZELINGE
Vrijdags tot 9 uur geopend.
Kever. Bijgaand zend ik u een ke
vertje, waarvan wij er al zo'n 12 heb
ben gevangen in de woonkamer. Ze
vreten nogal aan de bladeren van de
huisplanten. Kunt u mij zeggen hoe ze
heten en hoe te bestrijden?
Deze kevers behoren tot de zgn. snuit-
kevers en wel tot de familie der Lap-
sunitkevers (Otiorrhynchus). De toege
zonden kever behoort tot de O.-sulcatus,
welke veel in fruit, groenten en bloemen
voorkomt. Hij is kenbaar aan de don
kere weinig gegroefde dekschilden ge
vlekt met een zwarte ondergrond. De
kevers vreten aan allerlei gewassen,
bladeren, spruiten en bloemen. De lar
ven vreten aan de wortels en wortelhals.
Bestrijding: met Aldrin-stuif 2y2% en
verder wegvangen en doden.
Gegevens Kruiningen. Voor mijn
school moet ik een werkstuk maken
over Kruiningen. Kimt u mij helpen aan
inlichtingen omtrent de ligging, werkge
legenheid, industrie, pendel, recreatie,
verenigingsleven, bevolking (import),
kerkgenootschap, aantal huidige bewo
ners etc.?
Daar wij zelf niet over al de door u
gewenste gegevens beschikken, en het
ook niet de bedoeling van de leraar, die
u de taak opgaf, was om anderen voor
u het werk te laten doen, maar er zelf
op uit te trekken, adviseren wij u bij de
verschillende afdelingen van het Ge
meentehuis persoonlijk uw informaties
in te winnen. Ook zult u ongetwijfeld
in de dichtstbijzijnde Openbare Leeszaal
en Bibliotheek lektuur over verschillen
de details van uw onderwerp ter inzage
kunnen krijgen. Daarna kunt u voor de
overgebleven vragen u richten tot de
Provinciale Bibliotheek, Abdij 9-, Mid
delburg, tel. 01180-5541 en/of het Cen
traal Bureau voor de Statistiek, Pr. Bea-
trixlaan 428, 's-Gravenhage, telef. 070-
694341.
Passiebloem. Aan mijn passiebloem
(buiten) hangen zaadbollen. Ik wou
daar graag zaad van vergaren en zaaien
om a.s. voorjaar de jonge plantjes bui
ten te planten. Hoe krijg ik dat zaad
goed uit de bollen? Moet ik ze buiten
aan de plant laten hangen tot ze oranje
zijn of kan ik ze groen afplukken en
binnen laten rijpen Moet het zaad eerst
drogen en dan gezaaid worden of moet
het vochtig in de aarde?
Het is af te raden de passiebloem door
zaad te vermenigvuldigen. Deze planten
zullen zeer waarschijnlijk niet bloeien.
Wij heben zelfs ondervonden dat een
scheut van een rijkbloeiende passieflora
op zaailing geënt, geen bloemen gaf. De
vermeerdering kan beter plaatsvinden
door een zijscheut met een stukje bast
van de hoofdnerf er aan (hieltje) te
stekken in een pot met bladaarde met
scherp zand, uit de zon en op een war
me plaats. Ze wortelen gemakkelijk.
Wilt u toch zaaien dan met rijp, droog
zaad. Het rijpen van de zaadbol kan
bij slecht weer in een gevorderd seizoen
ook binnen gebeuren.
Gevaarlijke hamsters. Ik zou graag
een (goud)hamster willen aanschaffen,
maar een kennis van mij had in een
tijdschrift gelezen, dat men er hersen
vliesontsteking van kan krijgen. Is dat
waar
De mogelijkheid is aanwezig. Toeval
lig heben wij het door u bedoelde artikel
ook gelezen (red. Scheldebode, dit was
Panorama no. 36). Wij maken er u in
de eerste plaats op attent dat er in het
betreffende artikel melding werd ge
maakt van het feit, dat dergelijke geval
len zich voornamelijk voordeden in
Duitsland, met name in Keulen' en
Frankfurt. Het betreft hier n.l. een vi
rus waarvoor de hamsters zelf onge
voelig zijn; via onvoldoende hygiëne
(handen wassen e.d. nadat men met de
dieren in kontakt is geweest) kan dit
op de mens overkomen, welke er dus
niet ongevoelig voor is. In de tweede
plaats wil dit niet zeggen dat alle Duit
se hamsters uit deze streek met dit vi
rus zijn besmet, laat staan onze Neder
landse dieren. Van het T.N.O.-Proefdie-
rencentrum in Zeist, waar toch duizen
den hamsters e.d. worden gefokt, verna
men wij, dat er zich hiervan nog geen
enkel geval had voorgedaan. Derhalve
zien wij hierin voor u geen reden om
niet tot de aanschaf van een (Neder
landse) hamster over te gaan. Overi
gens doen dergelijke problemen zich wel
meer voor. Een zeer bekend feit is de
Papagaaien-ziekte, waarbij de mens kan
worden besmet door een papagaai. Via
uitgebreide quaranteine maatregelen
wordt dit tegengegaan. Als ander voor
beeld wilden wij u noemen de terrara-
riumdieren, (Er zijn in Nederland ca.
2.500 geregistreerde terrariumhouders)
met name slangen en hagedissen hebben
vrijwel altijd een bepaalde dosis para-
tyhus-verwekkerse bij zich. Hierbij is
dus ook een goede hygiëne vereist. Als
liefhebber moet men dus een dergelijk
risico op de koop toe nemen, maar toch
wel trachten het zo gering mogelijk te
houden.
Mavo 1 Gaarne vernam ik hoeveel
lesuren een Mavo-leerling 3e klas per
week moet maken. Zijn dit door het
min. van Onderwijs vastgestelde tijden
of wordt dit besproken door de direk-
teur evt. met leraren en bestuur? 2 Mag
er op een christelijke school weh beknot
worden op o.a. handelskennis en andere
belangrijke vakken, maar dat er van
kerkgeschiedenis geen minuut afgaat?
Wij hebben uw vragen voorgelegd aan
het ministerie van Onderwijs en weten
schappen en ontvingen heden het vol
gende antwoord: Met betrekking tot de
in uw brief gestelde vragen deel ik u
mede, dat de vakken waarin aan een
school voor mavo, ingevolge het bepaal
de in de artikelen 9 en 11 van de Wet
op het voortgezet onderwijs, onderwijs
wordt gegevens en ingevolge artikel 12
van die wet onderwijs kan worden ge
geven, behoren te zijn vastgesteld in het
leerplan en de daarbij behorende lessen-
tabel van die school. Bij de vaststelling
van het leerplan en de lessentabel van
de school moeten de bepalingen inzake
de inrichting van het onderwijs en met
name die van de vakken en het aantal
wekelijkse lessen in die vakken in acht
worden genomen. Deze bepalingen zijn,
voor zover het scholen voor mavo be
treft, vervat in de artikelen 17, 31 en
32 van het Besluit V.W.O.-havo - mavo
en indien aan een mavo-school een drie
jarige afdeling is verbonden ook nog in
de artikelen 33 en 34 van dat besluit.
Aangezien het echter te ver zou voeren
uw vragen in deze brief en detail te be
antwoorden moge ik u in dit verband
kortheidshalve naar die artikelen verwij
zen. Het genoemde besluit is in de se
rie „Wetten en bestuursmaatregelen
Onderwijs en Wetenschappen", publika-
tie no. 57, bij de Staatsuitgeverij te
's-Gravenhage en in de boekhandel ver
krijgbaar. Voorts vestig ik er hierbij
uw aandacht op, dat het toezicht op de
naleving van de bovenbedoelde bepalin
gen door de mavo-scholen wordt uitge
oefend door de inspektie van het alge
meen voortgezet onderwijs. Op grond
hiervan kan worden gesteld, dat het on
derwijs aan de door het Rijk bekostigde
mavo-scholen behoudens met toepas
sing van artikel 25 van de Wet op het
voortgezet onderwijs, in het geval van
goedgekeurde afwijkingen in verband
met een bijzondere inrichting van het
onderwijs (bijv. ivo-scholen), dan wel
in het geval van een noodsituatie (bijv.
bij bestaande vakatures) is ingericht
overeenkomstig de geldende bepalingen.
Indien er echter ten aanzien van een
bepaalde school en in het bijzonder voor
wat betreft de inrichting van het on
derwijs aan die school concrete vragen
zijn gerezen, kan men zich voor het ver
krijgen van inlichtingen wenden tot de
met het toezicht op die school belaste
inspekteur.
Schilderij. Ik heb een stilleven van
Tilly Mors. Hoe oud kan het zijn? Is u
hiervan iets bekend?
De door u genoemde schilderes komt
in onze archieven helaas niet voor. Wel
licht zou aan de hand van een foto meer
omtrent de tijd waarin het werk is ont
staan te zeggen zijn. Om tijd te sparen
zouden wij u dan ook willen adviseren
zo'n foto te laten maken op een formaat
van 18 x 24 cm (in duidelijk zwart-wit)
en deze, vergezeld van uw vraag op te
sturen naar het Rijksbureau voor Kunst
historische Documentatie, Korte Vijver
berg 7, Den Haag. (N.B. de foto wordt
door het instituut voor haar archief be
houden). Dit instituut beschikt over het
meest uitgebreide documentatiemateri
aal in ons land, waardoor verdere tijd
rovende informatie elders overbodig is.
Roy Black. In verband met een
weddenschap zou ik graag willen weten
of de Duitse zanger Roy Black ge
trouwd is en zo ja, wanneer?
Helaas hebben wij het door u gevraag
de niet kunnen achterhalen. Wij raden
u derhalve aan om uw vraag voor te
leggen aan: Deutsche Grammophon Ge-
sellschaft, Rothenbaum Chausée 5, Ham-
burg-13, Deutschland.
^AAAAAAAAAAAAA^WAAAAAAAAAAA
ADVERTEREN IN DIT BLAD
HEEFT ALTIJD NOG SUCCES GEHAD
door
GERRIT FRANSEN
46)
Goed, beschouw het als zodanig. Zeg
maar, dat je uit mijn naam komt."
Nog dezelfde dag belt Evert de voog
dijraad in de stad op. Met een paar
woorden zette hij uiteen, wat de kwestie
was. De vrouw, die hem te woord stond,
antwoordde: „Ik zal een paar aanteke
ningen maken en stuur dan iemand. U
bent onderwijzer? Mag ik uw naam en
adres? Dan ziet u hem wel verschijnen.
Ja, na schooltijd. Er moet natuurlijk er
gens een briefe zijn, waarin die meneer
Pinneger in Disselberg benoemd is als
toeziend voogd. Goed, u hoort nog van
ons. En vriendelijk dank voor uw me
dedeling. Heel verstandig, dat u ons
belt."
Greet je Alfers bleef weg van school
en een der agenten van de rijkspolitie
fietste naar de boerderij en maakte pro
ces-verbaal op tegen de moeder. Terwijl
de oude boerin een waarschuwing kreeg,
„want zo vertelde de man later op
de dag aan zijn superieur ze ging
me een beetje al te erg tekeer. Pas toen
ik dreigde haar mee te zullen nemen
naar het bureau, bond ze in. Dat is
me een Kenau, die oude!"
HOOFDSTUK 20
Evert wordt ergens voor aangezocht
In september kreeg het bestuur een
brief van Van Bragen, waarin hij zijn
ontslag vroeg. Zijn gezondheidstoestand
was van die aard, dat hij waarschijnlijk
niet meer in staat zou zijn het werk als
hoofdonderwijzer goed te verrichten. De
artsen, die hem behandelden, hadden
hem geadviseerd vervroegd pensioen
aan te vragen. „Dan kunt u misschien
nog jaren mee, meneer Van Bragen.
Als u weer voor de klas wilt gaan staan
is dat voor uw eigen verantwoording."
Een advies, dat aan duidelijkheid niets
te wensen overliet. Vandaar, dat Van
Bragen de verstandigste ,weg koos en
ontslag vroeg.
Coops kwam dadelijk met de brief
naar school en liet hem Steenbeek lezen.
Deze was wel even geschrokken. „Al
les wat ik verondersteld heb, maar dat
toch zeker niet. Ik dacht: die is mis
schien met een half jaartje of zo wel
weer opgeknapt. Het is dus toch erger,
dan we allemaal dachten."
„We zullen cns als bestuur er over
beraden. Natuurlijk krijgt hij eervol ont
slag. Van Bragen heeft de beste jaren
van zijn leven gegeven voor onze school,
dat heb ik wel uit de notulen kunnen
halen. Jammer, dat hij op deze wijze
van ons heen gaat. Maar ja, als de man
op deze wijze kans heeft nog wat jaar
tjes te leven, moet" hij deze mogelijkheid
natuurlijk benutten. Hoe oud is hij ei
genlijk?"
„In de vijftig," antwoordde Steenbeek.
„In november zou hij achttien jaar hier
aan de school verbonden zijn, waai van
twaalf jaar als hoofd."
Coops keek de onderwijzer, enige tijd
nadenkend aan. „En hoe lang loopt jij
al mee, Bertus?"
„Ik?" De ander keek enigszins ge
schrokken op. „Bedoelt u hier? Op deze
school? Of in totaal?"
„Beide," antwoordde de voorzittter
lachend.
„Wel, ik ben bijna dertig jaar bij het
onderwijs, waarvan zeventien jaar hier.
Ik kwam een klein jaar na Yan Bragen
hier. Toen was het nog een viermans
school. Er was één onderwijzeres voor
de eerste klas. Ik had toen twee en
drie; Van Manen hij is een jaar of
wat geleden overleden was toen hoofd
en had zes. En Van Bragen had vier en
vijf. Zo ging dat in die dagen."
„Dat was zeker wel eens behelpen?"
Steenbeek haalde de schouders op.
„Och, je wist niet beter, of het hoorde
zo. We hadden toen klassen van een
kleine twintig kinderen. Dus niet veel
meer samen als nu in één klas. Maar
wij hadden het nog heilig vergeleken bij
de Openbare school. Dat was toen een
tweemans schooltje met een zestig leer
lingen. Een juffrouw voor één, twee en
drie en een hoofd voor vier, vijf en zes.
Ga er maar aan beginnen." Hij lachte
bij de herinnering.
Evert hoorde het in de middagpauze,
toen Steenbeek het aan de andere leer
krachten vertelde: „Van Bragen neemt
ontslag. Met het oog op zijn gezond
heidstoestand."
„Dan zul jij wel hoofd worden," ver
onderstelde Lydia Tommessen.
Steenbeek keek haar verschrikt aan.
„Weet je niets leukers voor me? Spaar
me. Ik weet nu wat het is, om de hele
verantwoording te moeten dragen. Ik
weet nu wat het is, om de hele verant
woording te moeten dragen. Ik heb aan
jullie een hele steun, dat moet gezegd
worden, maar om permanent hoofd te
wordenNee, dank je wel. Een jaar
of tien geleden had ik nog wel de am
bitie, maar nuKind, ik ben ook al
vijf en vijftig!"
,,'t Is, dat je het zelf zegt, Bertus,
maar ik gaf je nauwelijks vijftig. En
dat meen ik ook," antwoordde de onder
wijzeres.
Steenbeek boog even. „Dank je,
jonkvrouw, voor het compliment. Maar
dat neemt niet weg, dat ik vriendelijk
voor de eer zal bedanken, als ze het me
zouden vragen. Maar wat haal ik in m'n
hoofdZe zullen wel sollicitanten
oproepen."
„Ik zou liever jou als m'n baas zien
dan een vreemde," verzuchtte Lydia.
„Je weet tenslote wel wat je hebt, maar
een vreemdewe hebben net zo'n
leuk ploegj e op dit moment, niet Evert
Deze beaamde het. „Je moest het
maar doen, Bertus, als ze het je vragen
Je hebt er onbetwist de capaciteiten
voor."
„Nogmaals, bedankt voor het compli
ment, maar ik voel me te oud, kinders.
Nee, laat mij m'n laatste jaren voor het
pensioen maar blijven, wat ik ben. Dat
bevalt me wel zo goed."
Zoals iedereen onder het personeel en
ook de ingewijden in het dorp, die bij
geruchte hadden vernomen, dat Van
Bragen niet meer terugkwam, hadden
verwacht, gebeurde. (Wordt vervolgd)
