Het oude Reimerswaal
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZUID-BEVELAND
37STE JAARGANG
No. 21
23 OKTOBER 1970
U kunt niet alles weten
LANGS DE STRAAT
REDACTEUR ADMINISTRATEUR
J. M. C. VAN DER PEYL - KRUININGEN
MARKT 19 TELEFOON (01130) 1381 GIRO 2 84 25
de scheldebode
Abonnementsprijs bij vooruitbetaling ƒ2,15 per kwartaal
Franco per post 4,40 per halfjaar
Advertentieprijs 1-25 mm 4,50, verder 18 cent per mm
Excl. 4 B.T.W.
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
In te zenden vóór woensdag 12 uur
Verschijnt des vrijdags
UITGAVE
DRUKKERIJ F. VAN DER PEYL - KRUININGEN N.V.
„Een Reimer die weleer
dit drassig land bezat
Heeft, zoo de fabel luidt,
getimmerd deze stad".
De 18e eeuwse dichter van deze regels
kan wel eens gelijk hebben, al moeten
we het woord „getimmerd" niet al te
letterlijk opvatten.
Reimer is een Germaanse voornaam,
ontstaan uit Reimar of eigenlijk Regin-
mar, d.w.z. beroemde raadgever.
Met het tweede deel van de plaats
naam zijn we direkt in de Zeeuwse ge
schiedenis, want een waal of weel, is
de naam voor een kolk, die ontstond bij
een dijkdoorbraak. In de tegenwoordige
gemeente Reimerswaal zijn er nog twee
dergelijke welen overgebleven: één tus
sen Waarde en Krabbendijke onder Ga-
wege en één in een bocht van de dijk
tussen de Kruiningse- en de Olzendepol-
der, het Kaasgat.
Ongetwijfeld zijn er in oost Zuid-Be
veland veel meer geweest, maar de grote
rampen in de 16e eeuw en daarna heb
ben dit gedeelte van Zuid-Beveland on
herkenbaar veranderd.
Nog één naam is bewaard gebleven,
een ambacht op het nu Verdronken
Land van Zuid-Beveland heette Swarte-
wael.
Aan zo'n weel is waarschijnlijk Rei
merswaal ontstaan. Tot Zuid-Beveland
behoorden in de middeleeuwen niet Wol-
phaartsdijk en omgeving. Er was de
Westwatering met Goes en de Oostwa
tering met Reimerswaal als centrum,
dan was er nog de Zuidwatering tussen
Honte en Hinkele. Deze gebieden moeten
al sedert de 9e eeuw bewoond geweest
zijn.
De Hinkele of Hinkelinge liep van
Hinkelenoord bij Woensdrecht naar het
westen, en kwam in de Honte ten oos
ten van Kruiningen. In de schamele res
ten van de Krabbendijkse Vliet, die over
bleven na de ramp van 1953, de her
verkaveling en de aanleg van de nieuwe
rijksweg, is nog iets van de oude toe
stand te herkennen.
De Honte was in die tijd als vaar
water van weinig betekenis. De rivier
de Schelde stroomde langs Antwerpen
naar het noorden, langs Bergen op Zoom
en splitste zich bij het eiland Tholen.
Aan de tak, die naar het westen afboog
lag Reimerswaal, de breedte van dit wa
ter was ongeveer als nü de Schelde bij
Antwerpen.
Het grijs-gele plaatzand van de Speel
mansplaat, waar vroeger Reimerswaal
lag, steekt, bij laag water scherp af
tegen de omliggende slikken. Oude kro-
niekers vertellen ervan en vergeelde
kaarten geven aan waar de verdwenen
dorpen lagen. Sommige mensen moeten
vroeger de klokken van de vergane stad
hebben horen luiden.
iemand die de zee goed kent
en die scherp uitziet en het wa
ter keurt, ziet ergens nog een
barnsteengele kleur. Als je dus
van de boeg neerziet op zee en
deze kleur meent te zien schij
nen, gedenk het leven dat daar
onder ligt
bedenk dan dat dit alles is ver
gaan.
De naam Reimerswaal komt al voor in
een stuk van 1214. De machtige heren
van Reimerswaal woonden eerst in de
stad, later op het slot Lodijke. Van Adri-
aan van Reimerswaal wordt verteld, dat
hij iedereen die hem herinnerde aan zijn
plichten als dijkgraaf, aan stukken
dreigde te hakken. Wanneer hij met zijn
neef Jan, gewapend met grote slag
zwaarden, door de Oostwatering zwierf,
zorgden de dorpelingen dat ze uit de
buurt bleven.
Jan van Reimerswaal, die „groote
foortse en geweld" in Zuid-Beveland had
gedaan, werd in maart 1525 gevangen
gezet in het 's-Gravensteen te Middel
burg en kort daarna naar Den Haag ge
bracht en onthoofd. (Het jaartal 1425
bij Smallegangen is onjuist.)
Dat de thans levende leden van het
Zeeuwse geslacht Blok zouden afstam
men van de heren van Reimerswaal is
niet te bewijzen.
Op 1 april 1374 kreeg Reimerswaal
stadsrechten. In de oorkonden werden
drie poorten genoemd: de Westpoort, de
Zuid- of Koepoort en de Oost- of Wa
terpoort.
De kerk was gewijd aan de H.H. Pe
trus en Paulus. In zijn Eenige Zeeuw-
sche Oudheden zegt Erasmus „dat de-
selve binnen Muurs circa 85 voeten leng
te en 42 voeten breedte gehad heeft".
Latere opmetingen geven op 25,58 x
12,64 m, dit komt dus op hetzelfde neer.
Alleen weten we niet welk type van
een kerk het was. Volgens een opgave
van De Nooyer was de kerk van Nieuw-
lande (dus ook op het Verdronken Land)
47 m lang en 18 m breed. Dit zijn de
zelfde maten als die van de kerk van
Kruiningen, waarbij we moeten beden
ken dat de kerk van Kruiningen geen
koor meer heeft.
Ter vergelijking ook nog het volgen
de. In de opgaven van de kerkelijke
tienden, die bestemd waren voor de Dom
van Utrecht, als moederkerk in dit bis
dom, betaalde Reimerswaal 13 pond 10
schellingen vlaems, Nieuwlande 3 p. 15
sch., Kruiningen 6 p., Kapelle 4 p. 15
sch., Wemeldinge 4 p. 1 sch. en Goes
7 p. 10 sch.
Sinds 1355 zetelde ook de deken-pro
visor te Reimerswaal. Deze geestelijke
berechtte niet alleen zuiver kerkelijke
zaken maar ook kwesties die tegenwoor
dig door de wereldlijke rechter worden
behandeld. Een gedeelte van de opge
legde boetes was voor de provisor. Hij
had daarbij zijn inkomsten als priester
en tal van nevenfunkties, die hij dan
voor een kleine vergoeding door een la
gere geestelijke liet waarnemen.
Reimerswaal was de derde stemheb
bende stad in Zeeland. In volgorde: Mid
delburg, Zierikzee, Reimerswaal, Goes
en Tholen.
Tussen Reimerswaal en Goes was al
tijd concurrentie. Voorlopig bleef Rei
merswaal winnen. Zo wenste Goes, dat
de deken-provisor in Goes zou zetelen.
Maar na een proces werd door bisschop
David van Bourgondië bevestigd dat de
provisor zijn ambt altijd in Reimerswaal
zou blijven uitoefenen.
Na de grote rampen van 1530 en 1532
kreeg Goes het privilege dat de pro
visor van Zuid-Beveland elke '15 dagen
;n Goes zitting zou houden. Maar toen
was Reimerswaal alleen nog maar een
klein eilandje op het Verdronken Land.
Nog in 1569 woonde hij in Reimerswaal.
Omstreeks 1570 was het centrum van
het dekenaat in Goes gevestigd. Een
jaar na de Satisfactie van Goes (1577)
was het geestelijk gezag ook hier ver
dwenen.
Een Mr. Marinus Bamaertsz wordt in
1559 genoemd als provisor en deken van
Zuid-Beveland. Hij is o.a. ook pastoor
van Schore geweest. Over zijn nalaten
schap is nogal veel bekend. Hij lega
teerde aan zijn familieleden ook vier
schilderijen van de beroemde, in 1521
geboren, Duitse schilder Albrecht Dü-
rer. Op 3 december 1570 reisde Dürer
van Antwerpen naar Bergen op Zoom.
Op 7 december voer hij per schip naar
Goes. Hij tekende daar een jonge meisje
en een oude vrouw, in de toenmalige
Zeeuwse dracht. Dürer schreef in zijn
dagboek dat het schip langs de onder
gelopen dorpen voer, de daken van de
huizen staken boven het water uit.
Ook liet Mr. Mamaertsz een clavicor-
die na. Een clavicord was een klein
toetseninstrument, via spinet en clave-
cimbel een voorloper van onze piano.
De kerk had op zijn minst negen al
taren en een orgel. Ook Nieuwlande had
er een. De orgels waren in die tijd zeer
klein van omvang. In de instructie van
de organist in Reimerswaal stond dat
hij geen lange voor- en naspelen mocht
maken en ook niet in herhalingen ver
vallen, hij moest in zijn „gregoriane
noten alle neerstigheid aanwenden om
die wel te chore te spelen". Een kerk
orgel werd in die tijd niet gebruikt om
de „gemeentezang" te begeleiden, maar
het deed dienst bij velerlei missen en
vespers dikwijls in afwisseling met het
kerkkoor of in samenwerking met mu
zikanten. (Wordt vervolgd)
Wilt u op een feestje met een bloem in
uw knoopsgat verschijnen, brandt het
steeltje dan eerst even af met een lu
cifer. De bloem blijft dan langer goed.
Over taai vlees kunt u een beetje wa
ter gieten vermengd met cognac of
brandewijn. Het taaiste vlees wordt
dan weer mals.
Chrysantenstelen moeten gespleten wor
den, voordat de bloemen in het water
gezet worden.
Perzische kleedjes mogen nooit geklopt
worden, anders scheurt met grond-
weefsel.
Geven uw gebeitste voorwerpen af, wrijf
ze in met was. Nawrijven met een
warme doek tot ze niet meer afgeven.
Horloges moeten op tijd gesmeerd wor
den. Breng het daarvoor één of twee
maal per jaar naar de vakman, die
het van nieuwe olie kan voorzien.
Een vlierbes groeit vrijwel overal, maar
het beste op kalkarme grond. De bes
sen zijn geschikt voor jam. Ze zijn
zeer gezond.
Is vla of pap te zoet, voeg er dan en
kele druppels citroen, koffie of aan
gemengde cacao aan toe.
Geef aan jonge kinderen geen opge
warmd eten, dit heeft n.l. een groot
deel van de voedingswaarde verloren.
Vruchten zijn zeer goed, maar zorg er
voor dat ze rijp zijn, gewassen of ge
schild; voor de kleinsten verwijderen
we pitten en harde delen.
Asters, chrysanten, goudsbloemen en
zonnebloemen moeten voor minstens
de helft ontbladerd worden, aangezien
de bladeren de oorzaak zijn van het
vuil worden van het water, waardoor
de bloemen spoedig verwelken.
Plaats een piano nooit te dicht voor een
gashaard met open gloeistaven. De
warmtestralen zullen van nadelige in
vloed zijn op uw piano niet alleen,
maar ook op eventuele andere kost
bare meubelstukken.
Uien kunt u ook uitpersen op een ci
troenpers.
Hebt u een vlekje gekregen in uw ta
pijt, dan direkt een beetje magnesium
poeder er op strooien en daarna weer
uitkloppen. Meestal verdwijnt de vlek
na deze behandeling.
Champagnevlekken verwijdert u met
schoon lauwwarm water; vooral niet
eerst met zeepwater proberen.
DE GERAMDE KEVER
„Ik zie, dat u nog steeds in de olie
bent", begon de politierechter tegën de
beroepschauffeur, die in een lichtelijk
met olie besmeurde overall voor de
groene tafel trad.
„Ik drink nooit geen drup", protes
teerde deze.
„Nooit geen? Dat is altijd wèl! In elk
geval was u kennelijk niet bij machte
uw motorvoertuig naar behoren te be
sturen. Dat staat in de aanklacht".
„Maar daar was geen sprake van",
protesteerde de verdachte, „ik heb nog
nooit ofte nimmer een glasie opgedron-
ke. En ik heb m'n truck behoorlijk be-
reje, maar ik moes me stuur omgooie,
hè".
„En 't verkeer op de andere rijbaan
in gevaar brengen", vulde de politie
rechter aan.
„Wat wil u dan? Had ik die kever
motte ramme?"
„Die hèbt u geramd. En flink ook".
„Dat komp niet omdat ik uitweek,
maar die juffer zat op mijn rijbaan".
Er werd een tekening opengevouwen.
„Volgens de politie reed u hier, rechts
van de weg. De remsporen waren veer
tien meter lang en hier, op het kruis
punt, zwenkte u plotseling naar links".
„Dat haal je de koekoek. Die juffer
zat recht voor me".
„Daar hebt u rekening mee te hou
den in het verkeer. Als er iemand voor
u rijdt, kunt u daar toch niet van ach
teren tegen op knallen. Dan moet u éér
der vaart verminderen".
„Ja, ho 's effe, dat was geen voor
ligger vamme. Die juffer ree tegen de
draad in. Die zat links van de weg, van
haar kant bekeke. Ik kreeg d'r opeens
als tegeligger vlak voor me. Wat mot
je dan met een kolos van vijftien ton
achter je truck? Die zet je niet in één
keer stil!"
De officier stond op en ging ook de
tekening bekijken, die nu uitgespreid op
het groene laken lag.
„Die juffrouw kwam van de tegen
gestelde richting en moest links aan
houden, omdat de rechterzijde van de
weg was opengebroken. Er lag daar (en
hij wees) een vluchtheuvel. Daar was
door gemeentewerken een dwangpijl
neergezet die naar links wees, inplaats
van naar rechts. De personenauto werd
dus gedwongen van rijbaan te veande-
ren en de vluchtheuvel aan de linker
zijde te passeren".
„En dan vind ik, dat zo'n stomme
griet d'r eige leve in gevaar brengt asse
zonder meer links van de weg gaat rij je,
zonder rekening te houwe met het aan
komend verkeer van de andere kant",
stootte de truckbestuurder uit.
„Maar u reed met te hoge snelheid!"
las de rechter uit het procesverbaal.
„O ja? Eerst drinke en nou te hard
rij je zeker. Ik ree met hoge snelheid,
ja. Maar dat was vijfenveertig en je
mag vijftig, dus dat was niet te hoog".
„Dat was dan toch kennelijk teveel
voor zo'n verkeerssituatie, waarbij het
verkeer van de andere kant over uw
rijbaan geleid wordt".
„Kennik dat wete? D'r stond geen
eens geen waarschuwing aan mijn kant.
Ze hadden één pijl neergepoot an die
kant van hdür. Maar geen enkele waar
schouwing aan mijn kant. Dan verwacht
je toch niet, dat een of andere griet je
daar in de wiele zal rijje. Ze kwam in-
éne naar links en ree me pal tegemoet.
Nou, wat mot je dan?"
De politierechter besloot eerst deze
getuige te horen.
Het bleek een luxe uitgave te zijn van
het type bonestaak, met veel verhullen
de omhulsels, maar weinig te omhullen
daaronder.
Ze had de pijl naar links gezien, ja,
was dus naar links gegaan.
„En dat kon ook", betoogde ze, „want
er kwam niets aan. Toen ik de vlucht
heuvel voorbijreed, doemde ineens die
mastodont op".
„Nogal geen kleintje om over het
hoofd te zien", vonde de rechter.
„Hij raasde op me af", vertelde zij.
„Maar ik kon niet opzij door die vlucht
heuvel waar ik naast zat. En hij remde
helemaal niet".
„Hij remde wel, maar kon zo gauw
niet tot staan komen. Daar moet u re
kening mee houden met vrachtwagens.
Dat zijn kolossale massa's. Maar waar
bevond u zich, toen u in botsing kwam
met deze truck?"
„In m'n auto".
„Jawel, maar waar reed die auto?"
„Die stond stil".
„En waar stond die stil?"
„Naast de vluchtheuvel".
Ze moest precies aanwijzen op de te
kening.
„Dus u reed nog niet naar rechts, zo
als in het verbaal staat?"
Ze legde uit, dat ze helemaal niet
meer reed. Van angst voor het aanstor
mend geweld. Ze durfde het niet meer
aan, om te proberen voor de kolos weg
te komen en voorbij de vluchtheuvel te
rug naar rechts te sturen. Ze had op
de rem getrapt, had haar handen voor
haar gezicht geslagen tegen de glas
splinters en haar benen hoog opgetrok
ken om niet bekneld te raken.
Met een tweede getuige werd lang ge
debatteerd over de afstand tussen de
beide auto's en over de snelheid. Ten
slotte stond de officier op en sprak ern
stige woorden over hard rossende vracht
wagenbestuurders en over mensen, die
menen dat ze anderen wel opzij kunnen
dringen met hun kolossen.
„Ik had honderd gulden boete willen
eisen", zo sprak hij, „en ontzegging van
de rijbevoegdheid voor ten minste een
jaar. Maar omdat getuige op de linker
baan is blijven staan, moet ik conclu
deren tot vrijspraak".
„Welja", riep de beklaagde, „honderd
guide en een jaar niet rijje voor één
zo'n kever. En wat mottik dè,n?"
,,U hoeft niet zo op te spelen, u wordt
vrijgesproken", vonniste de rechter.
Het duurde even tot het tot deze
chauffeur doordrong. Toen keek hij de
eerste getuige aan, die hij als stomme
griet betiteld had.
„Ik neem alles terug", stamelde hij,
„je bent een jofel stuk ook".
(Nadruk verboden)
d' ARGENTY
•jA s. Prc
!-
<fv
ALLE VRAGEN VOOR DEZE RUBRIEK UITSLUITEND TE ZENDEN AAN:
REDACTIE „MET RAAD EN DAAD", MARKT 19, KRUININGEN
met bijsluiting van een postzegel van 25 cent voor doorzending van uw brief
Wy willen u met deze adviezen zo goed mogelijk van dienst zijn en geven
zo mogelyk advies op elke vraag. Wij kunnen echter geen aansprakelijkheid
aanvaarden voor elders verkregen inlichtingen of gegevens RED.
Bond gescheiden vrouwen. Wat is
het adres van de bond voor gescheiden
vr-ouwen
Het adres van Divortium, de bond van
gescheiden vrouwen luidt: Dr. H. Colijn-
laan 142, Uithoorn, tel. (02975) 1452
('s avonds).
Luizen. Graag had ik advies over
de verdelging van luizen.
Het is jammer dat u ons geen paar
levende exemplaren in b.v. een klein me
talen doosje of buisje heeft toegezon
den. Vermoedelijk hebben we hier te
doen met het stof luis je, ook wel levend
stof genoemd. Is betrekkelijk onschade
lijk en leeft van papier, stijfsel of de
lijm van behang, boeken, schilderijen en
meubels. Het komt vooral voor waar het
vochtig is dus veel luchten, droogstoken
en alles wat aan de muur hangt ook
van achteren afstoffen, in de zon zet
ten of op andere wijze goed drogen. Zo
nu en dan komen ze wel eens voor in
nieuwe woningen, daar deze dikwijls
vochtig zijn. Ook wel in matrassen, mat
ten of stoel vullingen. Wanneer drogen
bezwaarlijk is, dan laten behandelen in
een heteluchtoven. Bij een temperatuur
van 60 graden C zijn ze spoedig gedood.
Bliksem. Kunnen vliegtuigen ook
getroffen worden door de bliksem? Ik
heb wel eens gelezen dat bij een vlieg
tuigongeval vermoedelijk blikseminslag
de oorzaak was.
Er kan wel degelijk blikseminslag op
een vliegtuig plaatsvinden tijdens de
vlucht. Omreden dat er geen contact
met de aarde is, is deze inslag niet ge
vaarlijk. Blikseminslag is wel gevaar
lijk als de elektrische lading via het ge
troffen object doorvloeit naar de aarde.
Ingeval van het vliegtuig verdeelt de la
ding zich statisch over de buitenzijde
van de huid en verlaat deze langzamer
hand via de omringende lucht. Wel houdt
men rekening met door de radar aan
getoonde nabijheid van buien, maar al
leen om de passagiers het onaangename
stoten van het vliegtuig te besparen.
Centrale TV-antennes zijn niet altijd ge
aard en daarom verdient het nog steeds
aanbeveling niet alleen de verbinding
van het TV-toestel met de antenne, maar
ook de verbinding met het elektriciteits
net te verbreken tijdens het van dicht
bij passeren van een onweersbui.
Hygrometer. In mijn kamer han
gen twee haarhygrometers. Als ik ze bij
elkaar hang blijkt de één 18 20
meer vochtgehalte aan te wijzen dan de
andere. Beide bezitten justeerschroefjes.
Hoe kan ik ze ijken?
Het ijken van een haar-hygrometer
kan als volgt plaatsvinden: u wikkelt
het instrument gedurende ca. een half
uur in een flink vochtige doek, waarna
de stand van de pijl met behulp van het
justeerschroefje op 95 gebracht wordt.
Daar u in het bezit bent van 2 meters,
kunt u daarna goed constateren of bei
de meters dezelfde stand aangeven.
Mocht dit niet het geval zijn, dan kan
één van beide defekt zijn.
Hond. Mijn hond gaat elke dag
mee in de auto. Zodra de auto rijdt likt
de hond op de voorruit en kwijlt er soms
erg van. Lieve woorden, slaan, niets
helpt. Hij kan wel uren in de auto zit
ten en doet dan niets, maakt nooit wat
kapot. De hond is ca. 4 jaar oud.
Het is de vraag of een dierenarts uw
hond een middel kan geven, waardoor
het likken van uw hond aan de voorruit
van uw auto en het kwijlen ophoudt. Het
gaat hier meer om het ontdekken van
de oorzaak van dit gedrag. Waarschijn
lijk krijgt de hond het te warm en be
nauwd, waardoor hij de althans onder
het rijden koele voorruit gebruikt om af
te koelen. Door het vele likken werken
de speekselklieren ook sterker. Een be
tere ventilatie zal de situatie dus wel
gunstig beïnvloeden. Overigens is het on
verantwoordelijk tijdens het rijden uw
hond naast u te hebben. Een kleine aan
leiding ertoe kan tot gevolg hebben, dat
u de macht over het stuur verliest.
Oorlog. Is er ooit een oorlogsver
klaring tussen Rusland en Japan ge
weest, of oorlogshandelingen tussen deze
twee landen in de jaren '40'45?
Tengevolge van de zware verliezen
van de Amerikaanse vloot, veroorzaakt
door de Japanse zelfmoordvliegeniers,
die zich met vliegtuig en al op de sche
pen stortten en de zwakte van het door
Japan in het nauw gedreven China, riep
Roosevelt Russische hulp tegen Japan
in. In de maand februari 1945 ver
plichtte Stalin zich te Jalta, ongeveer 3
maanden na de beëindiging van de oor
log in Europa, Japan aan te vallen. Door
le atoombommen op Hirosjima en Na
gasaki en de Russische inval in Mand-
sjoerije volgde al spoedig de Japanse ca
pitulatie in augustus 1945. Het duurde
tot 1956, vóór de USSR een afzonder
lijk vredesverdrag met Japan sloot. Voor
het eerst kwam Japan met Rusland in
botsing in 1904, toen het ging om de
hegemonie in Korea en Mandsjoerije. Bij
de beëindiging van de RussischJapan
se oorlog in september 1905 erkende
Rusland de overheersende belangen van
Japan in Korea, stond de zuidelijke helft
van Sachalin af aan Japan, terwijl Ko
rea door Japan als protectoraat werd
verklaard, waarna het in 1910 werd ge
annexeerd. In 1918 viel Japan als bond
genoot der geallieerden Siberië binnen
en bezette de Transsiberische spoorweg
tot aan het Baikalmeer en in 1920 be
zette het het noordelijk deel van Sa
chalin. Bij de Vlootconferentie van Was
hington (1922) verplichtte Japan zich
van verdere uitbreiding van zijn gebied
op het vasteland van Azië af te zien.
Doch in 1932 werd Mandsjoerije door
Japan bezet en bevorderde zo de tot
standkoming van de z.g. onafhankelijke
staat Mandsjoekwo. Daarna kwam het
bij de grens van Mandsjoerije voortdu
rend tot botsingen tussen Japanse- en
Russische troepen. Na de tweede we
reldoorlog verloor Japan al zijn vroe
gere invloed in Z. en N. Korea en in
Mandsjoerije, terwijl Rusland er al zijn
vroegere voorrechten terugwon. Maar
doordat Japan de aanwezige wapenvoor-
raden in handen speelde van de com
munistische partisanen, gaf dit de stoot
tot de macht van communistisch China,
waardoor Rusland in 1954 zijn invloed
weer moest prijsgeven en nu aan China.
