Het ,oude Vredelust' van bouw tot afbraak £eh hietm/e hill J, iflupnlc NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZUID-BEVELAND 36STE JAARGANG No. 45 17 APRIL 1970 de scheldebode REDACTEUR ADMINISTRATEUR t J. M. C. VAN DER PEYL KRUININGEN MARKT 19 TELEFOON (01130) 1381 GIRO 2 84 25 Abonnementsprijs bij vooruitbetaling f 2,15 per kwartaal Franco per post f4,40 per halfjaar Advertentieprijs 1-25 mm ƒ4,50, verder 18 cent per mm Exd. 4% B.T.W. Ingezonden mededelingen dubbel tarief In te zenden vóór woensdag 12 uur Verschijnt des vrijdags UITGAVE DRUKKERIJ F. VAN DER PEYL - KRUININGEN N.V. Nu het „nieuwe Vredelust" zijn vol tooiing nadert is het wellicht interessant de blik terug te slaan en in gedachten een ogenblik stil te staan bij het „oude Vredelust" dat sedert 20 januari 1900 aan zoveel bejaarden een tehuis heeft geboden. Bij een terugblik over deze 70 jaar is het alsof een wandelaar die een lange wandeltocht heeft afgelegd zich omkeert en de door hem afgelegde weg nog eens overdenkt, en dan de aangename maar ook de minder aangename herinneringen aan zijn oog voorbij laat gaan. Ongetwijfeld zullen er nog een aan tal inwoners van Yerseke zijn die zich de bouw van Vredelust, op de unieke plaats aan de Damstraat herinneren, doch het overgrote deel van Yerseke kent Vredelust zoals het tot voor kort zijn plaats innam in het dorpsleven. Degenen die op enigerlei wijze ooit betrokken zijn geweest bij het bouwen van een dergelijk object zullen het met mij eens zijn, welk een groot aantal be sprekingen er voor een dergelijke bouw nodig zijn vóór dat de eerste spade in de grond gestoken wordt. Het toenmalige Burgerlijk Armbestuur was ten volle overtuigd van het feit dat de wijze van verzorging van de be jaarden en het onderdak verlenen aan hen die daarom vroegen, zoals dit vóór het jaar 1900 werd georganiseerd, drin gend om verbetering riep. Het was dan ook bij alle leden van het bestuur een dure eis geworden zo spoedig mogelijk wijziging te brengen in deze verzorging. De lokaliteiten aan de Oudetorenstraat voldeden niet meer en het was onverant woord de huisvesting op deze wijze te laten voortbestaan. Na verkregen machtiging van het col lege van Gedeputeerde Staten van Zee land en met medewerking van het ge meentebestuur werd op 31 mei 1899 het bouwen van „een huis voor ouden van dagen en armenverzorging" aanbesteed. Het Armbestuur kon echter op de in- schrijfsom van de laagste inschrijvers, A. Marteijn en L. Laban, beiden uit Yer seke, niet ingaan, daar de begroting overschreden was. Een herbesteding volgde op 15 juni 1899 doch deze gaf het zelfde resultaat te zien. Het Arm bestuur zag geen mogelijkheid de gun ning te verlenen en wel om dezelfde re den. Nu werd het bestek enigszins ge wijzigd en door onderhandse aanbeste ding kon aan de hierboven genoemde inschrijvers het werk worden gegund. Direkt na de gunning is met de bouw begonnen onder leiding van bouwkundi gen I. Hage en H. Snijders, die ook het bouwplan hadden ontworpen. Zonder enige tegenspoed of ongeval vorderde de bouw en werd deze in januari 1900 voltooid. De firma W. J. Stokivs te Arn hem leverde de centrale verwarmings installatie, iets wat zeker in die dagen als „bijzonder" kon worden aangemerkt. De heer J. van de Repe zorgde voor het schilderwerk en de heren Ph. Bom Jz. en Chr. Weststrate leverden in hoofd zaak de meubilering van het huis. De heer M. Kosten en echtgenote wa ren intussen tot „vader en moeder" van het tehuis benoemd en op 20 januari 1900 was het zover dat de eerste be woners de voor hen gereserveerde ka mers betrokken. Het waren Anthonie van Liere, Wilhelmina de Puit en Ja- comina Griep. Heel spoedig werden zij door anderen gevolgd. Op 31 januari 1900 werd onder lei ding van de voorzitter, de heer W. van Oeveren (later vertrokken naar Wol- faartsdijk) de eerste bestuursvergade ring in het huis gehouden. Op 28 februari van dat jaar was het huis reeds door 13 personen bewoond en gedurende het eerste jaar namen 24 personen hun intrek in het huis. Inmiddels stond „het huis" nog steeds zonder naam. De geschiedenis vertelt dat tijdens de bouw blijkbaar niemand de vraag had gesteld: „Hoe zullen wij ons tehuis voor ouden van dagen en ar menverzorging noemen?" Het is echter merkwaardig dat dergelijke problemen waarvoor men zich op een gegeven ogen blik geplaatst ziet, op ongedachte wijze worden opgelost. Toen het huis gereed was ontbrak er nog één ding aan, n.l. het inrijhek aan de Damstraat. De heer C. A. E. Sauer bood een ijzeren inrijhek te koop aan en het bestuur meende dat dit hek aan de behoefte voldeed. Tot de koop werd besloten en zie, het aange kochte hek droeg de naam „Vredelust" en zo was op ongezochte wijze de naam voor het huis gevonden. VREDELUST zou vanaf dit ogenblik de naam zijn voor het huis dat zijn deuren openzette voor ieder die zich tot het Armbestuur om onderdak wendde. Een bejaardentehuis is voor vele van zijn bewoners als regel het laatste sta tion van het leven, en gezien de leeftijd van de eerste bewoners was het dan ook te verwachten dat binnen afzien bare tijd het eerste sterfgeval geconsta teerd moest worden. Op 18 mei 1900 overleed de eerste inwoner, die op 15 juni in hetzelfde jaar gevolgd werd door de tweede. Bij het 25-jarig bestaan van Vredelust werd geconstateerd dat gedurende deze periode 89 personen (47 mannen en 42 vrouwen) hun intrek in Vredelust had den genomen en in diezelfde tijd over leden 51 personen, waarvan 30 mannen en 21 vrouwen. Gedurende deze tijd tra den 20 personen uit de stichting (8 man nen en 12 vrouwen) die meenden dat zij een beter tehuis hadden gevonden. Eén persoon moest wegens verregaand wan gedrag uit het tehuis worden verwijderd doch werd later, na getoonde verbete ring, weer opgenomen. Daar het bestuur en ook de leiding geen ervaring had in het „runnen" van dit huis, werden in den lande allerlei in formaties ingewonnen inzake een juist en economisch beheer van het huis. Met de verkregen inlichtingen werd vrucht baar gewerkt en kon worden bereikt, dat aan de bewoners, naar de maatsta ven van de tijd, een goed verblijf kon worden aangeboden. Over het algemeen kon worden gecon stateerd dat er onder de bewoners van Vredelust een goede en genoeglijke toon heerste. Men zocht elkaar in de kamers op en vermaakte zich met allerlei een voudig spel. Doch waar mensen van verschillend inzicht en gevarieerde men taliteit dagelijks met elkaar omgaan is het niet ondenkbaar dat er menings verschillen ontstaan die inbreuk doen op een goede vorm van samenleving. Als leeftijdsgrens had het bestuur de leeftijd van 60 jaar aangenomen, doch daar Vredelust niet alleen was gesticht als bejaardentehuis, doch eveneens als huis voor armenverzorging, kon het be stuur niet ontkomen aan verschillende besluiten tot opname van personen, hoe wel zij de vereiste leeftijd nog niet had den bereikt. In het register van inwo ners van Vredelust komen namen voor van hen die jarenlang verpleegd moes ten worden voor dat aan hun lijden een einde kwam, en deze gegevens leveren het bewijs dat Vrede ust voor velen een toevluchtsoord is geweest. Het is niet te beschrijven welke eisen aan de lei ding zijn gesteld om steeds weer met grote liefde de verzorging en de verple ging ter hand te nemen en de vraag kan worden gesteld wat er van deze hulpbehoevende mensen terecht zou zijn gekomen als Vredelust er niet was ge weest. Gedurende de eerste wereldoorlog de den zich begrijpelijkerwijze ook moei lijkheden voor ten opzichte van alle ar tikelen welke gedistribueerd werden. In het jaar 1914 herbergde Vredelust niet minder dan 48 Belgische vluchtelingen en de aanwezigheid van deze mensen die van huis en haard verdreven werden vergde veel zorg en takt van de leiding van het huis. In grote lijnen mag worden gezegd dat Vredelust steeds voor grote rampen gespaard is gebleven. Op 29 december 1907 ontstond een binnenbrand tengevol ge van een verkeerde bouwconstructie van de schoorsteen. Een gedeelte van het dak en van de zolder moest worden vernieuwd. Later op 6 november 1921 beliep het huis aanzienlijke stormscha de, waardoor de schoorsteen door het dak viel en op de zolder terecht kwam. Bij de opening van het huis was het bestuur als volgt samengesteld: W. van Oeveren, voorzitter; C. Hartoog, J. de Schipper, A. Sandee, J. Sandee, leden; C. de Jonge, secretaris-penningmeester. Bij het 25-jarig bestaan van Vredelust hadden zitting: C. Hartoog, voorzitter; A. van der Burght, J. Kramer, Chr. Sonke, J. Willemsen, leden; C. de Jon ge, secretaris-penningmeester. Maar in elk bestuur komen mutaties voor en zo zien wij bij het 40-jarig be staan het bestuur als volgt samenge steld: J. Padmos, voorzitter; L. J. de Rijke, C. Hirdes, G. Daane, M. Mol, le den; C. J. de Jonge, secretaris-penning meester, terwijl bij het verdwijnen van het oude Vredelust de heren Mr. C. Pijl Hogeweg, voorzitter; W. Dronkers, B. J. Korstanje, P. C. van Putten, Joz. de Koeijer, leden en J. M. Mol, secretaris penningmeester, de leiding van het ge meentelijke sociale werk in handen heb ben. Ook in de dagelijkse leiding van het huis kwamen verschillende mutaties voor en achtereenvolgens hadden de leiding: M. Kosten en echtgenote, 20 jan. 1900 1 juli 1911; P. J. Lavooy en echtgenote 1 juli 191124 sept. 1927; J. Kramer en echtgenote 1 dec. 192720 juli 1928 (overleden). Zijn vrouw bleef tot 1 dec. 1934, bijgestaan door een commissie van bijstand; D. Kasse en echtgenote 1 dec. 19341 nov. 1937; Fr. Meeuwse en echt genote 1 nov. 19371 nov. 1956; de heer en mevr. H. Bouwman 1 nov. 19561 mei 1966; de heer en mevr. P. J. M. de Keijzer 1 mei 1966. In de loop der jaren zijn vele verbe teringen aangebracht. De centrale ver warmingsinstallatie werd vernieuwd. Aan het huis werd een serre gebouwd bedoeld als ontmoetingscentrum en eet zaal. De eenvoudige ijzeren ledikanten zijn vervangen door divanbedden, terwijl op open ruimten op de zolder nieuwe kamers werden bijgebouwd om meerde re personen in de gelegenheid te stellen intrek in Vredelust te nemen. Thans is dit gebouw, dat 70 jaar een toevluchtsoord is geweest voor vele be jaarden en andere daklozen, onder slo pershanden gekomen en uit de Yersek- se gemeenschap verdwenen. Naast sen timentele gedachten over het verdwijnen van dit gebouw dient er een ruime plaats te zijn voor de vreugde dat er een nieuw gebouw verrezen is, groter en geriefe lijker dan het vorige, een gebouw, dat evenals het oude ook zijn deuren open zet voor ieder die van de geboden gele genheid tot een comfortabele huisvesting voor bejaarden, gebruik wil maken. Wij leven in een tijd dat veel aandacht be steed wordt aan de zorg voor de be jaarden. Dat is goed. Dat is een gebie dende eis aan het huidige geslacht om hen die vóór ons gewerkt hebben een rustige levensavond mogelijk te maken, en hen een huisvesting te bieden waar bij de zelfstandigheid niet verloren wordt, waarbij men niet afhankelijk is van kinderen of andere familieleden, maar waar men temidden van eigen in terieur en leeftijdsgenoten de laatste levensjaren kan doorbrengen, wel met de opdracht om het huis waar men ver blijft bewoonbaar en beleefbaar te ma ken. Het oude Vredelust is verdwenen, een nieuw Vredelust is gebouwd, in mo derne stijl, met grote en nieuwe moge lijkheden voor een goede samenleving voor de bejaarden. De periode van het „oude huis" is af gesloten. Het is verdwenen omdat het niet meer voldeed aan de eisen van deze tijd. Het heeft plaats gemaakt voor een huis waarin het moderne leven van 1970 tot uitdrukking wordt gebracht in bouw, inrichting, sanitaire voorzieningen en recreatie. Het zal er goed zijn te wonen als er een goede verstandhouding en een goed contact is tussen directie en bewoners enerzijds en tussen de bewo ners onderling anderzijds. Het nieuwe Vredelust gaat van start, een nieuwe toekomst tegemoet. Nijmegen, l-4-'70 C. J. DE JONGE ALLE VRAGEN VOOR DEZE RUBRIEK UITSLUITEND TE ZENDEN AAN: REDACTIE „MET RAAD EN DAAD", MARKT 19, KRUININGEN met bysluitlng van een postzegel van 25 cent voor doorzending van uw brief W(j willen u met deze adviezen zo goed mogelijk van dienst z\Jn en geven zo mogeiyk advies op elke vraag. Wy kunnen echter geen aansprakelijkheid aanvaarden voor elders verkregen inlichtingen of gegevens RED. Ba,rend de Beer. Van wie was het stemgeluid bij de vroegere TV-figuur Barend de Beer? De stem van de TV-figuur Barend de Beer werd gesproken door Jan Duive- man, die thans de public relations ver zorgt van het operagezelschap Forum in Enschedé. Zijn adres is Vassebrink 12, Enschedé, tel. (05420) 20087. Standbeeld. Waar staat precies het standbeeld van Bommel op Den Bom mel? Het standbeeld van Ollie B. Bommel staat in Den Bommel op het Koningin Emmaplein. Het is er al jaren geleden geplaatst door een studentenclub, die zich ook met deze naam sierde. Kanonneerboot. Kunt u mij enkele gegevens verstrekken over een kanon neerboot De kanonneerboot behoort tot de ca tegorie van kleine- en patrouillevaartui gen. Niettegenstaande hun kleine af metingen is de artilleriebewapening van- het schip zeer zwaar te noemen. Ze worden hoofdzakelijk gebruikt bij de verdediging van zeegaten en bij kust- bombardementen, vandaar dat ze ook een zeer nuttige dienst hebben verricht bij landingsoperaties, zoals in Italië en bij Normandië. Een apart type is de motorkanonneerboot, met een zeer ho ge snelheid (meer dan 40 mijl) en vaak extra bewapend met torpedo's, die ge bruikt worden op plaatsen waar grote oorlogsschepen moeilijk kunnen worden gebruikt en voor snelle operaties tegen bijzondere doelen. At je Keulen-Deelstra. Beschikt u over personalia van Atje Keulen-Deel stra? Het adres van onze Friese schaats- rijdster Atje Keulen-Deelstra is Rijks straatweg 22, Imsum, telefoon (05660) 261. Zij is geboren op 31 december 1938 en bezocht na de lagere school de huis houdschool. Zij trouwde acht jaar ge leden met de man, die ook bij haar trai ning een grote rol heeft gespeeld, Jelle Keulen. Zij hebben drie kinderen van 4, 5 en 6 jaar. De oudste, een meisje, volgt nu al het voetspoor van haar moeder op de gladde baan. Reeds op 14- en 15- jarige leeftijd behaald Atje het meis jeskampioenschap op de korte baan in Friesland. Kort na haar huwelijk werd zij tweede in de wedstrijd om het kam pioenschap van Nederland op de korte baan, maar na de opening van de kunst ijsbaan in Heerenveen kon zij pas echt haar vleugels wijder uitslaan. In het vorige ^seizoen kwam zij niet verder dan de 7e plaats in de wedstrijd om het lange baankampioenschap en hoe het haar dit seizoen vergaan is, is voldoen de bekend. Thans was ze weer voor enige weken van huis, hetgeen van de zijde van haar gezin met niet geringe opofferingen gepaard ging. Haar man en kinderen verbleven op de boerderij van haar moeder, die echter door de sneeuwval een ongeluk overkwam, het geen voor haar gezin ook financiële moeilijkheden tengevolge had. Dit toont weer eens aan welke konsekwenties de onbetaalde schaatssport voor de betrok kenen kan hebben. Peter Alexander. Is het juist dat de zanger Peter Alexander een Oosten rijker is en zo ja, waar is hij woon achtig Treedt hij wel in Nederland op Over de Oostenrijkse zanger Peter Alexander kunnen wij u het volgende mededien: Hij werd op 30 juni 1928 ge boren in Wenen. Twee correspondentie adressen van hem zijn: Casa La Sor- gente, Morcote/Arbostora, Zwitserland en p/a Wolfgang Rademann, 1 Berlin 41, Amoholzstrasse 9. Over een eventu eel optreden in Nederland is hier niets bekend, maar nu u over deze adressen beschikt, kunt u hem daar zelf naar vragen. Laat u dan vakkundig adviseren, want u koopt bij ons meer dan alleen maar een paar glazen om door te kijken Niet alleen de kleren, maar in hoofdzaak is het de bril die u modieus of elegant maakt In onze optiek-afdeling vindt u zowel modieuze als elegante monturen en vele kleuren en soorten glazen (v.h. v. Willegen) Dijkwelsestraat 22 KAPELLE - BIEZELINGE Telefoon (01102) 1223 Mongooltje. Heeft de vader van een minderjarig kind (mongooltje) bij plaatsing in een daarvoor bestemde in richting recht op financiële bijstand, zonder dat hij gedwongen wordt zyn vermogen (b.v. huis) te verkopen ter medefinanciering van deze opname? Na het bereiken van de 18-jarige leef tijd door het kind kan de vader aan spraak maken op een periode-uitkering voor het levensonderhoud op grond van de tijdelijke groepsregeling voor invali den. Bij opname in een inrichting ver valt deze uitkering natuurlijk. In dat geval kan een gedeelte van de verple- gingskosten verhaald worden op de va der, afhankelijk van zijn inkomen, waar bij gerekend wordt 6 van zijn ver mogen. Dit vermogen zelf wordt dus niet aangetast. Na het 21e jaar wordt de vader niet meer aangemerkt als on derhoudsplichtige.

Krantenbank Zeeland

Scheldebode | 1970 | | pagina 1