Wel of geen dam
in de Waddenzee?
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZUID-BEVELAND
LANGS DE STRAAT
(btdlw
0VERDFNKING
36STE JAARGANG
No. 7
18 JULI 1969
GOUDEN
HERENRINGEN
'HllLCGEN
de scheldebode
REDACTEUR ADMINISTRATEUR
J. M. C. VAN DER PEYL KRUININGEN
MARKT 19 TELEFOON (01130) 1381 GIRO 2 84 25
Abonnementsprijs bij vooruitbetaling f 1,95 per kwartaal
Franco per post f 3,90 per halfjaar
Advertentieprijs 1-25 mm f 4,25, verder 17 cent per mm
Excl. 4% B.T.W.
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
In te zenden vóór woensdag 12 uur
Verschijnt des vrijdags
UITGAVE
DRUKKERIJ F. VAN DER PEYL - KRUININGEN N.V.
VERBINDING MET DE WAL KAN WADDENEILAND TOT UNIEK RECRE
ATIEGEBIED MAKEN, MAAR OOK SCHADE DOEN AAN DE NATUUR
De veerdienst tussen Ameland en het
vaste land vervoert jaarlijks een kwart
miljoen passagiers. Maar in Friesland
wordt al geruime tijd gesproken over
de ontsluiting van het jaarlijks door dui
zenden toeristen bezochte waddeneiland.
De voordelen van een vaste verbinding
zijn duidelijk: snel en flexibel contact
met de vast wal wordt mogelijk en de
tegenwoordige veerdienst, hoewel die
aan redelijke eisen voldoet, leent zich
niet voor het verwerken van een zéér
geconcentreerde vervoersspits, zoals die
juist voor de waddeneilanden in bijzon
dere mate nodig is. De betekenis van
een vaste verbinding met Ameland dient
tevens gezien te worden tegen de ach
tergrond van een groeiende recreatiebe
hoefte, die er in de noordelijke provin
cies bestaat. Daarom ijvert een commis
sie, geformeerd uit figuren van het
Friese bedrijfleven en de wetenschappe
lijke wereld, voor de aanleg van een ca.
8 km lange verbindingsdam.
Tegen deze commissie opponeert thans
de inmiddels opgerichte Landelijke Ver
eniging tot behoud van de Waddenzee.
De argumenten zijn een nadere studie
waard.
ATTRACTIEF VOOR DE WEEK-ENDS
„Voor de weekend-toerist van de toe
komst is Ameland niet bereikbaar in
dien er slechts een veerdienst bestaat",
zei de voorzitter van de commissie die
sindt 1961 ijvert voor een verbinding tus
sen Ameland en de vaste wal, ons des
tijds.
Voor de recreatie van de toekomst
geldt: men reist per auto, men komt
met duizenden, men kan zich niet schei
den van zijn auto. Tegen recreatie in
deze vorm is geen veerboot opgewassen,
voor haar is slechts een vaste verbin
ding aanvaardbaar.
Deze ingenieur meent dat de ontslui
ting van Ameland een mogelijkheid biedt
tot dagrecreatie in een vorm, die tot
dusver in dit gebied nagenoeg voledig
ontbrak.
Mini-strand.
De overmatige grote belangstelling
voor bijvoorbeeld Terhome en Lemmer
met hun minuscule strandjes vormt wel
een bewijs voor de grote behoefte, die
bestaat. Voor geheel Nederland opent
deze dam extra mogelijkheden voor een
vakantieverblijf. Op Ameland liggen im
mers nog kilometers onontsloten strand.
De aanleg van een dam zal het bezoek
aan Ameland stellig vergroten, daarvan
zijn de commissieleden overtuigd.
De reis wordt gerieflijker, men kan
bij slecht weer profiteren van de toeris
tische waarden van de vaste wal en
zonder extra kosten kan de auto wor
den meegenomen. Vooral het korte be
zoek, bijvoorbeeld tijdens de weekends,
wordt op die wijze mogelijk. Het meeste
bezoek kan men dan natuurlijk verwach
ten uit Groningen en Leeuwarden, ste
den met resp. 150.000 en 85.000 inwo
ners, maar ook uit de rest van het land
zullen heel wat weekendtoeristen er niet
meer tegen opzien een reisje naar dit
waddeneiland te maken.
Wat zeggen afstanden tegenwoordig
nog? De voorzitter van de Nederlandse
Maatschappij voor Handel en Nijverheid
vertelde ons: „Veertig jaar geleden lag
Friesland nog aan het einde van de we
reld. Nu ligt Harlingen 75 autominuten
van Amsterdam."
Vertraging.
Een stafmedewerker van het Econo
misch Technologisch Instituut voor
Friesland, zet de bezwaren, die aan de
huidige veerdienst op Ameland kleven,
uiteen: „Het moderne verkeer vormt
een continue stroom, een veer vaart met
intervallen. Deze intervallen zijn vrij
groot en dat leidt tot een weinig soepel
verkeer met Ameland.
Mist, extreme waterstanden en ijsgang
zijn de vijanden van de veerdienst. Zij
leiden tot vertraging. Daarom: een dam
Maar 't watertransport van west naar
oost en omgekeerd moet mogelijk zijn,
waardoor ongewenste opwaaiing en dijk
verhoging langs de kust worden voor
komen. De hoogte kan zodanig worden
gekozen, dat onder normale omstandig
heden het verkeer zich ongestoord kan
afwikkelen.
Een andere oplossing is ook denkbaar,
namelijk dat de dam geplaatst wordt in
het kader van evt. inpoldering van de
Waddenzee. Dan komen er twee dam
men."
En Ameland zelf?
Door een deel van de bewoners van
Ameland wordt0 gevreesd, dat de aan
sluiting aan de wal een zekere ontwrich
ting met zich mee zal brengen. Men
neemt aan, dat het aantal dagjesmensen
enorm zal toenemen. Men vreest dat dit
schade zal toebrengen aan de natuurge
bieden en dat de rust van het eiland
ernstig zal worden verstoord.
Bovendien zal het Amelands leeftpa-
troon, dat nu een strikt eigen karakter
bezit, door het contact met de vast wal
danig veranderen.
Bedreigd
De Landelijke Vereniging tot behoud
van de Waddenzee is fel tegen de plan
nen van de technici van leer getrokken.
Gesteld wordt dat het gehele Wadden
gebied bedreigd wordt. In eerste instan
tie door het tweedammenplan voor de
inpoldering van het wad onder Ameland,
maar vooral als het zou komen tot een
algehele afdamming van de Waddenzee.
Landaanwinst t.b.v. de landbouw mag
voorhands als argument wel afgeschre
ven worden als men nu al twijfelt aan
het economisch verantwoord zijn van de
inpoldering van de Markerwaard. En
de noodzaak van het scheppen van nieu
we recreatieterreinen is volgens de ver
eniging het meest urgent in de directe
omgevingvan onze wooncentra. Juist
door hun geïsoleerde ligging vormen de
eilanden zo'n uniek recreatiegebied, de
maximum capaciteit is nog lang niet
bereikt. Dan is er de grote slok-op de
fensie; die heeft de wetenschap niet net
zoveel recht op oefenterrein?
Zelfs het argument van een betere
verbinding met de vaste wal acht men
een discutabel punt. Een gehouden en
quête op Ameland wees uit dat een over
tuigende meerderheid van de bevolking
tegen de aanleg van een dergelijke dam
is. Voor vele toeristen is het juist het
eilandkarakter wat er een vakantie zo
aantrekkelijk maakt; ook de boottocht
wordt als een attractie beschouwd.
Op hydrografisch gebied moet er nog
veel onderzocht worden, maar zeker is,
dat alleen al een enkele dam naar Ame
land enorme gevolgen zal hebben voor
het stromingspatroon, met konsekwen-
ties als waterstandsverhoging hetgeen
b.v. een directe aanslag inhoudt op het
unieke natuurreservaat de Boschplaat
op Terschelling.
Pleisterplaats.
En daarmee is het pijnlijke punt aan
geboord: de natuur-wetenschapelijke
waarde. Het belang van het behoud van
belangrijke natuurgebieden is iets wat
in Nederland altijd slecht wordt inge
zien. De enorme voedselrijkdom van de
waddenzee en -bodem, dankzij de wissel
werking van eb en vloed (een telkens
opnieuw binnenstromen van vers zee
water met nieuw planktonisch voedsel
van de talloze in de bodem levende la
gere dieren maakt het tot de belang
rijkste pleisterplaats voor watervogels
uit noord- en oost-Europa, zelfs uit
noord-Azië.
Tevens speelt het gebied de rol van
kinderkamer voor diverse soorten vis
uit een zeer groot deel van de Noord
zee. De haring hoort daarbij. Daarnaast
is er de enorme mosselproduktie die met
een totaalverdwijning wordt bedreigd.
De Waddenzee is ook het enige gebied
in Nederland waar nog zeehonden voor
komen. In het Zeeuwse deltagebied zijn
de zeehonden door de dammen verdre
ven.
Vooraanstaande mensen van de we
tenschap zijn nu bijeen gebracht in een
Werkgroep Waddengebied. Zij heeft al
een uitvoerig rapport uitgebracht, dat
velen zal overtuigen van de noodzaak
van het behoud van ons kostbare wad-
denbezit. (Nadruk verboden).
DE KANNIBAAL
Opa van de bouw stapte kregel naar
de groene tafel, alsof hij het de rechter
wel eens even zou vertellen. Die blik
semse blagen hadden nu genoeg stuk
gemaakt, vond hij. Zij groeven diepe
kuilen in het zand, bouwden kastelen
van de metselstenen, gebruikten de pan
latten als zwaarden en gooiden boven
dien de ruiten stuk. En hij, opa van de
bouw, was de verantwoordelijk man.
Daar had hij zijn bijnaam aan te dan
ken, want 68 was hij geworden in eer
en deugd, en nog kras genoeg om toe
zicht te houden bij de nieuwbouw.
De jeugd uit de buurt echter had wei
nig ontzag voor opa van de bouw. Zij
wachtte tot opa aan de andere kant van
het blok nieuwe woningen rondscharrel
de, om dan tevoorschijn te springen en
te gaan spelen. Dat was ook gebeurd
op die juni-dag, die in de dagvaarding
stond. Opa zou toen Pieter hebben ge
slagen, gekrabd, gebeten en aan het
hoofdhaar getrokken waardoor deze jon
gen pijnlijk werd aangedaan.
„Ze kunnen wel zo veel op dat papier
zetten," mopperde opa met de dagvaar
ding zwaaiend, ,,'t is helemaal niet waar.
Ik heb alleen maar gebeten!"
Nu is dat op zichzelf al een strafbaar
feit in een land als het onze, waar het
kauwen op jongens niet behoort tot de
erkende folklore. Maar de rechter vond
dat er veel meer was bewezen dan al
leen de deugdelijkheid van opa's gebit.
Hij las voor uit het verbaal dat de ge
troffen knaap, Pietje genaamd, heeft
verklaard dat opa van de bouw hem
met een lat heeft geslagen. „Hij liet zich
op mij vallen en toen gingen we vech
ten," heeft Pietje bij de politie gezegd.
Opa hoorde dat hoofdschuddend aan,
als iemand die het laatste vertrouwen
in de waarheidsliefde van de tegenwoor
dige jeugd verliest. Dan was er nog de
verklaring van Pietjes vader. Die heeft
gezegd dat opa vaak kinderen slaat. En
bovendien heeft pa getuigd, dat opa als
een kikker op Pietje sprong.
Dit was het, deze kikkersprong, die
opa zo verdacht maakte. Want hij was
kras en lenig het zaaltje binnen gestapt,
maar nu verschrompelde hij plotseling
als de oude heks, die zich in een schone
prinses had veranderd maar die niet
genoeg van het tovermiddel had inge
nomen zodat haar ware gedaante onver
wacht te voorschijn kwam. Stijfjes en
gebogen zei hij, dat een verstandig ie
mand als de rechter zoiets toch zeker
niet zou kunnen geloven van hem „een
bejaarde man vol reumatiek en zenuw
zinkings". Maar nu haalde de rechter
een nieuw velletje van het procesver
baal te voorschijn en dat deed de deur
dicht. Dat was de verklaring van een
voorbijganger. Die heeft gezien dat opa
schuim op de mond had en dat hij Piet
je in de arm beet.
De officier stond nu op voor zijn re
quisitoir, want schuimbekkende opa's,
die op de kinderarmen kauwen als hon
den op soepbotten zijn strafbaar voor
de wet. Opa sputterde nog wat na over
UNIEKE K0LLEKTIE
t'r.fi W
KAPELLE TEL. (01102) 1223
Vrijdagavond koopavond - Geopend tot 9 uur
zijn zenuwzinkings en zijn slechte tan
den en dat schuim was allemaal fantasie
of tabakssap, zei hij nog. Maar de offi
cier achtte alles wettig en over
tuigend bewezen. Opa van de bouw zal
moeten betalen, vond hij. En hij eiste
vijf en twintig gulden boete.
Er had weinig aan gemankeerd of het
schuim was weer op opa's mond geko
men toen hij dat bedrag hoorde. Hij
vond het maar verschrikkelijk dat ern
stige, bejaarde mannen die hun plicht
doen nog een boete op de koop toe krij
gen; en dan nog tot een bedrag waar
je vroeger weken lang voor moest wer
ken. De rechter dêed er een tientje af.
Vijftien gulden of drie dagen werd het.
Maar opa wilde in hoger beroep. „Ik
kan niet springen als een kikker", mop
perde hij, „en ik kan dat niet betalen
ook." En hij loerde naar de uit de toga
stekende pols van de politierechter als
of hij daar nu een goede knauw in wilde
geven. WILLY H. HEIT LING.
(Nadruk verboden).
ALLE VRAGEN VOOR DEZE RUBRIEK UITSLUITEND TE ZENDEN AAN:
REDACTIE „MET RAAD EN DAAD", MARKT 19, KRUININGEN
met bysluiting van een postzegel van 25 cent voor doorzending van uw brief
Wy willen u met deze adviezen zo goed mogelyk van dienst zijn en geven
zo mogel\jk advies op elke vraag. W(j kunnen echter geen aansprakelijkheid
aanvaarden voor elders verkregen inlichtingen of gegevens RED.
Wasautomaat. In 3 jaar tijd heb
ik 33 manchetten en evenveel toe- en
afvoerslangen van mijn automatische
wasmachine versleten. Kan het zijn dat
waterglas zo funest is voor deze onder
delen. Ik was nl. goed voor een man
die veel met waterglas werkt en dit
dus ook op zijn kleren terechtkomt.
Het is ons niet bekend of deeltjes wa
terglas in het wasgoed een dergelijke
slijtage kunnen veroorzaken. Wij advi
seren u zich te wenden tot de Nederland
se Consumentenbond, Leeghwaterplein
26, Den Haag, tel. 070-642900 die in het
afgelopen jaar een uitgebreid onderzoek
heeft ingesteld op het gebied van was
automaten, o.a. naar de uitwerking van
de diverse wasmiddelen. Wellicht kan
men u hier nader informeren.
Passiebloem. Wat is de betekenis
van deze Passiebloem en hoe moet ik
hem na de bloei behandelen
Men meent in de passieplant diverse
dingen te zien omtrent het leven en lij
den van Christus. De 10 blaadjes zijn de
tien geboden, ook wel de tien apostelen
(Judas en Petrus ontbreken). De vijf
blaadjes met de uitstekende punten zijn
de vijf vernederingen van Christus.
De driekleurige krans is van buiten
blauw; dit is de purperen mantel waar
mede Christus van Pilatus naar Hero
des werd gezonden. Het midden van de
krans is wit: dat is het witte kleed voor
de gang van Herodes naar Pilatus. Bin
nenin is de krans bruin; de linnen rok
zonder naad. De knop op de stengel is
de spons. De drie nagels op de knop
zijn de nagels, waarmee Christus werd
gekruisigd. De drie knoppen van de
stengel zijn de drie dobbelstenen, waar
mee om de kleren van Christus werd
gespeeld. De vorm van de bladeren is
die van een lans, de ranken de gesels
enz. De bloeitijd valt meestal in de zo
mermaanden en tijdens de groei ver
langt zij veel water op de aarde, soms
wel 2x per dag en om de 14 dagen
kunst- of natuurmest. In de winter rust
ze en wordt ze aan de droge kant ge
houden, terwijl bemesting achterwege
blijft. In het voorjaar sterk terugsnoeien,
waardoor weer krachtige jonge loten
ontstaan en verpotten in voedzame
grond, b.v. 2 delen bloemistengrond, 1
deel goede tuingrond, 1 deel verteerde
stalmest en wat scherp zand. Tegen
middagzon .'beschermen. In de zomer
kan ze ook buiten op een wat bescha
duwde plaats met pot en al ingegraven
worden. Zonodig ook daar gieten en bij
mesten.
Mariniers. Toen onlangs aan boord
van het Amerikaanse vliegdekschip
„Enterprise" als gevolg van een ont
ploffing brand uitbrak, bevonden er zich
toen mariniers onder de opvarenden,
welke bij een eventuele actie ook te
land ingezet konden worden (en beho
ren zij in het algemeen tot de vaste be
manning van een vliegdekschip)
De miltaire attaché van de Ameri
kaanse ambassade deelde ons mee, dat
elke aircraft-carrier, dus ook de Enter
prise, een detachement mariniers aan
boord heeft.
Ziekengeld. Wat is een z.g. ver
lengde ziekengelduitkering Wie heeft
hier recht op en wanneer?
Op 1 juli 1967 werd de wet op de ar
beidsongeschiktheid van kracht, waar
door de interimwet invaliditeitsrente-
trekkers (i.w.s.) werd ingetrokken. Voor
die tijd ontvingen vele invalide werkne
mers van hun bedrijfsvereniging nadat
de uitkering volgens de ziektewet na
52 weken werd beëindigd boven hun
i.w.s.-uitkering nog een z.g. verlengde
ziekengelduitkering om het verschil met
de komende w.a.o.-uitkering enigszins
te overbruggen. Niettemin gingen som
mige groepen werknemers met name de
langdurige gevallen van invaliden sinds
de invoering van de w.a.o. er op achter
uit, waarom de Stichting van de Arbeid
aan alle bedrijfsverenigingen adviseérde
om die mensen, die op 30 juni 1967 ver
lengd ziekengeld kregen het zelfde be
drag te garanderen, zolang er in hun
toestand niets veranderde, desnoods tot
hun 65e jaar. In hoeverre de bedrijfs
verenigingen dit advies hebben opge
volgd staat nu te lezen in het artikel,
dat u ons toezond waarbij wij de opmer-
King maken dat hier van geen recht
spraxe is t a.v. het verlengde zieKengeiü,
omdat er nooit een premie is belaaid in
verhouding tot een dergelijke totaaluit-
xering.
Levenslang. Wij hebben een me
ningsverschil over levenslange gevan
genisstraf. Ik heb iemand gexend die
ïevensiang had en na 14 jaar uit de ge
vangenis werd ontslagen. Myn kennis
sen nouden vol dat iemand die levens
lang heeft gexregen, minstens 30 jaar
moet zitten. Wie heeft gelijk.
Ais gevangenisstraf tydeiyk is, dan
xan die tenminste één dag en ten hoog
ste 15 jaar duren. In gevallen waarin
op het misdrijf levenslange of tydelyxe
gevangenisstraf ter keuze van de rech
ter gesteld zijn en in die gevallen waar
in wegens strafverhoging de tyd van
15 jaar wordt overschreden, kan de tij
delijke gevangenisstraf voor ten hoog
ste 20 achtereenvolgende jaren worden
opgelegd.
De levenslange gevangenisstraf kan
alleen na toegestaan gratieverzoek
meestal op 20 jaar gesteld worden. En
indien dan voorwaardelijke invrijheids-
stelling wordt toegepast, dan wordt de
eigenlijke düur van de gevangenisstraf
teruggebracht tot 2/3 van de tyd, dus
ongeveer 14 jaar, hetgeeen overeenkomt
met het bij bekende geval.
En velen van degenen die het
woord gehoord hadden, geloof
den, en het getal der namen
werd omtrent vyf duizend.
Hand. 4 4.
Wat een geweldig effect had die heili
ge reclame voor Gods Koninkrijk. Twee
apostelen lopen langs een kreupele be
delaar. Ze staan stil, omdat die nood
hun aanging. Ze verschuilen zich niet
achter hetgeen ze niet hebben, zilver of
goud, maar ze geven wat ze wél hebben
door het geloof in Jezus Christus. En
dan begint de verlamde stakker te lo
pen, te springen, en God te loven. Zijn
verlossing is zo werkelijk en zo feitelijk,
dat die verlossing zelf de heilige recla
me voor Gods Koninkrijk is. De kracht
van Christus spreekt voor zichzelf. En
wanneer de schare het geheim van die
wonderlijke genezing zoekt in die twee
dienstknechten, Petrus en Johannes, dan
weert Petrus dat heftig af en wijst al
leen naar Jezus Christus.
Nu heeft deze apostel de mooiste ge
legenheid het Woord van Christus te la
ten horen, omdat de schare de kracht
van Christus in die verloste man ziet.
Hoe meer de wereld onze kracht in God
ziet, des te meer zal zij naar het Woord
van God willen horen. Wanneer wij wei
nig of niets van de heerlijke verlossing
en vernieuwing van ons leven laten zien,
dan wendt de wereld zich geërgerd af
van onze vrome praatjes. Alleen wie
wat is, kan ook wat zeggen. Woorden
kunnen makkelijker weersproken wor
den, maar feiten vlak voor het oog en
het geweten der mensen heel wat moei
lijker. Daarom wil God in die weg, waar
in door de kerk geïllustreerd wordt aan
de wereld de kracht van het Woord
Gods, de duizenden tot bekering bren
gen. In één slag, in een heilige reclame
van één uur, komen vijfduizend man
nen tot het geloof en dan nog wie weet
hoeveel vrouwen. En ook het woeden
van de duivel, die de prediking van Pe
trus en Johannes wreed verstoort door
hen gevangen te nemen, kan niet ver
hinderen dat de buit voor Gods Konin
krijk zo overweldigend groot is. En het
meest opzienbarende van dit alles was
niet, dat een totaal hopeloos geval ge
nezen werd voor de enkele jaren, die de
man nog te leven had, maar dat mins
tens vijfduizend mensen gered werden
van de eeuwige dood. Dat is een gevan
genisstraf, een geseling, een martelaars
schap tot de dood best waard.
Hoeveel mensen zijn op ons woord, dat
Gods Woord verkondigde bekeerd? Za
gen ze in ons, wat ze door ons hoorden?
De wereld wil zien hetgeen ze hoort.
Hier ligt onze onmacht, onze aanklacht,
onze schuld.
(Uit een dagboek)
WE MELD INGE
Van 20—26 juli 1969
Dinsdag 22 juli: Eerste Kwartier
HOOGW.
LAAGW.
v.m. n.m.
v.m.
n.m
Zondag
7.06
7.20
0.32
0.40
Maandag
7.40
7.56
1.03
1.15
Dinsdag
8.20
8.36
140
2.00
Woensdag
9.06
9.24
2.25
2.53
Donderdag 10.05
10.29
3.24
4.00
Vrijdag
11.20
11.51
4.35
5.17
Zaterdag
12.45
5.55
6.38
Te Yerseke 5 minuten later
Te Hansweert 35
minuten
vroeger