de bastaardwoorden
Bronchi letten
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZUID-BEVELAND
iriBL x
LAND- EN TUINBOUW
e<M
"ihllBGEN
33STE JAARGANG
No. 46
14 APRIL 1967
de scheldebode
REDACTEUR:
J. A. WESTSTRATE MIDDELBURG
ROUAANSE KAAI 21 TELEF. (01180) 2453
Abonnementsprijs bij vooruitbetaling f 1,60 per kwartaal
Franco per post f 3,20 per halfjaar
ADMINISTRATIE:
J. M. C. VAN DER PEYL KRUININGEN
MARKT 19 TELEF. (01130) 381 GIRO 28425
Advertentieprijs 1-25 mm f 3,75, verder 15 cent per mm
Ingezonden mededeling-n dubbel tarief
In te zenden vóór woensdag 12 uur
UITGEVERSMAATSCHAPPIJ „DE SCHELDEBODE"
Verschijnt des vrijdags
DRUK FA. F. VAN DER PEYL KRUININGEN
SPELLINGSRAPPORT DOET STORM OPSTEKEN
IN NEDERLANDS JASJE.
De „taksiesjoffeurs" zal velen te ver
voeren
„De doeane verbalizeerde een tweetal
taksiesjofeurs en hun kompanjon, die
met hun driën enige akkuus, flessen
odeklonje en tekstiel (w.o. buustehou-
ders en bebiepiamaas) met een ziekeauto
naar een antikwariaat in een Belgies
kafee wilden ekspediëren. „Zo drastisch
wil de Nederlands-Belgische commissie
voor de spelling van de bastaardwoorden
onze schrijfwijze gaan herzien. Het zijn
enige voorbeelden van de vreemde woor
den in onze taal, die na de spellings
hervorming van 1954 nog nader zouden
worden bezien. In het befaamde groene
boekje waren ze tot op heden ongewij
zigd overgenomen met een tweede vorm
als keuzemogelijkheid. Maar juist door
die vrije keuze ontstonden de uiteenlo
pende meningen en schrijfwijzen.
Hoe ver is „zo ver mogelijk"
De commissie voor de spelling van de
bastaardwoorden kreeg de opdracht, te
adviseren op welke wijze, in afwijking
van de woordenlijst, een spelling van
bastaardwoorden kan worden bereikt,
waarbij een zo konsekwent mogelijke
opzet in fonilogische zin en een zo ver
mogelijk gaande vernederlandsing wordt
nagestreefd.
Wij moeten de Belgische en Neder
landse leden van de commissie toegeven,
dat zij metterdaad konsekwent te werk
zijn gegaan. Niet alleen hebben zij ge
tracht bepaalde vreemde klanken steeds
op een zelfde wijze in Nederlandse let
ters vast te leggen, maar bovendien
hebben zij de regel willen doortrekken,
door dan tevens voor de bestaande spel
ling van 1954 kleine wijzigingen voor te
stellen, opdat er een zelfde gedragslijn
kan worden toegepast bij de woorden
die reeds in de woordenlijst waren op
genomen.
Men kan echter van mening verschil
len over de uitleg, welke de commissie
gegeven heeft aan de woorden „een zo
ver mogelijk gaande vernederlandsing"
in haar opdracht. Want hoe ver strekt
„zo ver mogelijk"
Logica gevraagd.
Ieder die beseft dat een schrijfwijze
zich moet aanpassen bij de gesproken
taal, teneinde niet op de duur een totaal
afwijkend beeld te krijgen van de wer
kelijkheid, zal er wel akkoord mee gaan,
dat nu en dan wijziging worden aange
bracht in de spelling. Kranten, hoeken
en tijdschriften van vandaag laten zich
dank zij deze aanpassing gemakkelijker
lezen dan die van 25 en zeker dan die
van 50 jaar terug.
En het is voor degenen die de huidige
spelling precies volgens het (groene)
boekje willen schrijven, onbegrijpelijk,
waarom criticus een c en kritiek met
k moet worden gespeld; sekse en sekte
brj voorkeur met een ks, maar sector
en secuur met een c worden geschreven;
goedemorgen zonder n en goedendag
met een n en bessenjam naast bessesap
voorkomen
Menigeen zal zich ook wel kunnen
neerleggen bij de spelling Belgies i.p.v.
Belgisch, lantaren i.p.v. lantaarn, tuis
i.p.v. thuis, kniën i.p.v. knieën en boe-
kekast i.p.v. boekenkast. Zelfs lornjet
en sinjeur kunnen er mee door, omdat
we toch al schreven banjo i.p.v. bagno.
Konsekwent is het inderdaad dan ook
kompanjon en besonjes te beschrijven.
Sjofeur en bebie.
Geheel anders ligt het met de woor
den als chauffeur en baby, cachot en
chapiter. De commissie is progressief
te werk gegaan en heeft geredeneerd:
als we iets aan zulke woorden willen
doen, moeten we het goed doen. Geen
half werk als babie, maar dan ook de
hoorbare ee-klank geschreven. Resul
taat: bebie.
In de zelfde lijn door redenerend moet
tram trem en café kafee, diner dinee,
jurie jurie en hyacint hiasint. De
Franse klinkercombinatie eau wordt dan
definitief door een o vervangen in woor
den als buro, kado, frikando, nivo en
plato (schotel). Klap op de vuurpijl
vormt hier de constructie odeklonje uit
eau-de-cologne
En alhoewel de commissie zelf de re
gel opsomde in woorden met au die
worden uitgesproken met oo-klank, geen
verandering aan te brengen, wordt een
onlogische uitzondering gemaakt voor
chauffeur, dat men tot sjofeur vervormt
Al even onprettig doen de andere wij
zigingen van de ch sj aan als we de
voorbeelden kasjot, sjapieter en sjam-
petter zien staan.
frloestdronk in tabletvorm.95ct
Cocktail en kokpit.
Niet alle bastaardwoorden komen on
der het mes. De cocktail wordt nog
geen kokteel, de airedale terrier geen
erdeelterriejer, compote geen kompot
en bouillon geen boeljon, alhoewel cock
pit wordt ,prae wel pree quasie wel
kwazi, oecumenisch wel eukumenies. De
scheidslijn is hier uiterst vaag en zal
velen niet duidelijk zijn.
Wanneer blijft een leenwoord als
„buitenlands woord" ongewijzigd en
wanneer zal het als bastaardwoord on
der de regels voor de transliteratie gaan
vallen? Waarom mag de Franse haché
als Nederlandse hasjee op tafel komen,
maar blijft de in Nederland zelf ge
weckte groente als buitenlandse weck
gespeld
Bij de rechtbank blijft subsidair staan
maar verandert requisitor in rekwizitoor
Waarom daar wel de oi in oo verandert
en niet de au die veel duidelijker als
oo-klank te boek staat in auto, is niet
duidelijk.
Bij vele regels en de daarbij gegeven
toelichting van de commissie zouden
wij grote vraagtekens willen plaatsen.
Goede punten.
Belangrijke verbeteringen zijn even
wel de uitvoerige voorschriften voor de
hoofdleter, de z inplaats van een s als in
de uitspraak van een woord de z wordt
gehoord (hetgeen de slordige uitspraak
kan helpen tegengaan), de meervouds-,
genitief- en verkleiningsuitgang door
verdubbeling van de laatste klinker (ze
bra - zebraas, piano - pianootje, Pom-
pejies ondergang) en de verbanning van
onnederlandse lettercombinaties zoals de
cqu, de cch, de sc en b.v. de xc.
Wrj kunnen ook vrede hebben met het
schrappen van de y en de eau, maar
menen dat de au hier toch zo is inge
burgerd, dat woorden als chauffeur niet
behoeven te worden gewijzigd. Vervan
ging van de ch door sj met als gevolg
woorden sjokola, kasjot, marsjeren en
hasjee zal voor velen beslist te ver gaan
Overigens zij aangetekend dat ook
het uitbannen van de x tot vreemde ge
volgen kan lijden. Eksamen en maksi-
mum lijken aanvaardbaar, maar hoe
staat het met tekstiel en ksilofoon?
De meest moderne
COLLIERS-HANGERS
il-H'l'Hlil'
KAPELLE TEL. (01102) 223
Noodzaak.
Toch zal er iets moeten gebeuren.
Voor het onderwijs is beslist een logisch
doordracht en konsekwent doorgevoerd
aantal spellingsregels nodig, want de
laatste dertien jaren heerst er werke
lijk een chaos. Van vele bestaande voor
schriften kunnen de leraren geen ver
klaring geven en voor een behoorlijk
taalonderricht kon geen belangstelling
meer worden opgewekt.
Zeer waarschijnlijk zullen nog wel
wat wijzigingen in de voorstellen van
de commissie worden aangebracht. De
meerderheid in de Tweede en vooral in
de Eerste Kamer is niet zo progressief
als de taalkundigen die het rapport op
stelden.
Maar een groot deel van het belang
rijke werkstuk kan toch wel worden
aanvaard. Moet zelfs worden aanvaard,
indien wij tenminste weer eenheid willen
brengen in onze schrijftaal en begrijpe
lijk Nederlands willen laten onderwijzen L-*\
op onze scholen. Blijven we voortsukke- OVtr^C/V^riKIllCj
Ion mof oon halfalonlif ifro cnollmcrcurof
len met een halfslachtige spellingswet
en een. inkonsekwente woordenlijst van
1954, dan is de ellende over enkele ja
ren niet meer te overzien. v. G.
BEMESTING VAN DE GROENTETUIN
Als het spitten van de tuin is gedaan
is het van groot belang aandacht te be
steden aan de bemesting. Wij kunnen
hierbij twee groepen onderscheiden, nl.
de organische meststoffen en de kunst
meststoffen. Voor de organische mest
stof is het thans gemakkelijk geworden,
deze kan men als koemest in gedroogde
toestand kopen en voldoet uitstekend.
De belangrijkste voedingsstoffen voor
de plant zijn stikstof, fosforzuur en kali.
Stikstof is het element, dat vooral voor
de ontwikkeling van de groene planten
delen, stengels en bladmassa zorgt;
fosfor bevordert de wortelvorming, de
vruchtzetting en afrijping, kali speelt
ook een belangrijke rol bij de verschil
lende levensprocessen van de plant. Het
is van belang, dat bij de bemesting een
goede verhouding tussen stikstof, fos
for en kali aanwezig moet zijn. Het is
daarom altijd aan te raden gebruik te
maken van een mengmeststof, welke
met zorg en op grond van lange erva
ring jis samengesteld, zoals, de Asef
Tuin- en Gazonmest. In deze volledige
meststof zijn de genoemde hoofdvoe
dingsstoffen zo innig mogelijk met el
kaar verbonden en daarbij in een zeer
gemakkelijk opneembare vorm. Wat de
praktijk van het mesten betreft kan
men reeds 2 3 weken voor het zaaien
of poten bemesten. Het is dus zaak om
zo vroeg mogelijk te spitten, zodat men
voldoende tussenruimte krijgt. Bij het
uitstrooien dient men er wel op te letten
dat alles gelijkmatig over de bedden
wordt verdeeld.
ALLE VRAGEN VOOR DEZE RUBRIEK UITSLUITEND TE ZENDEN AAN:
REDACTIE „MET RAAD EN DAAD", ROUAANSE KAAI 21, MIDDELBURG
met bysluiting van een postzegel van 20 cent voor doorzending van uw brief
W(j willen u met. deze adviezen zo goed mogelijk van dienst zjjn en geven
zo mogelijk advies op elke vraag. Wy kunnen echter geen aansprakelijkheid
aanvaarden voor elders verkregen inlichtingen of gegevens RED.
Onterven. Na de dood van onze
dochter 15 jaar geleden hebben wij geen
contact meer gehad met onze kleinkin
deren. Kunnen wij hen onterven, geld
is er niet, wel een prachtige inboedel.
Volledig onterven is Iniet mogelijk.
Uit uw schrijven hebben we begrepen
dat u slechts één kind had. Dit kind
was dan, zo het nog zou leven, gerech
tigd tot de helft van de nalatenschap.
Wanneer u nu een testament maakt,
waarin u een derde begunstigst, erven
uw kleinkinderen niet meer dan wat
hun moeder geërfd zou hebben. Wij ad
viseren u zich tot een notaris te wen
den, hem de situatie uiteen te zetten en
?ijn advies te vragen bij het opstellen
van een testament, opdat uw laatste
wil volgens uw wensen zal worden uit
gevoerd.
Bijstand. Een kennis wordt in een
inrichting verpleegd voor 30 per dag
Zij heeft uit een erfenis enig ontroerend
bezit. Moet zij nu alles zelf blijven be
talen tot haar bezit op is of heeft zij
recht op bijstand?
„,Vader. ik heb gezondigd"»
Maar de vader zeide tot zijn
dienstknechten: laat ons
eten en vrolijk zijn".
Lucas 15 21a, 22a en 23b.
Heer, mijn hert is boos en schuldig,
maar Gij zijt barmhartig, en duizend-
malen meer verduldig als dat ik boos
aardig ben. Deze dichtregels van Gezel-
Ie vertolken heel goed, wat Jezus in de
gelijkenis van de weergekeerde zoon
heeft uitgezegd. De zoon komt thuis
met de belijdenis: „Vader ik heb ge
zondigd". Hij zegt als het ware wat Ge-
zelle op de boven aangehaalde regels
volgen laat: „Geef mij dan, o Heer, ik
vrage 't, geef mij hulpe en sta mij bij;
'k heb gezondigd. Ik beklage 't, help
mij, God! Vergeef het mij!" En wat doet
daarop de Vader? Wel, wat zouden wij
gezegd hebben, als onze jongen zo thuis
gekomen was? We hadden gezegd:
„Heerlijk", en we hadden hem in onze
armen gesloten, maar dan hadden we er
toch snikkend bijgevoegd: „Maar kind,
wat heb je ons een verdriet aangedaan.
Zul je dat nu nooit weer doen?" Maar
onze Vader in de hemel geeft nog een
veel schoner antwoord. Als de zoon zegt
„Vader, ik heb gezondigd", schuift God
de deuren open en zegt: „Een maaltijd,
een feestmaaltijd, mijn kind. Brengt
hier voor het beste kleed en brengt het
gemeste kalf en laat ons eten en vrolijk
zijn". Dat alleen. De wereld heeft tot
in lengte van jaren niets dan kritiek
op „den verloren zoon". Ze achtervolgt
hem met het rauwe woord, straks door
de oudste zoon gesproken: „Deze heeft
uw goed met hoeren doorgebracht".
•Christenmensen zullen dat zo niet doen,
en toch, ze vertrouwen de verloren zoon
niet helemaal. Hij kan bij ons nooit meer
voorzitter van de jongelingsvereniging
worden. Maar onze Vader in de hemel
heeft geen kritiek meer. Alles is door
Hem vergeven, alles is ook door Hem
vergeten. Zijn kind mag van voren af
aan beginnen. Hij wil het weer „hele
maal vertrouwen". „Laat ons eten en
vrolijk zijn" en niet karig, maar over
vloedig. Want het beste kleed moet ge
bracht en een ring en schoenen en het
gemeste kalf. En er moet muziek brj,
een fanfarekorps en beurtzangen moe
ten er gezongen. Want het kind was
wel dood, maar het is weder levend ge
worden. Inderdaad: Heer, mijn hert is
boos en schuldig „Vader, ik heb ge
zondigd". Maar Gij zijt barmhartig,
Heer Gij zegt: „Laat ons eten en
vrolijk zijn".
VANAF 1 JANUARI IS HET VERBODEN UITZONDERLIJK LANGZAAM TE RIJDEN DE VEILIGHEID
EN DE VLOTHEID VAN HET VERKEER EISEN NU EENMAAL DAT MEN ZICH AANPAST AAN
DE GEMIDDELDE SNELHEID VAN DE OVERIGE WEGGEBRUIKERS
Wanneer iemand bijstand aanvraagt
omdat hij zelf niet kan voorzien in de
noodzakelijke kosten van zijn levenson
derhoud, dan wordt een bezit aan eigen
kapitaal van ca. 5000,buiten be
schouwing gelaten. Niet in elke gemeen
te is dit bedrag gelijk. Als men echter
een huis en land bezit dan is de waarde
hiervan uiteraard veel hoger en zal men
dus niet voor een ondersteuning in aan
merking komen.
Stoffelijk overschot. Ik ken iemand
die als hij komt te overlijden zyn stof
felijk overschot beschikbaar wil stellen
voor medische studie aan een van de
universiteiten. Hoe kan dit geregeld
worden en wordt zo iemand dan niet
begraven of gecremeerd?
Iedereen kan de wens te kennen ge
ven om zijn lichaam na overlijden ter
beschikking te stellen van de anatomie.
Hij moet zich daartoe vervoegen bij een
anatomisch instituut, waar men een
wilsbeschikking krijgt die door de be
trokkene moet worden ingevuld en ge
tekend. Bovendien is er nog een bij
gaand formulier dat moet worden ge
tekend door de familieleden, indien zij
dit ter beschikking stellen ten behoeve
van de anatomie goedkeuren. Indien ver
langd, kan het lichaam na de studie
worden begraven of gecremeerd.
Getuigenis. Kunnen broers rechts
geldig een lening aangaan Een der
broers heeft in bijzijn van moeder en
zuster beloofd, maar hij wil het geleen
de geld niet terugbetalen. Kunnen moe
der en zuster getuigen?
Natuurlijk kunnen broers onderling
rechtsgeldig een lening aangaan. In een
eventuele precedure kan de moeder nooit
tegen haar kinderen getuigen. De zuster
kan wel als getuige optreden, ze is
hiertoe echter niet verplicht.
Chapsis. Welke schrijver bedient
zich van het pseudoniem Raoul Chap
sis?
De schrijver H. Brandt Corstius be
dient zich van dit pseudoniem. Hij is
een auteur van dikwijls geestige en sa
tirische verhalen. Hij is o.a. medewerker
van het Hollands Maandblad. Hij was
ook een der tekstschrijvers van Vara's
omstreden programma „Zo is het toe
vallig ook nog eens een keer
Hij schreef de tekst (een gefingeerd ge
sprek tussen Mies Bouman en burge
meester Van Hall), die de Vara wei
gerde uit te zenden en waardoor dit
programma definitief van het scherm
verdween.
Polderlasten. Moeten polderlasten
door de huurder of de verhuurder wor
den betaald?
Als regel betaalt de verhuurder de
polderlasten. Anders is het wanneer hij
onderlinge afspraak bij de inhuur deze
bepaling wordt gemaakt, dat de huur
der die voor zijn rekening neemt, maar
volgens de Pachtwet is de verhuurder
de aangewezen persoon.
Advertentie. Van een echtpaar, in
gemeenschap van goederen gehuwd, is
de vrouw zeer verkwistend. De man
plaatst nu een advertentie in een blad
met de mededeling ongeveer als volgt:
„Goederen door mijn vrouw... gekocht,
worden door mij niet betaald." Is hier
mee de man van de verantwoordelyk-
heid af? En is een dergelijke adverten
tie rechtsgeldig
Dit is niet rechtsgeldig. In dit geval
kan de man wel opheffing van de ge
meenschap verkrijgen. De eis tot ont
heffing wordt gepubliceerd en in het
huwelijksgoederenregister geboekt. Om
de vordering tot opheffing te kunnen
instellen heeft men verlof nodig van de
president van de rechtbank in het ar
rondissement waar men woont.
WEMELDINGE
Van 16—22 april 1967.
Maandag 17 april: Eerste kwartier.
HOOGW.
LAAGW.
v.m.
n.m.
v.m.
n.m.
Zondag
7.13
7.36
0.43
0.57
Maandag
8.00
8.28
1.29
1.50
Dinsdag
9.04
9.38
2.29
2.58
Woensdag
10.25
11.12
3.46
4.28
Donderdag
11.58
5.13
5.54
Vrijdag
0.40
1.16
6.33
7.04
Zaterdag
1.43
2.12
7.34
8.00
Te Hansweert 35 minuten vroeger
Te Yerseke 5 minuten later
