Slag in de Javazee
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZUID-BEVELAND
oveRöenkinq
33STE JAARGANG
No. 38
17 FEBRUARI 1967
JLcWfyS do. SÜLCLOtt
de scheldebode
REDACTEUR:
J. A. WESTSTRATE MIDDELBURG
ROUAANSE KAAI 21 TELEF. (01180) 2453
Abonnementsprijs bij vooruitbetaling f 1,60 per kwartaal
Franco per post f 3,20 per halfjaar
ADMINISTRATIE:
J. M. C. VAN DER PEYL KRUININGEN
MARKT 19 TELEF. (01130) 381 GIRO 28425
Advertentieprijs 1-25 mm f 3,75, verder 15 cent per mm
Ingezonden mededeling-n dubbel tarief
In te zenden vóór woensdag 12 uur
UITGEVERSMAATSCHAPPIJ „DE SCHELDEBODE"
Verschijnt des vrijdags
DRUK FA. F. VAN DER PEYL KRUININGEN
HET ROKJE VAN TRUUSJE
„Het zou nooit gebeurd, zijn, als Luus-
je niet de rok van Truusje had aange
trokken riep de oudste van de twee
terechtstaande jongelingen. En dat gaf
enige deining in de zaal, waar twee
„hippe" getuigjes zo niet hun blote
knietjes maar dan toch wel hun lichte
lijk blozend aangelaat trachtten te ver
bergen. „Ei, ei" sprak de politierechter,
benieuwd naar de toedracht van deze
verkleedpartij, alhoewel hij dat niet wil
de laten merken. „Ja, want toen stuur
de Truus haar vriend achter Luus aan
en toen Truus d'r vrindje Luus d'r
vrindje tegen 't lgf liep, zei Truus d'r
vrindje tegen Luus d'r vrindje, dat Luus
met Truus d'r veren
„Hohoho !,,riep de rechter wanhopig,
„we waren bij Truus die de rok van
Luus aantrok „Nee," verbeterde
de verdachte, „Luus trok die van Truus
aan .Luus is de oudste, ziet u. Die wou
een kleinere maat hebben/." „Wacht
even," interrumpeerde de officier, „ik
kan me indenken, dat de jongste de
kleren van de oudste aantrekt. Ik kreeg
als jongste van het gezin altijd de broe
ken aan te trekken van m'n grotere
broer als die er uitgegroeid was
Getuigen en verdachten begonnen tege
lijk smalend te lachen. De rechter moest
hamerend tussenbeide komen en ophel
dering verzoeken, waarbij hij toch op
waardige wijze zijn toenemende nieuws
gierigheid verborg. „Vroeger is nu niet"
zei de andere beklaagde. „Nou vinden
die stukken 't juist hip om juist met
kortere rokjes op straat te komen en
daarom pikte Lucy die van Trusie,,.
„Maar dat nam Truus niet en omdat
ze niet in een soepjurk van Luus naar
de clubavond dorst te komen, stuurde ze
d'r Kloris achter Luus aan," zei de
eerste. „Om die rok terug te halen"
dacht de rechter. „Nee 'tuurlijk niet,
maar om Luus onmogelijk te maken bij
haar Kloris „En die leerde hem mo
res „Nee, die zei tegen Truus d'r
vriend, dat ie d'r nog wel een paar lust
te." „O, die was aan de drank dus. Was
daar dan een tapvergunning Een
diepe zucht bij de geduldig uitleggende
jongelingen: „Nee, hij lustte er nog wel
een paar als wij. Zo zijn wij d'r eigenlijk
,bij gehaald. Maar we hadden d'r verder
niks mee te maken." „Nou, noem dat
maar niks mee te maken bloed
neuzen geslagen, glazen aan scherven,
stoelen kapotgetimmerd, een hanglamp
aan diggels. Dat doe je toch allemaal
niet voor niets hè Daar moet toch
een aanleiding voor zijn geweest." Om
dat de knapen hun schouders lusteloos
ophaalden en zich voordeden als in de
bres springende veBdedigers voor be
laagde kuise onschulden, werd er een
nieuwe getuige naar voren geroepen.
Die kende hen zogezegd van het eerste
bordje pap tot de laatste gort. Het was
de politieman, die met gevaar voor ei-
genneus, bloed en rijkskleding tussen
de vechtenden was gesprongen en er
naar eigen zeggen de brandhaard had
uitgevist. Toen doofde het vuurtje on-
middelijk. „En waarom moesten deze
buitenstaanders zich daar nu mee be
moeien informeerde de geïnteres
seerde rechter bij de bedaagde wacht
meester. „Buitenstaanders zou ik het
stel niet willen noemen, edelachtbare.
In de eerste plaats hangen ze meer dan
ze staan en in de tweede plaats heeft
de één een oogje op Lucy en de ander
ging vorig jaar een tijdje met Truus.
Lucy en Truusje bevestigden beiden
onder ede en elk in eigen rokje (ver
boven de knie) deze ten laste gelegde
verhouding. Zij moesten ook, zij het aar
zelend en ontwijkend, toegeven dat ze
hun huidige verkeerders al eens hadden
opgejut die versmade liefdes eens „lek
ker af te drogen". „Waarom „Ze
kwamen nog altijd achter ons aan en
begluurdden ons verklaarde Lucy,
maar ze hield wijselijk haar mond toen
de politierechter 't naadje van de kous
wilde weten. En de knapen ontkenden
dat gluren helemaal, doch het volgen
maar half. „En hoe vinden jullie ouders
dat nu, dat jullie hier moesten komen
Verbaasde gezichten. De ouders werden
overal buiten gelaten. Maar de schande
in het clublokaal bleek inmiddels te zijn
vergoed. Geen civiele zaak dus meer.
„Dertig gulden boete en een proef
tijd van een jaar" klonk het onduidelijk.
„En mag ik nou een jaar lang geen rok
van Truus meer an vroeg Luus.
(Nadruk verboden.)
27 FEBRUARI 1942
Titanenstrüd van Karei Doorman en
zijn mannen
27 Februari vond de slag in de Ja
vazee plaats, een der droevigste ge
beurtenissen uit onze maritieme ge
schiedenis. Het is de vraag of schout
bij nacht Karei Doorman en de zijnen
prijs zouden hebben gesteld op de
hulde, die men hun een kwart eeuw
daarna zou brengen. Zij waren in de
hitte van het ongelijke gevecht vol-
„IK VAL AAN, VOLG MIJ"
Iedere matroos in Indië voelde zich
bevoorrecht boven zijn landgenoten in
het vaderland. Hij keek om zich heen
in een der schoonste streken van de we
reld. Hij zag de eigen vlag in de top
van zijn schip, dat de Indonesische wa
teren doorkliefde alsof er een afscheids-
parade plaats vond. Men convooieerde
en boorde zo nu en dan een Japans
schip in de grond. Een beslissend tref
fen met de Jappen had nog niet plaats
gevonden.
Een gedeelte van Indië was al ver
overd. Tarakan en Palembang bijvoor
beeld waren verloren posten. Ons hand
jevol schepen zou bij een echt treffen
volkomen kansloos zijn. Maar ondanks
de oververmoeidheid aan boord van alle
schepen na drie maanden zware oor-
logsdienst, was iedereen opgewekt, toen
eind februari de grote dag was aange
broken. Het werd een dag van tragiek
en ondergang.
Ongelijke strijd.
Het verloop van de ongelijke strijd is
bekend. Om vier uur kreeg ons vlagge-
sschip ,,de Ruyter" vele schepen in zicht
aan stuurboord. Onze befaamde kruiser
was in gezelschap van de „Java" en de
Britse „Exeter" de Australische „Perth"
en de Amerikaanse „Houston". Boven
dien hadden de geallieerden nog een ne
gental jagers. De vijand was sterk in
de meerderheid en beschikte o.m. over
zware kruisers en een groot aantal on
derzeeërs, die als een beschermend gor
dijn om de vloot opereerden en kwistig
hun torpedo's afvuurden. Boven- en on
der de zee was de gecombineerde vloot
praktisch onbeschermd en op het water
voer een aantal bodems die grotendeels
waren verouderd.
komen gelukkig en niemand dacht
aan zijn dood of aan een aftocht.
Toch wisten deze dappere mannen,
dat zij onder de Japanse oppermacht
zouden bezwijken. Onze vloot kreeg
te weinig steun uit de lucht en was
ook in andere opzichten onvoldoende
uitgerust. Voor de invasie van Neder
land had men gedreigd, geroepen, ge
smeekt om verbetering van de mari
ne in Indië. Maar er was weinig of
niets gebeurd.
De geallieerde vloot lag meteen al
onder zwaar vuur van het Japanse ge
schut. Schout-bij-nacht Karei Doorman
kon niets anders doen dan doorvaren
om de tegenstanders binnen het bereik
van eigen kanonnen te brengen. Toch
vloog eerst een Japanse kruiser in
brand, maar kort daarna kreeg de „Ex-
eter" twee treffers, zodat er vaart moest
worden geminderd. Even later werd de
„Kortenaer" in de grond geboord door
een torpedo. Om ongeveer 6 uur des
avonds gaf Doorman als opperbevelheb
ber van de geallieerde vloten zijn be
roemde bevel: Ik val aan, volg mij!,,
De gehele avond duurde het felle ge
vecht met tussenpozen voort. Omstreeks
middernacht voltrok zich het onvermij
delijke lot over onze beide kruisers „de
Ruyter" en „Java". Zij werden door een
aantal torpedo's getroffen en braken
middendoor.
In de golven.
Admiraal Helfrich heeft later beschre
ven hoe onze jongens van de „Java"
daar midden in de nacht spartelend in
de oceaan, toch luidkeels een driewerf
hoera op onze koningin uitbrachten. Zij
waren niet teleurgesteld. Hun onder
gang was tragisch maar gezien de om
standigheden zeer eervol. De brug en
de comandotoren van de „de Ruyter"
bleven het langst boven water. Een ge
weldige explosie deed Schout bij-nacht
Doorman met zijn schip in de golven
verdwijnen. Het was metterdaad mid
dernacht geworden voor Indië, voor de
geallieerden in het verre Oosten maar
vooral voor Nederland.
Luitenant ter zee jhr. van Heume
heeft onder meer deze strijd in de Java
zee meegemaakt. Hij werd bij de onder
gang van de „Kortenaer" in zee geslin
gerd. In zijn boek vertelt hij op treffen
de wijze hoe trots hjj nog op onze sche
pen was, toen zij in het donker voorbij
stoven terwijl hij zelf voor zijn leven
vocht. Dat is de ware geest die alle
mannen op de vloot op deze dramatische
dag heeft bezield.
De meest moderne
COLLIERS-HANGERS
H'l'l'Wlfl'Hti
KAPELLE TEL. (01102) 223
Capitulatie.
Slechts de „Perth" en de „Houston"
slaagden er in zich van de vijand los te
maken en zetten koers naar Batavia,
waar zij de volgende ochtend binnen
liepen. Na brandstof te hebben ingeno
men verlieten de Australische en Ame-#
rikaanse kruiser Batavia om te probe
ren door Straat Soenda te ontsnappen.
Toevallig kwamen zij midden in de
Japanse invasievloot terecht die troepen
aan land zette in de Baai van Bantam
aan de uiterste westpunt van Java. Zij
wreekten zich voordat zij ten onder gin
gen, door twee transportschepen welke
troepen debarkeerden in de grond te bo
ren. Onze marinestrijdkrachten waren
dus vernietigd en Java was van drie
kanten ingesloten.
Ondoenlijk.
Nadat het geallieerde opperbevel was
ontbonden, stonden al de geallieerde
strijdkrachten onder Nederlands bevel.
Generaal Ter Poorten voerde het bevel
over 25.000 beroepssoldaten van het Ne
derlandse garnizoen. Hier werden aan
toegevoegd het Britse contingent onder
generaal-majoor Sitwel en een aantal
Amerikaanse artilleristen. Aan deze
kleine strijdmacht was de taak toebe
deeld een eiland te verdedigen waarvan
de noordkust 800 mijl lang was, met
ontelbare stranden waar de vijand kon
landen. De Japanse convooien die uit
het oosten en westen kwamen, brachten
vijf divisies aan land.
Het einde bleek nabij. De achtste
maart moest ons land capituleren. De
Japanse verovering van Nederlands oost
Indië was een feit.
(Nadruk verboden).
ALLE VRAGEN VOOR DEZE RUBRIEK UITSLUITEND TE ZENDEN AAN:
REDACTIE „MET RAAD EN DAAD", ROUAANSE KAAI 21, MIDDELBURG
met bijsluiting van een poetzegel van 20 cent voor doorzending van uw brief
Wjj willen u met deze adviezen zo goed mogelijk van dienst zijn en geven
zo mogelijk advies op elke vraag. Wij kunnen echter geen aansprakelijkheid
aanvaarden voor elders verkregen inlichtingen of gegevens RED.
Studentenkosten. Kimt u mij een
specificatie geven van de bedragen, die
een student aan een universiteit per
jaar ongeveer nodig heeft? Ik doel hier
ook op uitgaven als schoeisel, kleding,
huisvesting etc.
Deze bedragen zijn niet precies te
noemen, gezien de voortdurende stijging
van de kosten van levensonderhoud. Ook
de huurprijs van kamers kan erg ver
schillend zijn. Voor een student, die op
kamers woont, moet blijkens recente
publicaties van het ministerie van on
derwijs gerekend worden op 4000,
per jaar. Examengelden zijn hierbij niet
inbegrepen. Voor sommige studies (bv.
tandheelkunde) liggen de kosten aan
zienlijk hoger door de aanschaf van een
kostbaar instrumentarium. Het inschrij
vingsgeld voo1' ieder studiejaar is 10,-.
Het collegegeld bedraagt 200,De
huur van een kamer in een studenten
huis bedraagt 86,per jaar, maar
als men een normale kamer heeft, mag
men rustig op 100,per maand, dus
1200,per jaar rekenen. De kosten
van voeding per maand zijn op 120,
per maand geschat, dat is 1440,per
jaar. Rekenen we daar nog ongeveer
1000,aan kleding en onvoorziene
uitgaven bij, dan komen we op een to
taal van plm. 4050,per jaar.
VOOR VADER, MOEDER EN KIND
Reinigingsrechten. De reinigings
rechten zijn verhoogd van 12,50 op
23,50, waarvan 6,- voor grof vuil. Ik
heb ontheffing gevraagd maar dat is
me geweigerd. Ik ben een alleenstaan
de bejaarde vrouw. Ik heb 66,- inko
men per week en bewoon een huis dat
van mij en mijn drie kinderen is. Drie
en een half jaar geleden is mijn man
overleden, maar kan het geld niet aan
de kinderen uitkeren. Ik sta alleen voor
het onderhoud van het huis en de hoge
lasten en ben ook nog ziek. Sinds 5
maanden heb ik een particuliere dokter,
u begrijpt, dat mij dit veel geld kost.
Ik geef geen vuil mee aan de vuilnis-
dienst. Kunnen ze mij toch dwingen
23,50 te betalen
Reinigingsrechten kunnen niet maar
zo geheven worden. Dit berust op een
gemeenteverordening, die goedgekeurd
zal zijn door Gedeputeerde Staten. De
verordening van uw gemeente kunt u
ongetwijfeld ter inzage krjjgen op het
gemeentehuis. Wij raden u aan, u met
het aanslagbiljetje en met de beschik
king waarbij de ontheffing werd gewei
gerd eens persoonlijk te wenden tot de
gemeente. Indien u mondeling om inlich
tingen verzoekt, ontstaan niet zo gauw
misverstanden en wellicht bent u door
een misverstand zo hoog aangestagen.
Tevens kunt u wellicht informeren of u
voor een uitkering op grond van de
Bijstandswet in aanmerking komt.
Rentezegels. Voor mijn vrouw, die
op 28 februari overleed, heb ik zelf ren
tezegels geplakt tot een totaal bedrag
van 341,60. Bestaat er nu een mo
gelijkheid dit terugbetaald te krijgen
Wanneer een gehuwde vrouw overlijdt'
kan de weduwnaar geen recht doen gel
den op het geld van de indertijd voor
zijn vrouw geplakte rentezegels. De wet
opent deze mogelijkheid niet.
Premieheffing Op het ogenblik
worden op grote schaal voorlopige aan
slagen uitgereikt voor een nieuwe belas
ting, genaamd premieheffing. De biljet
ten zijn met groene inkt bedrukt (de
kleur van de hoop en de bedragen
liegen er niet om. Kunt u een uiteenzet
ting geven over deze aanslagen
De premieheffing is een belasting die
ongeveer parallel loopt met de inkom
stenbelasting. Op het voor de inkom
stenbelasting vastgestelde inkomen wor
den enkele correcties aangebracht waar
in het z.g. premie-inkomen resulteert.
De belasting die men daarover betaalt,
dient voor de uitkeringen welke de over
heid in hetzelfde jaar moet doen op
grond van de algemene ouderdomswet,
de algemene weduwen- en wezenwet en
de algemene kinderbijslagwet.
Geheel nieuw is deze belasting niet.
Reeds met ingang van 1957 werd ze
geheven ten behoeve van de a.o.w. De
ze uitkeringen waren destijds veel la
ger en de geheven bedragen waren dus
ook lager. Men noemt deze heffing een
premie, maar het is eigenlek een belas
ting, daar men het geld niet spaart,
doch direct weer uitgeeft aan de be
jaarden. Er wordt dus geen fonds ge
vormd voor de betaler zelf..
Huis Ik bewoon een woning. De
eigenaar heeft een contract laten opma
ken dat ik, omdat wij deze eigenaar in
de oorlog hebben geholpen, te allen
tijde de woning moet bewonen voor
4.10 per week. De toenmalige eigenaar
is overleden en het pand ging over in
handen van de erfgenamen, geen kinde
ren maar neven en nichten. Aan mij
werd toen verzocht in het vervolg 10,-
per week te betalen. Dit werd door mij
niet geaccepteerd en toen werd ik door
de rechtbank in het gelijk gesteld.
Maar nu heeft de rechtbank besloten
dat ik die 10,- wel moet betalen. Hebt
u daar een verklaring voor
Waarschijnlijk heeft de tegenpartij te
gen de eerste uitspraak beroep aange
tekend. In het vonnis van de rechtbank
staat vermeld op grond waarvan tot
een bepaald besluit is gekomen. Wij
kunnen van hieruit niet beoordelen wat
de beweegredenen van de rechtbank
zijn geweest. Wij adviseren u deze vraag
voor te leggen aan degene, die uw be
langen voor de rechtbank heeft behar
tigd, of ons alle stukken (aangetekend)
toe te zenden.
Nalatenschap Mijn vrouw is over
leden. Wij hebben een testament op de
langstlevende laten opmaken. Nu wil
het geval, dat het huis aan onderhoud
toe is, hetgeen veel gaat kosten. Ik heb
geen geld meer om dat te betalen. Kan
ik alsnog een lening aangaan buiten
de kinderen of is er nog een andere mo
gelijkheid
Ofschoon u op dit moment in het be
zit bent van de gehele nalatenschap,
bent u daarvan waarschijnlijk, voor zo
ver wij uit uw vraag kunnen opmaken,
geen eigenaar. Een hypotheek zult u
dus nooit op het huis kunnen krijgen,
terwijl u voor een lening ook wel be
paalde garanties zult moeten stellen.
De verstandigste raad die wij u kun
nen geven, is: bespreek de kwestie met
uw kinderen. Zij zullen er immers ook
belang bij hebben dat het door u be
woonde huis zijn waarde behoudt.
Weduwenpensioen De sociale uit
keringen veranderen voortdurend. Hoe
hoog is thans 'n weduwenpensioen voor
een weduwe met kinderen
Met ingang van 1 januari 1967 be
draagt het weduwenpensioen voor we
duwe met kinderen ƒ4470,- per jaar.
Wentel uwen weg op den
Heere en vertrouw op Hem:
Hij zal het maken.
Psalm 37 5.
Soms wordt ons menselijk leven met
een weg, soms met een beker vergele
ken. Een beker moet geledigd worden.
En er is veel in het leven, dat eenvou
dig aanvaard moet worden; het moet
worden geleden, doorgemaakt. Maar een
weg moet bewandeld worden. En in dit
opzicht is het leven weer een taak. Het
moet worden aangevat, gevormd, ge
vuld.
En voorzover nu het leven een ,weg'
is, een taak, waartoe wij geroepen wor
den, moeten we het ..op den Heere wen
telen". De wegen waren in het land
en de tijd van de dichter van deze psalm
slecht begaanbaar. En de taak, waar
toe wij geroepen zijn, is vaak moeilijk
uitvoerbaar. Ze lijkt vaak boven onze
kracht te liggen; ze dooft onze levens
vreugd. En nu zegt het Woord ons hier:
doe het niet alleen, die last is u te
zwaar. Betrek de Heere er in. Maak
Hem uw zorgen bekend; laat Hij de
last voor u dragen. Gij kunt, omdat Hij
kan. Hij kan altijd. Ik vermag alle din
gen door Christus, die mij kracht geeft.
Het is geen gemakkelijk werk. In het
woord „wentelen" ligt dat al opgeslo
ten. Een blad papier legt u zo opzij,
maar als u een zware steen wilt ver
plaatsen, moet u hem „wentelen". Dat
vereist krachtsinspanning. Het wente
len van de weg op de Heere, is gebeds-
werk; arbeid der ziel. Oefen u daarin,
opdat het verdriet zich niet vastzette;
de zorgen niet invreten. Biddende wordt
ons leven anders. Buigend en biddend
raken we onze lasten kwijt aan de
Heere. Zijn weg op de Heere wentelen,
is een leven leiden met de Heere, achter
de Heere, in Zijn dienst.
Dan moogt ge bouwen op de belofte,
dat Hij het wèl zal maken. Als ge Hem
roept, komt Hjj; als ge Hem vraagt,
antwoordt Hij. Hij zal het wèl maken.
Dat zegt zo onnoemlijk veel. Hij is de
Almachtige. Als ge uw weg maar op de
Heere wentelt, kan niemand uw wel
vaart stuiten; u schade berokkenen.
Zinke deze rijke belofte maar diep in
onze ziel Zij rake nooit meer uit ons
geheugen. Zij maakt onze toekomst
schoon en legt over ons leven een gou
den glans. Hij, die het belooft, is ge
trouw.
WEMELDINGE
Van 19—25 februari 1967
Vrijdag 24 februari: Volle Maan
HOOGW.
LAAGW.
v.m.
n.m.
vun.
mm.
Zondag
9.56
10.33
3.33
4.10
Maandag
11.19
4.47
D.zo
Dinsdag
0.13
0.53
6.06
6.40
Woensdag
1.30
2.04
7.16
7.46
Donderdag
2.34
2.59
8.14
8.37
Vrijdag
3.26
3.49
9.05
9.28
Zaterdag
4.12
4.36
9.55
10.13
Te Hans weert 35 minuten vroeger
Te Yerseke 5 minuten later
