de puszta begint in oostenrijk
sms?'
oveRöenkinq
cCanfyt cLq. sthaat
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZUID-BEVELAND
cYx<9w
33STE JAARGANG
No, 5
1 JULI 1966
J. A. WESTSTRATE - MIDDELBURG
Verschijnt des vrijdags
DRUK Fa. F. VAN DER PEYL KRUININGEN
J. M. C. VAN DER PEYL - KRUININGEN
lIlLLEOEN
de scheldebode
REDACTEUR:
ROUAANSE KAAI 21 - TELEF. (01180) 2453
Abonnementsprijs big vooruitbetaling 1,60 per kwartaal
Franco per post 3,20 per halfjaar
UITGEVERSMAATSCHAPPIJ „DE SCHELDERODE"
ADMINISTRATIE
MARKT 19 - TELEF. (01130) 381 - GIRO 28425
Advertentieprijs 1-25 mm 3,75, verder 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
In te zenden vóór woensdag 12 uur
ZIJN TECHNIEK BRACHT
WELVAART
„Onze welvaart en onze beschaving",
riep de spreker uit, „zij zouden niet kun
nen bestaan zonder onze techniek"! De
spreker riep nog veel meer. Maar de
rest van zijn woorden ging verloren voor
een der toehoorders, linke Thomas ge
naamd, die zich nadenkend achter het
oor krabde, de zaal uit sloop, en in een
kroegje diep ging zitten nadenken.
Linke Thomas is een van onze oude
bekenden. Wij weten nog hoe hij jaren
geleden begon met kleine oplichtinkjes.
Daarna heeft hij een grootse carrière
gemaakt. Zijn oplichterijen leverden
steeds grotere bedragen op. Ook steeds
grotere gevangenisstraffen trouwens.
Maar de laatste tijd werd linke Thomas
zo door de politie in de gaten gehouden
dat er weinig meer te versieren viel.
Techniek en welvaart; dat schijnt hij
na die lezing in zijn hoofd te hebben ge
houden. Enkele dagen later zagen twee
agenten in burger hem op de automarkt
scharrelen. „Wat zou die hier moeten?"
vroegen ze zich verbaasd af. En hun
verbazing steeg toen zij bemerkten dat
linke Thomas voor luttele tientjes
eigenaar werd van een voorhistorische
motorfiets. Dat helderziende moeten zijn
om dat te weten. Zij rapporteerden het
zonderlinge voorval, en omdat de eerste
tijd niets bijzonders bleek vergat men de
motor van linke Thomas maar weer.
De eigenaar zelf echter geraakte tot
grote activiteit. Hij poetste en verfraai
de de motor. Hij haalde zelfs een rijbe
wijs, wat tegenwoordig niet gemakkelijk
is. En daarna ging hij grote tochten ma
ken. Men zag hem 's morgens bijtijds
wegrijden, 's Avonds laat, en soms pas
de volgende dag kwam hij terug.
Dat bleef de politie verontrusten. Een
groot reiziger is deze nooit geweest.
Zijn trips beperkten zich over het alge
meen tot het vervoer op staatskosten
van de ene gevangenis naar de andere.
Men trachtte na te gaan waar hij heen
reed. Maar elke dag nam hij een ander
reisdoel. Het meest zorgwekkende was
wel het feit dat Thomas in de zelfde
tijd in de goede doen ging verkeren.
Aan een rechercheur, die eens voorzich
tig informeerde, verklaarde hij zonder
blikken of blozen dat hij nog steeds be
zig was de uitgaanskas van zijn laatste
straf op te maken. Hetgeen niemand ge
loofde.
Tot op een kwade dag de schoonmoe
der van een der agenten jarig was. Die
schoonmoeder woonde wel vijftig kilo
meter ver. Wat verveeld keek de felici
terende agent tijdens de verjaarsvisite
in het plaatselijke krantje. En wat viel
hem op? Een kort berichtje Mevrouw
T. had bij de politie aangifte gedaan van
oplichting. Iemand was bij haar geweest
met een kapotte motorfiets. Hij had vier
tientjes geleend om de motor te laten
repareren. Vervolgens was hg ver
dwenen en niet teruggekeerd.
JEUGDIG EN STERK
V»'
W
Kapelle - Tel. (01102) 223
De agent stortte zich naar buiten,
onder de verbaasde blikken van zijn
schoonfamilie. Via de plaatselijke poli
tiek rende hij naar mevrouw T. „Het
signalement!" riep hij. „Wat was het
voor een motor?"
De techniek had linke Thomas geen
windeieren gelegd. Na een oproep in de
streekbladen kwam men aan een totaal
van enkele duizenden guldens, allemaal
geleend met het zelfde smoesje: repara
tie van de oude motor. En de meeste be
nadeelden zullen wel geen aangifte heb
ben gedaan.
Nu is het uit met Thomas en de tech
niek. Zij hebben hem voor de grote
rechtbank gebracht, en hij is ter be
schikking van de regering gesteld. Voor-
lopig gaat hij naar een inrichting. Met
de trein. WILLY H. HEITLING
(Nadruk verboden)
GEBOORTELAND VAN LISZT EN
HAYDN HEEFT EIGEN KARAKTER
Oostenrijk staat bekend als een ma
jestueus bergland, met diepe valleien,
kolkende waterstromen en door naald
bossen omzoomde bergweiden - kortom,
als een echt alpenland. Voor een groot
deel is dit juist. Oostenrijk heeft - hoe
paradoxaal het ook moge klinken - ech
ter ook een pusztagebied. Op circa veer
tig kilometer ten zuid-oosten van Wenen
namelijk strekt zich een steppeachtig
landschap uit, met pusztabronnen, troe
pen grazende paarden, eenzame ruiters
en ruim gebouwde steppedorpen. Dit
wijde, melancholisch aandoende land
schap is de uiterste westelijke voorpost
van het inmense steppegebied van oost
europa. „Klein-Hongarije" noemen de
Oostenrijkers het. De benaming is wel
gekozen, want deze landstreek lijkt in
derdaad veel op het wijde land van de
Magyaren.
Het Oostenrijkse steppegebied ligt in
Burgenland. Dit bondsland, dat een op
pervlakte heeft van circa 4.000 vierkante
kilometer en in het oosten grenst aan
Tsjecho-Slowakije, Hongarije en Joego
slavië, is nog niet zo heel lang Oosten
rijks gebied. Oostenrijk kreeg het Bur
genland door het vredesverdrag van
Saint-Germain namelijk pas in 1921 toe
gewezen. Hongarije en Tsjecho-Slowakije
namen evenwel in 1922 van het nieuwe
Oostenrijkse gebied eigenmachtig enige
delen terug. Deze actie had tot gevolg,
dat Hongarije van de Volkenbondraad
officieël tien Burgenlandse dorpen ver
kreeg. Na langdurige onderhandelingen
kreeg Oostenrijk later op zijn beurt
hiervan twee dorpen toegewezen, te we
ten Rattersdorf en Liebing. Sederdien is
de veel omstreden oostelijke grens van
Oostenrijk onveranderd gebleven.
Invloed van de Balkan
Het Oostenrijkse Burgenland heeft een
sterke invloed van de Balkan. Goulash
en paprika worden er even zo graag ge
nuttigd als Knödelsuppe en Sauerkraut.
Dit is te verklaren door het feit dat er
in het oostelijke grensgebied circa 30.000
Kroaten, 6.000 Hongaren en enige dui
zenden Tsjechen en Slovenen. (Burgen
landse dorpen waar uitsluitend of veel
Kroaten wonen zijn Stinatz, Kroatisch-
Geresdorf, Kroatisch-Mnihof, Kittsee,
Pamdorf, Neudorf, Pama en Krankenau.
Dorpen met een sterke Hongaarse inslag
zijn Oberwart, Unterwart, Rechnitz,
Deutsch-Schützen en Szigeth).
De hier wonende Hongaren stammen
oorspronkelijk uit de Roemeense land
streek Szeklerland en vestigden zich
omstreeks het jaar 1400 in het Oosten-
rijks-Hongaarse grensgebied. Twee eeu
wen later verschenen de Kroaten, die in
Burgenland een toevluchtersoord zoch
ten tegen de naar het westen opdringen
de Turken.
De Tjechen en Slovenen tenslotte
kwamen in de loop der jaren uit econo
mische en politieke overwegingen naar
het oostelijke Oostenrijkse grensgebied
toegestroomd.
De zigeuners
In Burgenland woont voorts een vrij
grote kolonie zigeuners, die zich hier
blijvend gevestigd hebben. Zij leggen
zich toe op het fokken van paarden en
het verhandelen van riet. Trekt er een
troep zwervende zigeuners door de
streek, dan leidt dit meestal tot vecht
partijen, aangezien de zwervende zigeu
ners de sedentair geworden Burgenland
se zigeuners als „verraders" beschouwen
Soms wordt de drang naar het vrije
bestaan een Burgenlandse zigeuner te
sterk en vraagt hij bij de doortrekkende
zigeuners om aansluiting. De naar de
ongebondenheid smachtende krijgt ech
ter meestal nul op zijn rekwest en wordt
met hoongelach en steenworpen door de
echte nomaden op de vlucht gedreven.
De niet-oorspronkelijke Oostenrijkse
bevolkingsgroepen in Burgenland spre
ken behoudens hun eigen landstaal bijna
alle Duits. Kroatisch en Hongaars wor
den evenwel op de daarvoor bestemde
scholen onderwezen - er zijn in Burgen
land 36 scholen voor Kroatisch en 4
scholen voor Hongaars sprekende kin
deren - en tevens komt er in Burgenland
een in de Kroatische taal gesteld
nieuwsblad uit.
Hete zomers
Het voornaamste gedeelte is gelegen
ten oosten van de Hongaarse puszta. In
de zomer is het de warmste en in de
winter - het hooggebergte buiten be
schouwing gelaten - de koudste streek
van Oostrgk. De temperatuur in de zo
mer loopt er meermalen op tot 38 gra
den lands. Zoals in alle steppegebieden
valt hier weinig regen. (In de zomer
gemiddeld 200 tot 300 mm).
Blaast in de winter de venijnige koude
oostenwind, dan krijgt het Burgenlandse
steppegebied de volle laag, want de bar
re wind uit het oosten komt hier recht
streeks aangegierd uit de Hongaarse
puszta. De Burgenlandse boeren hebben
dan hun zwarte astrakanmutsen diep
op het hoofd gedrukt en 's nachts weer
klinkt het gehuil van troepen rondzwer
vende wolven, die, hongerig gemaakt
door de koude, opdringen naar de een
zaam gelegen boerenhoeven.
Zeer mooi is het landschap in mei en
juni, als de warme zonnestralen de step
pe in een bont bloemtapijt hebben omge
toverd. In deze maanden zijn lila en rose
hier de hoofdkleuren en op de vochtige
gedeelten bloeien dan vele irissen en
orchideeën.
In de steppestreek komen dieren,
planten en insekten voor, die in west-,
noord- en zuid-Europa niet voorkomen.
Het vaderland van een groot deel van
de hier levende planten en dierlijke we
zens zijn «e zouthoudende landstreken
van Voor-Azia en Noord-Afrika. (De
bodem van de Burgenlandse steppe is
eveneens zouthoudend).
De fauna is er vertegenwoordigd
door de wezel, steppemuis, hamster, egel
vis, haas en dwergmuis, welke laatste
haar kogelronde nest op kunstige wijze
tussen de stengels van het taaie steppe
gras bouwt.
Prachtig meer
Aan de westelijke rand ligt het 310
km grote Neusiedler meer, een prachtig
steppemeer, dat in midden-Europa zijn
weerga niet heeft. Zelfs de leek op het
gebied van fauna en flora wordt hier
getroffen .door de rijke veelzijdigheid
van het planten- en vogelleven.
In het bijzonder valt de bezoeker de
vertegenwoordiging van de vogelwereld
op. In het gebied van het Neusiedler
Daar verblijven ruim 260 soorten vogels,
waarvan circa de helft hier hun broed
plaats hebben. Er komen vogels voor,
die in west-Europa zelden of nimmer
worden waargenomen. Baard- en buitel-
mezen, karakieten en andere kleine riet
vogels broeden er in zeer grote getale.
Ook de prachtige blauwe ijsvogel ver
blijft in dit gebied.
Een van de minst schuwe vogels van
Burgenland is de ooievaar, die zijn nest
zo graag op de schoorsteen bouwt. Hun
lievelingsresidentie is het pittoreske
stadje Rust, waar enkele honderden pa
ren van deze vogels hun zomerverblijf
hebben.
In de rietvlakten rondom het meer
verblijven voorts de zilverreiger, de blau
we en de grijze reiger, de lepelaar en de
uiterst schuwe roerdomp. Ook de ree,
de bisamrat en het wilde zwijn houden
zich hier op. De bisamrat, die van elders
hier werd ingevoerd, voedt zich niet zo
als de gewone rat met afval, vis of jonge
watervogels, doch leeft uitsluitend van
planten en kleine weekdieren.
Vis en ganzen
In het meer leven vele soorten vissen.
De visstand schommelt er al naar ge
lang de waterdiepte, die in doorsnee on
geveer iy2 meter bedraagt. Soms komt
het echter voor dat het meer zo goed
als geheel droogt ligt.
Een zeer kritieke situatie voor de vis
stand ontstaat, als het water bij een lage
waterstand bevriest. Zo iets geschiedde
onder meer in de jaren 1936, 1947 en
1949. Een groot deel van de visstand
ging toen verloren. Bij een aanhoudende
hoge waterstand maken de vissers ech
ter goede vangsten. Zo haalden beroeps
vissers in 1942 en 1943 ruim 200.000 kg
vis uit het meer op.
Groots is in de herfst de wilde gan-
zentrek. Terwijl de zomerganzen naar
het zuiden trekken, komen bij vele hon
derden tegelijk uit het noorden de win-
terganzen hier aangevlogen, die het
winterklimaat hier aangenamer vinden
dan dat van het in het ijzige noorden.
Overdag verblijven de winterganzen in
de steppe, waar zij hun voedsel zoeken
's avonds vliegen zij in grote zwermen
terug naar het meer. Hun aantal in het
meergebied wordt op honderduizend
stuks geschat.
Bijzonder volksleven
In de loop der tijden heeft zich in
Burgenland een bijzonder volkskarakter
ontwikkeld. Veel is in deze landstreek
anders dan in het overige Oostenrijk. De
bevolking is arbeidzaam en ietwat me
lancholiek, maar daarbij steeds bereid
uitbundige feesten te vieren. Het aantal
feestdagen - steevast gepaard gaande
met grote hoeveelheden zelfgemaakte
schnaps - is opvallend.
Daar het een overwegend agrarisch
gewest is, vinden de feestelijkheden voor
het merendeel in de herfst en de winter
plaats. Kroaten, Hongaren, Slovenen en
Tjechen hebben naast de voornaamste
religieuze evenementen, zoals Pasen en
Kerstmis, allen hun eigen feest- en her
denkingsdagen.
Ook de woningbouwstijl heeft in Bur
genland een eigen karakter. Langs de
langgerekte dorpsstraten pronken aar
dige hagelwit gekalkte huisjes, waarvan
bij sommige de daken bedekt zijn met
riet of stro. De oudste en de voornaam
ste woningen zijn gewoonlijk getooid
met een fraaie barokgevel en hebben
tevens veelal een wijsgerige spreuk of
een gedicht op de muren prijken.
De Burgenlanders zijn muziekminnen-
de mensen. Franz liszt en Joseph Haydn
zijn onder meer geboortig uit deze streek
- in Eisenstadt is een Joseph Haydn-
museum - en zelfs het kleinste dorp
heeft één of meer muziekkapellen. Ver
der zijn er een dozijn muziekvolksscho-
len, circa vijftig zangkoren - waaronder
zeer goede - en talrijke zigeunerkapellen
Wie dus van wals, polka of csardas
houdt, kan hier zijn hart ophalen!
Het Oostenrijkse pusztagebied is ui
teraard niet zo uitgestrekt als dat van
in Hongarije, maar wat betreft het par
ticuliere karakter van haar bevolking en
de zeldzame variëteit van de fauna en
flora is het een uitermate boeiende land
streek. Een landstreek, die de sfeer
ademt van de Balkan en die voor Oos
tenrijk waarlijk uniek te noemen is.
(Nadruk verboden) J. G. STOLTE
ALLE VRAGEN VOOR DEZE RUBRIEK UITSLUITEND TE ZENDEN AAN:
REDACTIE „MET RAAD EN DAAD", ROUAANSE KAAI 21, MIDDELBURG
met bgsluiting van een postzegel van 20 cent voor doorzending van uw brief
Wij willen u met. deze adviezen zo goed mogelgk van dienst zgn en geven
zo mogelgk advies op elke vraag. Wg kunnen echter geen aansprakeiykheid
aanvaarden voor elders verkregen inlichtingen of gegevens RED.
Onbreekbare glasplaat Kunt u mij
een adres geven, waar ik een onbreek
bare glasplaat voor mijn kloostertafel
kan kopen? Ook gaan mijn gedachten
uit naar een soort plastic plaat, iets wat
dus op glas lijkt.
In Sas van Gent is een glasfabriek
gevestigd die de door u bedoelde glas
platen fabriceert. U kunt daar ook in
formeren, welke handelaar in uw omge
ving produkten afneemt van deze fa
briek. Het adres luidt: Glasfabriek Sas
van Gent N.V., Westkade 20 tel. (01158)
701.
Begraafplaats Kunt u mij inlichten
over het begraven op het kerkhof en het
ruimen er van? Mijn familie wil in Wei-
werd worden begraven. Mag de overheid
zo'n kerkhof ruimen en verplaatsen in
verband met b.v. een industriegebied?
In antwoord op uw vraag delen wij u
mede dat Weiwerd onder de gemeente
Delftzijl valt. Weiwerd heeft nog een
kerkelijke begraafplaats. Op zulke be
graafplaatsen wordt praktisch nooit ge
ruimd in verband met de aanleg van
industrieterreinen. De gemeente Delftzijl
heeft een verordening waarin staat dat
een graf 30 jaar nadat het officieel ge
sloten is verklaard, geruimd mag wor
den. Indien het graf er dan echter nog
goed onderhouden uitziet, zal hiertoe
niet direct worden overgegaan. Stellig
zal dan eerst overleg worden gepleegd
met de betrokken familieleden. Dit geldt
niet voor alle gemeenten. In sommige
gemeenten wordt bij huurgraven ge
ruimd zodra het aantal huurjaren ver
streken is (men kan dan niet meer bij-
huren). Eigen graven kan men steeds
weer inhuren voor 10 jaar. Onteigening
van de grond is natuurlijk altijd mogelijk
maar hier zal uit piëteitsoverweging
niet zo vlug toe worden overgegaan, ten
zij het absoluut in 's lands belang is. In
Delftzijl is dat wat de industrie betreft
Want het bedenken des vleeses
is de dood. Rom. 8 6a.
Wanneer Paulus zoveel kwaad weet
te vertellen van ons vlees, dan moet gij
niet denken dat hij het over ons lichaam
heeft. Vlees wil zeggen: alles wat de
natuurlijke onwedergeboren mens wil,
bedenkt en doet. Vlees, dat is alles, wat
wij zo maar van zelf en uit ons zelf zijn
en doen. Vlees, dat zijn wij zonder God,
zonder Christus. Niet alleen de ongelo
vige zijn één brok „vlees", ook de ge
lovige zijn naar hun oude mens niets
anders dan „vlees". De vleselijke mens
is heus niet altijd een soort monster van
gemeenheid. Hij kan ook vanuit natuur
lijk en algemeen-menselijk aspect een
zeer aangenaam mens een buitengewoon
hoogstaand karakter zijn. Laten we nu
eens denken aan een voortreffelijk mens
met pracht kwailiteiten op allerlei ge
bied, maar zonder God. Zelfs over zo
iemand spreekt Paulus het ergste vonnis
uit. Zijn oordeel is dan ook geen weten-
schapelijk-, geen zedelijk-, geen aesthe-
tisch-, geen maatschappelijk- of welk
oordeel ook, maar een religieus oordeel,
een oordeel Gods: „Het bedenken des
vleeses is de dood". Alles, wat een mens
cultureel, artistiek, sociaal, wetenschap
pelijk doet en nastreeft zonder daarin
uit en tot God te leven, is de dood. Heb
ben alle humane dingen, buiten Christus
om gedaan, dan geen waarde voor dit
leven Zeker, heel veel. Betrekkelijk
belangrijk, maar volstrekt gezien toch:
de dood, het oordeel Gods erover. Want
alles, wat het vlees bedenkt, komt niet
uit God, de wortel des levens, en keert
niet tot God, de kroon des levens maar
komt uit de mensen en keert tot de men
sen, die voor de dood leeft. Het vlees
handhaaft zichzelf altijd, zelfs in de
meest beminnelijke vormen, tegenover
God. Het wil zelf koning, norm en doel
zijn, en onttroont daarmee God. Het
vlees wil „als God wezen", en Zijn plaats
innemen. Het vlees gunt geen enkele
plaats. En dat is de dood. Het vlees er
gert zich aan de wet Gods als aan een
lastig obstakel. Het vlees ergert zich
ook aan het Evangelie Gods aan het
Kruis, aan de weg der verlossing. Het
zegt „neen", wanneer God ons qualifi-
ceert als zondaar, het zegt even hard
nekkig „neen", wanneer God ons van
genade wil laten leven. Het vlees is
hoogmoedig, het vlees is de dood en be
denkt de dood.
onmogelijk omdat het kerkhof in het
centrum ligt en de nieuwe industrieter
reinen in bet oosten komen. De nieuwe
begraafplaats zal in het westen worden
aangelegd.
Mil. Dienst Een kennis van ons,
die de Duitse nationaliteit heeft en 20
jaar oud is, heeft, om niet in militaire
dienst te behoeven, voor 6 jaar varen
getekend, waarvan hij eer reeds 10 mnd.
op heeft zitten. Nu zou hij graag in Ne
derland komen werken om zijn beroep
als kok hier aan wal uit te oefenen.
Maar nu zitten we met de volgende
vragen: Als het lukt dat hij hier kan
komen werken moet hij dan toch nog, bij
eventuele terugkeer naar Duitsland, in
militaire dienst? En kan hij er op de
een of andere manier aan ontkomen?
Indien uw kennis in Nederland wil
gaan werken, terwijl hij voor 6 jaar va
ren heeft getekend, pleegt hij contact
breuk. Als hij dan weer naar Duitsland
gaat, loopt hij de kans direct bij de
kraag gegrepen of aan de grens vastge
houden te worden. Indien hij moedwillig
zou trachten (na terugkeer in Duits
land) aan de dienstplicht te ontkomen,
zou dat als een poging tot desertie kun
nen worden aangemerkt.
Comité voor hongersnood in India.
Bestaat er nog een comité dat zich be
last met het inzamelen van gelden voor
de hongersnood in India? Zo ja, wat is
dan het gironummer?
De Stichting Eten voor India bestaat
nog steeds. Het gironummer is 100200.
Verder kunt u zich voor inlichtingen
wenden tot de Nederlandse Organisatie
voor Internationale Bijstand (N.O.V.I.
B.), Blankenbergerstraat 6, Den Haag,
tel. (070) 392263.
WEMELDIN GE
Van
3—9 juli 1966
HOOGW.
LAAGW.
v.m.
n.m.
vjn.
n.m.
Zondag
3.59
4.23
9.30
9.47
Maandag
4.44
5.05
10.16
10.36
Dinsdag
5.21
5.41
10.56
11.17
Woensdag
5.50
6.15
11.34
11.55
Donderdag
6.38
6.54
12.12
Vrijdag
7.12
7.29
0.30
0.48
Zaterdag
7.49
8.04
1.04
1.24