NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZUID-BEVELAND
oveRöenkinq
A3 vWillegen Gzn
A3 vWillegen Gzn
29STE JAARGANG
No. 43
3 APRIL 1964
J. A. WESTSTRATE - MIDDELBURG
UITGEVERSMAATSCHAPPIJ „DE SCHELDEBODE'
Verschijnt des vrijdags
DRUK Fa. F. VAN DER PEYL KRUININGEN
J. M. C. VAN DER PEYL - KRUININGEN
MARKT 19 - TELEF. (01130) 881 - GIRO 28425
Samenhang tussen roken en longkanker
werkelijk bewezen
r<
modes
Land- en Tuinbouw
Over en rond het Yersekse Burcht je
Fa. D. Pieterse - Wemeldinge
J. Kole - Yerseke - Tel. 372
klokjes
REDACTEUR:
ROUAANSE KAAI 21 - TELEF. (01180) 2458
Abonnementsprijs by vooruitbetaling 1,40 per kwartaal
Franco per post 2,80 per halfjaar
ADMINISTRATIE
Advertentieprijs 1-25 mm 3,verder 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
In te zenden vóór woensdag 12 uur
De konijnen zijn een machte
loos volk; nochtans stellen ze
hun huis in de rotssteen.
Spreuken 30 26
De hier bedoelde konijnen, of beter:
klipdassen, zijn kleine diertjes, veel ge
lijkend op marmotten. Ze koesteren zich
dolgraag in de zon. Dan zetten ze op
een hoger gelegen punt een schildwacht
uit. En deze geeft, zodra hij gevaar ver
moedt, een luide schreeuw, waarop al
len aanstonds in de rotsen veiligheid
zoeken. Daarop doelt Agur waarschijn
lijk als hij zegt: „De klipdassen zijn
een machteloos volk; nochtans stellen
zij hun huis in de rotssteen". En dat is
een tweede dierkundeles. Wij mensen zijn
niet anders dan klipdassen. Wij zijn
machteloos. We zijn zó een prooi. Mis
schien willen we daar niet aan. Vooral
jonge mensen kunnen zo hoog van de
toren blazen: „Dat boek zal mij niet de-
reu, en die betrekking zal mg geen
kwaad doen". „Je moet niet zo preuts
zijn, waarom zou je niet mogen dan
sen". Maar zo onderschatten ze de
boeiende macht der zonde en onder
schatten ze ook de zwakheid van eigen
hart. Ook jonge mensen zijn klipdassen.
Met al hun durf en met al hun idealis
me, misschien moet ik zeggen: met al
hun bravour. En als ze eerlijk zijn, zul
len ze 'tmij toestemmen. Laten ze maar
eens een streepje zetten op de wand
van hun slaapkamer voor elke neder-
^eroCassettes
GOUD ZILVER OPTIEK-UURWERKEN
TEL:223 - KflPELLE Z B
OOK LOS
IVEBKRUCMA
laag, die zij in de strijd tegen de zonde
lijden. En laten ze mij dan na enige tijd
die wand maar eens tonen. Hoeveel
streepjes zouden er staan? Zouden zij
zich in elk geval niet diep schamen,
vooral vanwege hun grootspraak? Maar
luister daarom naar deze dierkundeles.
Zoek veiligheid. Zoek een schuilplaats.
Vlucht in de holen, wanneer ge uw le
ven in gevaar weet. Grijp Jezus aan. Hg
is de sterke held. Hij heeft de verzoe
king ook gekend, maar Hij Hij al
leen is er gaaf doorgekomen. In uren
van aanvechting was God zijn toevlucht.
Zoek bij Hem kracht. Ja, laat Hij onze
toevlucht zijn in elke nood. De schuld
kan u achtervolgen. De vloek der wet
zit u op de hielen. De dood dreigt ieder
uur. Het leed wil u misschien verteren.
Maar Jezus is er. En Hij is onze sterk
te. O, als de bijbel ons dierkundeles
geeft, spreken zelfs de klipdassen he
meltaal. Dan doen de konijnen in de
rotsen ons zingen:
Want God zal mij, opdat Hij mij beschutt'
In ramp en nood versteken in Zijn hut;
Mij bergen in 't verborgen van Zijn tent,
En op een rots verhogen uit d' ellend.
(Uit een Dagboek)
Niet zo heel lang geleden heeft een
meneer een boek geschreven waarin,
ruim vier eeuwen nadat aangetoond was
dat de aarde rond is, opnieuw werd be
wezen dat zij tóch plat is. Men behoeft
dat boek niet gelezen te hebben om te
weten dat er tal van „bewijzen" in
staan. Maar de vraag is: wè.t voor be
wijzen
Hetzelfde mag gerust gezegd worden
ten aanzien van de rapporten, artike
len en verslagen die de sigaret tot volks
vijand nummer één proberen te bestem
pelen. Deze rapporten en verhandelin
gen, moties en besluiten vallen tegen
woordig in zo'n aantal en overvloed op
ons neer, dat het moeilijk wordt er een
koel hoofd bij te houden. Toch moeten
we dat proberen, in dit geval zoals in
alle andere.
In de eerste plaats valt dan op dat
het aangevoerde bewijsmateriaal uit
sluitend statistisch is. Statistieken zijn,
zoals zij die er vertrouwd mee zijn we
ten, gevaarlijk materiaal. Geen arts die
deze naam verdient zal een patient be
handelen op basis van verschijnselen die
alleen statistisch gewaardeerd zijn. Hij
zal beginnen zijn patient te onderzoe
ken.
Wat voor steekhoudende, uit onder
zoek verkregen bewijzen bestaan er voor
de samenhang rokenlongkanker? Het
antwoord is kort en misschien voor ve
len wat onthutsend: er is geen enkel
bewijs. Men weet dat bepaalde chemi
sche stoffen kanker kunnen veroorza
ken of althans het ontstaan ervan be
vorderen. Geen enkele van deze stoffen
is tot nu toe in tabaksrook aangetrof
fen, met uitzondering van het zoge
naamde 3,4 benzopyreen.
voor de elegante vrouw
Grote Markt 12 Bergen op Zoom
De rook van 40 miljoen sigaretten
bevat één gram benzopyreen, dat wil
zeggen dat de concentratie in die rook
te gering is om enig risico van kanker
op te leveren. In de atmosfeer in grote
steden is de benzopyreen-concentratie
trouwens veel en veel groter.
Sinds een halve eeuw zijn er proeven
genomen waarbij men dieren langdurig
grote hoeveelheden tabaksrook diep liet
inademen. Het is nooit gelukt op deze
wijze bij enig dier longkanker te ver
wekken.
Zeker, men heeft huidkanker kunnen
veroorzaken bij ratten en muizen door
deze langdurig op een bepaalde plek
van de huid met een concentraat van
tabaksrook te bestrijken. Men heeft
eveneens huidkanker kunnen verwekken
door dit met cacao en het geel van een
ei te doen! De vraag is zelfs of men
hetzelfde resultaat niet zou bereiken als
men een muis lang genoeg met een
droog penseel over de huid zou strijken.
Artsen van zeven medische instituten
in het Roergebied zijn na vijf jaren van
experimenteren tot de slotsom gekomen
dat tussen sigaretten roken en long
kanker niet het minste verband be
staat. Professor Poche uit Dusseldorf
verklaart hetzelfde. Wat is er nu dus
bewezen
De grote Charles Darwin beweerde
dat tabak bij hem lusteloosheid en mis
troostigheid deden verdwijnen. Hij is niet
de enige die dit heeft waargenomen.
Miljoenen mensen over de gehele we
reld ervaren elke dag dat een sigaret
hen opwekt als ze opwekking nodig heb
ben en kalmeert waneer zij nerveus zijn.
Verbeelding, zegt u? In elk geval dan
toch zo'n sterke verbeelding dat in
Amerika nu al een toeneming van het
alcoholgebruik is waar te nemen bij ve
len die er toe gebracht waren minder
te roken.
Het is goed dat er geijverd wordt
voor matigheid. In alles, ook in het ro
ken. Maar het is gevaarlijk een angst
psychose te ontketenen zonder gedegen
gronden. Soms krijgt men de indruk dat
de anti-sigarettencampagne bezig is een
heksenjacht te worden. Het is daarom
beter het hoofd koel te houden.
HERMAN VAN WUIZEL
BESTRIJDING VAN DE
UIENVLIEG
De teelt van uien in ons land is nog
altijd, vooral voor sommige streken, be
langrijk te noemen.
Hoewel de uienprijzen momenteel voor
de komende teelt niet erg aanlokkelijk
zijn, kan niemand voorspellen hoe dit
in het verloop zal zijn.
Van groot belang is om bij deze teelt
alles in het werk te stellen en te ko
men tot een zo groot mogelijke op
brengst. Om dit te bereiken zal men in
de eerste plaats aandacht moeten schen
ken aan de bestrijding van de maden in
uien, larve van de uienvlieg.
Tot dusver werd bij de bestrijding van
deze parasiet gebruik gemaakt van de
gechloreerde koolwaterstoffen, met na
me dieldrin, aldrin en heptachloor.
Dit waren voor enkele jaren ideale
middelen, maar nu gebleken is, dat in
bepaalde streken de uienvlieg resistent
is geworden, zullen nieuwe middelen
noodzakelijk zijn.
Inmiddels is de toepassing van ge
chloreerde koolwaterstoffen, o.a. aldrin,
dieldrin, chloordaan, heptachloor door
de Plantenziektenkundige Dienst, op
percelen waar ook wortelen worden ge
teeld, verboden.
Vastgesteld is gelukkig dat door ge
bruik van Basudine op basis van dia
zonen bij een juiste toepassing een uit
stekende bestrijding kan worden bereikt.
Om vervluchtiging tegen te gaan, is
het noodzakelijk dat genoemd middel
direkt na het spuiten wordt ingewerkt.
VII
De akte betreft de verkoop van „al-
sulke hofsteden ende molen als Jan
Eloutssoon gelaten heeft in 't laetste van
sinen levene". Jan Eloutss bezat in het
betreffende onverdeeld gebleven gedeel
te „een vierde, Claes Gilles soens kinde
ren een dertigste en Jan Oloutssone een
achtste deel in de molen, staende naest
Ieersikerdamme", nog steeds bekend als
't molenwater van Oostee.
De versnippering van het familiebezit
spreekt hier duidelijke taal. Enkelen we
ten zich te handhaven, meerderen dalen
af naar een burgerlijke staat. Dit ver
schijnsel wordt reeds opgemerkt uit het
testament van Vertielt (Vrouwe Mach-
teld) te Vlake, anno 1308. Uit het aan
de „Heylighe Gheyst" (algemene armen)
te Vlake gelegateerde moest „jaerlics"
worden „gegheven een half seve tar-
wen, te broede te dee.lne den armen in
mien geslahcte op den dahc als men
mien jaerihctide doet biden pape ende
bi minen maghen".
Vervolgens getuigt een charter van
20 augustus 1415 dat de oude kwaal
zich af en toe nog openbaarde onder de
latere generaties en verleende de graaf
ook ditmaal weer „absolutie aen Jan
Kempen Janss ende Jan Kempenss, si
nen bastertbroeder. Item upten XXste
dach in Augusto Anno XIIIC ende vyf-
thien vergaf myn lieve Here ende scout
quyt mit sinen uthangende brieve Oele
Jan Kempen Heyndrickssoen ende Jan
Kempensoen, synen basterbroeder alle
brueken ende misdaden die sy nog mi
nen Here ende sinen heerlickhede ge-
bruekt ende misdaen mochten hebben
tot desen dage toe".
Een ander lid van de stam, Cornelis
Christoffelss schijnt ook nog iets te moe
ten vereffenen, waarom hij aan Danck-
aerd Gillynse, mede uit den bloede, ver
koopt: „alsulce ambocht, ambochtsge-
volck ende ambocgtsrecht als hij liggen
de hadde binnen onsen parochiën van
Yersicke"„die hem weleer by dode
van Crystoffels, syns vaders, aengeco-
men waren ende hi van Ons tot een
Zeeuwschen leen te houden plach".
Dat de edelen ten plattelande, die
steeds meer als landbouwers en hande
laars dan vertegenwoordigers ener ade-
lijke stand te voorschijn treden, vooral
onder hun standgenoten in roere bleven,
blijkt dus wel.
„Het recht van Adel komt te ver
vallen als syn armoede, en sodanig ver
val dat sy haar selven na haar staat
niet en kunnen leven soo dat sg genood-
saakt syn haar selven tot enige dien
sten ofte ambagten te begeven, daar sy
haren kost mede wónnen. Aansienlijke
Koopmanschap verhindert den Adel niet,
ook de Landbouwertje niet als die ge
dreven wordt door hen die op hun eijgen
Landgoederen leven". (Simon van Leeu
wen: „Batavia Illustrata" II blz. 735 2)
De oude strijdvaardige geest was ge
bleven en ontplooide zich nog maar al
te vaak. Zo ontmoeten we aan 't front
directe nakomelingen van de oude ken
nis, Jan van Heenvliet, bekend uit de
kwestie over de gracht om 't Burcht je
in 1391.
Ja, de strijdlustige stemming was niet
afgenomen en ditmaal laaide ze wel
zeer hoog op, om te eindigen in een ca
tastrofe waarbij de Burcht werd ver
woest.
Onbegrijpelijk dat over een zo bruut
geweld geen meerdere gegevens zijn be
waard gebleven, zeker zullen er geweest
zgn maar verloren zgn geraakt. Dat de
geschiedrollen over deze gewelddaad
geen licht verschaffen is begrijpelijk,
daar het in de tijd toen Hoek en Kabel
jauw elkaar voortdurend te lijf gingen,
helemaal geen bijzonderheid was dat
kastelen en Huyssen te gronde werden
gericht.
Het enige bericht dat over het droe
vig gebeuren inlichtingen verschaft is
een charter van 8 november 1419, lui
dend:
„Johan etc., dóen cond allen luden,
dat wy voir ons end voir onsen nacome-
lingen quitgescouden hebben ende quit-
scelden mit desen brief Here Aelbregt
van Heenvliet ende van Cattendyc, die
God gedenck, ende Willems van Heen
vliet ende van Cattendyc, magen, vrien
den en hulpen, die mit hen in de Reij-
sers waeren tot Cats, doe onse Here
neve, die Hertoge van Brabant dairwas
ende oic mede doe sy dat huys tot Yer-
sek ter neder worpen, van sulce broi-
ken ende misdaden als sy dairaen tegen
ons ende onsen Herlicheyt gebroict en
de misdaen moigen hebben.
In oirconde etc. Gegheven tot Zerixee
VIII daghe in Novembris 1419".
(Wordt vervolgd)
HU'
ALLE VRAGEN VOOR DEZE RUBRIEK UITSLUITEND TE ZENDEN AAN:
REDACTIE „MET RAAD EN DAAD", ROUAANSE KAAI 21, MIDDELBURG
met bgsluiting van een postzegel van 12 cent voor doorzending van uw brief
Wy willen u met onze adviezen zo goed mogelgk van dienst zgn en geven
zo mogelgk advies op elke vraag. Wg kunnen echter geen aansprakeiykheid
aanvaarden voor elders verkregen inlichtingen of gegevens RED
Monumentenzorg. Hoe moet men
het aanleggen om een oude boerderg op
de lijst von Monumentenzorg geplaatst
te krijgen?
Sinds 1918 bestaan in Nederland een
Rgkscommissie en een Rijksdienst voor
de Monumentenzorg. Deze instanties
controleren in de eerste plaats de plan
nen voor restauraties en de uitvoering
daarvan en zorgen voor het ten uitvoer
leggen van de wettelijke bepalingen; an
derzijds hebben zij de inventarisering en
de beschrijving van de vaderlandse mo-
numentenschat tot taak. Wanneer u
meent dat uw boerderij in aanmerking
zou moeten komen om op de monumen
tenlijst geplaatst te moeten worden,
kunt u zich wenden tot de Voorlopige
Monumentenraad, die evenals de Rijks
dienst voor de Monumentenzorg is ge
vestigd te 's-Gravenhage, Stadhouders
plantsoen 7, telefoon (070) 614291. Of
er al of niet subsidie verleend wordt en
hoe eventueel deze subsidie aangewend
moet worden, hangt van hun beslissin
gen af.
Kunstgebit. Mijn gebit zil vol brui
ne, diepe vlakken, die er met steradent
niet af gaan. Hoe kan ik het schoon
krijgen
U kunt uw gebit geheel schoon krg-
gen, wanneer u het enkele uren in wa
ter legt, waarin een heel klein scheutje
vloeibaar chloor, onder allerlei benamin
gen in de handel verkrijgbaar. Naspoe
len in water met azijn. Wanneer het
eenmaal schoon is, kunt u het verder
onderhouden met het door u genoemde
middel.
Pluche. Kan ik vlekken uit een
rode pluche stoel krggen?
Helaas geeft u niet op, welke vlekken
het hier betreft. De veiligste weg is
daarom de stoel te behandelen met een
droogschuimpreparaat, dat u bg de dro
gist kunt kopen. Als u de bijgevoegde
gebruiksaanwijzing nauwkeurig opvolgt,
zult u over het resultaat wel tevreden
zijn.
Levensbeschrijving. Kunt u mg de
levensbeschrgving geven van de schrg-
ver Erich Maria Remarque?
Remarque, Erich Maria, is het pseu
doniem van de Duitse schrgver Kramer
(door omkering Remark), geboren op
22 juni 1898 te Osnabrück. Hg werd in
1929 wereldvermaard door zgn oorlogs
boek „lm Westen nichts Neues". Na de
eerste wereldoorlog was hij onderwgzer
geweest, boekhouder, journalist en had
enige weinig belangrijke artikelen ge
schreven. Van „lm Westen nichts Neu
es" werden in een jaar alleen van de
Duitse uitgave bijna 1 miljoen exem
plaren verkocht. Het vervolg „Der Weg
zurück" stelde teleur. In 1933 werden
zijn boeken in Duitsland verboden. Hy
week uit en woont sinds 1939 in Ame
rika, waar hij genaturaliseerd is. In de
verbanning schreef hij „Drie Kamera
den" (1937), „Liebe dienen Nachtsten"
(1941), „Die andere Liebe" (1941) en
„Der Triumphbogen" (1946).
Bejaardentehuizen. Met hoevel pro
cent mogen de pensionprijzen in bejaar
dentehuizen worden verhoogd?
Voor bejaardenoorden is door de mi
nister van economische zaken en van
maatschappelijk werk op 21 januari j.l.
een prijzenbeschikking afgekondigd. Vol
gens deze beschikking mogen de prij
zen, die de bejaardenoorden in rekening
brengen, niet meer dan 4 liggen bo
ven het niveau van 1 oktober 1963. De
tarieven voor verpleegtehuizen vallen
echter niet onder deze pry zenbeschik
king.
Gulden. Kunt u mg zeggen hoeveel
de koopkracht van de gulden is gedaald
sedert 1929?
Uw vraag is niet nauwkeurig te be
antwoorden, omdat sinds 1929 het ge
hele patroon van huishoudelijke- en an
dere uitgaven van een gezin is gewy-
zigd. De kosten van dagelgkse voeding
etc. zijn enorm gestegen, die van huis
houdelijke luxe, of van wat destgds luxe
was en nu niet meer, zoals stofzuigers,
keukenmachines, wasmaehints (en deze
zijn in hun soort ook nog weer veran
derd), koelkasten e.d. zgn veel minder
gestegen. Door elkaar genomen kan men
naar ons gevoel zeggen, dat de gulden
van 1954 rond 30 was van die van
1929 en de gulden van nu tegen de 20
van die van 1929.
Thcdeine
GOUD-ZILVER-OPTIEK-UURWERKEN
TEL:223 - KflPELLE Z B
Rijexamen. Als een kandidaat het
rijexamen moet afleggen, geschiedt dit
dan in zijn eigen woonplaats of in die
van de rijinstructeur
Een kandidaat moet examen doen in
zijn woonplaats of in de daartoe aan
gewezen gemeente in het rayon van
zijn woonplaats alwaar de examens in
rijvaardigheid worden afgenomen.
Adressen. Kunt u mg de huidige
adressen geven van Churchill en Eisen
hower
Het adres van Sir Winston Churchill
luidt: 28 Hyde Park Gate, London S.E.
7 en ook: Chartwell, Westerham, Kent.
Het adres van Sir Dwight David Eisen
hower is: Gettysbury Pennsylvania, na
dere adresaanduiding overbodig.
Acteur. Kunt u mij het adres geven
van de acteur Wim van den Heuvel?
De acteur Wim van den Heuvel van
de Stichting Toneelgroep Centrum woont
Overtoom 19-1 te Amsterdam-W.
WEMELDINGE
Van 511 april 1964
Zondag 5 april: Laatste Kwartier
HOOGW.
LAAGW.
v.m.
n.m.
v.m.
n.m.
Zondag
8.43
9.10
2.04
2.35
Maandag
9.47
10.26
3.00
3.41
Dinsdag
11.14
4.20
5.15
Woensdag
0.01
12.38
5.55
6.33
Donderdag
1.13
1.46
6.59
7.24
Vrijdag
2.10
2.36
7.46
8.09
Zaterdag
2.54
3.21
8.29
8.49