ql
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZUID-BE VELA ND
oveRöenkinq
Het Groene Kruis in Suriname
29STE JAARGANG
No. 14
6 SEPTEMBER 1963
J. A. WESTSTRATE - MIDDELBURG
UITGEVERSMAATSCHAPPIJ „DE SCHELDEBODE'
Verschijnt des vrijdags
DRUK Fa. F. VAN DER PEYL KRUININGEN
J. M. C. VAN DER PEYL - KRUININGEN
MARKT 19 - TELEF. (01130) 881 - GIRO 28425
ïllLLEGEN
PLAATSELIJK
NIEUWS
YERSEKE
REDACTEUR:
ROUAANSE KAAI 21 - TELEF. (01180) 2458
Abonnementsprijs bij vooruitbetaling 1,25 per kwartaal
Franco per post 2,50 per halfjaar
ADMINISTRATIE
Advertentieprijs 1-25 mm 3,verder 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
In te zenden vóór woensdag 12 uur
Vereer de Heer van uw goed
en van de eerstelingen al uwer
inkomsten. Spreuken 3 9.
De wereld is in onze dagen vervuld
van de roep om de rechten van de mens.
Tegen verkrachting en miskenning de
zer rechten wordt een felle strijd ge
streden. De mens moet het zijne krijgen,
aan zijn recht komen.
Hij heeft recht op vrijheid, recht op
arbeid, recht op ontwikkeling, recht op
bezittingen. Geef hem zijn rechten; maak
een eind aan die schandelijke wantoe
stand, dat een deel der mensen in z'n
rechten beknot wordt.
Maar vóór de rechten van de mens
gaat het recht Gods. En daar horen we
zo weinig van. Hoe luider de roep om
de rechten van de mens klinkt, des tej
minder vernemen we van Gods rechten.
Daar komen we niet aan toe. Daarom is 1
het goed, dat de Here God Zelf ons er j
aan herinnert in Zijn Woord. Want het
zal ons niet goed gaan, als we Hem het1
Zijne onthouden. Terwijl we menen alles
in goede orde te brengen door te strij
den voor de rechten van de mens, wer
ken we ons hopeloos vast, wanneer we
dit doen zonder God Zijn recht te ge
ven.
Alleen: Hoeveel komt God nu toe
en wat is van ons? Zie, daar ligt nu
onze fout: wg gaan delen. God wat en
De meest succesvolle
Merkhorloges
Eterna, Pontiac, Stowa, Union ancre,
koopt U bij de horloger juwelier
KAPELLE (Z.-B) TELEFOON (01102) 223
BEKENDE SERVICE EN GARANTIE
wij wat. Wij het leeuwendeel en God het
restje wat er op overschiet.
Neen: alles is van God; alles komt
Hem toe; en wij zijn slechts rentmees
ters. Wij hebben onze goederen als niets
bezittende.
Doch niet alleen onze goederen, ook,
ja allereerst, ons hart, onze hele per
soon is van God en Hij eist die voor
Zich op: „Mijn zoon, Mijn dochter, geef
Mij uw hart". En dat onthouden we
Hem. Vandaar, dat we Hem van onze
goederen zo karig bedelen.
En zie nu Zijn grote genade: Hg heeft
Zichzelf Zijn recht verschaft in het offer
van Zijn ééngeboren Zoon, de eersteling.
In Hem komt God aan Zijn recht. En
door deze genadegift, waarin Hij onze
ongerechtigheid verzoent, verovert God
ons hart tot dankbare wederliefde en of
fervaardigheid. (Uit een Dagboek)
de verwezenlijking van dit plan heeft
het Groene Kruis al de nodige stappen
in voorbereiding.
Als Nederland wii helpen (en ook Su
riname, want het Kruiswerk wordt daar
niet door de overheid gesubsidiëerd zo
als in Nederland) kan er nog veel meer
gedaan worden. Er is namelijk nog veel
nodig. Tot dusver hebben Simavi en het
Koningin Julianafonds, particulieren,
bedrijven en organisaties bijstand ver
leend, maar nu zou er eigenlijk een paar
ton nodig zijn om het bestaande werk
te consolideren en op enkele punten uit
te breiden.
Daar is b.v. Nieuw Nickerie, een ge
bied met 40.000 inwoners, met grote
plantages, waar het Kruiswerk begon
nen zou moeten worden, eventueel sa
men met het diakonessenwerk. Maar
daar is geld voor nodig, om een gebouw
en de nodige mankracht te verwerven.
Verder is er Nieuw Amsterdam-Ma-
riënburg, waar men graag een rijdend
consultatiebureau zou hebben. Zo'n mo
biel bureau vereist ook weer de inzet
van een arts en een verpleegster. Voor
de tuberculosebestrijding zou men graag
de beschikking hebben over een gespeci
aliseerde verpleegster.
Dan zouden er nieuwe gebouwen moe
ten komen in Clevia en Zorg en Hoop,
waar men nu werkt in een geleend huis
en in een geleende garage.
De eerbied en de waardering, die men
in Suriname en in Nederland heeft voor
het werk van het Groene Kruis, voor
de zusters Bouwman en Dompik, en
voor allen, die gratis helpen, zou een
stimulans moeten zijn voor duizenden
in ons land om te helpen dit dringend
nodige gezondheidswerk in Suriname in
stand te houden en uit te breiden. Het
Groene Kruis zal er in het raam van
zijn eigen organisatie het nodige aan
doen, maar het roept ook iedereen op,
die helpen wil. In Nederland is de ge
zondheidszorg zo uitstekend, dat men
nauwelijks beseft, dat in een ander
rijksdeel nog zoveel gedaan moet wor
den. Het Groene Kruis vraagt daarom
aan alle Nederlanders om een steentje
bij te dragen voor Suriname. Men kan
dit doen bij zijn plaatselijke Groene
Kruisverengiing en op het gironummer
23418 van de ANV Het Groene Kruis
te Utrecht.
In het voorjaar van 1960 ging de me
disch directeur van de Alg. Ned. Ver.
„Het Groene Kruis", dokter G. H. Ch.
Cath, naar Paramaribo, om op advies
van de toenmalige gouverneur van Suri
name, de heer J. van Tilburg, de situ
atie van het Groene Kruis-werk aldaar
in ogenschouw te nemen en om in over
leg met de plaatselijke Groene Kruis
vereniging na te gaan hoe men tot een
verbetering van het werk kon komen.
Het Groene Kruis in Suriname stond er
toen niet rooskleurig voor. De huisves
ting was heel gebrekkig en er was maar
één zuster, de toen 70-jarige Creoolse
zuster Constance Dompik. Zuster Dom
pik had 40 jaar lang het werk op gang
gehouden, zij heeft er zich al die jaren
met hart en ziel aan gegeven en heeft
voortreffelijk werk verricht. Maar zij
had dringend behoefte aan hulp, vooral
aan hulp, die op moderne wijze was ge
schoold tot wijkverpleegster.
Na dit bezoek besloot het Groene
Kruis in Nederland om Suriname te
gaan helpen. Besloten werd twee wijk
verpleegsters uit Nederland te zenden,
één voor rekening van het Nederlandse
Groene Kruis, de andere voor rekening
van het Surinaamse. Tevens gaf de
Nederlandse organisatie een hoofdge
bouw, dat een behoorlijke huisvesting
kon bieden zowel aan het consultatie
bureau als aan de beide nieuwe zusters.
Enige weken geleden heeft dokter
Cath weer een bezoek gebracht aan Pa
ramaribo. Wat hij nu aantrof was een
totaal veranderd beeld. Dank zij de
komst van de beide Nederlandse zus
ters en met medewerking van vele men
sen in Suriname, konden talrijke nieu
we aktiviteiten ter hand genomen wor
den. Deze twee Nederlandse vrouwen,
Aveline en Clara Bouwman (beiden zus
ter in de zin van wijkverpleegster, maar
geen zusters van den bloede) hebben sa
men met de nu 73 jaar oude, maar nog
steeds aktieve zuster Dompik het Groe
ne Kruis-werk in Paramaribo en omge
ving op een belangrijk hoger peil weten
te brengen.
Er wordt thans op vijf plaatsen con
sultatiebureau gehouden.
Daarvan wordt druk gebruik ge
maakt. Behalve het hoofdgebouw is er
een gebouwtje in de plantage Clevia,
beschikbaar gesteld door de eigenaar
van deze plantage. Hier wordt veel werk
gedaan onder de Javaanse bevolking van
de kampong, die daar gelegen is. Er ko
men veel voedingsstoornissen voor, de
hoge kindersterfte, die daar het gevolg
van is wordt door de artsen en de zus
ters energiek bestreden. Van de Unicef
krijgt men ondermelkpoeder, doch de
moeilijkheid is vaak, dat men de men
sen ook moet leren hoe ze daar een goed
gebruik van kunnen maken. Het moet
voor de babies een papje zijn, dat niet
te sterk en niet te slap is en dat moe
ten de zusters de mensen leren. In som
mige gevallen komt de gehele familie
van de jonge moeder mee om te kijken
wat er op het consultatiebureau met de
kindertjes gebeurt.
Omdat de mensen zien welke goede
gevolgen het Groene Kruis-werk heeft,
wordt het naarstig rondverteld en daar
door wordt het ook steeds drukker.
Een ander gebouwtje staat in de
Kwattawijk. Daar heeft de firma Bruyn-
zeel een prefabricated huis geschonken,
waar consultatiebureau wordt gehouden.
De mensen wonen hier vaak nog heel
primitief, op het gebied van de hygiëne
is er veel te doen. Het gebouw is cen
traal geplaatst, zodat de bevolking het
gemakkelijk kan bereiken.
In de wijk Zorg en Hoop wordt con
sultatiebureau gehouden in een garage.
Verder is er het Latour-projekt, een
wijk met 6000 inwoners, waar pas een
gebouw voor het Groene Kruis is ge
opend; het is geschonken door de Ju
nior Chamber of Commerce. De opening
geschiedde toen dokter Cath in Surina
me was, hij kon namens het Nederland
se Groene Kruis een geschenk aanbie
den, en wel een ijskast.
De leiding van de consultatiebureaus
berust bij vier vrouwen, allen artsen, na
melijk de dames Dr. Tiggelman, Dr.
Tjong You Wai, Dr. de Lange en Dr.
Tjong Ajong, die dit werk niet alleen
met veel geestdrift maar bovendien ge
heel gratis doen.
De zusters Bouwman hebben moeilij
ke jaren achter de rug. Zij hadden geen
tropenervaring en begonnen te werken
in een voor hen geheel vreemde omge
ving, in een gebied met bevolkingsgroe
pen, die sterk uiteenlopen, zowel wat
ras als wat welstand betreft. Er werd
dus veel van hun aanpassingsvermogen
gevraagd. Zij vonden steun bij zuster
Dompik, de genoemde vier artsen en bij
talrijke andere leden van de gemeen
schap. Het werk heeft hen gepakt, zij
hebben er zich geheel aan gegeven en
zij hebben nu al drie jaar, vrijwel zon
der verlof, gewerkt. Zij moeten lange
dagen maken om de artsen te assisteren
en alle mensen te bezoeken, die hun
hulp nodig hebben. Aanvankelijk moes
ten zij het met bromfietsen doen, maar
dank zij het Koningin Julianafonds kre
gen zij een auto, die vanwege de grote
afstanden, vooral naar de plantages,
goede diensten bewijst.
Niet alleen op het gebied van de wijk
verpleging is er grote vooruitgang ge
boekt. Men is ook begonnen met de op
leiding van kraamverzorgsters. Er is nu
een cursus gekomen van het Groene
Kruis, samen met het Wit-Gele Kruis
en het diakonessenwerk. Daar geven de
zusters Bouwman ook lessen.
Dokter Cath is uit Suriname terug
gekomen met een diep respekt voor het
geen de twee Nederlandse zusters en
allen, die hen hebben geholpen en ge
steund, hebben gedaan. Het gewone
wijkwerk, de consultatiebureaus, de les
sen, het huisbezoek, en dat alles op vrij
ver uit elkaar gelegen plaatsen is veel
te veel werk voor de twee zusters Bouw
man. En toch willen de zusters Bouw
man best voor drie jaar „bij tekenen".
Dat bewijst hun toewijding en geest
drift. Het Groene Kruis in Nederland
is evenwel van mening, dat de zusters
Bouwman eerst recht hebben op verlof
in Nederland. Maar dan moet er een
vervangster komen plus een derde vol
ledig opgeleide wijkverpleegster. Voor
ALLE VRAGEN VOOR DEZE RUBRIEK UITSLUITEND TE ZENDEN AAN:
REDACTIE „MET RAAD EN DAAD", ROUAANSE KAAI 21, MIDDELBURG
met bgsluiting van een postzegel van 12 cent voor doorzending van uw brief
Wij willen u met onze adviezen zo goed mogelijk van dienst zyn en geven
zo mogelyk advies op elke vraag. Wg kunnen echter geen aansprakelijkheid
aanvaarden voor elders verkregen inlichtingen of gegevens RED.
het aanbeveling zuivere wol te dragen.
Sommige mensen verdragen geen wol
direct op het lichaam, dus in dat geval
draagt men onder het wollen hemd een
interlock exemplaar.
Pick-up. Aan het einde van de
pick-up arm van mijn grammofoon
staan de tekens M. met een rood puntje
en aan de andere kant N. met een
groen puntje. Wat betekent dat? wil V.
weten.
Als u een grammofoon in gebruik
neemt, is het wel raadzaam de daarbij
verstrekte handleiding eerst even te be
studeren, teneinde foutieve instellingen
te voorkomen. U wilt ons toch niet ver
tellen dat u al een tijdlang platen draait
zonder te weten welke stand de pick
up moet hebben? Voor de monoplaten
die zonder stereo pick-up worden afge
speeld, moet n.l. wel degelijk gelet wor
den op het toerental. De glazen platen
van 78 toeren, die veel mensen nog in
hun bezit hebben, worden gedraaid met
een stalen naald in de stand N. (van
normaal), dat is de letter met het groe
ne puntje. De plastic platen van 331/3
en 45 minigroves (het Engelse woord
voor deze gesneden groeven) draait u
met de saffier- of diamantnaald bij de
stand M. (met het rode stipje). Een
stereokop kunt u niet op deze wijze om
keren en moet dus bij het afspelen van
de 78-toeren platen worden vervangen
door een monokop in de stand N. Stereo
platen mogen alléén met stereokop ge
draaid worden.
Bankbiljet. Bij de verhuizing vond
ik een bankbiljet van 100,uit 1937.
Heeft dat nog waarde? vraagt S.
Jammer dat u dat biljet nu pas hebt
gevonden. Deze oude bankbiljetten zijn
nu al lang ongeldig. U kunt aan de Ne
derlandse Bank, Rokin, Amsterdam
schrijven en vragen of er iets aan te
doen is, maar wij geven u zeer weinig
kans dat het lukt.
Belasting. Ik heb mijn huis ver
kocht voor 6900,Moet ik dat op
geven aan de belasting, of is daar geen
belasting van schuldig, vraagt J. Z.
Aannemende, dat dit huis particulier
bezit was en niet behoorde tot bedrijf
of beroep, dan valt deze verkoop niet
onder de inkomstenbelasting. De aan
schafprijs was ook niet aftrekbaar voor
de inkomstenbelasting.
Tsjiang-Kai-Sjek. Kunt u mij een
levensbeschrijving geven van Tsjiang-
Kai-Sjek, vraagt T.
Tsjiang-Kai-Sjek, Chinees maarschalk
en staatsman, werd geboren te Tsjiko
op 31 oktober 1887 en is leider van de
Kwomin-tang-regering op T'ai-wan( For
mosa). Hij nam als lid van de revo
lutionaire partij van Soen Jat Sen deel
aan de revolutie van 1911 en werd tot
president van China gekozen in 1928.
Hij bevocht de Chinese communistische
republiek en trok terug voor de Ja
panners. In 1946 herkozen als president,
trad hij af in januari 1949, onder druk
van de oprukkende communisten. Na
de vlucht van T'ai-wan werd Tsjiang-
Kai-Sjek in februari 1950 weer tot pre
sident en opperbevelhebber van het le
ger gekozen. Hij bleef fel gekant tegen
het communistisch regiem en dreigde
meermalen met een invasie van het Chi
nese vasteland. Een uitnodiging naar
Peking terug te keren en een regerings-
funktie aan te nemen, sloeg hij af. In
maart 1960 werd Tsjiang-Kai-Sjek ten
derde male tot president gekozen.
Kruisjassen. W. G. heeft een vraag
over het kaartspel kruisjassen.
Naar onze mening is het zo, dat u in
dit spel uit was, want de ander roemde
wel uit, maar haalde geen slag. Voor de
goede orde moeten wij u er echter op
attent maken, dat het spel kruisjassen
nogal verschillend wordt gespeeld. Plaat
selijk of soms wel per clubje spelers
kan men in bepaalde opzichten andere
regels toepassen, waardoor het moeilijk
is een bepaald oordeel te vellen. Het
beste is, goede afspraken te maken,
voor u met nieuwe partners gaat spelen.
Siegfriedlinie. In mijn vakantie
heb ik een deel van de Siegfriedlinie
gezien. Door wie is deze linie aan
gelegd?
De Siegfriedlinie was het zuidelijk
deel van de Hindenburglinie, ten westen
van Rijsel, tot aan de Chemin-des-Da-
mes, waarop de Duitse voorhoede in
maart 1917 ter verkorting van het front
werd teruggenomen. Uiteraard door de
Duitsers aangelegd, werden deze linies
in de jaren voor de tweede wereldoorlog
versterkt en uitgebreid.
Namen. - Kunt u ons enkele buiten
landse afleidingen geven van de naam
Comelis
De Duitse versies van Comelis zgn
Kornelius en Komel, de Fransen noe
men hem Comeille, de Engelsen Cor
nelius. Wij hebben van ^Cornelis afge
leid: Cor, Kees, Cees, Nelis, Neel Kor-
nelis en Krelis. In de andere talen be
staat lang niet zulk een variatie; de
naam is daar nog erg Latijns klinkend,
evenals in Italië Cornelio.
Bedrijfspand. v. D. bezit een eigen
huis en is lid van de Horeca, omdat hrj
een paar pensiongasten hield. Als hg
het huis nu met winst verkoopt, is de
ze winst dan belastbaar, omdat het huis
een z.g. bedrijfspand is?
Fiscaal is uw huis een bedrijfspand,
wanneer het op uw bedrijfsbalans staat
en u er bedrijfsmatig op afschrijft ten
laste van uw winst. In uw geval had u
bij het begin van uw pension de keuze,
uw huis tot uw bedrijfsvermogen te re
kenen, dan wel tot uw privé-vermogen.
Aan het ingenomen standpunt zit u vast.
Nu het huis eenmaal bedrijfspand is,
hebt u mogen afschrijven, maar wordt
cok de winst belast. Eventueel verlies
had u mogen aftrekken. Inderdaad is er
ook winst, wanneer een ander huis voor
een hoge prijs moet worden terugge
kocht. Fiscaal moeten deze huizen apart
worden bezien.
Brandstoffen. Hoeveel kalorieën zit
ten in 1 kg antraciet, 1 kg propaangas,
1 kg butaangas en 1 kg petroleum en
wat is het soortelijk gewicht van petro
leum?
De kalorische waarden per kilo zijn
als volgt: antraciet ca. 8.000 kcal; pro
paangas ca. 11.070 kcal.; isobutaan ca.
10.890 kcal.; butaan ca. 10.920 kcal. en
petroleum ca. 10.300 kcal. Het soorte
lijk gewicht van petroleum is 0.80.
Operateksten. Is het u bekend of
van de voornaamste buitenlandse opera's
ook vertalingen van de originele tek
sten in 't Nederlands verkrijgbaar zijn,
vraagt J. d. W.
De Stadsdrukkerij in Amsterdam geeft
boekjes uit met opera's in vreemde en
Nederlandse tekst naast elkaar. Deze
boekjes zijn in de boekhandel te ver
krijgen.
Zangnummer. Is het wel geoor
loofd dat een paar artiesten een plaatje
maken van een zangnummer, dat al eens
door een ander stel artiesten is uitge
bracht? vraagt A. t. D.
Als een zanger of een duo een be
paald nummer wil uitvoeren, dan moe
ten daarvoor rechten betaald worden
aan de auteur van de tekst en aan de
auteur van de muziek. De zangers zgn
aan elkaar niets verschuldigd.
Ondergoed. Welk ondergoed is het
beste ter vervanging van flanel? En
wat voor ondergoed kan een reumatisch
aangelegd mens het beste dragen?
vraagt K.
Als u van flanel wilt afstappen, kunt
u het beste een goede kwaliteit inter
lock nemen, dat neemt zeer goed vocht
op. Voor reumatische mensen verdient
V oetbalnieuws.
Met wisselend succes speelden de elf
tallen van Yerseke in het Robur-tour-
onoi. Een overwinning, een gelgk spel
en een nederlaag. Van een Goes-combi-
natie verloor Yerseke 1 met 21, het
tweede elftal verloor met 51. Tegen
Lewedorpse Boys speelde Yerseke I ge
lijk, 11, en Yerseke H met 22. Van
Robur won Yerseke I met 82, Yerseke
II won met 21. Deze uitslagen lever
den een derde prijs op.
De pupillen traden weer als grote
overwinnaars uit het toumooi te Krui-
ningen. De uitslagen waren: Hontenisse
Yerseke 02; YersekeKrabbendgke
21. Om de eerste en tweede plaats:
YersekeWemeldinge 40. Door deze
resultaten werd de prijzenkast weer ge
vuld met een beker.
Dit weekeinde begint de competitie
met de volgende wedstrgden: Biervliet
IYerseke I; Zeeland Sport VYerse
ke II; Yerseke IIBruse Boys I; Ril-
landia BYerseke B.
Rijkspostspaarbank.
Aan de pos tinrichting Yerseke werd
in de maand augustus 1963 ingelegd
23.000 en terugbetaald 23.000,
Voor de postinrichting Kruiningen be
droegen deze cijfers over dezelfde peri
ode 21.000 en 13.000,—.
WEMELDINGE
Van 814 september 1963
Dinsdag 10 september: Laatste Kwartier
Zondag 6.33 6.49 12.11
Maandag 7.09 7.23 0.35 12.52
Dinsdag 7.50 8.11 1.16 1.40
Woensdag 8.45 9.14 2.12 2.44
Donderdag 9.58 10.38 3.23 4.07
Vrijdag 11.28 4.53 5.40
Zaterdag 0.12 12.54 6.21 7.01
Te Hansweert 35 minuten vroeger
Te Yerseke 5 minuten later
