NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZUID-
oveRöenkinq
mr
PUROL
^jDdUelmtna en cUictoria
goodwill
28STE JAARGANG
No. 28
7 DECEMBER 1962
J. A. WESTSTRATE - MIDDELBURG
UITGEVERSMAATSCHAPPIJ „DE SCHELDEBODE'
Verschijnt des vrijdags
DRUK Fa. F. VAN DER PEYL KRUTNINGEN
J. M. C. VAN DER PEYL - KRUININGEN
Fa. D. Pieterse - Wemeldinge
Alleen 't beste...
goed -
genoeg!
Binnenvering
Schuimrubber
J. Kole - Yerseke - Tel. 372
PuWe handen
ï/ggtfc?
Zo drukten
onze
voorvaderen
F. van der Peyl Kruiningen
r wmam
REDACTEUR:
ROUAANSE KAAI 21 - TELEF. (01180) 2453
Abonnementsprijs bij vooruitbetaling 1,25 per kwartaal
Franco per post 2,50 per halfjaar
ADMINISTRATIE
MARKT 19 - TELEF. (01130) 381 - GIRO 28425
Advertentieprijs 1-25 mm 3,verder 12 cent per mn
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
In te zenden vóór woensdag 12 uur
Zie, een Man, Wiens naam is
Spruite, Die zal uit Zijn plaats
spruiten, en Hij zal des Heren
tempel bouwen. (Zach. 6 12b)
Wonderschoon zijn ze, de kathedra
len, die sommige steden of dorpen rijk
zijn. Niet dan met diepe ontroering stre
len onze bewonderende blikken de lijnen
der gothische bogen en het stenen kant
werk. Ere den ontwerpers en bouwers
van deze Godshuizen!
Schoner echter dan alle kathedralen
van de gehele wereld tezamen is de
geestelijke tempel, waarvan de Here Je
zus Christus is de Uiterste Hoeksteen.
Deze tempelbouwer is meerder eer waar
dig dan Bezaleël en Aholiab, Salomo en
Zerubbabel, meer eer ook waardig dan
alle middeleeuwse en moderne bouw
meesters. Zerubbabel mocht na de ba-
bylonische ballingschap een aardse tij
delijke tempel bouwen. De Man, Wiens
naam is Spruite, Die heeft een geeste
lijke, eeuwige tempel gebouwd. Christus
is de Man. Hij is God. Hij is de Sprui
te. Hij is mens. Hij is de Godmens. Het
vleesgeworden Woord. De Man, Wiens
naam is Spruite: koninklijke waardig
heid naast de verachting van het rijsje
uit een afgehouwen tronk.
Maar deze man zal een groots werk
doen. Hij is van God verordineerd om
des Heren Tempel te bouwen. Deze tem
pelbouwer bezigt voor dit doel geen
dood materiaal, maar Hij gebruikt le
vende stenen. Die stenen moeten ge
schikt gemaakt worden voor dit gees
telijk Huis, want ze zijn ongevormd,
onbehouwen, ongepolijst: Veel arbeid
legt de Bouwmeester er aan ten koste,
geen moeite is Hem te veel, om de ste
nen pasklaar te maken. De Heilige
Geest is misschien bezig om ons, door
hardhandige bewerkingen, geschikt te
maken voor een plaats in de Tempel.
Klaag dan maar niet over verliezen en
teleurstellingen en zorgen, doch dank
veeleer, omdat God het de moeite waard
vindt, zoveel arbeid aan ons te besteden.
Laten we niet tevreden zijn met het
lidmaatschap van een zichtbare kerk,
doch voortdurend smeken, mede ge
bouwd te mogen zijn of worden, tot een
woonstede Gods in de Geest. De tempel
van Salomo is door de Babyloniërs ver
woest; die van Zerubbabel, verfraaid
door Herodes, door de Romeinen ver
brand. Doch de tempel van de Man,
Wiens Naam is Spruite, is eeuwig en
onvergankelijk. (Uit een Dagboek)
TWEE KONINGINNEN i
Grote mannen zijn zeldzaam. Nog ge
ringer is het aantal vrouwen, wier ster
gedurende vele jaren schitterde op het
wereldtoneel. Een dier groten bezat Ne
derland in Wilhelmina, moeder van on
ze vorstin, die een halve eeuw lang de
scepter met wijsheid zwaaide over een
rijk, waarin de zon nooit onderging.
Nu, in deze moeilijke ogenblikken,
grijpen wij onwillekeurig terug in het
woelige tijdperk, dat haar regering en
leven vulde en wij zijn verbaasd. Wij
verwonderen ons over tact en inzicht
haar gegeven en zoeken naar oorzaken
en voorwaarden voor een leven, dat rijk
is en welks inhoud respect afdwingt
van geschiedschrijvers en nageslacht.
Zo'n leven glijdt aan onze herinnering
voorbij bij beschouwing van de levens
gang van onze landsmoeder. Verbazing
wekkend is hetgeen zij schonk in haar
werk en voorbeeld aan onderdanen en
regeerders niet alleen van ons eigen
volk. Men zou kunnen spreken van een
unieke vrouw, wanneer wij bij het te
rugdraaien van haar levensfilm nog tij
dens haar nu vervloden regeringsperi
ode, niet Victoria, koningin van Enge
land zouden ontmoeten. Minder dan Wil
helmina is zij weliswaar een landsmoe
der geweest, maar tegen het einde van
haar leven werd Victoria wel Europa's
grootmoeder genoemd om het groot
aantal familiebetrekkingen, dat deze
niet minder grote vorstin aan de ver
schillende staatshoofden rond de eeuws
wisseling bond.
Waarin ligt het geheim van deze twee
naar voren tredende hoge vrouwen uit
de laatste eeuw? Was de één soms een
leerlinge van de ander? Wat deed hen
stijgen naar de top van verering hunner
onderdanen? Was het hun gelijksoorti
ge jeugd, hun karakter of de aard der
tijden waarin zij leefden? Ongetwijfeld
zijn er veel verschilpunten in beider le
ven en werk, maar even stellig is er
frappante overeenstemming te ontdek
ken in menig onderdeel van hun lange
en voor de wereld zo gezegende levens.
Beiden vaderloos.
Wij weten reeds, dat prinses Wilhel
mina een enigszins vereenzaamde jeugd
had. Ondanks de vergoeding die haar
moeder haar in zo ruime mate hiervoor
heeft weten te schenken, moet zij dik
wijls verlangd hebben naar de belang
stelling van een vader voor haar jeugd
problemen en naar de volheid, die alleen
broers en zusters aan onze jonge jaren
kunnen schenken.
Bij koningin Victoria treffen wij iets
dergelijks aan. Ook zij was bij haaf ge
boorte reeds voorbestemd om eens een
koningskroon te dragen. Ook zij moest
reeds jong haar vader missen. Evenmin
had zij broers en zusters ter verleven
diging van haar kinderjaren en haar
moeder, Victoria Maria Louise van Sak
sen Koburg, vermocht veel minder dan
de onvergetelijke Emma van Waldeck
Pyrmont dit gemis te vergoeden. Heeft
misschien Leopold van Saksen Koburg,
de latere koning der Belgen, de taak op
zich genomen om wat zonneschijn in dit
droeve bestaan te brengen?
Zeker is, dat Victoria's oom veel in
vloed op haar heeft gehad en dat zij
MOEDERS VAN VOLKEREN
erg op hem gesteld is geweest, heel haar
leven lang. Maar deze oom had er be
lang bij het kind voor zich te winnen,
omdat hij zich voorgenomen had een
invloedrijke rol te spelen in de geschie
denis. Reeds vroeg bemerken we dus het
intrigespel rond de toekomstige heer
seres van Engeland. Mede hierdoor werd
zij reeds jong een prinses, die zeer ge
reserveerd stond tegenover alles en
iedereen, welke eigenschap haar later
van groot nut zou zijn. Ook prinses Wil
helmina droeg deze karaktertrek met
zich en evenals Victoria sleet onze gro
te vorstin haar jonge dagen grotendeels
met studie en lessen, die het latere le
ven moesten helpen verlichten.
Jong geroepen.
Achttien jaar was Wilhelmina toen
zij de regering overnam. Ook in dit op
zicht is de gelijkenis met Victoria tref
fend. Zowel Victoria als Wilhelmina
stonden voor de aanvang van een nieuw
tijdperk in de geschiedenis. Bij Victoria
waren de eerste tekenen van de indu
striële revolutie reeds zichtbaar. Wil
helmina kreeg als opdracht om de groot
ste culturele omwenteling aller tijden te
verwerken. Zoals Engelands grote vrou
we moest beleven, dat het aanzicht van
de wereld op sociaal gebied verkleurde,
zag Neerlands grote vorstin een politiek
en cultureel beeld van deze oude aard
bol gans verbleken.
Ruw oorlogsgeweld ontsierde Victo
ria's regeringsperiode tijdens de Krim-
oorlog en tal van andere donkere vlek
ken in de zandloper der tijden, waarvan
de Frans-Duitse oorlog in 1870 een der
hoogtepunten vormt. Haar land ontweek
die massa-slachting zoals het rijk der
Nederlanden de dans ontsprong in de
wereldbrand van 1914 tot 1918.
Een der grootste glanspunten in bei
der leven ligt in het herstel van een
normaal leven aan het hof. Zij doorbra
ken de decadentie en losbandigheid, die
welhaast vanzelfsprekend waren gewor
den in de hoogste kringen van de staat.
Hun vast karakter en sterke wil ver
hieven twee koningskinderen uit hun
moreel verval, waarin zij door bijkans
klassiek geworden hofgewoonten waren
geraakt. Redden zij wellicht hiermee de
monarchie in hun landen, waar degelijk
heid en soberheid tot deugden waren
verheven in het burgerleven, dat hun
tijd zo kenmerkt? Zeker hebben deze
vorstinnen door hun levenswandel ertoe
bijgedragen dat hun tronen niet wankel
den toen zij elders als zand wegspoelden
onder de vloedgolf van revolutie en on
geloof.
Voorbeeld van trouw.
Vooral Victoria's bestuur betekent een
verademing na een lange reeks van ko
ningen, die elke band met huwelijks
plicht en huwelijkstrouw hadden ver
broken. Zij heeft, als later Wilhelmina,
een voorbeeld voor haar volk willen zijn
en is daarmee tot hoedster en behoud
ster van haar dynastie geworden.
Hiermee glijden we naar het terrein
der verschillen tussen deze groote vrou
wen. Bij Victoria lag de grootste kracht
in haar voorbeeldig gezinsleven. Zij be
trok Albert, die ruim 20 jaar haar trouw
in alles terzijde stond, in haar gehele
leven, ook in staatszaken. Deze man,
HAZET FABRIEKEN ZEVENBERGEN
ook al een Saksen Koburg, heeft een
groot deel van haar zware leven be
heerst, ook na zijn dood toen zij nog
ongeveer veertig levensjaren voor de
boeg had. Zo nodig, was zij wel eens
bereid staatszaken aan gezinszaken op
te offeren, maar haar gemaal waakte
dan wel over haar.
Anders zien wij dit bij koningin Wil-
helmnia, die in haar zorgen in de eerste
plaats door haar volk werd gedragen.
In haar jeugd bemind en geliefd door
alle Nederlanders, heeft zij heel haar
regeringsperiode ervoor geijverd die lief
de waardig te zijn en geheel haar per
soon en alles rondom haar in handen
gelegd van een tiental miljoen mensen,
die haar vereerden en beminden en wel
ke liefde nu zij heengegaan is, nog niet
getaand is.
Victoria had veel vijanden. Meermalen
is er een moordaanslag op haar ge
pleegd. Uitzonderlijke gaven had ZÜ
niet. Stuwkracht ging niet van haar
uit. Maar zij bleef de hoge vrouwe, die
altijd boven de partijen stond en steeds
het voorrecht heeft genoten zich om
ringd te zien door een keur van minis-
ters die zonder uitzondering tot de
kundigste staatslieden behoorden, die de
wereld ooit gekend heeft. Of wij nu Mel
bourne noemen of Peel, Palmerston,
Gladstone of Disraëli, zij allen bereikten
de hoogste trede van de trap der
staatskunst en diplomatie.
Een eigen stempel.
Ook Nederland kende grote mannen
in de laatste halve eeuw. Wij kunnen
Kuyper noemen of Colijn, maar onze
rustende vorstin stond minder onder hun
directe invloed. Heel de eerste helft van
deze onrustige twintigste eeuw heeft zij
een eigen stempel gelegd op ons schip
van staat. Veel meer dan Victoria op
haar liberale eeuw. Is dit een verschil
in het democratisch stelsel der beide
rijken of een typische onderscheiding
van het karakter der vorstinnen?
Victoria's eeuw is die van het libe
ralisme, van het laissez faire met haar
zegeningen en haar vloek. Tijdens haar
regiem bereikte Engeland het toppunt
van zijn macht.
Voelde zij in haar laatste levensjaren,
dat de jonge koningin aan de overzijde
van het Kanaal stormen zou beleven,
die haar tijdperk nooit hadden geteis
terd? Aan koningin Emma schreef zij:
„De positie van uw dochter is vol zorg
en moeite. Moge God u helpen en lei
den is mijn ernstige bede". Dit typeert
het grote geloof van Victoria. Maar in
dit opzicht is Wilhelmina zeker niet
haar mindere geweest. Elk belangrijk
staatsstuk en al haar redevoeringen ge
tuigen van een diep en voorbeeldig ge
loofsleven. Misschien was dit de grote
kracht, die beide vrouwen bezielde.
Koningin Victoria stierf in 1900 en
met haar daalden een eeuw en Enge
lands glorie ten grave. Juist was die
andere grote vorstin aan haar taak be
gonnen. Zo vol spanningen en schier on
overwinbare problemen was de halve
eeuw, die zij regeerde, dat de last ten
slotte te zwaar werd om ten einde toe
gedragen te worden. Met haar bestuur
was ook de glorie van ons rijk opge
brand. Indien haar geest sterker was
dan die van haar Engelse voorgangster,
zij heeft ook zeker meer moeten ver
dragen.
Victoria stierf en liet het land alleen,
zonder vorstin, wier verschijning als
een symbool was geworden voor haar
land en haar tijd. Koningin Wilhelmina
droeg haar waardigheid over, maar zij
liet ons haar dochter Juliana als waar
dige draagster van haar kroon.
1. „Dan moet je Mam zien, dat is
zo'n beminnelijke". De oplossing is:
„Minzame", een synoniem van beminne
lijk. De letters vindt u terug in „Mam
zien".
2. „Toen de boer thuiskwam, kon hij
afdalen". De oplossing is „afladen", dat
verborgen is in „afdalen"; ter verdui
delijking: als de boer thuis komt, laadt
hij (de kar) af. Het ziet er uit als een
drukfout.
3. „Die Europeaan zit in een sport-
term". De oplossing is: Est (uit Est
land), want Est is samengesteld uit de
zelfde letters als de sportterm „set", die
bij het tennissen wordt gebruikt (een
gedeelte van de wedstrijd). U ziet hoe
u hier eerst een sportterm moet zoeken,
die dezelfde letters heeft als de naam
van een Europeaan. U moet dus als het
ware naast een reeks sporttermen na
men van nationaliteiten bedenken en
zien of er overeenkomstige letters ge
bruikt worden.
Wij zullen u nog enkele voorbeelden
geven, zodat u kunt zien waar de woor
den verborgen zijn. Daaruit kunt u ten
naaste bij afleiden hoe u denken moet
om een cryptogram op te lossen. Ria en
Pa zijn samen uitgestoten. Opl.paria
(zie 1.). Die keten is een aanduiding.
Opl.: teken. Hier is geen verband. Het
woordje „die" wijst u naar keten (te
ken). Wat een ernstige voor een boom.
Opl.: abeel. Abeel is een boomsoort. In
dien u in deze zin het ongebruikelijke
„een ernstige" weg laat krijgt u een
normale vraag „Wat voor een boom",
waarop u dus een passende boomnaam
(hier abeel) moet invullen. De dader is
een reptiel. Opl.: adder. Hier dus geen
synoniem, maar de naam van reptiel
verwerkt in dader.
U ziet, hoeveel verschillende moge
lijkheden er zijn. die niet in enkele re
gels vastgelegd kunnen worden. U moet
over het algemeen zoeken naar de af
wijkende wooVden in overigens normale
zinnen. Deze woorden brengen u dan op
het spoor van het woord, dat u nodig
hebt.
My fair Lady. Kunt u mij zeggen
hoe de romance tussen Higgins en Eli
za, de beide hoofdfiguren uit de show
„My fair Lady" eindigt? informeert
Houdini.
Het verhaal eindigt met het feit, dat
Higgins de wasrol weer heeft opgezet
en de stem van Eliza weer hoort. Zij
komt dan binnen, zet de rol af en
spreekt zelf verder. Hij hoort dit en
schrikt even van haar verschijnen, doch
valt dan zelf in waar hij gebleven was
toen zij vertrok en roept: „Waar voor
den donder zijn mijn pantoffels", als om
duidelijk te maken, dat zij een onmis
baar deel van zijn huishouding is ge
worden en dat hij haar als zodanig niet
missen kan. Het is niet de bedoeling,
en dit is door Shaw zelf bevestigd, dat
hierin beslist een romance moet worden
gezien. Higgins ziet haar uitsluitend als
een nuttig wezen voor zijn studie en
huishouden.
ALLE VRAGEN VOOR DEZE RUBRIEK UITSLUITEND TE ZENDEN AAN:
REDACTIE „MET RAAD EN DAAD", ROUAANSE KAAI 21, MIDDELBURG
met bijsluiting van een postzegel van 12 cent voor doorzending van uw brief
W(j willen u met onze adviezen zo goed mogelyk van dienst zijn en geven
zo mogeiyk advies op elke vraag. Wy kunnen echter geen aansprakelijkheid
aanvaarden voor elders verkregen inlichtingen of gegevens RED.
Blinde kerkorganist. Het lijkt ons
moeilijk voor een kerkorganist die blind
is elke week weer nieuwe psalmen en
gezangen te spelen. Hij kan geen mu
ziek lezen en het is maar de vraag of
deze liederen in braille te verkrijgen zijn.
Toch is er zo hier en daar wel een blin
de kerkorganist. Kunt u ons zeggen,
hoe deze elke zondag de muziek ver
zorgt? schrijft O. S.
Natuurlijk heeft een blinde organist
het veel moeilijker dan een die normaal
kan zien, maar gelukkig is het op het
ogenblik zo, dat deze mensen toch zeer
goed kunnen werken en niet behoeven
onder te doen voor anderen. Er bestaat
inderdaad muziek, die de blinden in
staat stelt te kunnen spelen. Tevens is
het dikwijls zo, dat een blinde op an
dere wijze gecompenseerd wordt, zodat
hij zeker in staat zal zijn zeer vele ge
zangen uit het hoofd te spelen, zij het
dan, dat het hem meer studie zal kos
ten. Verder lijkt het ons normaal, dat
een blinde organist van te voren te ho
ren krijgt wat er gespeeld moet worden,
zodat hij zich daarop kan voorbereiden,
terwijl hij natuurlijk hulp zal ontvangen
van huisgenoten waar dit nodig zal zijn.
U kent ongetwijfeld de blinde pianist
en liedjeszanger Jules de Corte, die bij
zonder verdienstelijk werk doet. U zult
hem wel eens over de radio gehoord
hebben. Er zijn ook verschillende platen
van hem in de handel. Hij geldt op het
ogenblik als een der besten op het ge
bied van moderne levensliedjes, die soms
een beetje ondeugend zijn, doch stuk
voor stuk zeer goed. Hij schrijft en
componeert ze zelf.
Cryptogram. Kunt u mij uitleggen
hoe ik een cryptogram moet maken?
aldus Boefje.
Cryptogrammen zijn de moeilijkste
puzzels die er zijn, over net algemeen
geschikt voor doorgewinterde puzze
laars. Wij zullen proberen u uit te leg
gen wat het is en hoe u te werk moet
gaan voor zover dat mogelijk is. Er is
namelijk geen sprake van een vaste re
gel, die u naar de oplossing van ieder
cryptogram kan voeren.
1. Het woord, dat u zoekt, is een sy
noniem van de opgave en is verborgen
in een woord in de opgave of in ver
schillende woorden tezamen.
2. Het woord, dat u zoekt, is verbor
gen in een of verschillende woorden in
de opgave, doch is niet een synoniem
van een dier woorden, maar komt over
een met de betekenis of strekking van
de hele zin.
3. Het woord, dat u zoekt, zit verbor
gen in een ander woord, dat niet wordt
genoemd doch meer algemeen wordt
aangeduid door de zin of door een woord
in die zin.
Wij zullen nu trachten enige voorbeel
den te geven om het bovenstaande te
illustreren.
Als U echter ziet hoe
we thans drukwerk
fabriceren, zult U be
seffen, waarom Van
der Peyl's drukwerk
beter drukwerk is
MARKT 17 - TELEFOON (01130) 381
WEMELDINGE
Van 915 december 1962
Dinsdag 11 december: Volle Maan
Zondag
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
Vrijdag
Zaterdag
Te Hansweert 35 minuten vroeger
Te Yerseke 5 minuten later
HOOGW.
LAAGW.
v.m.
n.m.
v.m.
n.m.
1.20
1.43
7.07
7.34
2.17
2.37
7.58
8.22
3.09
3.26
8.49
9.12
3.56
4.14
9.40
9.58
4.44
5.00
10.24
10.40
5.25
5.44
11.05
11.25
6.03
6.25
11.50