I 50 f75 MOROS SCHNITZER SAS LUTEVN No. 4 van lijst 6 VOOR GOES LANGE KERKSTRAAT 12 Het ideale horloge Stowa Hermetic BuigeriDke aianl) HET PUBLIEK DWINGT ONS leis uit de geschiedenis van St. Sebastiaan BIJ INLEVERING VAN ONTVANGT U DUS bij inlevering van HONDERD GULDEN, ONTVANGT U HONDERD VIJFTIG GULDEN VERKOOPTOONZALENAMSTERDAM - HAARLEM - GOES - VENL0 'ilmecÊN Schetsen van Lindedorp WIJ STEMMEN ONZE SUPORTER ZIJN SPORTVRIENDEN Reeds in de Middeleeuwen lezen we over boogschutterijen. Vele eeuwen lang namen deze gilden een belangrijke plaats in in het leven van onze voorouders. De schuttersfeesten waren jaarlijkse hoog tepunten in de lange rij van werkdagen. Van de oude folklore is helaas heel wat verdwenen, maar Yerseke is nog steeds een van de dorpen waar een schutters gilde zich heeft kunnen handhaven. De naam van het gilde, „Sint Sebastiaan", wijst op zeer hoge ouderdom. Sebas- tianus, de schutspatroon der boogschut ters, zal zijn naam wel aan het gilde gegeven hebben, toen de Reformatie althans in Yerseke nog onbekend was. Doordat veel oorkonden en be scheiden verloren zijn gegaan, o.a. door de oorlogsbrand van 1940, weten we van de oudste geschiedenis maar heel weinig. Uit de nog aanwezige zilveren schilden en enkele oorkonden kunnen we nog een zeer summiere levensloop van het gilde samenstellen. De oprichtingsdatum moet en waarschijnlijk vrij ver vóór het jaar 1626 liggen. Uit dit jaar is er een mooi schild aanwezig met het opschrift: „Cornelis Christiaens, Capitein Van Iirseke Ende Yersekedam, Int Jaer 1626 den 7 November". Op de andere schil den vinden we de volgende vermeldin- gep: „Ano 1629 op den 17 November heeft ónverdrote Fodr'tn Córn. Jöbssen den Papegay tot Ierseke afgeschoten". Verder: Niclaes Janssen Neeff (1631) Foort Cornelissen (1634); deze is waarschijnlijk dezelfde als bovengenoem de F. C. Jobssen uit 1629 J. C. Beenhakker (1654) Leenaert van der Heyde (1662) Jacob Cornelissen van Stee (1679) Adriaan Dominicus, schout van Yerseke (1745) Adriaan Esdresse Minnaart (1769) Ed. Stey- ner, chirurgijn te Ierseken (1771) Jan van Zweden, veerman van den Yer- sekendam op Gorishoek (1820) Jan Lamertus van Stapele, ontvanger van de directe belastingen accijnsen te Yerseke (1828). Het aantal keizersschilden bedraagt slechts drie, n.l. 1789, 1852 en 1913. De schutters, die deze keizersplaten be haalden, waren resp. Klaas Vervenne, Cs. van Oosten en Adriaan Sandee. Wat de geschreven documenten be treft, kennen we: een folio in perka menten band, beginnend in april 1694. De ledenlijst vermeldt o.a.: Kooninek: Jacob Corn, van Stee; Hooftman: Cor nelis Sweedijck. Deze laatste, die schout van Yerseke was, blijkt huurder te zijn van het „oude Schuttershof" en tevens de ver huurder van het nieuwe Schuttershof. Hieruit mogen we concluderen, dat de schietbaan in die jaren naar een an dere plaats verlegd was. Ver uit de buurt kan dit wel niet geweest zijn, daar de moerassen (vgl. Moer) in die tijden tot zeer dicht bij het dorp kwa men. Een aardig bewijs hiervoor vinden we in de straatnaam Lange Ville of juister: Lange Viele weele water). Bij het jaar 1696 vinden we o.a ver meld „coop van een boge" „maaken van de poorte op het schuttershoff" planten van boomen op het schutters- hoff". Dit alles is blijkbaar een gevolg van de verhuizing die in de jaren '80 van de 17e eeuw plaats vond. In 1705 lezen we nog steeds over het oude en nieu we schuttershof, een onderscheid dat bij het volgende geslacht wel vergeten zal zjjn. Op 22 april 1711 wordt een nieu we hoofdman gekozen, n.l. „meester Gillis Manneken". Dat in die oude tijden de Yerseke- naars ook wel eens met de bewoners van andere dorpen overhoop lagen, blijkt uit het volgende aardige voorval: Op zaterdag 28 juni 1771 trekken de schut ters naar het koningsschieten te 's-Gra- venpolder. Aldaar „eenige twistredenen" met de gilden uit Heinkenszand, 's-Heer Arendskerke en 's Heerenhoek. De twist liep over de ouderdom van de vier schutterijen. Het gilde uit Yerseke kon tenslotte aantonen, dat dit het oudste was. Hieraan was het recht verbonden in de optocht naar het wedstrijdterrein direct na de gastheren te lopen. Soms spelen ook de tijdsomstandig heden een belangrijke rol in de geschie denis van het gilde. In 1794 b.v. werd besloten „om wegens ongelukkige om standigheden des vaderlands gedueren- de dit saayzoen geene maanschoten te houden en ook geenen nieuwen koning te schieten, en geene gildemaaltijd te houden". In 1796 worden de maande lijkse schietingen echter weer gehouden. Tengevolge van een plakaat, uitge vaardigd door de provisionele represen tanten van het volk van Zeeland, moe ten de bekers, schilden en verdere or namenten van de gilden getaxeerd wor den. De opzet daarvan is, dat het gilde deze geschatte waarde aan genoemde representanten betaalt of de bezittingen aan hen overdraagt. Op 6 juni' 1795 wordt de factor Jacobus Vervenne dan aangewezen, met de bezittingen van St. Sebastiaan naar het stadhuis te Goes te gaan om deze te laten taxeren. De getaxeerde waarde bedraagt 20.8.6, een bedrag dat blijkbaar de draagkracht van het gilde te boven gaat, want we 9ll I Vijf en zeventig gulden (Zegge vijftig gulden) VOORBEELD VOOR EEN DAME VOORBEELD VOOR EEN HEER Een dame koopt bijv. een mantel voor f 79 dan mag zij daarbij voor f 40,- EXTRA GRATIS UITZOEKEN (Bijv. een regenmantel of een ander kwaliteitsartikel zonder betaling) Een heer koopt bijv. een kostuum voor f 99 dan mag hij daarbij voor f50 - EXTRA GRATIS UITZOEKEN 1 (B.v. een sportcolbert, regenjas of ander artikel naar vrije keus zonder betaling) voor land- en tuinbouw 100% Waterdicht en condensvri) geheel edel-staal kast Ruime keuze bij Kapalle Z.-B. Tal. 01102-223 vernemen, dat Dignus Dominicus het geld voorschiet om de kostbaarheden voor Yerseke te kunnen behouden. In de winter van hetzelfde jaar ontvangt Dominipup hpt .vporgeschotene terug; de gevelde bomen van het Schutershof zijn verkocht en het ontvangen bedrag is hoog genoeg om de schuld af te los sen. In 1797 restitueert de regering van Zeeland een gedeelte van het in 1795 betaalde n.l. 14.6.2. In 1850 wordt een nieuw vaandel aangeschaft; de prijs bedraagt 42,45. Op 31 oktober 1861 huren Marinus Scheele, Pieter Sandee en Johannis San dee het Schuttershof. Uit het huurcon tract blijkt, dat ze per jaar 21,50 aan huur moeten betalen. De plichten die voortvloeien uit dit huren zijn nauw keurig omschreven: ze moeten o.a. de doelen zuiveren en repareren, de haag twee keer scheren, het bloemhof zuive ren van onkruid en de paden en dreef behoorlijk wieden en rijven, per jaar 3 keer mest op de gehuurde grond bren gen. Bovendien mogen de leden van St. Sebastiaan zo dikwerf zij dit eisen, zich overtuigen of de huurders aan deze ver plichtingen voldoen. Op 2 maart 1875 staat het gilde bij name van Pieter Sandee (hoofdman), Gerard van Oosten (deken) en Cornelis de Jonge (boekhouder) van de „Hand boogsociëteit Sint Bastiaan" in erfpacht af aan 1°. Machiel de Jonge, van beroep mo lenaarsknecht 102 ca bouwgrond te gen een jaarlijkse cijns van 8 cent per ca; 2°. Johannes Sandee, arbeider, 90 ca tegen 8 cent per ca. De negen andere personen die een ge deelte pachten, zijn: Pieter Dijkwel, ar beider; Hendrik Was, opzigter; Leunis Laban, metselaar; Pieter den Herder, timmerman; Hendrika Remijnse, wedu we van Abel Kosten, leurster; Willem Dekker, arbeider; Gommert Mieras, ar beider; Abraham de Jonge, timmerman en Pieter Evertse, arbeider. Merkwaar dig is, dat van de 11 pachters reeds 7 met hun naam kunnen ondertekenen. Alleen Hendrika Remijnse, Pieter Evert se, Pieter Dijkwel en Willem Dekker tekenen met een kruisje, verklarende niet te kunnen schrijven uit hoofde zulks niet te hebben geleerd. Op 2 september 1896 verzoekt St. Se bastiaan aan de gemeente het Schut tershof de straat te willen over nemen. Drie weken daarna antwoordt de gemeente, dit wel te willen doen,- mits de straat eerst op kosten van de schutterij hersteld wordt en deze tevens de kosten van de overdracht betaalt. Enkele dagen daarna antwoordt de se cretaris van het gilde H. Snijder, aan de gemeenteraad dat men op de ver gadering van St. Sebastiaan besloten heeft, de straat op de gestelde condi ties niet te willen overdragen. Men is n.l. van mening, dat een goede ligging van de straat een gemeentebelang is en daarom wil men de straat wel afstaan aan de gemeente, als de schutterij daarvan geen kosten heeft, maar niet als zij de straat eerst herstellen moet. Deze kwestie blijft enkele jaren slepen, want in een schrijven van 9 november 1899, ondertekend door burgemeester J. Sinke en gemeentesecretaris De Vey, wordt weer afwijzend beschikt op een verzoek van St. Sebastiaan de Schut tershofstraat als gemeente-eigendom over te nemen. Enkele belangrijke data uit het leven van het gilde zijn dan nog: Sept. 1896. Staatsblad pr. 247 bevat de mededeling, dat de vereniging ko ninklijke goedkeuring heeft gekifcgen op haar statuten. 17 januari 1906. De gratificatie van 10,die jaarlijks aan Mozart" wordt betaald, kan voor dit jaar wegens geld gebrek niet toegekend worden. 27 november 1907 zal men een feest- etentje geven; kosten 2,50 per per soon. Aan de heer M. Reyngoudt zal gevraagd worden dit diner met voor drachten op te luisteren. Dat de prijzen voor een heerlijk diner in de jaren voor de eerste wereldoorlog erg laag waren, blijkt nog uit de no tulen van 19-9-1905. De eigenaar van de Oesterbeurs, de heer Joosse, ver bindt zich dan voor 1,25 p.p. te zul len zorgen voor een diner bestaande uit soep, vis, aardappelen, groenten, vlees, dessert. Wel verzoekt Joosse deze prijs niet op de ledenvergadering bekend te maken. Dumping dus In 1924 tenslotte wordt er in Yerseke een nationaal concours gehouden. Ko ningin Wilhelmina en Prins Hendrik schenken beiden hiervoor een zilveren medaille. Er is een deelname van 20 gilden met in totaal 140 schutters. Yer seke zelf behaalt de eerste korpsprijs en de heer P. J. Poley de persoonlijke prijs. Besluiten we deze summiere geschie denis van onze oudste vereniging met de wens uit te spreken, dat dit prach tige stukje folklore niet verloren zal gaan in onze nivellerende moderne tijd, en dat de gemeenteraad, die reeds een maal een subsidieaanvrage afwees dit bij een eventueel nieuw verzoek, zo dit ooit gedaan wordt, ook hierin haar taak moge verstaan. Mei 1962. LOUIS VERMAST door HENK ZWEEDIJK XI Een gebeurtenis van belang, die een gezellige beweging in ons dorp kwam verwekken, was voorzeker een boeren koopdag. Weken te voren werd zo'n verkoping in de provinciale pers aan gekondigd om zoveel mogelijk kopers te trekken. En zij kwamen; het puikje van de boerenstand, de experts, de ken ners van het prachtige stamboekvee: de stoere Zeeuwse paarden en zwart bonte koeien, collectief het beestiaal ge noemd. In en om de hoeve stond alles uit gestald en voor de verkoping begon, werd alles met kennersoog kritisch be keken en geschat. Rond de schuur ver zamelden zich kooplui van allerei slag met koffie, bier, krentenbrood, eieren, enz. Zelden ontbrak het bekende stal letje van Tilroe uit Kloetinge, met zijn beroemde en smakelijke janhagel; een verrukkelijk koekprodukt. Geen boeren- koopdagganger zou het wagen, om zon der deze zoete lekkernij in een van zijn zeven zakken, des avonds bij moeder de vrouw aan te komen. Voor de somma van vjjf cent kon men zich door lopende vuurwaterverkopers een borrel laten in schenken, om deze uit een voetloos glaasje naar binnen te kieperen. Soms ,f de boer de dorsvloer vrij, als er toevallig een muziekman op de koopdag was aangeland, om dan aan de jongelui het genoegen van een dansje te ver schaffen. Het spreekt dat deze toestemming vaak afhing van de recht- of vrijzinnig heid van boer en boerin. Maar het voornaamste was de ver koping. Het personeel dat de verkoop leidde bestond uit de boer, de notaris en zijn klerk en de roeper. Een notari aat zetelde niet in Lindedorp maar ons dorp had een roeper, dat is de man die de boerenlinspan, stuk voor stuk presen teert aan de kopers en hij is pas een goede roeper als hij de kunst verstaat de prijzen zo hoog mogelijk op te voe ren. Onze roeper dan, was een roeper waar een grote roep van uitging. Wie toch kon beter, smakelijker, geestiger roepen dan onze, ik zeg „onze" Jan Fer- dinanderse van het Sluisje! Met een lantaarn moest je iemand van zijn for maat vinden, Als hij al te vinden was. Wat een kostelijke kwinkslagen kon de ze geboren volksredenaar er uit slinge ren, wat wist deze prater als Brugman met zijn kopers om te springen; de kooplust te prikkelen en de prijzen doen stijgen. Voor boer en notaris was .hij, om zo te zeggen, zijn gewicht in goud waard en dat was heel wat, want hij was een struise vent. Als jongen stond je met open mond, ademloos te luiste ren naar en te bewonderen zulk een voor de vuistweg sprekende nian. Zijn: „Eenderwerf! anderwerf! derde werf! niem&nd!" zal ik nooit vergeten. De verkoop van het vee vormde het hoogtepunt van de dag. Dan hoorde je bij het opbieden getallen, waarvan je dacht: hoe bestaat er zoveel geld op de wereld. Het werd dikwijls laat in de namiddag eer men de gehele boeren- inspan de revue had laten passeren en deze in handen was overgegaan van nieuwe eigenaars. Ons dorp had dan weer een dag door leefd die de eentonigheid van het da gelijkse leven even had doorbroken, die gezelligheid en stof tot spreken had ge geven. De veelvormigheid die zich alom zo schoon in de natuur openbaart, liet zich ook kennen onder de bewoners van Lin dedorp en deze variatie schafte ook kleur en fleur en bontheid in het leven van alle dag. Enkele dezer varianten ga ik de lezers voorstellen. Ik zal hen kleden in het gewaad der anonimiteit, zulks ter voor koming van het kweken van al te aan gename gevoelens of het verwekken van mogelijke wrevel; al zal de geboren en getogen Lindedorper niet veel moeite hebben enkele personages te herkennen. Geenszins staat de bedoeling mij voor iemand op een voetstuk te plaatsen of omlaag te drukken. Ik wil alleen maar eerlijk mijn figuren kenschetsen. Van de primaten tot aan de naïeve lingen is een grote geestelijke afstand. Ons dorp was van beide en wat daar tussen leeft begiftigd en ik zal trach ten, met toepassing van een gepaste rangorde, enkelen uit hen, in het voet licht der openbaarheid te stellen. Vooreerst dan onze burgemeester. Als eerste burger van Lindedorp was hij boven alle broederen verheven en als goed burgemeester diende hij boven zijn onderzaten en boven de partijen te staan. Dat verwachtte men van hem en aan deze eigenschappen voldeed hij ook naar behoren. Hrj was een man uit- en voor het volk; stamde uit een oud boe rengeslacht en wist zijn wils- en werk kracht zodanig te verdelen, dat zijn pa rochie en zijn even buiten de gemeente gelegen prachtige hoeve „De Malekote" wèl bestierd werden. Voor een ieder toegankelijk, stond hij met echte boeren gemoedelijkheid voor allen klaar, die bij hem om raad en daad zochten in allerhande goede en kwade zaken. Oud en der dagen zat, droeg hg zijn edelachtbaar ambt over en liet zijn bur gemeestersmantel vallen oji de schou ders van een man, ook uit de boeren stand, die evenals hij, de kledij der Zeeuwen en daaronder een even „goed Zeeuws goed rond" hart droeg. Jaren heeft deze de teugels van het dorpsbewind in zijn handen gehad en heeft zich door zijn vriendelijk optreden en medeleven, zeer populair weten te maken. Een stenen gedenkzuil, die men, nota bene, een monument pleegt te noemen, en die door haar simpelheid en onaan zienlijkheid, de wijsheid van beleid en de grootheid van daden van deze magi straat, -schijnt te moeten vertolken, is aan het einde van het dorp, tot een blij vend teken voor het nageslacht opge richt. Jaren genoot hij van een welverdiende rust, in zijn woning, gelegen in de scha duw van de Lindedorperberg, de mooi ste en prachtigst gelegen vliedberg uit ons Zeeuwse land. Bij al het goede dat de huidige, niet uit onze dorpsgemeenschap gesproten burgemeesters, presteren en de achting die hen wordt toegedragen, gaan toch bij velen en vooral bij de ouderen, de gedachten en wensen uit naar die goeie ouwe tijd, toen de zonen uit het eigen volk, werden waardig geacht, de leiding te geven in Lindedorp. (Wordt vervolgd) PREDIKBEURTEN Van 1724 mei 1962 YERSEKE. Geboren: Jan Pieter Jozias, zv. Jozias Dirk de Koerjer en Pieter- nella Jannetje Lindhout. Huw.aangifte: Jaoobus Hubrecht Neels, 24 j. te Waarde en Maatje Adri- ana Minnaard, 18 j. Van 17—23 mei 1962 KRUININGEN. Gehuwd: Cornelis Marie Salet, 23 j. te Wam el en Catharina Kruijff, 20 j. r Overleden: Annigje, Rump, 57 j., echt genote van Jan Ooms te Hoogeveen; Ferdinandus Belleminus Impens, 76 j„ echtgen. van Leuntje van Noorden. Huwelijksaangiften: Jan Janse, 24, j. en Metje Smit, 21 j. te Goes; Jan Kransse, 26 j. en Hendrika Adriana ide Nood, 22 j.; Leendert Cornelis van der Maas, 27 j. te Rilland-Bath en Catha- lina Nelly Verboom, 23 j. Yerseke Ned. Herv. Kerk 10 uur: Ds. A. Sieders, Biezelinge. 2.30 uur: Ds. H, R. J. Reijemga. Donderdag 31 mei (Hemelvaartsdag) 2.30 uur: Ds. H. R. J. Reijenga. Geref. Kerk 9.30 en 2.30 uur: Ds. J. E. Booy. Donderdag 31 mei (Hemelvaartsdag) 9.30 uur: Ds. J. E. Booy. Geref. Gem. 9.30 en 6 uur: Ds. P. Honkoop. 2 uur: Leesdienst. Donderdag 31 mei (Hemelvaartsdag) 10 uur: Ds. P. Honkoop. Vrije Evang. Gemeente 10 en 2.30 uur: Ds. D. de Jonge. Donderdag 31 mei (Hemelvaartsdag) 10 uur: Ds. D. de Jonge. Geref. Gem. in Nederland Langeville 29 10, 1.45 en 5.45 uur: Leesdienst. Donderdag 31 mei (Hemelvaartsdag) 10 uur: Leesdienst. R.K. Kerk, Langeville 37 H.H. Missen op zondag 7.30 en 10 uur. H. Lof om 2.30 uur. Leger des Heils Heiligingssamenkomst 10 uur v.m. Zondagsschool en bijbelklks 1.15 u. n.m. Verlossingssamenkomst 6 uur n.m. o.l.v. kapiteins Ph. van Dalen.. Wemeldinge Ned. Herv. Keik 10 u.: Ds. Schellevis, Gouda. Jeugddienst 2.30 uur: Ds. A. Sieders, Biezelinge. Donderdag 31 mei (Hemelvaartsdag) 10 uur: Ds. C. Metselaar, Goes. Geref. Kerk 10 en, 2.30 uur: Ds. v. d. Veen. Geref. Gem. 10 en 4.30 uur: Leesdienst. Vrije Evang. Gemeente 10 en 2.30 uur: Evang. J. Kits, Doorn. Kruiningen Ned. Herv. Kerk 10 en, 2.30 uur: Dhr. M. Allewijn, Goes. Donderdag 31 mei (Hemelvaartsdag) 9.30 uur: Dhr. M. Allewijn, Goes. Geref. Kerk 10 en~2.30 uur: Ds. J. Koolstra. Geref. Gem. 9.30, 2 en 6 uur: Leesdienst. Geref. Gem. (Stationsstraat 2) 9.30, 2 en 6 uur: Leesdienst. Rilland-Bath s Ned. Herv. Kerk 10 uur: Ds. J. Bronsgeest, Hansweert. 2.30 uur: Ds. G. Blok. Donderdag 31 mei (Hemelvaartsdag) 9.30 uur: Ds. G. Blok. Geref. Kerk 10 en 2.30 uur: Ds. Ph. Stoffels, Laren. Donderdag 31 mei (Hemelvaartsdag) 8,30 uur: Ds. J. Koolstra, Kruiningen. Geref. Gem. 9.30, 2 en 6 uur: Leesdienst. Vrij Evang. Gem. Bath 10 en 2.30 uur: Kand. vap Staveren, Utrecht. Donderdag 31 mei (Hemelvaartsdag) 10 uur: Dhr. Dronkers, Yerseke. Krabbendyke N.ed. Herv. Kerk 9.30 en 2.30 uur: Ds. J. van Leeuwen. Geref. Kerk §,30 en 2.30 uur: Ds. B. Fidder. Geref. Gem. 9.30, 2 en 6 uur: Leesdienst. Waarde Ned. Herv. Kerk 9.30 en 2 uur: Ds. W. A. Vrjjland uit Borssele. Geref. Gem. 9.30, 2 en 6 uur: Leesdienst. Kapelle Ned. Herv. Kerk 10 uur: Ds. H. R. J. Reijenga, Yerseke. 2.30 uur: Ds. E. P. J. Jebbink. Donderdag 31 mei (Hemelvaartsdag) 10 uur: Ds. E. P. J. Jebbink. Geref. Kerk 10 en 2.30 uur: Ds. J. van der Leek. Biezelinge Ned. Herv. Kerk 10 uur: Ds. A. J. Mooij, Schore. 2.30 uur: Ds. L. Schellevis, Gouda. Donderdag 31 mei (Hemelvaartsdag) 10 uur: Ds. A. Sieders. Geref. Gem. 9.30, 2 en 6 uur: Leesdienst. r- Chr. Geref. Kerk 10 en 2.30 uur: Ds. J. van Dijken.

Krantenbank Zeeland

Scheldebode | 1962 | | pagina 3