NIEUWS-EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZUID-BEVELAND
oveRöenkinq
Ijoodwill
Nw. Guinea ontwaakt
Voor de balie:
26STE JAARGANG
No. 15
9 SEPTEMBER 1960
J. A. WESTSTRATE -
- MIDDELBURG
UITGEVERSMAATSCHAPPIJ „DE SCHELDEBODE"
Verschijnt des vrijdags
J. M. C. VAN DER PEYL - KRUININGEN
BIN N ENVERI NGBED
SCHUIMRUBBERBED
Plaatselijk Nieuws
YERSEKE
REDACTEUR:
ROUAANSE KAAI 21 -
TELEF. 01180-2453
Abonnementsprijs bij vooruitbetaling 1,25 per kwartaal
Franco per post 2,50 per halfjaar
DRUK Fa. F. VAN DER PEYL
KRUININ GEN
ADMINISTRATIE:
MARKT 19 - TELEF. 01130—381 GIRO 28425
Advertentieprijs 1-25 mm 3,verder 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
In te zenden vóór woensdag 12 uur
Gijlieden zult water scheppen
met vreugde, uit de fonteinen
des heils. Jes. 12 3.
Toen Hagar in de woestijn Berseba
was verdwaald, was het water uit de
fles verbruikt en versmachtte zij met
haar zoon van dorst. Vlak bij haar was
een waterbron, maar zij zag haar niet,
omdat haar ogen verduisterd waren van
tranen. Eerst toen God haar de ogen
geopend had, kon zij haar jongen van
de dood redden.
Is deze Hagar niet een getrouw beeld
van menigeen, wiens levenstranen zijn
opgedroogd en die niet meer weet, waar
hulp te zoeken? Zijn wij ook zelf niet
dikwerf geneigd neer te zitten onder
een doornstruik, en moedeloos te zuch
ten, dat wij niet verder kunnen? Wat
moeten toch zij, die de Here niet ken
nen, wel denken van Zijn liefde en
trouw? Wat van het woord des Hei-
lands: „Wie tot Mij komt zal nimmer
meer dorsten Bedenken wij toch, dat
wij onze getrouwe Heiland smaadheid
aandoen, door Zijn naam te belijden en
toch moedeloos te klagen. De wereld
moet het aan ons zien, dat wij het
leven en overvloed hebben! Daar is toch
een levensstroom, welks bron nimmer
opdroogt! Waarnaar dorst gij heden,
mijn lezer? Naar vrede, naar blijdschap,
naar nieuwe kracht? Schep toch met
volle beker uit de volheid der genade
Gods. Stappen wij toch uit onze enge
muren van bekommerdheid. Binnen de
schatkameren Gods is enig gebrek!
Blijven wij dan Hem verwachten,
Zoeken wij Hem met gebeên,
Richte zich ons werk en trachten
Enig naar de Heiland heen.
(Uit een dagboek).
Een stormachtige ontwikkeling van stenen tijdperk tot moderne staat
Er is een verheugende ontwikkeling
merkbaar in Nederlands Nieuw-Guinea.
De gebeurtenissen in de wereld gaan
niet onopgemerkt aan de bevolking van
dit gebied voorbij. De laatste tijd is er
een tendens onder de ontwikkelde pa-
poea's tot partijvorming en tot het doen
aan actieve politiek en dit moet worden
toegejuicht, omdat dit toch de eerste
stappen zijn, die ondernomen moeten
worden op de weg naar zelfstandigheid
Het ligt ook in de lijn van Nederland
om deze laatste rest van ons overzees
bezit rijp te maken voor zelfbestuur en
dit zal slechts mogelijk zijn, wanneer
de ontwikkelde inheemsen hiertoe vol
doende ontwikkeld zijn. Hopelijk zit er
voldoende spirit in de leiders en is er
voldoende partij geest bij de leden om
een en ander tot een succes te maken.
Met beleid en trouw.
Als we de leiders van de Partij Natio
naal (afgekort Parna) horen spreken,
bemerken we onmiddellijk dat hier geen
revolutionaire opruiers, maar verstan
dige en trouwe onderdanen van de Ne
derlandse overheid aan het woord zijn.
Het gaat hen er thans in hoofdzaak
om, een stem te verkrijgen in de pas
opgerichte raad voor Nieuw-Guinea,
daarna de scheiding te doorbreken tus
sen Papoea en blanke en tenslotte stap
voor stap de bestuursfuncties over te
nemen.
In het verleden zijn de politieke par
tijen op dit eiland onvoldoende levens
vatbaar gebleken. Dat was het geval
met de Garakan Persatoean Nieuw-
Guinea, de Eenheidsbeweging Nieuw-
Guinea, die in 1950 werd opgericht en
waarvan men reeds in 1953 niets meer
hoorde. En ook met de Democratische
Partij, die echter hoofdzakelijk verliep
door onbetrouwbaarheid van haar lei
ders.
Waar de Parna voornamelijk mee
tobt, is de onvoldoende saamhorigheid
tussen de stammen. Onbekenden zijn
vreemden, dus vijanden. Een politieke
eenheid is vrijwel ondenkbaar, ja, men
kent deze nauwelijks onder het eigen
volk van de stam. Nergens is een sa
menbundelende organisatie, in de mees
te gevallen vormt slechts de familie de
enig herkenbare eenheid...
Nederlands voorbeeld.
Herman Wajoi ziet hetgebrek aan
scholing en beschaving niet zo somber
in. „Wij moeten inderdaad nog veel
leren", zegt hij, „maar de Nederlanders
die tegen de Spanjaarden vochten, wa
ren ook geen academici en toch wilden
ze graag vrij zijn en hebben ze die vrij
heid verworven!"
Deze Wajoi is een der oprichters
van de Partij Nationaal. Hij heeft een
behoorlijke opleiding gehad en is nu
ambtenaar bij de belastingdienst in Hol-
landia. Door zijn nauwe aanraking met
de gouvernementskantoren in de hoofd
stad, heeft hij zich nu reeds een goed
beeld kunnen vormen van veel wat er
bij het landsbestuur te pas komt.
Meer aan emoties onderhevig is de
25-jarige autochtoon Frits Kirihirio, die
nog studeert in Leiden, maar voor de
oprichting van de Parna is overgeko
men naar zijn geboortegrond. Hij bezit
het enthousiasme van de jeugd en hij
is niet erg te spreken over het onder
wijs, dat teveel aandacht besteedt aan
de vaderlandse geschiedenis van Neder
land met Batavieren, graven van het
Hollandse Huis en godsdiensttwisten.
„Overtollige ballast" roept hij uit, met
de handen omhoog boven het hoofd,
„waar wij op wachten is onderwijs over
ons eigen land, speciaal voor de kinde
ren van ons land!"
In 't stenen tijdperk.
Als we opperen, dat Hollandia er vrij
modern uit ziet en dat de bevolking
blijkbaar wel enige ontwikkeling heeft,
wijzen de leiders met een brede arm
zwaai naar de bergen. Daar, in het bin
nenland leven de inheemsen nog in het
stenen tijdperk, ja daar zijn zelfs grote
streken waar nimmer een blanke voet
heeft gezet. Zo'n land rijp maken voor
zelfbeschikking is een moeilijke taak.
De mensen die nu nog in het stenen
tijdperk leven, moeten in een stormach
tig tempo worden onwikkeld. Hier kan
geen geleidelijke ontwikkeling plaats
vinden, eeuwen moeten als het ware
worden overgeslagen en dat brengt bijna
onoverkomelijke problemen met zich
mee.
Van oost naar west loopt er in de
lengteas van het eiland een zeer hoog
centraal bergland, dat op sommige pun
ten boven de sneeuwgrens uitkomt,
met pieken tot ongeveer 5000 meter
hoogte. In 1907 werd voor het eerst
een tocht naar de eeuwige sneeuw on
dernomen en wel door H. A. Lorentz,
later gevolgd in 1913 door een expeditie
en in 1937 door een zeer modem uit
geruste groep met de heer Colijn, zoon
van de vroegere minister-president, als
leider.
Van de oceanen tot aan het berg
gebied treffen wij moerassen met vloed
bossen en verder tropische regenwouden
aan. De begroeiing is op dit eiland over
vloedig en het land is moeilijk begaan
baar door zgn ruige maagdelijkheid.
Daarom vinden we op de kaart van
Nieuw-Guinea ook nog zoveel witte
vlekken. Slechts een klein deel is door
middel van luchtkartering in kaart ge
bracht.
Boeren en vissers.
Wat hier woont, zo horen we, zijn
de kustpapoea's en in het binnenland de
berg-papoea's. Het land is zeer dun be
volkt. Onze zegslieden schatten het aan
tal inheemsen op slechts 1 miljoen. In
het binnenland vinden we stammen die
de meeste elementiare beginselen van
beschaving, zoals weven, pottenbakken
en metaal onbekend zijn. Als werktuigen
en wapenen gebruiken zij stukken steen,
hout, been, terwijl een bepaald soort
schelpjes als betaalmiddel dienst doet.
De berg-papoea's zijn de boeren. Zij
kennen een vorm van landbouw op zeer
bescheiden schaal, waarbij zoete aard
appelen, tabak, en dergelijke worden
verbouwd, doch het gaat alles zeer pri
mitief. De kust-papoea's over het al
gemeen groter, kan men vissers noe
men. Zij behoeven geen landbouw te
beoefenen, doch leven van wat het tro
pisch regenwoud oplevert, alsmede van
de vis, gevangen in de overvloedig be
volkte rivieren die Nieuw-Guinea rijk
is.
„Heeft uw parij contact met de berg-
Papoea's zo vragen wij. „Ach, die kleine
stammen die wij op onze tochten aan
troffen, leven alle zeer geïsoleerd, het
geen hoofdzakelijk een gevolg is van de
geografische gesteldheid van het land
en de ondoordringbare moerassen en
hoge sneeuwgebergten, hoewel er ook
andere redenen voor zijn aan te wijzen.
Uiteraard betekent dit een zeer grote
handicap voor de civilisatie en ontwik
keling van het land, het is een pro
bleem op zich. Daarbij kom nog dat door
geïsoleerde ligging van vele streken de
daar wonende stammen elk hun eigen
taal hebben, die weer zeer veel ver
schilt met die van hun buren. Ook dit
is weer een grote belemmering voor een
politieke ontwikkeling".
Het begin.
De huidige ontwikkeling onder de
Papoea-bovenlaag is van enorm grote
betekenis. Het is het begin van een po
litieke bewustwording. Veel zal onge
twijfeld afhangen van de mannen die de
leiding hebben. Zullen wij in staat zijn
door te zetten, zullen zij hun landge
noten kunnen bundelen en besturen
Voor zover er geen extremistische
organisaties zullen ontstaan is het wel
zeker, dat de partijen van de bevolking
op de steun van het Nederlandse ge
zag kunnen rekenen, want tenslotte is
die de enige weg, die kan leiden tot
onafhankelijkheid.
Voorlopig ontwikkelen de politieke
organisaties zich slechts in de smalle
kuststrook, waar de inheemsen volop
contact hebben met de beschaving. In
het binnenland zal een politieke ont
wikkeling vermoedelijk nog heel lang
op zich laten wachten, omdat ten eerste
de verbindingen heel moeilijk zijn, de
zo uiteenlopende talen een probleem vor
men en de mensen nog zo primitief zijn,
dat er eerst nog veel zal moeten ge
beuren voordat ze rijp zijn voor politiek.
(Nadruk verboden).
DE DUNNE EN DE DIKKE
Met tetterende muziek en veel vlag
gen was het feest die ochtend ingezet.
De halve stad was uitgelopen en de
kindertjes kregen een traktatie.
Bij zo'n traktatie behoren steeds veel
moeders. Zij vervoeren de te trakte
ren kindertjes achter op hun rijwielen
naar de plaats van handeling, en keren
na gedane huisarbeid terug om de ge
trakteerde kindertjes weer op hun fiets
te laden en dan nog net op tijd voor het
eten te zijn.
De beide mishandelingen, die van
daag aan het oordeel van de politie
rechter werden voorgelegd, waren ge
pleegd op de terugtocht, vlak voor het
eten. De straat was gevuld met een
deinende menigte, grotendeels bestaande
uit huismoeders met kinderen op de
bagagedrager. Daar was één moeder
tussen, die naderhand door een getui
gende tuinman werd aangeduid als „die
dunne". Zij was op de dag van de mis
daad gemakkelijk te herkennen, want
behalve dat zij dun was, droeg zij ook
nog een vlagje in de hand. Dit vlagje
had haar nazaat gezwaaid tijdens de
traktatie.
Tussen het gewemel fietste nog een
andere huismoeder. „Die dikke", noem
de de tuinman haar. Zij droeg welis
waar de vaderlandse driekleur niet bij
zich, maar zij was ook zonder meer te
herkennen.
De beide dames werden door de par
ketwacht en deurwaarder behoedzaam
de rechtszaal binnengeleid. „Gaat u
maar vlak naast elkaar staan in het
verdachtenbankje", wees de rechter.
„Dat is dan meteen de zwaarste straf
die ik u kan geven".
Inderdaad scheen dit voor de dames
een zware straf te zijn. Zij hesen zich
achtereenvolgens in het bankje, hetgeen
een vrij ingewikkelde handeling is, als
men elkander niet wil aankijken. En dat
wilden zij niet, hoewel zij in het dage
lijks leven toch buurvrouwen zijn.
Nu legde eerst de dunne dame haar
verklaring af. Zij schilderde zichzelf af
als een onschuldig wezen, compleet met
blanke ziel. Zij had, zei ze, de vaderland
se driekleur uitsluitend gebruikt om de
slagen van de naast haar fietsende
medeverdachte af te weren. Toen de ge
zette medeverdachte uithaalde voor een
laatste, rake slag, was ze van de fiets
getuimeld.
„En uw lezing van het geval", vroeg
de rechter de medeverdachte.
„Precies zo, maar dan andersom",
zei deze.
De tuinman echter verklaarde, dat
de beide dames hadden geslagen, de een
met het vlagje, de andere met de vuist.
De dunne had de vlag gehanteerd als
ware zij een menselijk repeteergeweer.
De dikke had haar evenwicht verloren
toen ze haar krachten verzamelde voor
een definitieve knock out.
Na dit alles ,zei de officier, is alles
bewezen, behalve dat deze beide ver
dachten dames zouden zijn. Vijf gulden
boete zal elk moeten betalen. „Een lage
boete", zei de rechter, „maai ik neem
aan dat uw zwaarste straf bestaat in
het feit, dat u hier uw handen thuis
moet houden".
WILLY H. HEITLING
(Nadruk verboden)
HAZET-FABRIEK EN ZEVENBERGEN
ALLE VRAGEN VOOR DEZE RUBRIEK UITSLUITEND TE ZENDEN AAN:
REDACTIE „MET RAAD EN DAAD", ROUAANSE KAAI 21, MIDDELBURG
met bijsluiting van een postzegel van 12 cent voor doorzending van uw brief
A.O.W. C. H. vraagt: wat trekt
een alleenstaand persoon boven 65 jaar
van de A.O.W. en wat heeft hij getrok
ken in augustus 1960 en hoeveel achter
stallig was daarbij?
Beste C. H., u hebt bij de uitbetaling
van de A.O.W.-uitkering over augustus
1960 toch een bedrukt formulier ont
vangen, waarop alles staat vermeld?
Hier volgen de gegevens van dat staatje
Oude uitkering vóór 1 april p.m. be
droeg 81,Nieuw bedrag p.m. van
1 september 1960 af 94,50. Bedrag
der verhoging 13,50. Reeds ontvangen
voorschot per maand 7,tegoed van
april t/m juli 1960 4 x 6,50
26,Te ontvangen in de maand
augustus 94,50 26,— 120,50.
Van september 1960 af te ontvangen
94,50.
Is deze kever onschadelijk? Gaar
ne had ik enige inlichtingen over in
gesloten beest. Is het schadelijk voor
textiel aldus D. M. te Y.
De toegezonden kever kwam helaas
te zeer verdroogd en verpletterd in ons
bezit om deze te kunnen determinneren.
In elk geval is het een schadelijke ke
ver. Wij raden u aan ook de andere
meubels te inspecteren, wat gezien de
grootte van de kever en het boorgat
wel gemakkelijk zal zijn. Spuit de gaten
in met benzine en sluit dan de gaten af
met boenwas. U kunt dan later contro
leren of ze dood zijn of niet. Voor u
en voor alle andere vragenstellers over
bladziekten bij planten, inlichtingen over
insecten enz. moge dienen dat planten
en insecten in een doosje met vochtig
mos of gras verpakt, aan ons toege
zonden moeten worden.
Jacht op goudvis. D. B. heeft een
van cement gegoten vijvertje met goud
visjes en karpertjes. Dit jaar jagen de
visjes er telkens een op. Twee zijn er
nu al dood en nu weer een derde. Is
hier wat tegen tedoen 's Morgens voe
ren wij wat broodkruimels tarwebrood.
Deze kannibalistische neigingen treft
men wel eens meer aan bij goudvissen.
Uw vergelijking met het kippenhok
geeft ons aanleiding de oorzaak ook,
evenals daar, te zoeken in een zwak
of verwond exemplaar. Deze worden
over het algemeen onbarmhartig afge
maakt. Heel vaak ziet men dit verschijn
sel als men de vissen naar een andere
vijver overgebracht heeft of de vissen
er uitgehaald heeft voor een grondige
schoonmaak van de vijver en vaak wor
den dan de vissen beschadigd, b.v. een
paar schubbetjes er af of dergelijke.
Kunnen de vissen "zich soms hier of
daar verwonden? Goudvissen zijn erg
teer. Ook kan het zijn dat het een voe
derkwestie is. Met het geven van brood
kruimels moet u zeer voorzichtig zijn
en u moet er van overtuigd zijn dat
het ook allemaal opgegeten wordt, want
anders gaat het gisten en schimmelen
en tast dit de vissen aan. Beter zijn
beschuitkruimels of nog beter speciaal
vissenvoer. Als het goudkarpertjes zijn
speelt hun roofvissennatuur misschien
ook rol.
Winstgevende smokkelhandel. Wat
is de meest winstgevende smokkelhan
del? Aldus abonnee.
Bij de kinderhandel, veel voorkomend
in verscheidene Amerikaanse landen,
worden babies ingekocht voor 100 tot
500 dollar en verkocht tegen prijzen
van 750 tot 15.00 dollar. Dit is de meest
lucratieve handel. Ook blanke slavinnen
worden goed betaald, de inkoopsprijs is
veelal nihil, omdat meisjes op bedrieg
lijke wijze kunnen worden meegelokt of
ontvoerd. De verkoopsprijs ligt in de
Arabische landen tusens 1000,en
2000,In Europa worden er duizen
den verdiend aan de smokkel van dia
manten, goud, gestolen auto's en wa
pens (de laatste b.v. naar Algerije). In
verhouding levert de smokkel van ver
dovende middelen niet zoveel op. Een
marihuana-sigaret varieert hier te lande
in prijs b.v. tussen 1,50 en 7,50 en
deze tarieven zijn sterk afhankelijk van
de aanvoer, die uiterst moeilijk is door
de stugge waakzaamheid van douane en
recherche op het punt van bijzondere
wetten. Het is gemakkelijker een auto
over de grens te brengen dan een pond
opium
Eau de colognevlekken. Hoe ver
wijder ik eau de colognevlekken van een
televisietoestelkast Vraagt mevr. P. D.
Eau de colognedruppels, op de ge
politoerde televisiekast gemorst, geven
uitgebeten vlekken, die niet zonder
meer zijn te verwijderen. Door stevig
te wrijven met een dotje watten, waarop
wat slaolie of lijnolie, kan de vlek wel
minder zichtbaar maken, doch wanneer
men de vlek geheel weg wil maken,
moet de kast opnieuw gepolitoerd wor
den. Dit kan geschieden door een goede
reparatieinrichting.
Bejaarden ziekenfonds. 1. Hoeveel
inkomen mag iemand hebben voor een
gezin van man en vrouw boven de 65
jaar om vrijwillig in het ziekenfonds te
blijven, na vooraf verplicht verzekerd
te zijn geweest? 2. En hoeveel bedraagt
de voorlaatste huurverhoging? Vragen
van M. te S.
1. Krachtens de wet op de zieken
fonds verzekering voor bejaarden zijn
de ziekenfondsen verplicht personen, die
niet meer verplicht verzekerd kunnen
zijn, zo zij 65 jaar of ouder zijn, tot
de vrijwillige verzekering toe te laten
zonder daaraan voorwaarden te verbin
den, mits hun inkomen niet meer be-
draag dan 3590,per jaar, eventueel
verhoogd met 175,per jaar voor
elk kind dat aan de voorwaarden voor
mede verzekering voldoet. U kunt uw
aanvraag richten tot het ziekenfonds,
waarna een onderzoek wordt ingesteld.
Wat uw tweede vraag betreft berichten
wij u, dat de laatste huurverhoging, in
dien de woning voldoet aan de gestelde
eisen, 20 bedraagt van de „kale"
huurprijs, dat is dus de huurprijs, ver
minderd met eventuele bijkomende an
dere kosten zoals het gebruik van water
de vergoeding voor aangebrachte ver
beteringen enz.
Overwinning van Ko Tolhoek in Bier
vliet. Rinus Rentmeester wint wedstrijd
voor militairen in Den Helder.
Dit weekeinde kwam Ko Tolhoek
wederom tot uitstekende resultaten. In
Cadzand eindigde hij achter Boonman
op de tweede plaats. In Biervliet deed
Ko het beter. Met niet minder dan
5 minuten voorsprong op Geloof uit
Made en Boonman uit 's-Heerenhoek
werd hij schitterend overwinnaar. Na
deze fraaie resultaten de laatste weken
behaald te hebben, gaat Ko over naar
de amateurs. Indien hij genoeg kan
trainen, geloven wij zeker dat Ko als
amateur zal slagen.
j In een vierdaagse wedstrijd voor mili-
tairen in Den Helder wist Rinus Rent
meester ook een schitterend resultaat
te behalen. In deze wedstrijd waar niet
minder dan 121 militairen aan deel-
namen, wist hij twee etappen te winnen.
Hij werd dan ook algemeen winnaar,
j tevens eindigde hij in het puntenklasse
ment ook op de eerst plaats. We zien
dus dat naast Piet, broer Rinus ook
wat van fietsen kan.
WATERGETIJDEN WEM EI.DIN GE
Van 1117 september 1960
Maandag 12 sept.: Laatste Kwartier
HOOGW.
LAAGW.
v.m.
n.m.
v.m.
n.m.
Zondag
7.29
7.41
0.47
12.57
Maandag
7.59
8.18
1.26
1.36
Dinsdag
8.39
9.08
2.01
2.22
Woensdag
9.35
10.16
2.53
3.23
Donderdag
10.47
11.33
4.07
4.47
Vrijdag
12.15
5.33
6.18
Zaterdag
12.51
1.19
6.47
7.15
Te Hansweert 30 minuten
vroeger
Te Yerseke
5 minuten later
