NIEUWS-EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZUID- oveRöenkinq ing van zool Snuif en wrijf 25STE JAARGANG No. 34 30 JANUARI 1960 J. A. WESTSTRATE MIDDELBURG UITGEVERSMAATSCHAPPIJ „DE SCHELDEBODE' Verschijnt des zaterdags J. M. C. VAN DER PEYL - KRUININGEN Land- en Tuinbouw Jan Adriaanszoon Leeghwater Metselaar, schrijnwerker, klokkemaker, molenbouwer, architect, publicist en tovenaar AAN PANDEN Plaatselijk Nieuws YERSEKE REDACTEUR: ROUAANSE KAAI 21 - TELEF. 011802453 Abonnementsprijs bij vooruitbetaling 1,25 per kwartaal Franco per post 2,50 per halfjaar DRUK Fa. F. VAN DER PEYL KRUININGEN ADMINISTRATIE MARKT 19 - TELEF. 01130—381 GIRO 28425 Advertentieprijs 1-25 mm 2,50 verder 10 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief In te zenden vóór donderdag 12 uur Ik weet, waar gij woont. Openb. 2 13. Vertroostend en moedgevend is dit Schriftwoord, als weinig andere. Wij vernemen hier, dat het Vaderoog niet alleen ons gadeslaat, maar ook reke ning houdt met onze omgeving, en met de eigenaardige verzoekingen, die daar tot ons komen. Dat Hij ons kent in onze persoonlijke strijd, en ons niet aan ons zelf overlaat. Hoe grote vertroos ting ligt er in die weinige woorden, voor ieder onzer afzonderlijk. Wellicht is de weg van een, die deze regels leest, zeer eenzaam! Wellicht wandelt hij te midden dergenen, die vreemdelingen zijn aan de eeuwige dingen en afkerig van de vreze Gods. Wellicht is onze levenshemel verduisterd door allerlei tegenwerking, die de snaren der naar gemeenschap dorstende ziel pijnlijk doet trillen. Wellicht beeft het hart des morgens terug voor de moeilijkheden van de dag, voor de aanraking met on gelijksoortige naturen. Begrijpelijk is het, dat wij, kortzich tige mensenkinderen, het „waarom" voelen oprijzen in onze ziel. Wij staan voor zoveel raadselen. Wij' menen zo veel beter tot ontplooiing te zullen ko men, indien wij in een andere omgeving leven en arbeiden mochten. Zó begrij pelijk is het, dat de grote Hartenken ner dit ook verstaan heeft en ons daar om Zijn troostwoord toezendt: „Ik, Ik weet het alles, Ik weet waar gij woont!" En immers, dan moet alles goed zijn, zoals het is! (Uit een Dagboek) VEELZIJDIG PIONIER: Nederland is bekend in de wereld als die dagen. Goede barakken waren er waterland en polderland. Een groot ge- niet. Duizenden arbeiders, die uit aller- deelte van onze bodem ligt onder de lei plaatsen werden aangevoerd, wroet- zeespiegel. Hoe zou ons land er uit zien ten dagen, maanden en jaren in de zonder zijn polders, die oneindige vlak- modder. Boeren en vissers bedreigden ten van vruchtbare grond, leveranciers hen en saboteerden de werkzaamheden, van een groot deel van ons voedsel Sociale maatregelen en arbeidsinspec- WAAROM KLAVER IN GRASLAND? De laatste tijd wordt er in ons land veel propaganda gemaakt voor klaver rijke kunstweiden. In tegenstelling tot Denemarken is het Nederlandse grasland over het al gemeen arm aan klaver. De hoge stik stofgiften hebben de klaver grotendeels uit de zode verdreven. Hierdoor is het rantsoen aanmerkelijk armer geworden aan kalk en magnesium, twee voor het vee zo belangrijke mineralen, die juist in klaver in behoorlijke hoeveelheden voorkomen. Dat de kopziekte de laatste jaren in sterke mate optreedt, is voornamelijk een gevolg van een tekort aan kalk en magnesium, dus van klaver, in het weide- en hooirantsoen. Om het klaverpercentage van onze graslanden te verhogen, is in de eerste plaats een zorgvuldige keuze van het in te zaaien gras- en klavermengsel van belang. Daarnaast speelt ook de bemesting een rol van betekenis. Te grote hoeveelheden stikstof belemmeren de klavergroei, terwijl een bemesting met kali, fosforzuur en kalk daarente gen de ontwikkeling van klaver bevor dert. Door een basisbemesting met kalizout en Thomasslakkenmeel kan thans reeds grotendeels een goede bemestingstoe stand voor klaver worden verkregen. Beide meststoffen laten zich goed met elkaar mengen, waardoor men op ar beidskosten kan besparen. De dijkdoorbraak bij de Noorder IJpolder en de overstroming van Tuindorp Oostzaan hebben ons op nieuw geconfronteerd met het feit, dat grote delen van ons land, wanneer wij niet door natuurlijke (duinen) of kunstmatige (dijken) middelen werden beschermd, on der water, veelal zelfs meters wa ter zouden komen te staan. Mogen gebeurtenissen als de Ramp van 1 februari 1953 en de overstroming van heden ons ook doen stilstaan by de grootheid van die mannen, die het reeds eeuwen geleden, met beperkte middelen, gepresteerd hebben, grote stukken land aan het water te ontworstelen. Een van hen was Jan Adriaensz. Leegh- water, over wie nevenstaand ar tikel handelt. Uw verkoudheid van neus. keel of borst weg met Volgens voorlopige cijfers zijn er op de sluitingsdatum van de aanmeldings termijn rond 27.700 gevallen van zout- schade aan panden bij het Rampschade bureau in Rotterdam aangemeld. Pan den die aan publiekrechtelijke lichamen en woningbouwverenigingen toebehoren, zijn hierbij niet inbegrepen. Per pro vincie is het aantal aangemelde panden als volgt: Zeeland 18.650 Noord-Brabant 1.370 Zuid-Holland 7.680 Het betreft hier gevallen van zout- schade die in de tweede wereldoorlog en/of tijdens de stormvloedramp van 1953 is ontstaan. Om voor schadevergoeding van rijks wege in aanmerking te komen moest de aanmelding vóór 20 januari j.l. ge schieden. Met recht hebben wij een belangrijk deel van onze grond aan de elementen ontworsteld. Het zijn onze waterbouwkundigen, die Neerlands naam, als heerser over het water, hebben groot gemaakt. Van hen is Jan Adriaenszoon Leeghwater de geestelijke vader. Zijn pioniersarbeid op waterbouwkundig gebied kan niet hoog genoeg worden geschat en met dank baarheid herdenken wij zijn sterfdag nu 310 jaar geleden. Dankbaar zijn wij hem, omdat zijn durf en werkkracht ons de mogelijkheid schiep het rijk in Europa te vergroten zonder andere vol keren te benadelen. Het droogmalen van de Zuiderzee heeft ons bewezen, welke perspectieven er nog zijn in de strijd tegen onze erfvijand: het water. Leeghwater was een veelzijdig man en zeer eenvoudig, zoals alle werkelijk groten nu eenmaal zijn. Zijn verdien sten liggen op ve lerlei gebied. Ver wierf hij grote roem met het droogmalen van polders, minder be kend is zijn archi tectonische be kwaamheid, uitge kristalliseerd in het raadhuis van De Rijp, waarvan hij de bouwmees ter is. Behalve dit juweeltje van Oud hollandse bouw kunst vervaardig de hij ook klok kenspelen en to renuurwerken voor vele dorpen en ste den. Noemen wij de klokken van de Wester- en Zuiderkerktoren te Amster dam, dan kan men daaruit afleiden dat zijn kwaliteiten ook op dit terrein hoog moeten worden geroemd. Als met selaar heeft hij meegebouwd aan de toren van de Nieuwe Kerk en het pa leis op de Dam te Amsterdam. Voorts was hij een bekwaam schrijnwerker, terwijl hij ook uit marmer, steen en ivoor iets fraais wist te scheppen. Ten slotte leverde hij als publicist tal van verdienstelijke prestaties. Leeghwater zag het levenslicht in 1575. Temidden van meren, piassen en sloten heeft hij zijn kinderjaren gesle ten en al op jonge leeftijd leefde het verlangen in hem die lastige watervlak ten droog te leggen. Hij ontpopte zich als een eerste klas bouwer van molens, die echter hoofdzakelijk werden gecon strueerd voor het persen van olie. Jan had al lang ontdekt, welke mogelijk heden er waren voor die molens met betrekking tot de droogmaling en hij zwoegde dag en nacht aan de perfec tionering van zijn vierwiekige helpers. De resultaten die hij boekte met kleine plassen waren verbazingwekkend en hij besloot grotere werken uit te voeren. Bij de boeren en vissers uit die da gen ontmoette hij weinig geestdrift toen hy hun zijn plannen voorlegde om de Purmer, Wormer en Beemster droog te leggen. Die meren waren visrijk en hadden hun strategische waarde in de 80-jarige oorlog ten volle bewezen. Men vreesde ook de wraak der watergoden indien men zich tegen het water zou keren. De stormen richtten echter nogal wat schade aan op de oever en mede dank zij de vooruitziende blik van vele Am sterdamse kooplieden, die het werk fi nancierden, kwam Leegwater tenslotte tot de uitvoering van zgn bemalings plannen, die een groot succes werden. ties waren dingen waar nog nooit iemand van had gehoord. Harde kerels had Leeghwater nodig, die van 's mor gens vroeg tot zonsondergang groeven, zwoegden en pompten, wegzakten in de moerassen en stikten in de modder. Met bloed en zweet is Neerlands gro te naam als waternatie geschreven. Veel van dat alles is vergeten. Tien tallen onzer voorouders hebben de strijd tegen het water met de dood moeten bekopen. Maar Leeghwater slaagde. In 1612 was zijn grootste werk, ooit ter hand genomen, voltooid: de Beemster lag droog aan zijn voeten. Maar zelden is iemand tevreden. Een voorbeeld van deze stelling is ook Leeghwater, die dikwijls tussen Haar lem en Amsterdam reisde en dan ver vuld werd van zijn levensdroom: het droogmalen van de Haarlemmermeer. Veel moeite heeft hij zich getroost dit doel te berei ken. Zijn gedach ten omtrent de mogelijkheden van uitvoering schreef hij neer in een opzienbarend boek voor die dagen „Haarlemmer- Meer Boeck". Zijn naam ging over de gehele wereld. Hij reisde naar Vlaan deren, Duitsland, Frankrijk, Enge land en Zweden, maar kwam ten slotte weer naar Amsterdam in het jaar 1635, na in Duitsland bjj een geweldige storm ternauwernood aan de dood te zjjn ALLE VRAGEN VOOR DEZE RUBRIEK UITSLUITEND TE ZENDEN AAN REDACTIE „MET RAAD EN DAAD", ROUAANSE KAAI 21, MIDDELBURG met bijsluiting van een postzegel van 12 cent voor doorzending van uw brief ontsnapt. In de twintiger jaren had hij Frederik Hendrik nog even geholpen, die 's-Her- togenbosch belegerde en daar bijna in de moerassen was blijven steken. De onneembaarheid van Den Bosch maakte Leeghwater tot een legende door al het land rondom de stad droog te malen, waardoor men de vesting kon bereiken, die weldra in handen van de Prins overging. Geheimzinnige duikproeven. Dit was het tweede contact van Leeghwater met prins Frederik Hen drik. Het eerste dateert uit zijn jeugd, toen hij duikproeven demonstreerde. Ze ker is, dat hij een tijdlang onder water heeft vertoefd, waar hij enkele peren half heeft opgegeten en op een muziek instrument psalmen heeft gespeeld op zodanige wijze dat de prinsen Maurits en Frederik Hendrik, die in spanning "op de begane grond waren gebleven, konden meezingen. Nooit heeft men kunnen uitzoeken op welke manier Leeghwater erin geslaagd is deze proef uit te voeren, maar men vermoedt, dat hy vóór de demonstratie een soort dui kerklok in het water heeft neergelaten. Na zijn terugkomst in het vaderland heeft Leeghwater nog vele pogingen M. V. schrijft: In het hout van ons huis zitten kleine gaatjes. Vermoedelijk olm. We zijn bang, dat het vliegje ook gaatjes gaat boren in onze meubels. Weet U een afdoend middel hiertegen? Zeer waarschijnlijk zijn de balken in uw huis aangetast door de houtworm. De kans, dat uw meubelen en het an dere houtwerk worden aangetast, is in derdaad zeer groot. De bestrijding is echter moeilijk en moet geregeld her haald worden. Het beste is de kwaal bij de bron aan te pakken en het reeds aangetaste hout elke week intensief met Flit met DDT te bestuiven. Beter is nog de gaatjes met een spuitje met dit middel in te spuiten, doch dit is prak tisch alleen uitvoerbaar in het begin stadium. Bij een reeds ernstige mate van aantasting zullen de betreffende balken vervangen moeten worden. Over legt U eens met uw huisbaas, wat hier aan te doen is. Als voorzorgsmaatregel kunt U uw meubelen enz. ook geregeld met flit bestuiven, en dan niet alleen de zichtzijde, maar speciaal ook de on derkant en achterkanten. Bij verhuizen ontloopt U natuurlijk wel de moeilijk heden, doch wanneer de besmetting reeds heeft plaatsgevonden, en dat blijkt pas wanneer het te laat is, helpt het ook niet meer. Oppassen met dergelijke ontsmettingsmiddelen! Wanneer kleine kinderen aanwezig zijn, die de gewoon te hebben overal aan te komen en op te kluiven, dan zijn dergelijke insecten- dodende middelen niet te gebruiken. Ook oppassen met vuur, wanneer in tensief flit verstoven is. Mieke Telkamp. Hoe oud is de zangeres Mieke Telkamp, vraagt J. V. Deze zangeres (haar werkelijke naam is Mieke Telgenkamp) is geboren op 14 juni 1934. Soedanlopertje. N. N. vraagt: Hoe kan ik een lopertje (doorstopwerk) van Soedan uitwassen? U kunt dit doen in een koud sopje van alkalivrij wasmiddel. Polen en de Joden. Toen in 1943 of 1944 in Polen in het Joden-ghetto te Warschau de opstand tegen de Duitse SS-troepen uitbrak, waren de sowjet- russische troepen vlak in de buurt van Warschau doorgedrongen. Nu wilde ik gaarne het volgende weten: Waarom zijn de Russen toen niet opgerukt om de Joden te helpen bevrijden? Of heb ben de Russen later hiervoor een ver klarend motief opgegeven, waarom ze dit toen niet deden? Zo ja, welk motief hebben zij hiervoor opgegeven? Vragensteller haalt twee zaken door een. In 1943 kwamen de Joden in het ghetto van Warschau in opstand tegen hun onmenselijke onderdrukkers, doch hun strijd was een wanhoopsstrijd, aan gezien er nergens hulp te verwachten was. De Russen waren toen nog ver weg en de Poolse ondergrondse kon weinig doen omdat die paraat moest taald luidt: „Hemelsgebergte". Achter het Hemelsgebergte ligt... het Hemelse Rijk, zo redeneerden vermoedelijk de Europeanen. „Blue Peter". Waartoe dient de Blue Peter vlag op schepen? Aldus L. R. M. De seinvlag P, bijgenaamd Blue Pe ter, is een rechthoekige blauwe vlag met wit vierkant in het midden en ze wordt gehesen op schepen, die de ha ven gaan verlaten. Likeurvlek. Mevr. G. W. K. heeft het ongeluk gehad een glaasje likeur op haar kokosvloerbedekking te laten vallen. „Hoe moet ik de vlek er weer uit krijgen?" vraagt deze dame. Probeert U het eerst eens met een sopje van alkalivrij wasmiddel. Daarna afspoelen met water. Eventueel verder behandelen met wat alcohol of eau de cologne. Olympische spelen 1935, Berljjn. Wie werden eerste en tweede op de Olympische spelen 1936 te Berlijn bij het hardlopen? De eerste twee plaatsen werden be zet door de heren J. Owens en J. Met calfe, beiden U.S.A. BIN N ENVERI NGBED HAZET-FABRIEK EN ZEVENBERGEN SCHUIMRUBBERBED Examen maehineschrijven. Op het te Bergen op Zoom gehouden examen maehineschrijven slaagden on derstaande personen voor het praktijk diploma: T. J. Dieleman en A. J. Kole te Kruiningen; L. de Best, P. G. v. d. Boomgaart, G. J. Dagevos, A. A. Gle- rum, A. J. Karelse en C. J. de Schipper te Wemeldinge; J. M. Eckhardt, A. J. Kok, W. B. Maas, G. Manneke, J. Mol, J. J. van Pagee, L. Hoekman, C. de Koeyer, M. J. van Kruiningen, J. A. Mullié, J. L. Philipse, A. M. Reijn- goudt, M. D. Riedijk, W. P. Sandee, J. G. Vlaming en R. Rottier te Yerseke. Voor het diploma maehineschrijven En gels slaagden: Wim Vette, Jaap v. d. Plasse, Marian Boone en mej. C. de Koeyer. Op laatstgenoemde na zijn al Modder, storm en sabotage De meeste moeite had men met de Beemster, die reeds voor een groot gedeelte drooggelegd door een plot seling opgestoken storm weer vol liep, waardoor men jaren van noeste arbeid in de golven zag verdwijnen. Leegh water verdubbelde zijn krachten daarop letterlijk, door in plaats van 21 molens nu 42 van die verfraaiers van het land schap rond het meer te bouwen, dat toen nog Baamstria, Bamster of Bem- ster heette. Zelf werkte hg als arbeider actief mee en dat was geen kleinigheid in deze geslaagden leerling van de Chr. blijven voor de grote strijd om de be- I Ulo alhier en volgden de door de school vrijding van Polen op het strategisch 1 georganiseerde cursussen machineschrij- juiste moment. Toen eind juli 1944 delven. De lessen werden daar gegeven gedaan zijn Haarlemmermeerplannen te RUSSen in (|e voorsteden van Warschau door dhr. K. Koetsdijk, Staatsgediplo- verwezenlijken. Echter zonder succes. Twee eeuwen moesten verglijden aleer men zijn van vooruitziende blik getui gende levensdroom in vervulling deed gaan. Nochtans kon h\j terugzien op een vruchtbaar leven. Niet minder dan 40.000 ha vruchtbare grond werden door zjjn initiatief aan het water ont rukt. In 1937 werd in Midden-Beemster een verschenen, was dit moment gekomen. In Warschau grepen op advies van Moskou 40.000 strijders naar de wa pens. Op 1 augustus begon de strijd, onder generaal Bor, doch de Russen deden niets en staakten hun opmars, zogenaamd omdat hun verbindingen te lang werden en er eerst voorraden en troepen moesten worden aangevoerd. 63 dagen later, in september 1944, toen de borstbeeld van Leeghwater onthuld dat Duitsers 80 van Warschau hadden ontworpen is door D. Steenbergen. Deze verwoest, en de Polen vrijwel tot de sobere hulde was geheel in overeenstem- lataste man waren gevallen, rukten de ming met de eenvoud, die deze grote Russen Warschau binnen en noemden Nederlander kenmerkte. De grootste v, ,ie hevriiders eer ontving hy by het droogleggen van de Haarlemmermeer, toen men een der gemalen naar hem noemde. Terecht, want zijn geest maalde hier reeds droog toen niemand nog de golven dezer mi niatuurzee durfde trotseren. Willen wij hem thans, 310 jaar na zijn dood, her denken, dan dienen wij naast hem te zien die velen van zijn medewerkers en arbeiders, wier naam nooit genoemd werd, doch die door noeste vlijt en grote offers hebben bijgedragen tot de glorie van Nederland als een natie, die de wa teren tart en heeft overwonnen. (Nadruk verboden) Mr. A. G. China. China wordt ook wel „Het Hemelse Rijk" genoemd. Hoe is deze uitdrukking eigenlijk ontstaan? De benaming „Hemels (e) Rijk" ken nen de Chinezen zelf niet voor hun land. Die werd aan China gegeven door niet-Chinezen. Hoe deze naam ont stond is niet precies bekend, doch het vermoeden is gerechtigd, dat het als volgt is ontstaan: Op de grens van Europa en Azië, om precies te zijn in het grensgebied tussen Rusland en Chi na, ligt het massieve Tien Sjan ge bergte waarvan de naam letterlijk ver meerd leraar maehineschrijven. Zaalhandbal. Vandaag zullen drie teams van Nep- tunus in Middelburg binnen de lijnen komen. De dames-senioren spelen tegen Zeeland Sport II, de heren van Nep- tunus II tegen Walcheren II .terwijl het eerste team van Neptunus de strijd zal aanbinden tegen Olympus I. Indien Neptunus I deze wedstrijd weet te win nen, zullen zjj de gedeelde tweede plaats innemen met Olympus I. WATERGETIJDEN WEMELDINGE Van 31 januari—6 februari 1960 Donderdag 4 februari: Eerste Kwartier HOOGW. LAAGW. v.m. n.m. v.m. n.m. Zondag 5.51 6.16 11.25 11.41 Maandag 6.33 7.00 12.10 Dinsdag 7.16 7.37 0.22 12.50 Woensdag 7.50 8.11 0.59 1.31 Donderdag 8.28 8.57 1.39 2.10 Vrijdag 9.90 9.45 2.21 2.55 Zaterdag 10.04 10.54 3.20 4.00 Te Yerseke 5 minuten later Te Hansweert 30 minuten vroeger

Krantenbank Zeeland

Scheldebode | 1960 | | pagina 1