ovepöenkinq AlvWillegen Gzn Al vWillegen Gzn Nederlands Suikerwerk Al vWillegen Gzn 24STE JAARGANG No. 26 29 NOVEMBER 1958 J. A. WESTSTRATE - MIDDELBURG STICHTING „DE SCHELDEBODE" Verschijnt zaterdags DRUK Fa. F. VAN DER PEYL KRUININGEN J. M. C. VAN DER PEYL - KRUININGEN Nieuw-Guinea in gevaar! wordt over de gehele wereld gevraagd klokjes REDACTEUR: KOU AAN SE KAAI 21 Abonnementsprijs btj vooruitbetaling 1,25 per kwartaal Franco per post 2,50 per halfjaar TELEF. 01180—2453 UITGAVE ADMINISTRATIE MARKT 19 - TELEF. 01130—381 GIBO 28425 Advertentieprijs 1-25 mm 2,50, verder 10 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief In te zenden vóór donderdag 12 uur Velen zeggen: Wie zal ons het goede doen zien? Ver hef Gij over ons het licht Uws aanschijns, o Here. Psalm 4 7. Zou dat niet een van de grootste invloeden zijn in de wereld, die men sen doen nalaten, doen spreken en zwijgen, doen worstelen stroomop of wel bij de pakken neerzitten: „Wat ve len zeggen?" O, de macht van die „men" is zo groot. Zij maakt lafaards en schijnheiligen. Zij maakt ongelovige en harde harten. En de invloed van die „men" is toch wel beschouWd_ zo ver achtelijk. Hier in ons tekstwoord zaaien velen twijfel in het hart, dat God zoekt. Twij fel in mensen, twijfel in het leven, on geloof zelfs aan 't bestaan van iets goeds. Zalig wij, als wij onze schouders on der het juk van die „velen" hebben uitgebogen. Als we niet meer angst vallig luisteren naar wat de mensen zeggen en vinden, maar als vrije, zelf standige wezens de stemmen om ons heen aan ons laten voorbijgaan. Dan heffen wij onwillekeurig 't hoofd tot God omhoog, die alleen recht heeft in ons leven te heersen. Dan gevoelen wij, dat bij Hem alle heil is. Wij begeren, in 't besef dat Hij beide handen gevuld heeft met het goede, dat Hij ons heeft toegedacht, niets anders dan in 't licht van Zijn aanschijn, onder de goedkeu ring van Zijn oog te wandelen. Zijn wij heden moede van mensenmeningen Laten wij Hem dan toe, ons met het licht van Zijn Geest te bestralen. (Uit een Dagboek) Afeten rinqen GOUDZILVER-OPTIEKUURWERKEN TEL:223 - KPPELLE Z B. Wordt de overdracht al voorbereid? Bij al het nieuws dat wij in Neder land plegen te verwerken, staat de gang van zaken op Nieuw-Guinea te zeer op de achtergrond. Bij herhaling staat dit grote gebied in het grote we reldnieuws. De publieke Opinie in Ne derland echter wordt er nauwelijks koud of warm van. Al waait de Nederlandse vlag al eeuwen boven dit tropenland, een zekere mate van lotsverbondenheid of andere nauwe banden hebben wij met de papoea's nooit kunnen en willen smeden. Voorheen en thans hebben wij ons superieur gevoeld aan de daar le vende volken. Onze schuld ligt daar, waar wij onvoldoende pogingen hebben gedaan de inheemse bevolking van dit woeste gebied een zeker ontwikkelings peil te geven. Wij zijn na de oorlog schoorvoetend begonnen een randje van dit geweldige gebied in cultuur te brengen. Helaas in een tempo waar we nu niet bepaald trots op mogen zijn. Het bewijs wordt al geleverd door het departement voor overzeese gebiedsdelen, waar minister Helders naar onze mening meer zit om het evenwicht in het kabinet te bewa ren dan om er een geweldige bestuurs taak ten uitvoer te brengen. Rondom de kwestie Nieuw-Guinea hangen voor een weldenkend Nederland een aantal vragen, die een antwoord verdienen. Juist nu we weer bezig zijn in Nederland naar bezuinigingen te zoe ken, kan de inzet in het geschil tussen Indonesië en Nederland niet zonder aandacht blijven. Alles wat wij van onze eigen regering over de resten van onze glorie in het verre oosten horen is negatief. Onze minister Luns heeft een gesprek met minister Dulles van de Verenigde Sta ten. Na afloop van dit gesprek heeft Dulles verklaard dat de Amerikanen van mening zgn dat alle geschillen in het verre oosten langs vreedzame weg moeten worden geregeld, inclusief de kwestie Nieuw-Guinea. Deze uitspraak wordt dan met vette letters in de kran ten gedrukt met een prachtige foto van de heer Luns, die misschien niet eens om die verklaring gevraagd heeft. En als hij erom heeft gevraagd, is hij veel te bescheiden geweest. Want de woor den van minister Dulles geven ons geen garantie dat de Indonesiërs zich van daag of morgen niet op Nieuw-Guinea zullen storten. Wij hebben nog van geen enkele N.A.V.O.-bondgenoot de garan tie van militaire steun bij een derge lijke aanval. Niet bepaald een succes voor onze buitenlandse politiek. Over ons, zonder ons. In het verre oosten gaan Indonesië en Australië rustig confereren over... Nieuw-Guinea, zonder dat door Neder land de eis wordt gesteld, dat dit ge sprek achterwege blijft of door onze vertegenwoordigers wordt bijgewoond. Het is een even zotte vertoning als wanneer bijvoorbeeld Nederland en de Verenigde Staten een gesprek zouden gaan houden over het eventueel over nemen van Jutland zonder dat de De nen daarin werden gekend. Hetzelfde geldt voor de vraag wat de Verenigde Staten en Indonesië over dit onderwerp moesten bespreken zonder tegenwoor digheid van onze vertegenwoordiging in de V.S. Hier wordt openlijk de houding aan genomen voor het wereldforum dat In donesië rustig Nieuw-Guinea kan gaan bezetten wanneer het daartoe maar de stilzwijgende toestemming heeft van alle belanghebbende naties, behalve Ne derland. De Nederlandse verdediging van dit reuzeneiland is immers weinig meer dan een wassen neus. Niemand denkt er meer bij na, dat wij met de internationale politieke ac tiviteit over ons en zonder ons op het terrein der internationale buitenlandse politiek zonder meer genegeerd wor den. Op dit terrein presteren wij wer kelijk niets en wanneer er later nog eens gepubliceerd wordt dat de Neder landse regering op de hoogte werd ge houden, is onze regering daarmee niet geëxcuseerd. Op een kwade dag wor- :len wij er dan van op de hoogte ge steld dat wij uit Hollandia en Biak ver dwijnen moeten. GOUD ZILVER OPTIEK UURWERKEN TEL:223 - KflPELLE Z B. Een mysterie. Deze lauwheid maakt voor de Ne derlander Nieuw-Guinea tot een my sterieuze zaak. Evenzeer is er nog wei nig te roemen op ons departement van buitenlandse zaken betreffende pogin gen om met hulp van derden enige schadevergoeding te halen uit de dief stal van honderden Nederlandse bedrij ven in Indonesië. Onze economische politiek op Nieuw- Guinea laat alles te wensen over. Par ticuliere investeringen laten er op zich wachten omdat wij geen krachtige hou ding aannemen. De regering besteedt trouw per jaar zo'n 60 miljoen aan het geen zij beslist niet laten kan en laat de boel er verder op zijn beloop. In de memorie van antwoord op de begrotin gen 1957 en 1958 van Nederlands Nieuw-Guina staat sombere taal over de te verwachten opbrengst van delf stoffen in dit gebied. De olieproduktie zal nog stop komen te staan als er geen nieuwe vindplaatsen worden aange boord. De gevonden steenkool ligt te veel verspreid en is van te matige kwa liteit om geëxploiteerd te worden. Wel heeft men nikkel- en kobalthoudend laterie-erts gevonden, maar een mijn- bouwkundig onderzoek moet nog aan tonen of die rijkdommen geëxploiteerd kunnen worden. Het is alles in mineur gesteld en het lijkt allemaal op misère. Rijp voor afstand? Wij vragen ons af of met al die con ferenties en praatjes over geen kansen voor exploitatie de Nederlandse publie ke opinie niet rijp wordt gemaakt voor afstand van dit gebied. In ieder geval doet de regering niets om beide landen hechter aan elkaar te binden. Het is een trieste zaak, waarbij wjj bezig zijn de laatste resten van ons eens zo trotse wereldrijk door anderen te laten ver kwanselen. Doen wij wat voor de opbouw van een respectabele defensie op en om Nieuw-Guinea? Helaas laten de mili taire deskundigen en maritieme mede werkers daarover nergens optimistische geluiden horen. Vanzelfsprekend zullen wij op Nieuw- Guinea met zijn geweldige oppervlakte nimmer zoveel troepen kunnen legeren dat elke plaats onder controle van onze militaire macht is. Het is zaak dat wij een eventuele invaller de toegangsweg afsnijden. Want een aanvaller kan ook niet overal tegelijk landen. Het is dus noodzakelijk dat wij de zee en de lucht in de buurt van Nieuw-Guinea kunnen blijven beheersen. Ter zee behoeven wij ons direkt niet benauwd te maken, De Indonesische ma rine heeft nog niet veel te betekenen, al zou de afstand tussen Nederland en Nieuw-Guinea voor ons een reden moe ten zijn om onze marine in het verre oosten, desnoods met flinke N.A.V.O.- hulp, uit te breiden. Dit zou de veilig heid van de westerse bastions in het verre oosten ten goede komen. Maar Nederland is blijkbaar alleen lid van de N.A.V.O. om bijdragen te leveren, niet om er ook van te profiteren. Uit de lucht geveegd. Met onze overmacht in de lucht rond Nieuw-Guinea is het al gedaan. De Indonesiërs, die niet in een militair bondgenootschap zitten, ontvingen van de Russen reeds een aantal Mig-straal jagers en Iljoesjin-bommenwerpers, dat groot genoeg is om ons aldaar uit de lucht te vegen en dus ook van de zee. Deze toestand kan niet voortduren, temeer niet wanneer men bedenkt, dat op de Indonesische begroting 1958-'59, die een tekort aanwijst van 8 miljard, een miljard roepiah is uitgetrokken voor de aanschaf van militair materi aal. Intussen vertoont onze begroting ook een tekort. Als wij ook eens een achtste van dat tekort gingen uittrek ken voor de aanschaf van bommenwer pers en straaljagers? Neen, zegt de re gering, op onze begroting staat 60 mil joen gulden voor Nieuw-Guinea en 1500 miljoen voor defensie in N.A.V.O.-ver band grotendeels in Europa. Met de geschetste politiek is onze re gering bezig Nieuw-Guinea weg te ge ven. Aan Indonesië? Aan een trustee? Wat doet het er toe. Aan de Neder landse zaak wordt in onze dagen op totaal onverantwoorde wijze afbreuk gedaan. (Nadruk verboden) Er is bijna geen land ter wereld of er worden artikelen van Nederlandse suikerwerkfabrikanten gebruikt en ho gelijk gewaardeerd. Uitvoer vindt plaats naar liefst 72 landen, waaronder alle Euromarktlanden maar oojc Engeland (waarnaar de export zeer' belangrijk is), Koeweit en de Belgische Congo, Honkong en Irak, Amerika, Australië en Zuid-Afrika, Ethiopië, Jordanië, Aden, Nigeria, enzovoorts, teveel om allemaal op te noemen. ^Uerlovlngór inc/en in alle gewenste breedten 'fllll£6£N Kapalle (Z-B.) T.l 01102-223 De Nederlandse suikerwerkindustrie heeft, vooral na de laatste wereldoor log, een peil bereikt, dat het beste in het buitenland overtreft. Zij heeft de geest van de tijd begrepen en gemo derniseerd, er daarbij naar strevend om de hoogste kwaliteit te bereiken en een groot assortiment te maken. Alleen aan suikerwerken wordt per jaar voor dertig miljoen gulden uitgevoerd; ge maakt wordt 50 60.000 ton per jaar. Wat valt er onder deze industrietak We onderscheiden enkele artikelen- groepen zoals: hard gekookt suiker werk (drups, trekwerk, toffee's cara mels), laag gekookt suikerwerk (fon dant, vruchtenartikelen), dragee arti kelen (een dragee is een kern van noot, chocolade of soms likeur met daaromheen een over het algemeen glad, soms ruw, suikerhuidje; er zijn harde en zachte dragee's) en gestoken en gecomprimeerde tabletten (peper munt). Er bestaat vrijwel geen fabriek die het gehele 'assortiment maakt. Meestal specialiseert men zich in een paar artikelengroepen. Er zijn heel wat suikerwerkfabrikan ten in Nederland, ruim 350, waarvan een honderdtal 80 van de totale produktie maakt. Er is dus een zeer groot aantal middelgrote en kleine be drijven. Een beetje historie zal dat be grijpelijk maken. Een beetje historie. Eigenlijk is er niets nieuws onder de zon. Men vermoedt dat de oude Egyptenaren het suikerwerk al onder de een of andere vorm hebben gekend. De Romeinen deden dit zeker. Er kwa men daar zelfs beperkende bepalingen ten aanzien van het suikerbakkerswerk, daar men zich te veel te buiten ging aan het nuttigen van suikersiers tukken. Met kennersblik worden versgegoten fondantjes in rubbervormen bekeken Zij brachten het suikerwerk door hun veldtochten ook naar het noorden, maar het suikerwerk zoals wij dit kennen komt pas in het begin van de 17e eeuw, wanneer de raffinaderijen ont staan. Suiker was een goed conserve ringsmiddel en zo komt het dat suiker werk veel werd verkocht door apothe kers. Een voorbeeld waren de gecon serveerde rozeblaadjes, die genees krachtige werking moesten hebben. Het rozeblaadje komen we thans nog te gen, al is het dan geheel van suiker. Daarnaast kwamen de suikerbakkers op en onder hen waren beroemde na men. Vele tegenwoordige fabrieken zijn ontstaan uit een suikerbakkerij. Ook waren er stekebakkers. Die verkoch ten bijvoorbeeld pepermuntsteek en kaneelsteek en hun beste afnemers wa ren de boeren, die dit gebruikten in- plaats van suiker. Gingen ze koffie drinken, dan ging de pruim uit de mond tijdelijk althans, en de steek er in! Industriële bedrijven waren er prak tisch niet. Er was er een in Schiedam omstreeks 1800, dat nu niet meer be staat en in Dokkum bevindt zich nog een van de oudste suikerwerkfabrieken van ons land. De grote opkomst. Na 1918 is technisch een zeer grote ontwikkeling opgetreden en de grote opkomst van deze industrietak begint dan ook na de eerste wereldoorlog. Van boterbabbelaars tot mechanisch ge maakte en verpakte zuurtjes die teza men een fleurige rol vormen, is een hele stap. Nederland is bekend om zijn gestoken pepermunt (deeg wordt gemaakt van een suikermassa, waaruit de peper munten worden gestoken). Aanvanke lijk werd pepermunt uit Engeland ge- importeerd en wel in blauwe zakken. Omstreeks 1900 gingen wij zelf peper munt maken en verpakten ook in deze blauwe zakken. Eerst kregen wij geen voet aan de grond, maar langzamer hand gingen wij naam maken. De rol- lentechniek, die van de laatste 20 jaar dateert, heeft hiertoe ook meegewerkt. Ook de toffee werd voor de eerste wereldoorlog uit Engeland geïmpor teerd. Door de oorlog stagneerde de invoer en gingen wij zelf aan de slag. Zo zijn wij via de apotheker en de suikerbakker gekomen tot industriële bedrijven, die de wereld van suiker werk voorzien; een staaltje van Neder lands vakmanschap en doorzettingsver mogen om trots op te zijn en even bij stil te staan, wanneer we de Sint- Nicolaas- en kerstetalages van suiker werken zien, een pepermuntje nemen omdat dat zo heerlijk fris is, of een zuurtje, toffee of welk ander suiker- werkprodukt ook, eenvoudig omdat het zo lekker is. ALLE VRAGEN VOOR DEZE RUBRIEK UITSLUITEND TE ZENDEN AAN: REDACTIE „MET RAAD EN DAAD", ROUAANSE KAAI 21, MIDDELBURG met bijsluiting van een postzegel van 12 cent voor doorzending van uw brief Klamp in de goot. „Ik heb in 1931 samen met een vriend een blok van twee huizen gebouwd", klaagt iemand. „Enige maanden geleden is het andere huis verkocht. De nieuwe eigenaar heeft kortgeleden in de goot op de scheiding tussen mijn en zijn perceel een „klamp" laten zetten en daar het water van mijn perceel naar het zijne afliep, stroomt thans het water bij de klamp over de goot, waardoor ik genoodzaakt ben een nieuwe afvoer naar de riole ring te maken. Gaarne zou ik verne men of de man tot dergelijke plage rijen gerechtigd is". Ihadeine GOUD-ZILVER OPTIEK UURWERKEN TEL:2Z3 - KflPELLE Z B Het burenrecht houdt o.m. wat dit betreft een voorschrift in, t.w. art. 700 van het Burgerlijk Wetboek, luidende: Elke eigenaar is verplicht zijn daken zodanig in te richten, dat het regen water op zijn erf of op de openbare weg aflope, indien dit laatste niet bij de wetten of bij verordeningen is ver boden. Hij mag het water niet op de grond van zijn nabuur doen uitlopen. Zo tussen U en uw vroegere vriend wat dit betreft al een afspraak heeft bestaan, door de eigendomsoverdracht is deze verplichting niet op de nieuwe eigenaar overgegaan. Voor alle zeker heid raden wij U aan ten kantore van het kadaster na te doen gaan, of er op uw erf of dat van uw buurman enige erfdienstbaarheid bestaat (b.v. voor de riolering). Dit betekent dan, dat daarin geen verandering gebracht mag worden. Kernsplitsing. Enkele lezers wil len iets weten over kernsplitsing, schriftelijke cursussen daarover en tot wie zij zich kunnen wenden. Voor schriftelijke cursussen, waarin ook het onderwerp kernsplitsing aan de orde komt, kunt U zich wenden tot P.B.N.A. te Arnhem. Een speciale cur sus alleen over dit onderwerp bestaat er nog niet, zo ver als ons bekend. Eni ge titels van boeken, speciaal over dit onderwerp zijn: Kernphysica door G. J. Sizoo 3,25)Atoomenergie, door G. J. Sizoo 3,25); Atomen worden ver brijzeld, door H. J. Slechtner 3,50) Moleculen en atomen, Buchner Rut gers 5,25); Elementaire deeltjes, atomen en moleculen, door H. M. Dor- gelo 15,—). Welke diploma's men nodig heeft om „in de kernsplijting werkzaam te zijn", is moeilijk op te geven, daar er zeer vele richtingen en nevenfuncties mo gelijk zijn. In het algemeen zullen di verse diploma's in de wis- en natuur kunde in aanmerking kunnen komen. Insekten in huis. De heer J. S. stuurt ons enige insecten, die in zijn woonkamer ontdekt werden. Hoe kun nen deze worden bestreden? De ingesloten insecten behoren zeer waarschijnlijk tot de grasvliegen, een overigens onschuldig insect voor zover ons bekend, evenals de larven. Te ver delgen met de gewone stuif-, spuit- en rookmiddelen. "S-lorlogeó Kapelle (Z.-B.) Tel. 01102-223 WATERGETIJDEN WEMELDINGE Van 30 november6 december 1958 Donderdag 4 dec.: Laatste Kwartier HOOGW. LAAGW. vm. n.m. v.m. n.m. Zondag 5.47 6.00 11.27 11.37 Maandag 6.19 6.38 12.02 Dinsdag 6.56 7.18 0.20 12.46 Woensdag 7.39 8.10 1.02 1.34 Donderdag 8.34 9.09 1.55 2.27 Vrijdag 9.35 10.19 2.58 3.40 Zaterdag 10.54 11.41 4.17 4.54 Te Yerseke 5 minuten later Te Hansweert 30 minuten vroeger

Krantenbank Zeeland

Scheldebode | 1958 | | pagina 1