Holland-Amerika Lijn viert 150-jarig jubileum
al
9
Het eerste schip met migranten van de
Holland-Amerika Lijn vertrok 150 jaar
geleden. Er zouden nog zeker 1,6
miljoen landverhuizers volgen. Van luxe
was geen sprake. ,,De omstandigheden
waren in het begin Spartaans.’’
01
lijkertijd subtiel en stijlvol. ,,Ach,
die stoomschepen. Mooi, mooi,
mooi.Vooral de zeeg, die gebo
gen lijn over de lengte. Zo worden
ze niet meer gemaakt.’’
nis, die 150 jaar geleden van start
ging.
Guns is auteur van meerdere
boeken over de HAL en heeft on
langs samen met coauteur Albert
Schoonderbeek uitgerekend hoe
veel migranten er zijn vervoerd
door de rederij. Tot dusver werd
dit aantal geschat op een miljoen.
Maar het zijn er meer geweest,
zegt Guns: rond de 1,6 miljoen
personen zijn met HAL-schepen
geëmigreerd. ,,Dat zijn de passa
giers die tussen 1873 en 1973 als
migrant stonden geregistreerd.
1,6 miljoen dus, met een fout
marge van 10 procent door enkele
omissies is het archief”, zegt hij.
Grote oversteek
Het was 77 jaar geleden niet de
enige keer dat er tranen vloeiden
bij het zien van de passagierssche
pen, die op en neer voeren naar
Amerika en Canada. Want wie als
migrant zo’n schip betrad, bij de
vertrekhal op de Wilhelminapier,
nam voorgoed afscheid; van fami
lie en van Europa. Deze emigran
ten - voor de Tweede Wereldoor
log ‘landverhuizers’ genoemd -
maakten vanuit Rotterdam de
grote oversteek, om aan de andere
kant van de oceaan een nieuw be
staan op te bouwen. Een lijn
dienst dus van historische beteke-
Vrijheid
De reden voor deze migratie was
divers; de passagiers waren op
zoek naar economische voor
spoed, of naar politieke en religi
euze vrijheid. Of naar allebei. Na
1945 vertrokken er ook mensen
uit Europa uit angst voor een
nieuwe wereldoorlog.
De migranten bestonden grof
weg uit twee groepen. Ten eerste
de Nederlanders, die tot aan de
Tweede Wereldoorlog voorname
lijk naar Amerika trokken en
daarna meest naar Canada. De
grootste groep kwam uit Midden-
en Oost-Europa. „Helemaal van
uit Rusland kwamen ze aan in
Rotterdam. Mensen die de taal
■'=SS2
I et was janken
I langs de kade.
I Op 10 april 1946
I keerde stoom-
I schip Nieuw
I Amsterdam te-
I rug naar Rotter
dam, nadat het in de oorlogsjaren
dienst had gedaan als transport
schip voor de geallieerde troepen.
Duizenden bewonderaars verwel
komden het passagiersschip van
de Holland-Amerika Lijn. „Men
sen stonden te janken, van Hoek
van Holland tot aan de Wilhemi-
nakade. ‘De oorlog is voorbij - ons
vlaggenschip is terug!’ Dat was
het gevoel. De kapitein heeft con
tinu die stoomfluit laten gaan.
Emotie tot op het bot.’’
Nico Guns, geschiedschrijver
van de Holland-Amerika Lijn,
geeft ze geen ongelijk. Alleen al
vanwege de schoonheid van de
oceaanstomers van toen. Giganti
sche vaartuigen van staal, en tege-
ANTTI LIUKKU
fj I
LEES VERDER OP PAGINA 10
A
Brug naar de toekomst
liep via Rotterdam
Bovenste foto: stoomschip Nieuw Amsterdam na de terug
keer uit de oorlog; daaronder: passagiers op de loopbrug.
Grote foto onder: uitzwaaiers bij vertrek van een schip.
FOTO’S NATIONAAL ARCHIEF, NEDERLANDS FOTO MUSEUM, STADSARCHIEF ROTTERDAM
X
GO ZAtERDAG 15 APRIL 2023
-
-
