saai, maar is
interessant’
—'‘De gezinnen
waren heel
normaal. Klinkt
MZ!
MEZZ A 39
VI
Historicus ELKE WEESJES (43)
laat in Mama las Marx
‘communistenkinderen’ aan
het woord die opgroeiden
in na-oorlogs Nederland.
Waar ik ook over leerde: de
schaamte. Toen de Muur viel,
kwamen er mondjesmaat verhalen
over de verschrikkingen van het
communisme naar buiten. Dan
valt je wereldbeeld uit elkaar. Er
is veel misgegaan, erkenden de
kinderen die ik sprak,
maar ze namen het
ook op voor hun ouders,
met hun oorlogs
trauma’s en goede
bedoelingen. Als je
ziet dat je ouders
ergens spijt van hebben,
is het makkelijker ze
te vergeven, denk ik.
Een deel van de
interviews deed ik
als twintiger. In 2011
promoveerde ik aan
de universiteit van
Sussex, Engeland.
Daarna deed ik een
tijd lang andere onder
zoeken en in 2019
pakte ik ‘de commu
nisten’ weer op. Ik
merkte dat ik ben
veranderd. Toen een
twintiger en student,
nu een veertiger en
moeder. Ik ben geen
communist, maar
herkende mezelf wel
in de communistische moeders:
politiek betrokken, ze werkten vaak,
maar vonden het ook belangrijk
bij hun kinderen te zijn. Ik woon
met mijn man en zoon in Amerika
en heb een drukke baan aan de City
University New York. Ik worstel
met schuldgevoel; ben ik er wel
genoeg voor mijn kind? Maar de
kinderen van die communistische
moeders lieten me inzien: je mag
soms falen als moeder, als de
intentie dat je er wil zijn er maar is.’
Mama las Marx verschijnt bij de
Walburg Pers 24,99
k zie mezelf nog lopen, door
het archief van de CPN, in een
gigantisch pand in Amsterdam.
Ik was 21 en had nog nooit
zoveel informatie bij elkaar
gezien. Nederlanders hebben een
negatief beeld van communisten,
maar wat dacht je van de mensen
die nu strijden tegen de loonkloof,
klimaatverandering, racisme,
jeugdwerkloosheid? Stond allemaal
ook op de communistische agenda.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog
zaten veel communisten in het
verzet. Mama las Marx gaat over
hen. Ik wilde de sociale kant
belichten, een inkijkje geven in de
gezinnen, via de ogen van kinderen.
Hoe hebben zij hun opvoeding
ervaren?
De gezinnen waren eigenlijk heel
normaal. Dat klinkt saai, maar het
is juist interessant, omdat je met
een ideologie snel kan radicalise
ren. De meeste gezinnen kwamen
in het dagelijks leven ook graag in
contact met niet-communisten -
om te laten zien: kijk, we I--
zijn heel aardig. Er zat ook f
iets calvinistisch in de
opvoeding: doe maar
normaal, het gaat niet om
spullen, en ook: het leven
draait niet alleen om jou,
je moet solidair zijn. Wat
dat betreft kwam ik veel
raakvlakken tegen met
mijn eigen opvoeding:
ik kom uit een gerefor
meerd gezin, groeide op in Warns-
veld, en ook wij waren vrij sober.
Communisten wilden niet te veel
opvallen, hun kinderen gingen
gewoon naar de bijbelschool, maar
de uitjes gingen naar Russische
balletvoorstellingen en films. Ze
waren heel cultureel geëngageerd.
En ze waren vooruitstrevend: ze
namen hun dochters mee naar de
dokter voor de pil, dat was toen
heel ongewoon.
“ras?
■'I
o
L±J
CO
MIJN
BOEK
L±J
n
CO
Elke Weesjes vJg
