Namen van 22 foute Nederlanders op oorlogsmonument
upg
Eric Vreugdenhil coördineerde razendsnel 112-hulpverlening bij treinramp
3
Een melding van oranje
gloed. Een harde klap.
De eerste telefoontjes in
de 112-meldkamer
waren vaag. Toch moest
calamiteitencoördinator
Eric Vreugdenhil direct
belangrijke keuzes
maken na de treinramp
in Voorschoten.
De autorit van Eric Vreugdenhil
(49) naar zijn huis in Honselers-
dijk voelde onwerkelijk. „Het was
half acht ’s morgens. Ik luisterde
naar de radio en hoorde berichten
over de ramp die net had plaatsge
had. Voor de meeste Nederlanders
waarschijnlijk nieuws. Ik had er op
dat moment al vier uur werken op
het hoogste niveau op zitten en
was vooral onvoorstelbaar moe.”
Het was even voor half vier ’s
morgens vroeg, toen het eerste te
lefoontje binnenkwam op de
meldkamer op de grens van Den
Haag en Nootdorp. Calamiteiten
coördinator Vreugdenhil had zo
genoemde ‘wakkere dienst’ op de
112-meldkamer. „Op dat moment
stond ik bij de collega’s van de
brandweer. Een burger belde, de
strekking was iets van: bij station
Voorschoten is een klap gehoord.
Dat gebeurde vaker, maar dit
klonk anders.”
Ook zei die persoon iets over
een oranje gloed. „Het is heel
moeilijk om zo’n telefoontje op
waarde te schatten. Er bellen ook
weleens mensen die onrustig heb
ben gedroomd en in hun half
slaap een loze melding doen.”
Desondanks werd besloten
langs te gaan. „Op basis van die in
formatie gingen we uit van het
Dat blijkt uit onderzoek van de
Eindhovense Stichting 18 Septem
ber, die de afgelopen twee jaar alle
1096 op het monument vermelde
namen heeft doorgelicht. De der
tien personen in Duitse dienst wa
ren bijvoorbeeld aangesloten bij
de Wehrmacht, de Nationalsozia-
listische Kraftfahrkorps (NSKK) of
laagste niveau calamiteit.” De
nieuwsgierigheid van Vreugden
hil was wel al aangewakkerd.
Dat het een groot incident was,
bleek al na minuten. „Er kwamen
steeds meer telefoontjes binnen
vanuit de omgeving van de trein.
Ook meldingen van gewonden.”
Vreugdenhil hoorde iets over
een goederentrein en toen een
passagierstrein. „Ik dacht: welk
van de twee is het nou? Het
duurde even tot het besef kwam,
dat beide treinen waren betrokken
bij het ongeluk.”
de Kriegsmarine. Los van de 22
foute namen staan er volgens het
onderzoek nog 31 namen op de
plaquettes die er ook niet op thuis
horen. Bijvoorbeeld van Eindho
venaren die door een hersenbloe
ding om het leven zijn gekomen,
of door een fiets- of auto-ongeval.
Tegelijkertijd zijn er volgens de
stichting ook 144 namen van
Eindhovenaren die ten onrechte
niét op het monument vermeld
staan. Vorig jaar werd al bekend
dat de namen van de meeste van
de 38 bij een razzia in 1944 omge
komen Sinti ten onrechte op het
monument ontbreken.
De stichting heeft de gemeente
Eindhoven, sinds enkele jaren ei-
ziekenhuizen vervoeren. Via cen
tralisten bestelde ik meer ambu
lances, die uit andere regio’s wer
den opgetrommeld.” En ook de po
litiek moest worden ingelicht.
„Het werd tijd om de burgemees
ter actief te betrekken.”
Al met al had Vreugdenhil een
goed kwartier nodig om de situatie
op z’n waarde te kunnen schatten,
stelt hij nu. „Het is belangrijk de
boel niette onderschatten, maar je
moet evenmin overschatten. Na
tuurlijk kun je denken: dit is zo
ernstig, laat alle hulpdiensten van
heel Nederland maar uitrukken.
genaar van het monument, deze
week op de hoogte gesteld van
haar bevindingen. „Daarover gaan
we heel graag het gesprek met de
stichting aan”, zo laat een woord
voerder van burgemeester Jeroen
Dijsselbloem desgevraagd weten.
„Want dit is echt heel vervelend,
natuurlijk willen wij ook een mo
nument dat recht doet aan de wer
kelijkheid.”
Of en zo ja het monument
wordt aangepast, is nog niet be
kend. Als de gemeente alle door de
stichting voorgestelde verwijde
ringen en toevoegingen over
neemt, moeten 43 van de 93 pane
len worden aangepast.
Het gebeurt wel vaker dat er fou-
van meer dan honderd slachtof
fers, om iets te noemen.
„Met de beperkte informatie die
je hebt, moetje zulke afwegingen
maken. Gelukkig kunnen we ach
teraf concluderen dat we het pro
ces heel goed hebben kunnen lei
den. Er is geen moment van chaos
geweest op de meldkamer.”
Vaak vervagen de nachtelijke in
cidenten in zijn hoofd snel weer
naar de achtergrond. „Hier is dat
anders: ik ben er een kleine week
nadien nog steeds erg mee bezig.
Misschien nog wel meer zelfs, in
de loop der dagen.
„Of ik nog wat heb geleerd van
deze nacht? Vooral de acceptatie
dat je onmogelijk alles direct in
beeld kan krijgen. En dat je dus
ook met halve informatie door
dachte keuzes kunt maken.” Be
slissingen waardoor mogelijk
mensenlevens zijn gered. „Wij
van de meldkamer halen nooit het
journaal, maar bij een incident als
dit zijn we van cruciaal belang.”
ten op oorlogsmonumenten aan
het licht komen. In Leidschen-
dam-Voorburg bleken namen van
drie SS’ers bij een monument ge
plaatst. Maar het grote aantal foute
namen dat in Eindhoven is aange
troffen, heeft ook onderzoeker
Frank van Dijk van Stichting 18
September verbaasd én verrast.
„Het is voor ons niet te achterha
len hoe de foutieve vermeldingen
zijn ontstaan”, aldus Van Dijk.
„We hebben in elk geval geen on
derzoeksgegevens kunnen vinden
die de namen onderbouwen.”
Het monument, een bronzen
beeldensculptuur, werd op 18 sep
tember 1954 onthuld.
Adrenaline
De adrenaline begon door zijn lijf
te razen. „Dit is waar je altijd voor
oefent en wat zo zelden voorkomt,
gelukkig. Dan is het echt alle hens
aan dek, voor mij en het hele
team.”
Hoewel hij op dat moment nog
maar zo’n kwart wist van wat er
was gebeurd, besloot hij tot op-
schaling. „De eerste zorg was
slachtoffers zo snel mogelijk naar
‘Kraan te vroeg
op of bij spoor’
De spoorkraan die betrokken
was bij het treinongeluk zou,
ondanks een afspraak, te
vroeg op of bij het spoor zijn
gekomen waar het treinver
keer nog reed. Daardoor
werd het voertuig even later
aangereden door een vracht-
trein. Twee van de vier sporen
waren buiten dienst voor
werkzaamheden. Dat staat in
het eerste feitenrelaas dat
ProRail heeft gedeeld met
‘relevante betrokkenen. De
aannemer had om 03.23 uur
aan de treindienstleider ge
vraagd om het treinverkeer
even stil te leggen zodat de
spoorkraan kon oversteken.
Die zou geantwoord hebben
‘dat dit over 10 minuten mo
gelijk is’. Voordat het zover
was, ontstond de aanrijding.
CACO
EINDHOVEN
Mi
Al decennia prijken op een oor
logsmonument op het Stadhuis
plein in Eindhoven namen van 22
personen, die een fout verleden
blijken te hebben. Er staan
namen op van zes SS'ers, drie
NSB’ers en dertien mannen die
tijdens de Tweede Wereldoorlog
in Duitse dienst waren.
Eric Vreugdenhil had in de
meldkamer binnen enkele minu
ten door dat de 112-belletjes
over een groot ongeluk gingen.
FOTO’S HENRBJTE GUEST, ROBIN UTRECHT
- Ad de Koning
Anne Kompagnie
Den Haag
V,S,.-TO -
KVK®
k. Het monument in het centrum
van Eindhoven, fotodcimedia
GO ZATERDAG 8 APRIL 2023
‘Hier oefen je voor. Het was alle hens
aan dek, voor mij en het hele team'
