Hoekstra nog niet uit de zorgen
D66 dreigt nóg een kostbare
senaatszetel te verliezen
75
5
Druk op gesprekken over
landbouwakkoord neemt toe
Hoekstra (foto) ging vrijdag
de ministerraad in met de
boodschap dat het kabi
net ‘grote dossiers’, zo
als stikstof, tegen het
licht moet houden. Dat
signaal wordt in CDA-
kringen toegejuicht.
Maar dat hij tegelijkertijd
constateerde zijn eigen positie
‘houdbaar’ te vinden, ging som
mige partijgenoten wat te snel.
De Zeeuwse CDA-lijsttrekker
Jo-Annes de Bat zei eerder dat ‘al
les’ op tafel moet komen: „Elke
olifant in de kamer moet worden
benoemd.” Ook de Limburgse
partijvoorzitter Harold Schroeder
zegt dat er ‘allerlei knoppen zijn
waaraan gedraaid kan worden’.
Dat kan het partijleiderschap zijn,
maar ook de samenstelling van het
bestuur, het profiel van de Kamer
fractie of nog andere opties.
Schroeder: „Meer ga ik er niet over
zeggen.”
Vrijdagavond was er een eerste
digitaal overleg, waarin provinci
ale partijbonzen hun teleur
stelling over de uitslag
ventileerden. Hoekstra
zou bij dat overleg
vooral hebben geluis
terd. Tijdens de verga
dering werd besloten
dat een tweede overleg
nodig was om een diepere
analyse te kunnen maken over
waar het aan schort bij het CDA.
Die bijeenkomst vindt morgen
plaats op een nog onbekende loca
tie.
Op de vraag of Hoekstra nog de
juiste persoon is die het CDA
moet leiden, klinken verschil
lende geluiden in de partij. Jonge
rentak CDJA twijfelt openlijk over
de geschiktheid van Hoekstra, ter
wijl door CDA’ers in het kabinet
en in de Tweede Kamerfractie juist
wordt benadrukt dat een leider-
schapswissel niets oplost: „Als je
een wedstrijd verliest, moet je de
trainer niet ontslaan”, verwoordde
Kamerlid René Peters.
Dure vergissing
Sterker nog: ook bij de Eerste Ka
merverkiezingen kan er strategisch
worden gestemd. Hetis vaker voor
gekomen dat partijen onderling af
spraken maken om met een strate
gische stem een restzetel te behou
den of extra in de wacht te slepen.
Al kleeft hier wel een risico aan: er
hoeft maar één Statenlid af te wij
ken van de marsorders en het hele
plannetje om een restzetel te be
machtigen kan in duigen vallen.
En dan is er ook nog zoiets als een
domme fout. Berucht is de dure
vergissing van toenmalig D66-Sta-
tenlid in Noord-Holland Wim
Cool. Die verzuimde het verplichte
rode potlood te gebruiken en ge
bruikte een blauwe pen. Gevolg: de
stem werd ongeldig verklaard,
waardoor D66 een zetel minder in
de Eerste Kamer kreeg. De SP profi
teerde en kon onverwachts een ex
tra senator verwelkomen.
Bijten en schudden
Ook CDA-gedeputeerde in Lim
burg Madeleine van Toorenburg
voelt niet voor een leiderswissel.
Juist als ‘harde onderhandelaar en
manager’ kan Hoekstra nu meer
speelruimte claimen in de coalitie
voor stikstof, denkt zij. „Ik denk
dat hij nu kan bijten en schudden.
Laat het hem maar doen”, zei Van
Toorenburg in het programma
WNL op zondag.
Schroeder uit Limburg zegt zelf
‘wel een beeld te hebben hoe het
zou moeten’. Het is voor hem geen
uitgemaakte zaak dat Hoekstra
aanblijft, bevestigt hij, maar hij
benadrukt dat er ook andere opties
zijn.
D66-leider Sigrid Kaag was woens
dagavond ‘heel tevreden’. Het leek
er toen op dat haar partij in de Eer
ste Kamer van zeven naar zes zetels
zou gaan, een beperkt verlies. Maar
donderdag bleek dat het verlies gro
ter wordt, nadat een menselijke
fout in een Rotterdams stembureau
werd opgemerkt en gecorrigeerd.
Een vrijwilliger die de uitslagen
elektronisch doorgaf, bleek in de
staatjes een regel te hebben overge
slagen: de 58 stemmen op D66 en 78
voor de PvdA werden aanvankelijk
geregistreerd als 5878 stemmen
voor D66. Bijna 6000 te veel dus.
Nu deze fout is rechtgezet, ver
liest D66 een o zo belangrijke zetel
in de Provinciale Staten van
Zuid-Holland. Straks bij de verkie
zing van de Eerste Kamer tellen de
stemmen uit Zuid-Holland name
lijk het zwaarst: in deze provincie
wonen de meeste mensen, dus is
het stemgewicht hier het grootst.
Door de correctie van de 5820 stem
men gaat D66 in de Eerste Kamer er
waarschijnlijk nóg een zetel op ach
teruit: van zeven naar vijf.
Kamerlid Pieter Omtzigt zag me
teen de grote betekenis van deze
correctie: als de regeringscoalitie
nog een zetel in de Eerste Kamer
kwijtraakt, houdt het regerings-
bloker 22 over. Tel je daar de vijftien
voorspelde zetels voor PvdA en
GroenLinks bij op, dan komt het
aantal op 37 van de 75 zetels. Te wei
nig voor een meerderheid over
‘links’ dus. In dat geval zal het kabi
net nog eerder genoopt zijn zaken
te doen met BBB (dat op 16 a 17 ze
tels staat). Al kan bijvoorbeeld Volt,
dat nu op twee zetels staat, nog
bij springen op ‘links’.
Maar toch is het verstandig om
over de verdeling van Eerste Ka
merzetels geen al te stellige uitspra
ken te doen. Ten eerste is nog niet
precies bekend hoeveel gewicht aan
elke Statenzetel wordt toegekend.
Het staat wel vast dat Zeeland
met bijna 400.000 inwoners min
der in de melk te brokkelen heeft
dan het bijna tien keer zo bevol-
kingsrijke Zuid-Holland. Maar de
definitieve stemwaarden staan nog
niet vast: daarvoor gelden de bevol
kingsaantallen per 1 januari en die
worden pas begin april door het
CBS gemeld.
Maar zelfs als die stemwaarden
bekend zijn, is het uitkijken gebla
zen met voorspellingen doen. Net
als bij andere verkiezingen hebben
Statenleden stemgeheim als ze op
30 mei een stem voor de Eerste Ka
mer uitbrengen. Het is dus van te
voren niet te zeggen dat alle BB-
B’ers automatisch op een kandi-
daat-senator van BBB stemmen.
Hetzelfde geldt voor WD’ers, Pv-
dA’ers enzovoorts.
ROTTERDAM
DEN HAAG
Boeren verhogen de druk op
de gesprekken die worden
gevoerd om te komen tot een
landbouwakkoord. Na de
grote overwinning van BBB wil
belangenorganisatie Agractie
hogere eisen stellen in de on-
derhandelingen, aldus voorman
Bart Kemp. „Jullie snappen dat
onze blik op het akkoord is ver
anderd na woensdag” aldus
Kemp in een videoboodschap
aan zijn achterban.
Voorzitter Sjaak van der Tak
van de Land- en Tuinbouwor
ganisatie Nederland (LTO) zei
na de overwinning van de BBB
aanleiding te zien voor ‘een
flinke koerswijziging’ wat de
stikstofaanpak en het land
bouwakkoord betreft.
Volgens een woordvoerder van
het overleg gaan de gesprek
ken over een akkoord door vol
gens plan. Bij de onderhande-
lingen schuiven naast boeren
onder meer het ministerie van
Landbouw en natuur- en mili
euorganisaties aan. Den Haag
wil dat er minder koeien per
hectare rondlopen. Maar min
der dieren houden is voor veel
boeren geen optie omdat ze
dan financieel in de knel ko
men. Woensdag en donderdag
zijn er weer gesprekken.
Na correctie van een telfout in
Rotterdam is D66 5820 stem
men kwijtgeraakt. Met grote ge
volgen: de democraten verliezen
waarschijnlijk een zetel in de
Staten van Zuid-Holland én in de
Eerste Kamer.
4 Een vrijwilli
ger maakte
een fout bij het
invullen van
het aantal
stemmen voor
D66 in Rotter
dam. FOTO ROBIN
UTRECHT
- Laurens Kok
- Laurens Kok
OVERIJSSEL:
Wout Wagenmans,
oud-wethouder
van Raalte
OVERIJSSEL:
Jolanda Waaijer,
organisatie- en
bestuursadviseur
NOORD-
BRABANT:
Sacha Ausems,
burgemeester
van Waalwijk
GELDERLAND:
Gert Jan van Noort,
lokaal politicus
Harderwijk
FLEVOLAND:
Wordt vandaag
bekendgemaakt.
LIMBURG:
Jan Schrijen,
waarnemend
burgemeester
Landgraaf
CDA-partijbonzen zijn nog niet
klaar met de historische klap die
de partij kreeg tijdens de Sta
tenverkiezingen. Morgen is er
topberaad bij het CDA. De posi
tie van Wopke Hoekstra is daar
bij onderwerp van gesprek.
ZEELAND:
Gerard Rabelink,
oud-burgemeester
Schouwen-
Duiveland
GO MAANDAG 20 MAART 2023
