Ledlamp biedt nu voor alle soorten verlichting een goed alternatief
22
Het staat prominent op nummer 1 in
praktisch elke besparingslijst: vervang je
oude lampen door ledlampen. En inderdaad,
wat led je? Vergeet daarbij vooral niet de
schuur of de zolder te checken.
Sensor
Steeds goedkoper
Sfeer met filament-led
Dedagen
dat het schijnsel
van een ledlamp
synoniem was voor
kil en koud liggen
ver achter ons
e gloeilamp zong het meer
dan een eeuw uit, maar trof
uiteindelijk hetzelfde lot als
de fax en de beeldbuis: inge
haald door de techniek, ver
bannen naar het museum van technolo
gische oudheden. Het licht van dat ou
derwetse peertje ging tien jaar geleden
definitief uit, met dank aan Europese
regelgeving. Het klinkende argument
was dat de overstap van de gloeilamp
naar een milieuvriendelijker alternatief
als led binnen de EU een elektriciteits-
besparing zou opleveren die vergelijk
baar is met het jaarlijkse stroomver
bruik van Nederland en België.
Want ja, van de vaste post ‘gas, water,
licht’ in het huishoudboekje ging het
leeuwendeel op aan dat laatste. De
boosdoener was de ongelooflijke ineffi
ciëntie van de lamp, die maar 5 tot 10
procent van de stroom in licht omzet.
De rest ging op aan warmte. Zo’n
lamp werd dus letterlijk en figuur
lijk gloeiend heet.
met de komst van lampen
die als een kameleon van
kleur kunnen verschieten,
waarbij Philips met de Hue-lijn
dik tien jaar geleden een echte pionier
was. Inmiddels zijn er veel meer en ook
goedkopere alternatieven op de markt,
maar een Hue steekt qua betrouwbaar
heid, reactiesnelheid en mogelijkheden
met kop en schouders boven de concur
rentie uit. Dat verschil zie je ook terug
in het prijskaartje. De goedkoopste
kleuren-Hue (White Color Ambi
ance) kost zes tientjes, twee keer zo
duur als de versie die zich tot wit en
geel licht beperkt. Een slimme kleuren-
lamp van Xiaomi is 23 euro en bij de Ikea
scoor je een regenboog-Tradfri voor 15
euro. Om de lampen kleur te laten be
kennen, heb je wel een app en meestal
ook een speciale hub nodig.
Als dergelijke ‘slimme’ lampen uitstaan,
verbruiken ze nog steeds een beetje
stroom, om bijvoorbeeld de chip voor
draadloze communicatie te voeden die
stand-by blijft staan. Veel stroom trek
ken de slimme lampen in ruststand
niet, zo rond de halve watt. Maar als je
echt naar nul wil, zit er maar een ding
op: de lichtschakelaar omhalen.
Een andere manier om het energie
verbruik terug te schroeven is om ze
sowieso niet te laten branden als
niemand in de buurt is. Voor ver
geetachtige huisgenoten die dat
kunstje maar niet leren, kan een
bewegingssensor handig zijn.
Koppel die aan de slimme lamp
en laat die automatisch doven
als na een bepaalde tijd geen
beweging meer geregistreerd
wordt.
Nog vernuftiger is de toepas
sing die WiZ onlangs lanceerde.
Dit budgetzusje van Hue komt
uit dezelfde stal (Signify, zoals
de Philips-lichtdivisie tegen
woordig heet), maar WiZ-lampen
werken net even anders en verei
sen geen hub. Na een recente up
date leerden de lampen een nieuw
kunstje dat spacesense heet. Daardoor
krijgen de lampen een dubbelfunctie als
bewegingsdetector. Wel moeten mini
maal twee WiZ-lampen in een ruimte
aanwezig zijn, waarbij er een als zender
functioneert die peilt of er minieme
verstoringen in het wifisignaal optre
den. Dat gebeurt op het moment dat je
bijvoorbeeld de kamer in- of uitgaat.
Het instellen is in een handomdraai ge
piept, het effect is echt magisch. Boven
dien kun je in de app, die ook keurig het
stroomverbruik in realtime bijhoudt, de
gevoeligheid van de spacesense instel
len, zodat Fikkie of Garfield niet con
tinu met het licht aan het spelen zijn als
de baasjes niet in de buurt zijn. Dit is nu
innovatie waarvan je mag hopen dat die
ook snel bij concurrenten opduikt.
En speciaal voor iedereen die ondanks
al die sterke staaltjes techniek nog
steeds verlangt naar de gezelligheid van
de gloeilamp, zijn er sinds een paar jaar
zogenoemde filament-leds te koop (zie
foto). Slimme lampen die ogen als de
draadpeertjes van weleer, maar dan zui
nig en duurzaam. Het is dat er al een
historisch tijdperk is dat de Verlichting
is gedoopt, want anders...
In een gewone winkel zul je nu
tevergeefs zoeken naar gloei
lampen. Óf halogeenlampen,
die stiekem ook gewoon gloei
lampen zijn, dus ook stroom-
vreters. Nostalgisch ingestelde
romantici kunnen nog terecht
bij specialistische webshops zo
als gloeilampgoedkoop.nl, dank
zij een maas in de wet die het
verkopen van bestaande voorra
den toestaat.
Ze zijn dan wel een dief van de ei
gen portemonnee, want die website-
naam is flauwekul. Ledlampen waren
ooit aan de prijs, maar tegenwoordig tik
je al vanaf anderhalve euro een exem
plaar op de kop. Dat is misschien nog
steeds ietsje duurder dan de
oude gloeilamp, maar een
ledlamp gaat vijftien keer
langer mee. En de
grootste besparing zit
hem dus in het ver-
bruik, want een led
lamp is bijna tien
keer zuiniger.
Bovendien bieden
ze nu in alle vormen en
sferen een alternatief
voor andere lampen, zelfs
voor die TL-balk in de schuur.
Bij een check in eigen huis bleek de
plafonnière op de logeerkamer nog een
door de vorige bewoner ingedraaide
gloeilamp te herbergen. Dat is de reden
waarom instanties als Milieu Centraal
adviseren je woning nog eens zorgvul
dig door te lopen, en daarbij niet de
schuur, zolder of garage te vergeten. Dat
oude 60 Watt-peertje zou je met de hui
dige stroomtarieven per week meer dan
4 euro kosten; de vervangende ledlamp
levert dezelfde hoeveelheid licht voor
slechts 54 cent. Op de verpakking staat
de omrekenfactor vermeldt, in dit geval
8W 60W. Andere interes
sante termen die je op het
doosje treft, zijn de lichtop
brengst, uitgedrukt in Lumen, en
de kleurtemperatuur, uitgedrukt in
Kelvin. Hoe lager die laatste waarde, des
te warmer de kleur. 1000 Kelvin geeft
een goudgeel schijnsel, 10.000 Kelvin
oogt behoorlijk klinisch.
De dagen dat het schijnsel van een
ledlamp synoniem was voor kil en koud
liggen gelukkig ver achter ons. Zeker
ANTON DAMEN
co
LU
W
1
O
o
Opge edZijn alle
lampen vervangen?
ZATERDAG 11 MAART 2023 GO
