Paleontoloog wil mensen
sO
'V-
14
Melanie During (33) is paleontoloog. Met behulp van
moderne technologie onderzoekt zij fossielen van
dinosauriërs en ander oeroud leven. Ze vindt informatie
van miljoenen jaren geleden. „Maar wél belangrijk voor
onze toekomst”, zegt de Nederlandse wetenschapper.
‘Ik heb zelf
scoliose,
misschien
vandaar die
interesse in
skeletten’
‘W*
HANS VAN ZON
wij mensen zijn ook niet veilig aan
de top van de voedselketen. Ik
draag bij aan meer inzicht in mas-
sa-uitstervingen. Hoe je de kans
op overleving kunt vergroten door
je aan te passen”, betoogt de pale
ontoloog. „Ik wil mensen wakker
schudden. Het gaat om onze kin
deren. Mijn kind is 2 en die gaat de
desastreuze effecten van deze kli
maatverandering echt voelen. We
moeten ons aanpassen, zo niet,
vergeet het dan maar. Het treft
heel de -wereld. Op de ene dag sla
pen kinderen in Pakistan op de da
ken omdat het daar het koelst is.
Op de andere dag spoelt een half
dorp weg doordat er weer een glet
sjer in de Himalaya is gesmolten.”
De liefde voor de fossielen van
During kwam snel. Zij verzamelde
als kind al schelpjes en haaientan-
den. „Toen ik aardwetenschappen
ging studeren, begon ik al die uit
gestorven dieren met een ruggen
graat pas echt interessant te vin
den. Ik lijd zelf aan scoliose (ver
kromming van de wervelkolom,
red). Misschien heb ik daarom be
langstelling voor skeletten.”
Denk niet dat de paleontoloog
altijd in de grond zit te wroeten.
During: „70 procent van mijn tijd
zit ik achter de computer. Om te
Groeiringen
Bovendien leverden de groeilijn-
tjes in de versteende botten van de
vissen belangrijke informatie op.
Die lijntjes zijn als groeiringen
van bomen. De laatste lijn mar
keerde de eerste botgroei na de
winter. „In de lente dus”, zegt Du
ring, die als onderzoeker verbon
den is aan de universiteit van
Uppsala in Zweden, maar binnen
kort naar Nederland terugkeert.
„Mijn partner -wordt conservator
bij Natuurmuseum Fryslan. Dat
komt mij ook goed uit. Mijn
promotieonderzoek richt
zich op het tijdperk waarin
de aarde de overgang van
vissen naar landdieren be
leefde. Zo’n 360 miljoen
jaar geleden. Ik zou daar
voor onderzoek gaan doen
in Rusland. Door de oorlog
in Oekraïne is dat in de
soep gelopen. Ik ga nu een
jaar aan de VU in Amster
dam isotopenonderzoek
doen van fossielen, analyse van de
chemische compositie. Daarmee
kan ik bijvoorbeeld de snelheid
van de groei van een dier meten.
De Russische fossielen komen la
ter weer aan de beurt. Poetin heeft
niet het eeuwige leven.”
Welk ander raadsel ziet de pale
ontoloog graag opgelost? „Ik zou
willen weten wie de voorouder is
van de pterosauriër, het eerste ge
wervelde dier dat kon vliegen. Met
dat enorme hoofd en dat kleine
lijfje. Pterosauriërs hebben met de
dinosauriërs, krokodillen en
zeereptielen dezelfde voorouder,
maar we weten niet wie dat zijn.
„Ik wil ook proberen te achter
halen op welk dagdeel die astero-
ide 66 miljoen jaar geleden in
sloeg. Voorwaarde is dat ik in
North Dakota de massa’s
schelpdiertjes vind die toen
bij de inslag plots dood gin
gen. Dat is zoeken naar een
speld in een gigantische
hooiberg, maar aan de hand
1 van die schelpjes kom ik
- meer te weten over de getij-
e^| den omdat ze die kunnen
vastleggen. Daardoor krijg
je een beeld van het laatste
moment van de laatste dag.
Dat meetje met behulp
van lasers, scans en röntgenstra
ling. Je zoekt op minuscuul niveau
naar elementen als koolstof en
zuurstof. Maar verwacht geen
exact tijdstip, bijvoorbeeld 15.11
uur, als ik iets vind. In de ochtend,
of de middag, dat vind ik al stellig
genoeg.”
During hecht grote waarde aan
het onderzoek van fossielen. Pale
ontologie is geen ver-van-ons-
bedshow. „Als je kennis vergaart
over de geschiedenis van het le
ven, over hoe sommige levensvor
men wel overleven en anderen
niet, hoe sommige levensvormen
zich wel aanpassen aan gewijzigde
omstandigheden, dan is dat infor
matie voor onze toekomst. We
maken ons druk om het uitsterven
van de panda en de ijsbeer, maar
t’-*" J
n elk fossiel, een versteend
|B overblijfsel van dieren en
■‘I ilanten uit een oeroud leven,
zit een verhaal. Het is aan een
H bijzondere wetenschap, de
paleontologie, om al die verhalen
te ontrafelen. Hoe oud waren de
gefossiliseerde dieren? Wat aten
dinosauriërs als de Tyrannosaurus
rex, ook wel T-rex genoemd?
Op een van de vele vragen gaf
paleontoloog Melanie During vo
rig jaar antwoord. Met collega’s
kwam de hoofdonderzoeker tot
een conclusie die heel de wereld
overging. Het was lente toen de as
teroïde die 66 miljoen jaar geleden
de dinosauriërs deed uitsterven,
een enorme krater sloeg in het
noordelijk halfrond. Juist op een
moment dat de dinosauriërs door
hun voedselvoorraden heen waren
en de vegetatie in bloei stond. Een
situatie die ertoe heeft bijgedragen
dat de dinosauriërs zijn uitgestor
ven en andere, minder kwetsbare
dieren, konden overleven.
Hoe During dat heeft vastge
steld? Door botten te bestuderen
van fossielen van vissen die zijn
gevonden in een afzetting in de
Amerikaanse staat North Dakota.
Deze vissen waren binnen een uur
na de inslag gestorven. „Dat weten
we doordat er kleine bolletjes ge
smolten glas in hun kieuwen zit
ten”, aldus de wetenschapper. Ge
steente dat bij de inslag werd op
geworpen, smolt, stolde en re
gende als glasbolletjes neer op
aarde.
r r ra
^>1-
Ml
WETENSCHAP
Wie wil overleven, kijkt naar
Melanie During: „Pa-
leontologie is geen
ver-van-ons-bed-
show.”
FOT© MARIEKE DE LORIJN
Fossiel van een
pterosauriër, het eer
ste gewervelde dier dat
kon vliegen. During wil
uitzoeken wie zijn voor
ouder is. FOTOGËTTYIMAÖÈS:
A
ZATERDAG 11 MAART 2023 GO
