4
Kinderboekenschrijver Pim Lammers doet voor één keer zijn verhaal
Kinderboekenschrijver Pim Lammers (29) kwam in een storm van onbegrip
en haat terecht. Gisteravond trad hij voor het eerst weer in het openbaar op.
Voor één keer doet hij zijn verhaal.
Tonny van der Mee
Vooroordelen
Afschuwelijk
Ik ben vooral
de mensen
dankbaar die
mijnwerk
niet kenden,
maar het
hierdoor zijn
gaan lezen en
toen pas een
oordeel
hebben
gevormd
nkele dagen voor het Boekenbal
kan schrijver Pim Lammers geen
antwoord geven op de vraag hoe
het gaat. Hij ziet op tegen zijn
eerste publieke optreden sinds
alle ophef. Dat hij vrijdagavond
in de Stadsschouwburg Amster
dam eenmalig zijn Kinderboekenweekgedicht
voordraagt, had hij ‘onder deze omstandigheden
liever niet gedaan’. Tóch doet hij het.
„Het is een achtbaan aan emoties”, verzucht
Lammers. „Boosheid, verdriet, wanhoop. Emo
ties die ik niet eerder in deze mate voelde. Ik ben
nog bezig alles te verwerken. Er zijn de afgelo
pen tijd zoveel kwetsende leugens over mij ver
spreid dat ik wil laten zien waar mijn werk écht
over gaat.”
Lammers zoekt naar de juiste formuleringen
en weegt zijn woorden zorgvuldig. „Ik ben weer
begonnen met schrijven, maar ik ben voorzichti
ger. Ik weet nu dat iedere losse zin die ik op
schrijf niet alleen een bouwsteen van een ver
haal is maar ook uit de context gerukt kan wor
den om tegen mij te gebruiken. Dat vind ik een
moeilijke gedachte.”
Het is de erfenis van de afgelopen periode. Uit
een verhaal voor volwassenen over misbruik van
een jeugdvoetballer door zijn trainer, dat in 2016
verscheen op digitaal cultureel magazine De Op
timist, zijn drie zinnen met seksueel grensover
schrijdend gedrag geknipt en op sociale media
gedeeld.
Dit verhaal wordt aan de vergetelheid ontrukt
nadat boekenkoepel CPNB bekendmaakte dat
Lammers het gedicht voor de Kinderboeken
week zal schrijven. De radicaal-rechtse website
Reactionair.nl - mede opgericht dooreen frac
tiemedewerker van Forum voor Democratie -
portretteert hem als een ‘schrijver van pedo-
porno’.
„Dat artikel was kwetsend maar tegelijk kon ik
het niet serieus nemen”, zegt Lammers. „De be
schuldiging was te bizar en het ging over een fic
tief verhaal gebaseerd op de jeugdervaring van
een vriend, dat ik lang geleden had geschreven.
Toen het vervolgens door extreemrechts op In
stagram gepost werd, kwamen de eerste heftige
reacties. Daarin dook al snel mijn thuisadres op.
Daarna is de boel ontploft.”
Lammers krijgt via privékanalen honderden
haatberichten. „De doodsbedreigingen stroom
den binnen terwijl ik bezig was met de laatste
komma van mijn gedicht. Ik kreeg foto’s van ver
brande mensen en uitvoerige beschrijvingen
van hoe ik gemarteld moest worden.”
Hij doet aangifte bij de politie. Die stelt direct
een onderzoek in en beveiligt de schrijver. „Toen
in de berichten ook mijn dierbaren werden be
dreigd, heb ik besloten me terug te trekken. Ik
kon niet anders. Hoe vrij kun je nog zijn als je
huis beveiligd moet worden? Ik vind mij n werk
heel belangrijk, maar als de mensen in mijn om
geving in gevaar komen, zal ik hun veiligheid al
tijd verkiezen boven het schrijven van een ge
dicht.”
Uit extreemrechtse en -religieuze kringen kreeg
Lammers al eerder hevige kritiek sinds de ver
schijning van Het lammetje dat een varken is
(2017). Met dit boek, dat gezien kan worden als
het eerste transgender-prentenboek, won hij
een Zilveren Griffel. „Ze willen niet dat ik boe
ken schrijf waarin alle kinderen zich kunnen
herkennen en houden vast aan traditionele ge
zinsvormen. De negatieve reacties sterkten mij
toen in de gedachte dat mijn kinderboeken be
langrijk zijn. Ze laten zien hoeveel onwetend
heid en vooroordelen er zijn.”
Anders dan de ‘losse flodders’ toen spreekt hij
nu van een ‘nare, agressieve aanval gebaseerd op
leugens en framing’. Bekende influencers en po
litici hebben daar een grote rol in gespeeld. Zan
geres Monique Smit noemt hem op Twitter een
‘viespeuk’ en model Kim Feenstra zegt dat hij
pedofilie ‘verheerlijkt’. De orthodox-christelijke
stichting Gezin in Gevaar start een petitie tegen
Lammers en Kamerlid Wybren van Haga
(BVNL) stelt schriftelijke vragen.
„Ik had gewild dat ze contact met mij op had
den genomen. Dan had ik ze kunnen vertellen
dat ik hun zorgen over misbruik deel en het ver
haal daarom geschreven heb. Ik had nooit kun
nen bedenken dat mensen vervolgens jaren later
ineens zouden zeggen dat ik het gedrag van die
dader zou goedkeuren”, zegt Lammers.
„Online werd de slogan ‘Bescherm onze kin
deren!’ gebruikt. Daar ben ik het helemaal mee
eens: bescherm onze kinderen, praat en schrijf
over misbruik. Hoe kunnen we anders de signa
len van misbruik opvangen en de slachtoffers
helpen?”
Het gewraakte verhaal is geschreven in de zo
mer van 2015. De dan 21-jarige Lammers neemt
deel aan een zomerkamp voor jongeren die
schrijver willen worden. „Ik droomde over die
ene succesroman. Maar ik studeerde nog en
schreef vooral verhalen die ik niet af maakte. Ik
durfde mezelf ook nog helemaal geen schrijver
te noemen.”
Diezelfde zomer vertelt een vriend over een
misbruikervaring in zijn eigen jeugd. „Hij ver
telde hoe hij dat ervaarde en dat veel mensen
niet weten hoe misbruik werkt en hoe slachtof
fers zich voelen. Ik wilde vanuit het perspectief
van een slachtoffer het proces van grooming be
schrijven.”
Het verhaal gaat over een eenzame jonge tie
ner. De trainer geeft hem voor het eerst het ge
voel dat hij wordt gezien, maar op geraffineerde
wijze maakt die misbruik van de gevoelens van
zijn pupil. „Kindermisbruikers zijn meestal
geen agressieve engerds, het zijn vaak manipula
tieve engerds. Ze kiezen kwetsbare slachtoffers
uit en maken op nare wijze misbruik van hun
gevoelens. Dat is wat ik met mijn verhaal juist
wil laten zien”, zegt Lammers.
Het gemak en de snelheid waarmee mensen leu
gens voor waarheid aannemen en afschuwelijke
dingen zeggen zonder zelf onderzoek te doen of
te lezen, heeft hem nog het meest geraakt.
„Veel mensen baseren hun oordeel op drie
losse zinnen die eruit geknipt zijn. Ze missen de
context. In het verhaal zitten ook momenten van
afkeuring. Een scheidsrechter fluit wanneer ie
mand een overtreding maakt of te ver gaat. Dat
gebeurt ook in dit verhaal”, legt Lammers uit.
„Voor mij is het altijd duidelijk geweest dat
misbruik iets afschuwelijks is. Ik heb me dus
nooit afgevraagd of dit verhaal ook op een an
dere manier gelezen zou kunnen worden. Maar
nu ik dit heb meegemaakt, had ik die momenten
van afkeuring minder subtiel en literair opge
schreven of het verhaal meer context gegeven.
Tegelijkertijd weet ik dat je als schrijver nooit re
kening kunt houden met framing door partijen
‘Na zoveel kwetsende
leugens wil ik laten
zien waar mijn werk
écht over gaaf
ZATERDAG 11 MAART 2023 GO
