Laat
kinderen
vooral hun
waarom-vragen
blijven stellen’
i
I
5
o
22
o:
AffiZZA 39
V2
r kwam zomaar een beeld
van een pluisje bij mij
op. Een onooglijk klein
dingetje, maar wel met
een geschiedenis. Dat is
het startpunt van het boek gewor
den. Zo gaat dat meestal bij mij.
Er dringt zich iets op en dan begin
ik te schrijven, zonder plan of
schema. Ik weet nooit waar het
eindigt; door het te doen, groeit
het en krijg ik gedachten in mijn
hoofd die ik daarvoor niet had.
Voor mijn volwassenenroman Hier
had ik een beeld van een oude man
die nauwelijks op zijn benen kon
staan. Ik dacht: ‘Wat doe die man
daar op dat bed’. Hij is uiteindelijk
de stamvader van de drie gene
raties die in het boek voorkomen.
Dat bedoel ik, zei de zalm is een
filosofisch kettingverhaal van
ontmoetingen tussen dingen en
dieren en een enkel mens, waar
steeds op een andere manier iets
van het thema waardering door
heen schemert. De zalm komt op
voor de eigenwaarde van zalmen
maar als hij een zandkorrel
tje tegenkomt, ziet hij die
als een dingetje in een
groep. Dat doen mensen
ook vaak. Dat heb ik
ervaren nadat ik als kind
vanuit Nederland naar
België verhuisde en vaak i
werd aangesproken met: I
‘jullie Nederlanders’.
Het pluisje in het boek f
ontmoet een kampioens-
beker die vooral bezig is
met de beste zijn. Dat gevoel te
moeten excelleren is de afgelopen
twintig jaar enorm toegenomen.
Vooral door het neoliberalisme,
waardoor concurrentie veel te
belangrijk is geworden. Het gaat
uit van de gedachte dat slagen of
falen door jezelf komt, zonder de
omstandigheden daar in mee te
nemen. Het levert zoveel presta-
tiedruk op, ook onder bijvoorbeeld
scholieren. Terwijl iedereen voor
zichzelf zou moeten bedenken: is
dit goed genoeg, of kan ik het
anders of beter doen? Natuurlijk
zijn we allemaal gevoelig voor
waardering, maar dat is iets
anders dan dat voort
durende vergelijken en
de beste moeten zijn.
Dit zijn elementen
die in het boek een rol
spelen, maar niet zo
serieus als ik het nu
vertel, hoor. Uiteindelijk
gaat het om de verbeel
ding, een vermogen dat
ik heel belangrijk vind.
Dat kinderen bij wijze
van spreken een takje
vinden, en daar van
alles in zien dat ze in
hun spel betrekken. Ik
ben weleens bang dat er
voor kinderen al zoveel
is ingevuld, door alle
series, films en games.
Wordt je verbeelding
dan nog wel voldoende
geprikkeld? Een van de
dingen die kinderen
heel goed kunnen
en zeker niet moeten
afleren, is het stellen
van de waarom-vragen.
Die lijken naïef, maar zijn heel
basaal. Ik denk dat ik dat ook
in me heb. Nu ik al zolang schrijf,
vertellen mensen me steeds vaker
dat mijn boeken in hun kindertijd
belangrijk voor ze waren. Hopelijk
vonden ze er iets in terug van
springerig kunnen denken. Dat
je niet altijd binnen de gebaande
paden blijft. Niet dat het nu een
maal zo is en dus is het zo, maar
kunnen bedenken waarom het
zo is, en of het niet anders kan.’
-> Dat bedoel ik, zei de zalm verschijnt
bij Querido€ 13,50
JOKE VAN LEEUWEN (70) prikkelt
de verbeelding met een verhaal
waarin een zalm een zandkorrel
ontmoet, en een pluisje een
kampioensbeker.
z
g
LU
LU
CO
z
MIJN
BOEK
LU
