Plan aanpak droogte afgezwakt na landbouwlobby
M
M
I
I.
3
KONINGSPAAR SPREEKT MET OVERLEVENDE VAN DODELIJKE SCHIETPARTIJ BIJ GAYCAFÉ
STAATSBEZOEK
De telefoon van Ingrid Troksiarova
ging, woensdagavond 12 oktober
2022, iets na zevenen. Het was haar
dochter Radoslava, die op dat mo
ment werd beschoten op de stoep
voor gaycafé Teplaren in de Slo
waakse hoofdstad Bratislava. „Ze zei
dat ze werd beschoten en daarna
werd de verbinding verbroken”, ver
telt moeder Troksiarova een halfjaar
later.
Setting: de plaats delict, het café
dat nu de deuren opent voor hoge
gasten: koning Wïllem-Alexander en
koningin Maxima, op staatsbezoek in
Slowakije. Haar dochter zit naast
haar, goddank. Zij overleefde de
schietpartij wel, haar vrienden uit
het café Juraj Vankulic en Matüs Hor
vath niet. De schutter was een 19-ja-
rige homofobe student, die de vol
gende ochtend dood werd aangetrof
fen.
Het doel van minister Mark Har
bers van Infrastructuur en Water
staat was Nederland zuiniger om te
laten gaan met water en bodem.
Eind vorig jaar stuurde hij zijn
plannen naar de Tweede Kamer. Uit
vertrouwelijke concepten van Har
bers’ Kamerbrief blijkt dat het be
leid aanvankelijk nadeliger zou zijn
voor de landbouw, maar uiteinde
lijk werd afgezwakt.
De stukken zijn in handen van
Platform voor onderzoeksjourna
listiek Investico, dat in samenwer
king met De Gelderlander, Trouw en
De Groene Amsterdammer onder
zoek deed naar het Nederlandse
waterbeleid.
De plannen van WD-minister
Harbers zijn een breuk met het ver
leden. Waar Nederland eeuwen
lang het grondwaterpeil en water
systeem aanpaste aan de landbouw,
woningbouw en industrie, moet
dit nu andersom, schrijft de minis
ter: We lopen tegen de grenzen van
het water- en bodemsysteem aan.’
Experts zijn positief over de am-
Hij was de
beste persoon
die ik ooit heb
leren kennen
aan het woord, net als de moeder en
broer van de vermoorde Juraj Vanku
lic en andere bezoekers van Teplaren.
Ze praten allemaal tussen hun tranen
door en het koningspaar luistert met
kippenvel op de armen en natte ogen.
Ze luisteren en troosten niet alleen
als koning en koningin, maar ook als
ouders - ook nog eens van een ern
stig bedreigde dochter. Maxima wil
van de moeders Troksiarova en Van
kulic weten hoe ze zich voelen, wat
de tragedie allemaal met ze doet. Het
is moeilijk, zeggen ze. De koningin
fluistert dat ze het zich kan voorstel
len, als moeder.
Ademloos luisteren zij en Wil-
lem-Alexander ook naar Radoslava,
de overlevende. Zij geeft aan, met de
blik strak naar voren, dat ze eigenlijk
niet over de avond van de aanslag wil
praten, maar liever terugdenkt aan de
mooie en speciale momenten met
haar overleden vrienden. „Juraj had
die dag van de aanslag een taart ge
bakken. Hij en Matüs waren gewel
dige luisteraars. Ik voelde me die dag
nogal down, zij hebben vooral goed
naar me geluisterd zodat ik mijn ver
haal kwijt kon.”
Zo herinneren de moeder en broer
van Juraj hem ook. „Hij hielp ieder
een, hij was de beste persoon die ik
ooit heb leren kennen”, zegt broer
Samuel. Een voorbeeld dus, conclu
deert Maxima met bedempte stem.
Samuel knikt. Zijn moeder heeft dan
al gezegd dat Juraj zo ‘hield van het
leven, van lachen’. Maxima kijkt haar
met natte ogen aan en zegt dat ze met
haar meeleeft.
Troosten, meeleven tonen, opbeu
ren: dat is wat het koningspaar hier
kan doen. Weet dat je niet alleen
bent, geeft Maxima een geëmotio
neerde bezoeker mee. De koning zegt
dat er steun is uit allerlei landen, niet
alleen uit Nederland. En dat iedereen
zichzelf moet kunnen zijn. Hij vindt
het moedig dat hij de betrokkenen
nu al kan spreken, op deze beladen
plek, zo kort na de aanslag.
Mannen maken er een
zooitje van, zegt koning
Koning Willem-Alexander heeft
vrouwen op Internationale Vrou
wendag opgeroepen vooral hun
eigen talenten te gebruiken en
mannen niet als voorbeeld te
nemen. Op staatsbezoek in Slo
wakije merkte hij op dat mannen
er de afgelopen eeuwen een
zooitje van hebben gemaakt.
Het koningspaar woonde in Bra
tislava een debat bij tussen Slo
waakse jongeren over gender
gelijkheid. In Slowakije is de ge
lijkheid tussen mannen en vrou
wen op een lager niveau dan in
Nederland.
Ijzingwekkend
Ingrid Troksiarova vervolgt haar ij
zingwekkende relaas. Over hoe haar
dochter het café in kroop en de aan
slag zo overleefde. Hoe zij haar doch
ters telefoon maar belde en belde,
totdat eindelijk een agent opnam die
vertelde wat de situatie was. En hoe
dankbaar ze die agent tot op de dag
van vandaag is, omdat hij haar wist te
kalmeren.
De Troksiarova’s komen uitgebreid
Discobollen
Boven hem hangen twee discobollen,
achter het koningspaar is een hart
van lichtjes gemaakt. Voor hen komt
een transgendervrouw niet meer uit
haar woorden. De tolk probeert te
helpen: „Zeg het maar in het Slo-
waaks, dan vertaal ik.”
Willem-Alexander merkt op dat de
taal het probleem niet is. De trans
gendervrouw lacht door haar tranen
heen. Die koning uit Nederland be
grijpt haar.
concepten van de brief blijkt dat
eerdere versies een stuk scherper
waren over de gevolgen van het
nieuwe beleid.
Nu de brief nauwelijks concrete
maatregelen bevat, laat de minister
veel over aan zogenoemde gebieds-
processen. Lagere overheden als
Straks halen we
de EU-verplichtingen
niet en raken we in
een volgende crisis
bitieuze toon van het nieuwe be
leid, maar noemen het ‘zonde’ dat
de maatregelen de Kamerbrief niet
hebben gehaald.
„Een verbod op grondwateront
trekkingen door de landbouw rond
natuurgebieden zou helpen om
verdroging daar tegen te gaan”, zegt
Ruud Bartholomeus van onder
zoeksinstituut KWR over de ge
schrapte maatregel.
Dat LTO, in samenwerking met
het ministerie van Landbouw, Na
tuur en Voedselkwaliteit (LNV),
verantwoordelijk was voor het
schrappen van deze maatregelen,
blijkt uit interne documenten die
samen met de Kamerbrief werden
gepubliceerd. Uit vertrouwelijke
provincies, waterschappen en ge
meentes moeten per gebied de uit
eindelijke maatregelen nemen, en
kunnen daarbij afwijken van de
keuzes die het ministerie maakt.
„De doelen die Harbers stelt,
worden nauwelijks juridisch vast
gelegd. Straks halen we Europese
verplichtingen niet, en belanden
we in een volgende crisis.” Dat zegt
Marleen van Rijswick, hoogleraar
Europees en nationaal waterrecht
aan de Universiteit Utrecht.
LTO laat weten dat er geen ‘for
meel, bestuurlijk overleg’ is ge
weest met het ministerie, maar dat
ze wel suggesties heeft gedaan.
„Dat is lobby, en dus ons werk.”
- Emiel Woutersen, Niek Opten
NERVOSA
Ze zei dat ze werd beschoten
waarna verbinding wegviel’
DOETINCHEM
Er was volop emotie,
gistermiddag, toen koning
Willem-Alexander en koningin
Maxima een gaycafé in de
Slowaakse hoofdstad Bratislava
bezochten. Daar vielen vorig jaar
tweedoden bij een schietpartij.
Familieleden van de slachtoffers
kwamen aan het woord. „Ze
hielden van het leven.”
Een verbod op het oppompen
van grondwater rond natuurge
bieden is onder druk van de
landbouwlobby geschrapt uit de
nieuwe water- en droogteplan-
nen van VVD-minister Mark Har
bers. Ook een vergunningsplicht
voor het oppompen van grond
water is gesneuveld.
- Samuel Vankulic
broer van slachtoffer
- Marleen van Rijkswick,
hoogleraar
Jeroen Schmale
Bratislava
Het koningspaar luistert naar het verhaal van
de aanslag, foto'sbrunopress
GO DONDERDAG 9 MAART 2023
1
