We controleren wat in de campagnes wordt beweerd
IT
- Fr*-**
-1
4
I v
U 41
Het oordeel
De bron
De feiten
FACTCHECK
FACTCHECK
Een stem op de VVD
van Mark Rutte bij de
Provinciale Staten
verkiezingen maakt ons
land veiliger, beweert hij.
Daar valt het nodige op af
te dingen, blijkt uit de
eerste factcheck door
deze krant, Nieuws-
checkers en Pointer.
Bij de campagneaftrap van de VVD in
Dordrecht opende partijleider Mark
Rutte gisteren andermaal de aanval op
de tandem PvdA-GroenLinks. Hij wees
erop dat die partijen onlangs in de Eer
ste Kamer tegen het verhogen van de
maximumstraf op doodslag stemden,
van 15 naar 25 jaar. En dat de ‘linkse
wolk’ de wet blokkeerde die rechters
verbiedt een taakstraf op te leggen als
de dader geweld heeft gebruikt tegen
een hulpverlener. „Een stem op de
WD is een stem voor een veiliger Ne
derland”, zei hij. Maar klopt dat wel?
Wat zeker klopt is dat de criminaliteit
in de twaalf jaar onder Rutte (en zijn
WD) is afgenomen. Sinds de jaren 90
dalen de meeste vormen van criminali
teit gestaag: van inbraken tot moorden
en van winkeldiefstallen tot geweld
pleging. De CBS-databank bewijst:
in 2002 werden nog 93 misdrijven per
100.000 Nederlanders geregistreerd,
r is maar één politicus
veroordeeld voor discri
minatie, en die is van
de PW”, zei Paul Rosenmöller,
GroenLinks-lijsttrekker in de
Eerste Kamer, vorige week in een
verkiezingsdebat op tv. Geert
Wilders reageerde snel op Twit
ter: ‘Rosenmöller is een smerige
leugenaar. Ik ben daarvoor vrij
gesproken.’ Wilders werd in 2016
inderdaad veroordeeld voor
groepsbelediging en aanzetten
tot discriminatie om zijn ‘minder
Marokkanen’-uitspraak. Maar hij
werd in hoger beroep vrijgespro
ken van dat laatste. En dat ver
telde Rosenmöller er niet bij.
Namens de PW deed Marjolein
Faber mee aan het televisiedebat
In 2019 kwam zij in opspraak om
dat ze na een steekpartij op een
terras in Groningen twitterde:
‘Wat u van de media niet mag
weten: de verwarde man heeft
een Noord- Afrikaans uiterlijk’.
Getuigen meldden echter aan
dezelfde media dat het om een
autochtone Groninger ging, en
dat werd later door het Openbaar
Ministerie bevestigd. Faber gaf
pas twee weken later toe dat haar
bericht ‘onhandig’ was.
Onze journalisten en Pointer
(KRO-NCRV) richten zich tot
aan de verkiezingsdag op uitspra
ken in debatten, berichten van
politici op social media en de
inhoud van de verkiezingspro
gramma’s. Kloppen de claims
van partijen wel met de feiten?
Hebben de Provinciale Staten
überhaupt iets te zeggen over
het besproken onderwerp? De
factcheckers richten zich vooral
op de belangrijkste thema’s van
deze campagne: wonen, energie,
het asielvraagstuk, vervoer en de
stikstofproblematiek.
schien wel belangrijker dan ooit.
Toch weten kiezers maar weinig
van de bestuurslaag die bepalend
is voor stikstof- enwoningbouw-
plannen. Zo kan er van alles wor
den beweerd. Dat willen we met
vereende krachten weerleggen.”
De journalisten van Pointer de
den ervaring op rond de Tweede
Kamerverkiezingen van 2021 en
de gemeenteraadsverkiezingen
in 2022. „We wijzen de kiezer op
mis- en desinformatie die het
stemgedrag kan beïnvloeden”,
zegt René Sommer, hoofdredac
teur journalistiek bij KRO-
NCRV. „Voor mensen die twijfe
len aan een bericht of een bewe-
Onder de WD van Mark Rutte is de
criminaliteit gedaald, maar op de bewe
ring dat de partij daarin een belangrijk
aandeel heeft gehad, is het nodige aan
te merken. Bovendien merkt Rutte niet
op dat niet alleen GroenLinks/PvdA
tegen het taakstrafverbod stemde, maar
ook de Nederlandse rechters. Volgens
hen maakte een verplichte celstraf
na geweld tegen een hulpverlener het
onmogelijk om ‘maatwerk’ te leveren
bij straffen, waardoor soms met een
dag cel meer schade kan worden toe
gebracht dan de rechter nodig acht
Saillant: rechters merkten op hoe het
kan misgaan als de wet geen ruimte
biedt voor maatwerk. Ze wezen op de
toeslagenaffaire, waarin de overheid te
hardvochtig is geweest. En die affaire
was voor Rutte reden om het ontslag
aan te vragen van zijn vorige kabinet
- Tobias den Hartog
ring kan zo’n factcheck het ver
schil maken.”
De journalisten worden onder
steund door de Nieuwscheckers
van de Universiteit Leiden. Dat
team houdt zich al enkele jaren
dagelijks bezig met het checken
van twijfelachtige beweringen
op sociale en andere media en de
patronen daarachter. Coördinator
Alexander Pleijter zei eerder in
deze krant: „Als je niet-klop-
pende informatie op zijn beloop
laat, wordt het van kwaad tot
erger. Je moet een tegenkracht
hebben die laat zien: tot hier en
niet verder.”
Bepalend
Rennie Rijpma, hoofdredacteur
van deze krant: „De Provinciale
Statenverkiezingen zijn mis-
in 2010 was dat teruggelopen naar 72 en
vorig jaar naar 46. Belangrijke kantte
kening: die daling is in heel de wereld
een feit, in het bijzonder in het Wes
ten. Criminologen krijgen geen vinger
op de exacte oorzaken, maar het heeft
ogenschijnlijk weinig met rechts of
links beleid te maken. Zij
wijzen erop dat de algehele
welvaart is toegenomen,
mensen betere sloten
op hun huizen hebben
en er veel meer camera
toezicht is gekomen.
Geen van die oorzaken
zijn direct aan een poli
tieke stroming te linken:
ze voltrokken zich in
landen met rechtse en
linkse regeringen.
Bovendien zijn bij het beleid van
de regeringen onder Rutte kantteke
ningen te plaatsen. Zo vormde het
kabinet-Rutte II de politie om tot
de Nationale Politie, wat als een stap
vooruit werd gepresenteerd, maar
anders uitpakte. De financiën verslech
terden, de ICT verbeterde niet en de
reorganisatie zorgde voor een vertrou
wensbreuk tussen leiding en agenten.
Begin vorig jaar kwam de politie bo
vendien nog altijd 1400 agen
ten tekort. Pas in 2025 zou
die weer op volle sterkte
kunnen komen. Het oplos
la singspercentage van zaken
k is wel iets gestegen: van
J 25 procent in 2015 naar
30 procent in 2021. Maar
als zaken worden opge
lost, betekent dat nog niet
dat daders ook voor de
rechter komen. Er zijn name
lijk ook personeelstekorten bij
het Openbaar Ministerie en bij de
rechtspraak. Vorig jaar werden in één
klap 1500 rechtszaken in Gelderland
geschrapt wegens personeelstekorten,
later nog ruim vijftig rechtszaken in
Den Haag.
Ruttes uitspraken zijn extra opmer
kelijk, omdat vorige week nog bleek dat
de overheid ernstig is tekortgeschoten
bij de beveiliging van advocaat Derk
Wiersum, Peter R. de Vries en Reduan,
de broer van Marengo-kroongetuige
Nabil B. De Onderzoeksraad Voor Vei
ligheid maakte gehakt van hoe er
in de aanloop naar de moorden met
aanwijzingen is omgegaan en hoe de
beveiliging van de drie was geregeld.
Ook belangrijk: als Rutte en zijn WD
al wapenfeiten kunnen tonen over het
verbeteren van de veiligheid van ons
land, dan behaalde hij die óók in de
vijfjaar dat hij regeerde met de nu door
hem verfoeide PvdA.
4 j
0
Jó
Factcheck
Factcheck
Factcheck
Factcheck
|onwa ar]
Factcheck
Vanaf vandaag factchecken we in samenwerking met onderzoeksplatform Pointer
de campagnes voor de Provinciale Statenverkiezingen. „Er kan van alles worden
beweerd, maar we willen de kiezer een bewuste keuze laten maken.”
Mark Rutte
trapte giste
ren de ver
kiezings
campagne
van de VVD
af in het
centrum van
Dordrecht.
FOTO ANP
Ook benieuwd naar de mening van
partijen in uw provincie of waterschap?
Kijk op de site van deze krant bij
/kieswijzer
- Cyril Rosman
|d e e I s|
|wa|a r|
|g e h e e I
lonwaa r l
Is ons land echt veiliger dankzij
de WD, zoals Mark Rutte zegt?
MAANDAG 6 MAART 2023 GO
