g
fi
ffl
H
LÏÏÏÏE
s-ï
8
Een jaar geleden viel Rusland met een enorme
troepenmacht Oekraïne binnen. Dat Poetin het
besluit nam tot deze invasie, was voor velen
een verrassing. Na één jaar oorlog zijn er nog meer
onverwachte wendingen. We zetten er vier op een rij.
Weerbaarheid Oekraïne
Opkomst van Polen
EEN JAAR OORLOG OEKRAÏNE-RUSLAND
Veerkracht Russische
economie
ben. Dan is het lastig vechten tegen een
tot op het bot gemotiveerde vijand met
moderne wapensystemen als Himars.”
Van Cleef. „Shell en BP zijn vertrokken,
deze bedrijven waren met hun technolo
gische kennis belangrijk bij het ontgin
nen van nieuwe olievelden. Dat gaan ze
merken, maar de Russen hebben ook la
ten zien dat ze alternatieven kunnen be
denken om het gemis op te vangen.”
Het bezoek van de Amerikaanse presi
dent Joe Biden aan Polen had deze week
niet alleen een symbolische betekenis,
het zegt ook iets over het groeiende be
lang van het Oost-Europese land. Biden
herhaalde in Warschau dat het Westen
(lees: de Navo) Oekraïne niet in de steek
laat en dat Rusland de oorlog nooit zal
winnen. De westerse eensgezindheid -
alleen Orbans Hongarije begint steeds
‘Tovenaarsleerlingen’. Zo noemt militair
historicus Christ Klep de Oekraïense mi
litairen die al een jaar lang strijd leveren
tegen de Russen. Het is een verwijzing
naar de drang om het gebruik van mo
dern westers wapentuig snel onder de
knie te krijgen. „En zo nodig beter te la
ten werken. Oekraïners hebben behoor
lijk wat verstand van iet. Dat bleek bij
voorbeeld toen het leger onze pantser-
houwitsers kreeg. Al vrij vlot begonnen
de Oekraïners aan het computersysteem
van deze voertuigen te morrelen. Ze
vonden dat het te lang duurde voordat de
pantserwagens konden vuren. Dus hup,
software eruit en aanpassen maar. Het
gaat nu een stuk sneller.”
Het leger van Oekraïne stelde, zeker
nadat het land begin jaren 90 onafhanke
lijk werd, weinig voor, verzekert Klep.
„Opnieuw opbouwen was het devies.
Dat had een voordeel: ze moesten mo
derniseren. Zeker de laatste jaren, ook al
met hulp uit het Westen, is dat redelijk
gelukt. Ze hebben tijdens de magere ja
ren noodgedwongen geleerd te improvi
seren, soldaten hadden veel vrijheid om
zelf besluiten te nemen. Niet alleen de
elite bepaalt. Dat maakt een leger wend
baar en flexibel in een oorlog.”
Maar volgens Christ Klep is vader
landsliefde de belangrijkste reden
waarom dit leger zo taai is om tegen te
vechten. „Ze willen autonoom blijven,
kom niet aan hun natie. De kracht die
het afgelopen jaar loskwam om die vrij
heid te behouden, is ongelooflijk. Verge
lijk het met de Franse Revolutie. Oekraï
ners worden daarbij bij de hand geno
men door een president die zich in ras
tempo ontpopte tot een krachtige leider,
want Volodomir Zelenski is zeker een
van de grootste verrassingen van deze
oorlog. Vooral dankzij zijn inspanningen
heeft Oekraïne vorig jaar 62 miljard euro
aan militaire steun uit het Westen ont
vangen. Essentieel om niet te verliezen.”
Ook het Russische leger verraste. In
negatieve zin. Klep, die onder meer Rus
landkunde studeerde, viel naar eigen
zeggen van z’n stoel bij het aanschouwen
van de Russische militaire operaties.
„Amper vermogen om hun land- en
luchtmacht op elkaar af te stemmen, de
aanvalsgolven op het slagveld waarbij
duizenden soldaten sneuvelen en die
bijna niks opleveren. Ook Poetin kon z’n
ogen ongetwijfeld niet geloven, daar
ging z’n plan voor een blitzkrieg. De aan
sturing van dit leger lijkt wel 19de-
eeuws. Ze blijken niet in staat te moder
niseren. Zeker, ze hebben massaliteit.
Maar het leger is zo centralistisch gere
geld én corrupt, dat ze er last van heb-
Geoffrey Pyatt, de Amerikaanse onder
minister voor Energie, kreeg vorige week
de vraag van een journalist of het niet
tijd wordt dat de VS en de EU erkennen
dat de (energie)sancties tegen Rusland
niet werken. Pyatt ontkende en stelde
dat Poetin zich in eigen voet schoot door
energie in te zetten als wapen. Volgens
het Internationaal Energieagentschap
zullen de Russische olie- en gasinkom
sten tegen 2030 zijn gehalveerd en dat
betekent een enorme klap voor de eco
nomie. Of die prognose uitkomt, is de
vraag. Van de voorspellingen dat de Rus
sische economie vorig jaar compleet zou
instorten en misschien wel 20 procent
zou krimpen, bleef niets over. Met een
krimp van ‘slechts’ 2,5 procent blijkt de
economie behoorlijk weerbaar. Voor dit
jaar voorspelt het IMF zelfs een groei van
0,3 procent. Daarmee doet Rusland het
nauwelijks slechter dan de EU (plus 0,7
procent) en beter dan het Verenigd Ko
ninkrijk, waar de economie dit jaar op
nieuw krimpt. Zelfs Poetin reageerde
verrast op de cijfers, zo bleek onlangs tij
dens een toespraak voor zijn economisch
kabinet. Hoe kan dat?
„Rusland heeft - noodgedwongen
door de westerse sancties - zijn belang
rijke markt voor olie en gas verplaatst
naar het oosten. Onder meer India,
China, Turkije en Kazachstan halen veel
meer fossiele brandstoffen uit Rusland.
Hierdoor blijft de export redelijk op peil
en de prijzen liggen nog steeds hoog, dat
scheelt ook”, verklaart energie-expert
Hans van Cleef, verbonden aan ABN
Amro, het overeind blijven van de Russi
sche economie. Waar het op neerkomt:
Rusland heeft voldoende uitwijkmoge
lijkheden. „Daarnaast is het ook actief op
de zwarte markt met zijn fossiele ener
gie, er zijn altijd achterpoortjes te vin
den.
„Maar het gaat niet alleen om olie. De
rechtstreekse export van westerse tech
nologie naar Rusland mag dan verboden
zijn, dat betekent niet dat de producten
niet meer op de Russische markt te
rechtkomen. Afgelopen zomer gebeurde
iets opvallends in Armenië: plots ver
tienvoudigde de invoer van smartpho
nes. Tegelijk steeg de uitvoer ervan naar
Rusland. Hetzelfde gebeurde met was
machines en computerchips in andere
buurlanden van Rusland. Onder meer
Kirgizië, Turkije en Kazachstan zagen
hun export naar Rusland exploderen.”
Toch, op langere termijn gaat Rusland
het economisch zwaarder krijgen, denkt
Strijd levert onverwachte
Sanne Schelfaut
VERRASSING 1
VERRASSING 2
VERRASSING 3
OCBB
«>KK HOBO-OCKOflbCbKMkl»
ByflHHOKl, m. IpniHb
Stars Coffee in Moskou, op een plek
waar eerst het uit Rusland vertrokken
Starbucks zat. fotoap
ff*1}
j
MAANDAG 27 FEBRUARI 2023 GO
POLEN IN OPMARS
