M
9
Él
Mg
In Sint-Petersburg...
kelijk. Ik weet dat mensen zeggen dat
iedereen die Oekraïners helpt om in
Rusland te blijven, uiteindelijk Poe-
tins werk doet. Maar dat is te makke
lijk. Die vluchtelingen hebben hulp
nodig.” En hij doet het ook voor zich
zelf, omdat hij bang is anders het
contact met de realiteit te verliezen.
Het leven om hem heen gaat gewoon
door, ook al is niks meer gewoon.
Hoe het verder moet, weet hij niet
Voor veel
Russen maakt
het niks uit of
er wel of geen
oorlog is
zo goed. Hij worstelt met wie hij is en
waar hij vandaan komt. „Ik ben een
ontwikkeld en zelfstandig individu,
maar ik word aangesproken op de
fascistische daden van mijn land. Ik
snap dat, maar het voelt vreselijk.”
Hij hoopt dat er over dertig jaar een
‘Russische Willy Brandt’ opstaat. Die
voormalige West-Duitse bondskan
selier maakte in 1970 in Warschau,
ruim na de Tweede Wereldoorlog,
een knieval voor de slachtoffers van
de opstand in het ghetto. Dat was een
grote stap voor de voormalige agres
sor, waarom zou Rusland die niet
ooit ook kunnen zetten? „Tot die tijd
wordt het in elk geval voor mijn ge
neratie heel erg moeilijk.”
bilisatie werd afgekondigd, naar
Georgië. Maar hij keerde steeds weer
terug naar huis, ook al is hij bang. „Ik
heb een hekel gekregen aan mensen
die vanuit een veilig gebied roepen
dat er in Rusland mensen moeten
opstaan tegen Poetin.”
Nu helpt hij Oekraïners die zijn ge
vlucht naar Rusland. Dat zijn er vol
gens de VN 2,6 miljoen. „Ik hoor de
verhalen over de verwoestingen en
de filtratiekampen. Het is verschrik-
maakt, en dat het goed zou komen.”
Golubev, een wetenschapper, ver
keert in kringen van mensen die het
bewind van Poetin kritisch volgen.
Zijn vrienden gingen meteen de
straat op, maar werden er even snel
weer vanaf geslagen. „Ik was daar
niet bij”, zegt hij. „Ik ben niet moedig
genoeg. Nu wordt er bijna niet meer
geprotesteerd, het is te gevaarlijk.”
Hij vluchtte tot twee keer toe naar
het buitenland, eerst naar Armenië
en daarna, toen in september de mo-
legt Sasha Abramova (41) uit
waarom ze nog steeds niet is vertrok
ken uit Rusland. Ze werkt in de cul
turele sector, schrijft en geeft les over
kunst. Waar ze maar kan, probeert ze
te vertellen hoe het echt is, ook al is
het maar met één enkel woordje (bij
voorbeeld door de oorlog ‘de oorlog’
te noemen). „Als ik ga”, zegt ze, „wie
blijft er dan? Mensen die niet weg
kunnen, moeten weten dat er ook
nog iets anders is dan propaganda.”
Tegelijkertijd klinkt er vertwijfe
ling in haar woorden. Ze weet dat ze
de aanhangers van het regime, die
vaak alleen maar naar de staatstelevi
sie kijken, moeilijk kan bereiken. Ze
ker de Russen die in ‘de regio’s’ wo
nen. „Want er is een groot verschil
tussen Moskou en Sint-Petersburg en
de rest van het land. Rusland is niet
de mensen zoals ik.”
Ze reist veel voor haar werk en
komt in gebieden waar de mensen
extreem arm zijn. Laatst was ze in
Astrakhan, waar het centrum mo
dern blinkt, maar de rest van de stad
bestaat uit armoedige huisjes uit de
negentiende eeuw, veel ervan nog
van hout. „Voor veel Russen maakt
het niks uit of er wel of geen oorlog
gaande is. Sommigen weten het vast
niet eens. Dit zijn ook de mensen die
totaal niet getroffen worden door een
reisverbod, omdat ze simpelweg
nooit op reis gaan. En dat ze geen
muziek meer kunnen downloaden
via Apple? Wat is Apple? Die sancties
hebben me echt verrast. Die zijn ge
richt op mensen als ik, niet op de
mensen die al die propaganda gelo
ven. Dat zijn niet degenen die inko
pen doen met hun Mastercard.”
Toen de oorlog uitbrak, kon ze het
moeilijk geloven. Het was een scena
rio dat ze nooit serieus had overwo
gen: er waren te veel redenen om
geen oorlog te voeren, dacht ze. En
FT' J nu? „Nu voelt het alsof we in een pa
rodie leven. Alle ideeën die ik had
over beschaving zijn verwoest. Ik
dacht altijd dat de wereld langzaam
beter werd. Ik had het helemaal mis.”
Ze was altijd gelukkig, zegt ze. Dat
gevoel is er niet meer. „En ik weet
ook niet of het nog terugkomt. Som
mige emoties voel ik gewoon niet
meer, zelfs niet als ik naar muziek
luister. Ik heb op dit moment ook
niet het idee dat er nog een toekomst
is. En dan denk ik meteen aan twee
neefjes van me, van 21 en 15. Ik heb
nog twintig jaar gehad die goed wa
ren. Zij niet.”
<70 E
BT5
f
f
- jRh
T
7
'Alle ideeën die
ik had over
Opeen billboard
in Moskou wordt
het Russische leger
opgehemeld, fötoafp;.
Uit veiligheidsoverwegingen zijn de
namen van de geïnterviewden veran
derd. Hun echte namen zijn bekend bij
de redactie.
- Sasha Abramova
beschaving zijn
verwoest’
GO DONDERDAG 23 FEBRUARI 2023
r,<95)952-35-5»|
-
i Aw
