20
Vlaamstalige
Fransman
Boeren planten al
uien: ‘Dat is vroeg’
ISSiS
c
It A
2022
Klimaatverandering of mazzel?
2
'A
Marco Evenhuis
hoopt een graantje mee te pikken
na-
eerst
Toos Henk
NIEUWDORP
maak je niet
A
COLUMN
Pieris
inmiddels
uut den tied
en z’n taal is
dat ook bijna
Zogezegd
in deze
krant
Zeeuwse boeren planten nu al
uien, dat is uitzonderlijk vroeg.
Normaal gebeurt dat in maart.
„Maar de omstandigheden zijn
nu ideaal: de grond is niet te
nat en het zonnetje schijnt.”
Andersom was Pier, die als gepensio
neerd agrariër graag rondhing op de cam
ping van z’n zoon, de eerste Vlaamstalige
Fransman die ik in het wild tegenkwam. Z’n
taal bleek nauw verwant aan het Zeeuws. Ik
sprak plat Walchers tegen hem, maar dan
wel zo ouderwets mogelijk. Pier sprak alleen
dialect (en Frans) en wist daarom niet wat
bijvoorbeeld een boterham was, maar een
stuute was voor hem gesneden koek.
Pier is inmiddels uut den tied en z’n
taal is dat ook bijna. Maar in de slipstream
van het bouwen aan de regionale identiteit
kreeg het Vlaemsch in 2022 onverwacht een
goedkeuringsstempel van Parijs. Piers ach-
terkleinkinders krijgen nu officieel Vlaem-
sche les op de basisschool. Mao vint toch!
geteisterd
droogte.
en een gebrek aan zoet water voor
beregening ook te maken met
zware concurrentie van onder an
dere Poolse telers. En binnen Ne
derland zie je tegelijkertijd een ver-
Indringers opgepakt
in havengebied
De politie heeft in de nacht van
vrijdag op zaterdag op het ha
venterrein in Nieuwdorp (Vlis-
singen-Oost) twee insluipers
aangehouden. Wat ze in het ha
venterrein van plan waren, is
niet bekend. De verdachten,
twee mannen (40,46) uit Alba
nië, hadden een gat in het hek
werk gemaakt om binnen te ko
men. Beide mannen zijn aange
houden. Op het politiebureau
bleek de 40-jarige man interna
tionaal gesignaleerd te staan. De
zaak wordt nog onderzocht.
Hoge prijzen
Tweedejaars plantuien zijn poot-
goed van uien die een jaar terug zijn
gezaaid. Van de zomer kunnen ze
worden geoogst en belanden ze in
■f/'
j ao vint toch!’ Pierre DeWitte
B^BB (‘zeg maar Pier’) uit het Noord-
B W B Franse Kromenhoucke kon er
niet over uit. Of ik écht uit Nederland
kwam. En waarom ik zo goed ‘Vlaemsch’
sprak. Hij had al vaak geprobeerd met gasten
Nederlands te praten, maar dat was nooit
echt goed gelukt.
te beregenen, kleinere oogsten in eerdere droge
jaren en de hoge graanprijs kozen
telers het zekere voor het onzekere:
meer tarwe, minder uien. Tarwe-
teelt is namelijk relatief risicoloos.
De streek van Pier, tussen Lille en
Duinkerke, kampt al decennia met wegtrek
kende jongeren, een laag opleidingsniveau
en een matig imago. De overheid heeft daar
van alles aan proberen doen. Grotendeels
vergeefs. Wat recent wél blijkt te werken, is
het inzetten van regionale identiteit als
‘marketingtool’. Op het gebied van bijvoor
beeld culturele
voorzieningen kan
de regio nooit op
boksen tegen de ste
delijke kwaliteiten
van Lille of Duin
kerke. Maar met re
gionale roots als
bindmiddel kan
daar wel een heel so
ciaal, leefbaar, klein
schalig alternatief
tegenover worden
gezet. En dat trekt volk, zelfs jong en hoog
opgeleid.
NIET’WK’MAAR'ENORMS HONDERDEN WIJZI6IN6EN
IN BOEKEN ROALb &AHL
Een teken aan de wand is dat
vorig jaar het areaal Zeeuwse uien
fors daalde van 6500 naar 5500 hec
tare. Vooral bij de zaaiuien - de
Vrijdag werd bekend dat Zeeland 30
miljoen euro krijgt om de leefbaarheid in
het havengebied te verbeteren. Er moet on
der meer ‘jong talent’ worden aangetrokken
en in dat kader noemt de provincie onder
meer culturele voorzieningen als speerpunt.
Hm. Ik zou geloof ik toch
even tussen Lille en
Duinkerke gaan
babbelen. Dank
zij Pier weten
we hoe: in zo
ouderwets
mogelijk
Zeeuws.
Directeur Vincent Coolbergen van
de Koninklijke Maatschap de Wil
helminapolder wijst naar buiten.
Tussen het hoofdkantoor van Ne
derlands grootste landbouwbedrijf
en de mestsilo’s aan de Binnendijk
kruipen machines over de vlakke
akker. Ze stoppen tweedejaars
plantuien in de klei. „Dat is uitzon
derlijk vroeg”, beaamt hij.
Vorig jaar plantte de maatschap
om deze tijd ook een perceeltje ingaan als pootgoed voor het vol
uien, maar nu zet ze meteen 43 hec- gende plantseizoen.
tare vol. Coolbergen: „Ik weet niet Coolbergen: „Door de droogte
of klimaatverandering een rol was de opbrengst vorig jaar ronduit
speelt. Wel dat de omstandigheden slecht. We hebben ook nauwelijks grootste groep - slonk de teelt. Door
ideaal zijn. De nachtvorst die we de mogelijkheden om
afgelopen weken hebben gehad, We beschikken over een paar zoet-
heeft de grond goed gedaan. De bo- waterbronnen maar niet op de per-
demstructuur is uitstekend. We celen die we nu inplanten. Een iets
vreesden dat de grond door de vele lagere opbrengst hoeft niet erg te
regen veel te nat zou zijn, maar dat zijn als de prijzen hoog zijn. Dan Het was maar goed ook, want vorig
blijkt reuze mee te vallen. We kun- maakt de prijs het gebrek aan kilo’s jaar zomer werden boeren opnieuw
nen met de machines zonder pro- goed.” geteisterd door aanhoudende
blemen het land op. Alle seinen droogte.
staan op groen, daarom planten we Zeeuwse ‘moneymaker’
nu.” De ui is samen met de aardappel Concurrentie
doorgaans de moneymaker op het Teler en loonwerker Ivo Haartsen
Zeeuwse boerenerf. Toch staat de uit Biervliet ziet de uienteelt in
Zeeuwse uienteelt door het gebrek West-Zeeuws-Vlaanderen dan ook
aan irrigatiewater op een kruis- achteruit hollen. „Ik schat dat er in
punt. Uien wortelen ondiep, tot onze regio elk jaar een derde min-
maximaal 15 centimeter, en hebben der aan uien wordt gezaaid. Die
het supermarktschap. Coolbergen geregeldwaternodigomtegroeien. trend is al een jaar of zes aan de
Coolbergen weet niet of Zeeland gang. Dat heeft behalve met droogte
van de hoge uienprijzen. Momen- zijn rol als uienprovincie waar kan
teel is de vraag groot en het aanbod blijven maken. Wat betreft de han-
klein, waardoor regelmatig 5 o euro del mogelijk wel (85 procent van de
of meer per 100 kilo uien wordt ge- Nederlandse uien wordt door
boden. Zeeuwse bedrijven verhandeld),
Dan moeten de plantuien na- maar als teeltgebied wordt het elk schuiving van de uienteelt naar
tuurlijk wel ongeschonden de ko- jaar lastiger. „Als we structureel zandgronden, bijvoorbeeld in
mende maanden doorkomen. Een droge zomers en dus lage opbreng- Drenthe. Ook Groningen is in op-
kurkdroog voorjaar kan de boel ver- sten houden, moeten we ons afvra- komst. Een echt grote klapper kun
zieken, ook voor de eerstejaars gen of we er niet mee moeten stop- je als Zeeuwse uienteler niet meer
plantuien die eind maart de grond pen.” maken.”
G v -
W S ’W
y @OzcanAkyol
VERKIEZINGEN
ZEELAND5
ZEELAND?
Paul Kusters
Internet: toosenhenk.nl
„Als lokale par
tij kom je niet
verder in Den
Haag.”
- Kim Dijst
reist erop
los en woont
nu op Aruba
EENS EEN
ZEEUW
„Aruba is een
mooi eiland,
maar het is niet
zo dat de zon
non-stop
schijnt.”
- Jari Klapwijk
NT IS TOCH TE
BELACHELIJK VOOR
WOORDEN
- Robèrt
Brunke,
voorheen
Pro Zeeland
maar nu
kandidaat-
Statenlid
BVNL
Frank Balkenende
Wilhelminadorp
A Medewerkers van De Wilhelminapolder laden de bak vol met te
planten uien, foto johan van der heijden
'"I' -N
MAANDAG 20 FEBRUARI 2023 GO
ENORM
