‘Op de filmset heb ik me vaak onveilig gevoeld,
maar ik dacht: ik zal het me wel inbeelden’
Gaite Sara Kim Jansen
V2
begon. Lezen van poëzie van
anderen helpt me daar ook bij.
Mary Oliver, Yrsa Daley-Ward. Zij
schrijven kernachtig en behapbaar.’
Lacht: ‘Als ik me al down voel, wil
ik wel begrijpen wat er staat, anders
ga ik me ook nog dom voelen.
De gedichten van deze vrouwen
troosten me: als zij herkennen wat
ik voel, zal het wel normaal zijn.
Wat in mijn beleving betekent dat
het ook weer overgaat.’
Vind je die troost niet in acteren?
‘Films en series zijn altijd het
verhaal van iemand anders, en
laten minder ruimte aan de vrije
interpretatie dan poëzie. Maar
uiteindelijk vertel ik met beide
een verhaal, en beide disciplines
betekenen heel veel voelen. Een
gigantische uitlaatklep voor mij,
die ook nog tot iets moois leidt.
‘Dat wisselt. Als ik in New York
ben, denk en schrijf ik in het
Engels, wanneer ik in mijn
appartement in Amsterdam ben,
is dat meestal Nederlands. Daarom
is deze vorm voor mij de enige die
klopt. Dit is de binnenkant van
mijn hart en hoofd. De Engelse versies zijn
vaak simpeler qua taal dan de Nederlandse,
omdat ik in het Engels niet over dezelfde
woordenschat beschik. Gek genoeg maakt dat
de Engelse versies eerlijker. In het Nederlands
heb ik de valkuil om met mijn woordkeus om
zaken heen te fietsen, omdat ik er eigenlijk
niet aan wil toegeven. In het Engels heb ik
die taalkundige versiering niet, alleen maar
de kern. Deze vorm gunt me geen enkele
ruimte om te liegen.’
‘Zéker therapie! In Amerika. De inzichten
die ik me voorheen zelf verschafte, zonder
hulp, waren blijkbaar niet vruchtbaar. Anders
voelde ik me niet steeds zo ongelukkig en was
ik niet zo streng voor mezelf. Ik heb ook rare
shit geprobeerd, zeker in het afgelopen jaar.
Zo bezocht ik een sjamaan die een beetje om
me heen liep te trommelen om me energetisch
te helpen dingen los te laten. Kom maar door,
dacht ik, wie weet kom ik eruit als een ander
mens.’
gewoon een beroep!’ Haar ouders
steunden haar, maar vonden het
wel belangrijk dat ze de havo
afmaakte. Jansen leerde graag,
maar spendeerde de uren natuur
kunde liever aan acteren. Op haar
zestiende, tijdens de havo op de
Vrije School, kreeg ze haar eerste
rol in de tv-serie Spangas, onder
andere gevolgd door een hoofdrol
in de speelfilm Lover of Loser,
naar een boek van Carry Slee, en
de film 170 Hz, waarmee ze een
Gouden Kalf-nominatie binnen
haalde voor Beste Actrice.
‘Het leek me tof om de hele dag te
leren over een vak dat ik wél wilde
beoefenen. Maar bovenal wilde ik
vrienden maken. Op de havo had
ik die wel, maar ‘mijn volk’ vond
ik er niet en tijdens het filmen
werkte ik alleen met volwassenen.
Hoe snel mijn carrière ook een
vlucht nam, in mijn persoonlijke
ontwikkeling - vriendinnen
maken, verliefd worden - was
ik een laatbloeier. Ik vond het
belangrijk om professioneel op de
rem te trappen, om die kant van
mezelf ook te ontwikkelen. En ik
leerde lezen op de toneelschool.
Vondel, Shakespeare. Die leerden
me over structuren in verhalen,
die ik in mijn eentje nooit zou
hebben opgepakt.’
Maar niemand leerde je er over
machtsverhoudingen, iets wat
later, met MeToo, een grote rol
zou spelen in de acteerwereld.
‘In de tijd dat ik op de toneel
school zat werd er nog niet zo
bewust nagedacht over machts
posities, ook niet tussen docenten
en studenten. MeToo bracht
bij mij iets intrinsieks teweeg,
waarover ik ook schrijf in Ode aan
de Onstilbare. Plotseling werden
machtsverhoudingen en opvat-
dat GAITE JANSEN actrice wilde worden,
stond van jongs af aan als een paal boven
water. ‘Ik wilde ook bouwvakker, popster en
ruiter worden, maar als acteur kon ik ze
allemaal zijn. Bovenal wilde ik nooit stoppen
met spelen. Acteren is doen alsof, net als de
rollenspellen die ik speelde als kind. Vet leuk,
maar op een volwassen manier. En dat bleek
16
Peaky. Blinders
GEBOREN op 25 december 1991 in Rotterdam
WOONT in New York en Amsterdam IS actrice en
dichter STUDEERDE aan de Toneelacademie Maas
tricht ACTEERDE bij Jeugdtheater Hofplein (van
haar zesde tot haar zestiende) en bij Toneelgroep
Amsterdam SPEELDE in talloze films (o.a. Sonny
Boy, 170 Hz, Supernova, Hoe duur was de suiker,
Happy Ending) en series (Spangas, Peaky Blinders,
In therapie, Line of Duty, Hollands Hoop, Jett en
Leopard Skin, die vanaf april te zien is bij FOX).
REGISSEERDE in 2022 haar eigen, korte film Beast
SCHREEF dichtbundels Learning How To Speak
(2020) en Ode aan de Onstilbare (2023)
Daar ben ik enorm dankbaar voor.’
Ode aan de Onstilbare verschijnt
in het Engels en Nederlands
in één. In welke taal schrijf je
oorspronkelijk?
Je hebt een behoorlijk zelfinzicht. Verschaf je
je dat helemaal zelf, of volg je daar therapie
voor?
En toch beslootje op je acht
tiende naar de Toneelacademie
in Maastricht te gaan. Wat had je
daar nog te leren?
