Wat zegt de wetenschap
duidelijk genoeg
Is dit de ware of niet? Onze
pupillen geven het antwoord
C W
HL
lu
Geen miljarden om
naar de ruimte te gaan?
NewScientist
Je lichaam geeft
een signaal, het
zegt: ‘let op9
15
Lanceer onze app en lees over
de raadsels van de kosmos,
kunstmatige intelligentie
en een schat aan andere
inspirerende wetenschap.
L j
Nu tijdelijk
de eerste
4 weken
gratis online
toegang
haven. Nu is dat lastig. Je hebt wel
iswaar internationale gerechtsho
ven, maar staten kunnen alleen ter
verantwoording worden geroepen
als ze daar zelf mee instemmen.
Als ze de rechtsmacht van bijvoor
beeld het Internationaal Gerechts
hof niet accepteren, blijven ze
weg. Rusland bijvoorbeeld. Het
land is uit de Raad van Europa ge
stapt, geen partij meer bij het Ver
drag voor de Rechten van de Mens.
Er kunnen geen nieuwe klachten
wegens schending van dat verdrag
tegen Rusland worden aange
bracht bij het Europees Hof. De
handhaving is nu veel te zwak.”
„Tot op zekere hoogte wel. Een les
is dat de Veiligheidsraad van de
VN niet functioneert als een van
de permanente leden bij een con
flict is betrokken. In zo’n geval is
het bijvoorbeeld ook moeilijk om
mensen te vervolgen voor interna
tionale misdrijven als oorlogsmis
daden en agressie. Daarom worden
er nu creatieve oplossingen be
dacht. Over bijvoorbeeld het op
richten van een tribunaal om Rus
sische leiders voor agressie te
vervolgen.”
„Klopt. Is iemand in burgerkle
ding met een AK-47 een boer die
zichzelf wil beschermen of schiet
hij op patrouilles van de vijand? Of
allebei? En is iemand in militair te
nue een reguliere soldaat of een
medewerker van een privaat be
drijf, zoals de Wagner-groep in
Oekraïne? Een antwoord daarop
verandert het recht niet, maar
maakt het wel moeilijker om het
toe te passen. Private bedrijven
raken steeds meer betrokken bij
militaire operaties. Zo repareren
hun technici kunstmanen die ook
door krijgsmachten worden ge
bruikt. Wat betekent dat voor die
mensen? Worden zij doelwit en
zijn ze zich daarvan bewust?”
„Binnen de krijgsmacht wordt er
best veel aandacht aan besteed.
Oorlogsrecht is niet iets wat je op
de middelbare school krijgt en bij
politici kan het ook wel wat beter.
Maar ik heb vertrouwen in de Ne
derlandse situatie. Je zult hier
geen uitspraak horen naar het
voorbeeld van Madeleine Albright,
die tegen haar Britse collega van
Buitenlandse Zaken zei toen hij
aangaf dat hij iets niet mocht van
zijn juridische adviseurs: ‘Dan
neem je toch andere juristen’.”
vertellen: ‘let op, je bentin ge
vaar’.” Het verraderlijke van de na
tuur is dat je lichaam hetzelfde re
ageert op angst als op aantrek
kingskracht. En die twee kunnen
mensen dus met elkaar verwarren.
„Het probleem is dat sommige
mensen daardoor geleerd hebben
de link te leggen tussen die kriebel
in hun buik - die eigenlijk gevaar
betekent - en aantrekkingskracht.
Dat is ook precies de reden dat
sommige mensen keer op keer op
foute types vallen.”
Pronk geeft daarom nog een
laatste tip: „Voel met je lichaam,
maar denk daarna ook na met je
hoofd. Is dit eigenlijk een oude
angst die de kop op steekt, omdat
iemand bijvoorbeeld lijkt op je
vervelende ex? Of is dit een per
soon bij wie je hart echt in goede
handen is?”
iemands pupillen worden, hoe
groter de kans is dat hij of zij die
persoon accepteert als partner.
„Het mooie is dat die verwijde pu
pillen ervoor zorgen dat er meer
licht in je ogen valt, waardoor je
het beeld beter kunt registreren.
Het groter worden van je pupillen
is dus eigenlijk een heel slimme
manier van het lichaam om inte
ressante gebeurtenissen beter
waar te nemen.”
Je lichaam geeft je hiermee een
simpel signaal, waarmee het zegt
‘let op’. Maar die ‘let op-reactie’
kan wel meerdere dingen beteke
nen, volgens Pronk. „Dat kan dus
zijn: ‘let op’ dit is je nieuwe echt
genoot. Maar het kan ook zijn dat
je lichaam je eigenlijk probeert te
m de vonk tussen mensen
B te laten overspringen, is in
eerste instantie het uiter
lijk van belang. Ook voor de men
sen die beweren van niet, zegt
psycholoog Tila Pronk (Tilburg
University). „We zijn het over het
algemeen verrassend met elkaar
eens over wie we knap vinden.
Denk aan mensen met een heel
symmetrisch of juist gemiddeld
gezicht, dus geen grote neus of
gekke wenkbrauwen. Ook zien we
dat vrouwen met een heel vrou
welijk gezicht - bijvoorbeeld An
gelina Jolie - of mannen met een
heel mannelijke kaaklijn vaker
worden gekozen als partner.
Wat wetenschappers alleen
nooit begrepen is waarom de
‘vonk’ specifiek overspringt. Hoe
kan het dat de ene persoon als een
blok voor iemand valt, terwijl ie
mand anders diezelfde persoon to
taal niet aantrekkelijk vindt?
Pronk: „Dat is eigenlijk de black
box van de liefde. Die proberen
wetenschappers al jaren tevergeefs
te ontcijferen. Lang deden ze dat
door mensen te vragen op wat
voor types ze vielen, of ze te mat
chen op basis van persoonsken
merken of gezamenlijke interes
ses. Toch bleken dit allemaal geen
goede voorspellers van wie op wie
valt.”
Pronk pakt het daarom anders
aan. „Wij zij n gaan kijken naar li
chamelijke reacties. Als je iemand
ziet tot wie je je aangetrokken
voelt, dan ervaar je opwinding. Je
hartslag stijgt, je krijgt een kriebel
in je buik, zweterige handen én je
pupillen worden groter.”
Pronk ontdekte dat hoe groter
NewScientist
FOTO GETTY
ANNE VALK
i
Een toestel in de
ruimte vernietigt
een satelliet van de
vijand. Rusland en
de VS zouden al over
dergelijke technolo
gie beschikken.
Onder: een boer met
een geweer in Je
men, communicatie
technologie in een
Oekraïens leger
kamp en (onder) het
verboden laserwa
pen dat verblindt.
FOTO’S GETTY IMAGESEHOSiF
Het lijkt op ‘redden wat er te red
den valt’. Is dat ook niet de les van
het Oekraïneconflict?
Ooit was oorlog een zaak van sol
daten tegen soldaten. Nu woeden
er ook propaganda- en proxyoor-
logen, waarbij grootmachten een
rol spelen op de achtergrond.
Hierbij is niet meer duidelijk wie
soldaat en wie burger is.
Hoe staat het met de algemene
kennis rond internationaal recht
en rechtspraak?
Kijk op de site bij
/wetenschap
VJii
Grappig, intelligent of sportief; van tevoren hebben we vaak een duidelijk beeld van onze droomprins of
prinses. Toch voldoet onze uiteindelijke partner meestal niet aan dat eisenlijstje. Onze pupillen blijken wél een
goede voorspeller van een goede match, blijkt uit onderzoek. Maar waakzaamheid blijft geboden.
I I UNIVERSITEIT
VI VAN NEDERLAND
GO ZATERDAG 11 FEBRUARI 2023
|f UIT DE WAR ALGORITMEN ONTRAFELEN KNOPENRAAOSEL
I RAR1TE1TENJACHT
1 Toptelescoop scant het
i hemelgewelf op zoek naar
•I i zeldzame fenomenen
M