Onder politici
Tweestrijd tussen links en VVD?
In de provincie werken ze samen
i 1 i
II
II
zr*
13
ii
‘Ik sta 200 procent
achter dat besluit’
‘Ik heb u wel eens
sterker gezien’
li
Handschoen die
WD
wierp werd
dankbaar
opgepakt
Elke week schrijft politiek verslaggever Hans van Soest over wat er speelt in Den Haag in Onder Politici. Deze
week: In de provincies zelf leeft de tweestrijd niet zo.
ie tweestrijd is er!” hield
GroenLinks-leider Jesse
Klaver zijn congres voor
bij de aftrap van de verkiezings
campagne voor de Provinciale Sta
ten, waar hij samen met PvdA-lei-
der Attje Kuiken op het podium
stond (foto). Hij reageerde op de
campagneaftrap van de WD een
week eerder waarbij Rutte waar
schuwde voor ‘de linkse wolk’ met
almaar hogere belastingen.
De handschoen werd dankbaar
opgepakt ter linkerzijde. Een
tweestrijd kan extra kiezers lok
ken. Het werkte ook in de cam
pagne bij de Kamerverkiezingen
van 2012 toen er in de beeldvor
ming een duel ontstond tussen
WD en PvdA. Beide partijen
trokken stemmers die (zo bleek
achteraf uit onderzoek) iets anders
hadden willen stemmen, maar die
nu wilden voorkomen dat een van
die twee de grootste werd. Daarna
vormden beide partijen overigens
een kabinet.
Nog geen Nederlander is bezig
met die Statenverkiezingen op
15 maart, maar beide kampen doen
al alsof het een tweestrijd wordt.
Klaver sprak in zijn speech over
‘een cruciale verkiezing’: „Het
maakt verschil wie er in het be
stuur van de provincies zit. Wordt
het de WD met zijn rechtse en
soms extreemrechtse vriendjes?”
Nou, die vriendjes zijn in de
praktijk heel vaak GroenLinks en
PvdA zelf. In Zuid-Holland,
Noord-Brabant, Gelderland, Dren
the, Flevoland en Groningen vor
men WD, GroenLinks en PvdA
samen (wel aangevuld met andere
partijen) het provinciebestuur.
En die samenwerking verloopt
zonder problemen, zegt Anouk
Gielen, fractievoorzitter van
GroenLinks in de Provinciale
Staten van Noord-Holland. „In de
verkiezingscampagne zoekje de
verschillen op, daarna moetje sa
menwerken. In Nederland moet je
Zo kwam er meer subsidie voor
‘wolfwerende rasters’.
zl
N
van het gesprek
irin hii dat
‘Een goede interviewer als u
weet natuurlijk dat...’
moment’ toch echt het beste vond.
‘Met de kennis van nu’, zei Balke
nende ooit, in een eigen variant.
Als Rutte van een discussie af
wil, zegt hij rustig dat hij iets niet
‘nogmaals’ gaat uitleggen, ook als
hij dat nog helemaal niet heeft ge
daan. Of hij zegt ‘dat heb ik net al
genoemd’, ‘dat antwoord heb ik
eigenlijk al eerder gegeven’, ‘ik
dreig in herhaling te vallen’ of om
echt alles af te kappen: „Ik verwijs
naar het vorige antwoord.”
Tijdens de formatie van 2021
moest hij alle trucs uit de kast
trekken om zijn politieke carrière
te redden. Toen bleek dat hij ach
ter gesloten deuren over CDA’er
Pieter Omtzigt
(‘functie elders’)
had gesproken,
terwijl hij dat kort
ervoor had ont
kend. Hij had er
een ‘verkeerde herinnering’ aan.
„Ik betreur dat ten zeerste.” Maar
in dat debat redde hij toch het
vege lijf door één verhaal neer te
zetten en daaraan vast te houden.
Maar liefst zestien keer zei hij niet
te hebben gelogen en zeventien
keer dat hij naar ‘eer en geweten’
had gehandeld. Hij bleef zo stellig
ontkennen dat hij Omtzigt liever
‘elders’ zou willen zien gepar
keerd. En bagatelliseerde de notu
len’
waarin hij dat
had gezegd: „Dat
potpourrietjevan
aantekeningen.”
Rutte past zijn
methodes ook toe
op journalisten. Soms paait hij ze
live, tijdens een interview. „Een
goede interviewer als u weet na
tuurlijk dat...” Maar het gaat verder
dan dat. Toen de NOS tijdens de
Syrische vluchtelingencrisis vroeg
of hij zich achter de woorden van
Angela Merkel schaarde om Syri-
ers welkom te heten (‘Wir schaffen
das’), gaf Rutte bewust een lang,
wollig, onduidelijk antwoord
waarin hij eigenlijk ‘ja’ zei. Maar
dat letterlijk zeggen, zou verkeerd
vallen bij zijn achterban. Toen
NOS-verslaggever Ron Fresen
hem vroeg waarom hij zo vaag
bleef, zei Rutte: „Dan weet ik ze
ker dat jullie dit niet uitzenden.”
Heeft Rutte dat allemaal zelfbe
dacht? Zeker niet. Al als twintiger
keek hij poli
tieke debatten
terug op tv,
soms met
vrienden. En al
in 2006 kreeg
hij mediatrai
ning van het
bureau Speech Republic. En
VVD’erTon Elias, oud-journalist,
trainde hem ook nog. I-Ioewel
Rutte altijd ontkent dat hij media
training kreeg, maar slechts came
ratraining kreeg, maakt Elias daar
korte metten mee in dit boek. „Dat
is natuurlijk gewoon een leuter
verhaal.” Maar zijn conclusie is
ook: „Hij is een natuurtalent.”
nu eenmaal coalities vormen.”
Haar provincie kwam onlangs in
het nieuws toen PvdA en Groen
Links (overigens zonder steun van
de VVD) een reclameverbod in
bushokjes afdwongen voor vlees
en vis. Maar hoewel er verschillen
met de WD zijn, moeten die niet
worden overdreven. Gielen: „De
WD wil óók de klimaatcrisis aan
pakken. We verschillen over hoe
snel en op welke manier, maar er
zijn ook partijen die klimaatver
andering geen probleem vinden.”
Ook in Drenthe verloopt de sa
menwerking zonder grote proble
men, vertelt de Drentse WD-
lijsttrekker Willemien Meeuwis-
sen. „We hebben afspraken ge
maakt en daar houden we ons aan.
Dat gaat goed.”
Strubbelingen ontstaan pas als
er zich na het sluiten van een coa
litieakkoord nieuwe ontwikkelin
gen voordoen. „Zo hadden we vier
jaar geleden niet voorzien dat we
afspraken moesten maken over de
wolf’, vertelt Meeuwissen. Over
het weren van de wolf wordt er in
de Drentse coalitie verschillend
gedacht. „Maar omdat er niets over
vastlag in het coalitieakkoord,
konden we buiten de coalitie
op zoek naar steun voor een
stringenter beleid”, zegt ze.
Rutte waarschuwt voor een te
rugkeer naar de tijd van Joop den
Uyl als ‘de linkse wolk’ wint.
Klaver waarschuwt dat we ons
alleen nog druk maken over ‘het
klimaat van je wijnkelder’ als de
WD wint. Maar die opgepookte
ideologische verschillen blijken in
de praktijk dus best overbrugbaar.
Tekenend voorbeeld: in vier van
de zes provincies waar beide kam
pen samenwerken, gaan dit jaar de
provinciale belastingen omhoog.
De campagneleiders van beide
kampen benadrukken echter dat
het op 15 maart niet alleen gaat om
de Provinciale Staten, maar ook
om de Eerste Kamer, die daarna
door Statenleden wordt gekozen.
„Mensen maken zich zorgen over
hun portemonnee”, zegt Thierry
Aartsen (WD). „We willen toch
laten zien dat we een ander beleid
willen dan de WD”, zegt Laura
Vissenberg (GroenLinks). „En in
de Eerste Kamer kun je het beleid
beïnvloeden.”
Zo maken partijen er eigenlijk
verkiezingen voor de Eerste
Kamer van. Alleen: daar
mogen mensen niet op
stemmen. Welke partijen
zijn er eigenlijk voor een
rechtstreeks gekozen
senaat? Niet een. Waarom
niet? Omdat de Eer
ste Kamer niet
moet dubbelen
met de Tweede
Kamer. Veel
l kiezers snap
pen hier niets
I van. Minder
dan de helft
(49 procent)
van de bevol
king weet dat
het om de Staten
verkiezingen gaat
straks, blijkt uit
Ipsos-onderzoek.
FOTO ANP
Supergaaf verschijnt woensdag
bij Walburg Pers, in Mezza een in
terview met auteur Robbert Wigt.
o
z
Z
Ld
Z)
6
GO ZATERDAG 11 FEBRUARI 2023
