J ‘Rutte is de
Muhammad
All van het
politieke
debat’
e
MEZZA 39
VI
Mark Rutte beschikt over een grotere
verbale gereedschapskist dan de
meeste politici. Neerlandicus en
docent ROBBERT WIGT (33)
onderzocht zijn taalgebruik.
5
o
2
B M t aarom is Rutte zo
1 j\ a goed in mensen
K overtuigen? Dat
\g wilde ik uitzoeken
W V en daarom heb ik
Supergaaf geschreven. Dat Rutte
daar goed in is, blijkt wel uit het
feit dat hij veel verkiezingen wint
en debatten overleeft. Hij wordt
vaak omschreven als een ‘verbale
Houdini’ of‘de Muhammad Ali
van het politieke debat’. Dat vond
ik fascinerend. Zozeer zelfs dat
ik mijn promotievoorstel heb
geparkeerd om dit boek te kunnen
schrijven en Ruttes taalgebruik
onder de loep te nemen.
De rol van taal in politiek Den
Haag is enorm - overtuigen doe
je voor een groot deel met taal.
Ik heb me aan de Universiteit
Leiden gespecialiseerd in het
politieke debat en overtuigend
taalgebruik. In die tijd was Rutte
al premier, het viel mij altijd al op
dat hij over een grotere verbale
gereedschapskist lijkt te beschik
ken dan de meeste poli- r
tici. Wilders springt er
ook uit, maar Rutte heeft |SUP
een interessantere rol.
Hij heeft veel verschil
lende mensen tevreden
te houden: zijn coalitie
partners, maar ook zijn
eigen partij en diens
achterban. Wilders blijft
in de oppositierol, dat
is toch makkelijker.
Ook vind ik hem als fenomeen
intrigerend. Hij is vaak erg stellig,
soms komisch, en kan heel soepel
schakelen tussen verschillende
emoties. Dat zijn allemaal dingen
die ik in mijn boek bespreek en
analyseer. Ik heb de momenten
bestudeerd waarop Rutte veel
overtuigingskracht nodig had.
Daarnaast heb ik veel mensen
geïnterviewd. Onder anderen
zijn mediatrainer Ton Elias, zijn
biograaf Petra de Koning en
oud-collega Lodewijk Asscher.
Wat typeert nou het taalgebruik
van Rutte? Zijn grote woorden
schat, stelligheid en een goede
voorbereiding, waardoor hij altijd
de juiste reactie paraat heeft.
Hij kan met een grap,
een subtiele aanval op
iemands integriteit, of
juist een compliment,
een tegenstander van
de wijs brengen. Ver
der maakt hij gebruik
van dissociatie, waar
mee ik bedoel dat hij
termen een andere
betekenis geeft dan
mensen denken.
Asscher zei daarover:
‘Rutte kan dus heel
goed zeggen: ‘‘Nee,
met mijn hand op
mijn hart, ik heb geen
speculaasje genomen,”
en dat tot de dag van
zijn dood volhouden.
En dan blijkt het een
speculóósje.’
Ik heb uit veel bronnen
geput, maar tegelijk
geprobeerd een luchtig
en toegankelijk boek
te schrijven. Het lijkt
me mooi als mensen
dankzij dit boek
debatten beter kunnen volgen
en snappen welke technieken
er door politici worden gebruikt.
Ik zou graag bijdragen aan wat
je noemt het retorisch bewustzijn
van mensen: inzicht in hoe
iemand overtuigt. Daar is weinig
aandacht voor, op scholen vooral.
Het is essentieel voor het demo
cratische proces dat alle mensen
interviews en debatten goed
kunnen volgen.’
k-w
MIJN
BOEK
z
LU
IM
O
O
5
z
z
S
LU
O
m
LU
5
LU
-> Supergaaf- De overtuigende taal
van Mark Rutte verschijnt 15 februari
bij Mazirel Pers €19,99
De overtuige
taal van Mark
