1
1
1
9
ÈH
Tennet
EURO’S VOOR DE STAAT OPLEVEREN
f
Ff*
Vaker dynamisch
energiecontract
DeStaat berust in
vonnis over Chora
Kledingcontrole in
Iran met camera’s
stroom moest voor een belangrijk
deel komen van windmolens op de
Noordzee. De meeste (grote) gebrui
kers van elektriciteit zitten in Duits
land echter in het zuiden. Dat bete
kende dat er meer noord-zuidverbin-
dingen moesten komen. Ook waren
kabels en connectoren nodig die de
windmolens op zee met het land ver
bonden. Wie moest dat allemaal aan
leggen en betalen? Juist, de netbe
heerders.
En laat het nou precies TenneT zijn
dat voor veel verbindingen verant
woordelijk bleek. Het Nederlandse
netbedrijf was er dus verantwoorde
lijk voor dat de Duitse energietransi-
tie een succes werd. Het kostte de
grootste moeite en bakken geld om
gemeentes en grondeigenaren van de
noodzaak daartoe te overtuigen. Een
alternatief was er echter niet: in
Duitsland hebben netbeheerders een
wettelijke verplichtingen de beno
digde capaciteit te realiseren.
Als enig aandeelhouder van Ten
neT moest de Nederlandse overheid
zorgen dat die investeringen allemaal
konden worden gefinancierd. De
staat hoefde niet alles voor te schie
ten, maar moest wel zorgen dat Ten
neT genoeg eigen vermogen had om
leningen los te peuteren bij de ban
ken. Er moest dus Nederlands belas
tinggeld worden gestort, steeds meer.
‘In 2021 was de inschatting dat Ten
neT circa 4,3 miljard euro aan eigen
vermogen nodig heeft voor de Ne
derlandse activiteiten en 4,5 miljard
voor de Duitse’, schrijft de staat in
het laatste Jaarverslag Staatsdeelne
mingen. ‘Naar verwachting zal dit
verder toenemen als gevolg van de de
stijgende klimaatambities en uitda
gende marktomstandigheden.’
lend tegenover verkoop. Ook in
Duitsland rijzen bedenkingen bij de
constructie.
Rehtanz: „Er moet echt nog héél
veel gebeuren aan het Duitse stroom
net. Zo moeten meerdere
noord-zuidverbindingen worden
aangelegd, die kosten zo zes miljard
euro per stuk. Op een gegeven mo
ment stelt men zich hier toch de
vraag of TenneT groot genoeg is om
dat te dragen. Natuurlijk, de Neder
landse staat is een betrouwbare par
tij, maar de Duitse overheid denkt
dat financiering makkelijker is als het
zelf eigenaar is en zijn gewicht in de
schaal kan leggen.”
Dat denkt ook Machiel Mulder,
hoogleraar energie-economie in Gro
ningen. „Het is gewoon een rare situ
atie. Er moet heel veel geld naar de
Duitse netten, dat is voor dat land
ontzettend belangrijk. Nederland
maakt andere afwegingen dan wan
neer Duitsland ze zelf zou maken. Zo
gaat er, anders dan bij het Neder
landse deel van TenneT, dividend
vanuit Duitsland naar de Neder
landse staat. Dat geld is eigenlijk kei
hard nodig voor investeringen in de
netten. Je kunt je afvragen of dat een
goede afweging is.”
Het is in elk geval niet in het be
lang van Duitsland, en daarom wordt
Belastinggeld
Van der Lee zegt te snappen dat er
niet eindeloos Nederlands belasting
geld naar TenneT en dus naar Duits
land kan. „Maar je kan ook pensioen
fondsen laten instappen. Duitsland
heeft vaker laten zien dat ze achter
blijven met investeringen in infra
structuur. Ze hebben toch een beetje
een zigzagbeleid. Wie zegt dat ze hun
koers niet weer gaan aanpassen?”
Energie-econoom Mulder is scep
tisch over de zorgen van de politici.
Hij meent dat ze te veel uit eigenbe
lang denken, net als TenneT. „Het ar
gument dat de stroom beter verdeeld
kan worden, zie ik niet zo. Netbe
heerders zijn al verplicht samen te
werken, met België en Groot-Brittan-
nië gaat dat ook prima.”
Inkoopvoordelen zullen er best
zijn, vervolgt hij. „Maar er zijn ook
economische nadelen, vergeet dat
niet. Nu wordt misschien minder in
de Duitse netten geïnvesteerd dan
mogelijk en wenselijk. In zuid-Duits-
land worden bedrijven soms stilge
legd, omdat er niet genoeg stroom is.
Dat kost ontzettend veel geld. Dat
moet je ook meewegen.”
Als je dat doet, zul je tot de conclu
sie komen dat Duitsland beter af is
met een ‘eigen’ net, stelt Mulder. Of
het zover komt, zal snel blijken. Vol
gens een bron kan al ‘binnen enkele
weken’ een akkoord bereikt worden.
Dan zal blijken of Nederland inder
daad een recordbedrag overhoudt.
Mulder: „Ik denk dat het een enorme
kans is. Dat geld zit nu vast in Duitse
kavels. Na een verkoop kun je er ook
subsidies mee uitdelen en investerin
gen mee doen. In Nederland zijn
volop energieprojecten die daarvan
zouden kunnen profiteren.”
Grens
En dus doemen vragen op. Is het nog
wel verantwoord dat de Nederlandse
overheid zoveel geld reserveert voor
verdere uitbouw van het Duitse net?
Waar ligt de grens? Daarover twijfelt
niet alleen het Nederlandse kabinet -
minister Kaag staat niet onwelwil-
nu druk onderhandeld over een over
name. Een woordvoerder van het mi
nisterie van Financiën meldt dat de
gesprekken vertrouwelijk zijn. Bron
nen melden dat naast een volledige
overname ook een Duits minder- of
meerderheidsbelang in TenneT
Duitsland als opties op tafel liggen.
Niet iedereen is blij met de ge
sprekken. In de eerste plaats zou
splitsing een klap zijn voor TenneT
zelf. Het bedrijf zet zichzelf nadruk
kelijk in de markt als Europese speler.
Topvrouw Manon van Beek meldde
onlangs in een interne podcast vol
trots dat TenneT in ‘grote delen van
Duitsland’ de netten beheert. Ze liet
weten dat er haar alles aan gelegen is
om de energietransitie in Nederland
én Duitsland tot een succes te maken.
„Dat is geen baan, eerder een missie.”
Ook politiek bestaat weerstand te
gen de voorgenomen verkoop. Onder
meer CDA en GroenLinks zijn kri
tisch. CDA-Kamerlid Henri Bonten
bal liet weten een ‘tafelzilvergevoel’
te hebben bij de deal. Volgens Groen-
Links-Kamerlid Van der Lee is een
meerderheid van de Kamer ongerust.
Hij wijst op de schaalvoordelen die
een groter bedrijf heeft bij inkoop
van materiaal. Ook is het in zijn ogen
belangrijk dat de netten van Neder
land en Duitsland goed verbonden
zijn, zodat stroom makkelijker zijn
weg vindt. „Voor de energietransitie
is het juist belangrijk dat bedrijven
Europees actief zijn.”
DEN HAAG
kip met gouden eieren
TEHERAN
2hld
DEN HAAG
Hamburg
Berlijn B
Kassei
B Keulen
Frankfurt"
Stuttgart
München
i
Manon van Beek,
ceo van TenneT is
trots op het ‘Duitse’
deel van haar bedrijf.
ABN Amro bracht
‘slechts’ acht miljard
op. Volgens Haagse
bronnen zou het Duitse
deel van TenneT 20 tot
25 miljard euro waard
zijn.
Huishoudens stappen in
steeds grotere aantallen over
op dynamische energiecon-
tracten om zo goedkoper uit
te zijn. Klanten met zo’n con
tract betalen voor hun ener
gie de inkoopprijs die op dat
moment geldt. Volgens aan
bieder Zonneplan en de Ver
eniging van Dynamische
Energieleveranciers (VvDE)
zijn er ook afgelopen maand
weer meer klanten bijgeko
men en is van stagnatie nog
geen sprake. Prijsvergelijker
Independer denkt dat dit kan
gaan gebeuren als ‘traditio
nele’ leveranciers weer de
gebruikelijke vaste contrac
ten gaan aanbieden.
De autoriteiten van het streng
islamitische Iran willen de
hoofddoekplicht voor vrou
wen gaan bewaken met ca
mera’s op straat. De huidige
verkeerscamera’s kunnen
voor dat doel worden ingezet,
vindt een commissie. Vorige
maand meldden Iraanse me
dia al aanscherpingen in de
strijd tegen het schenden van
de islamitische kledingvoor
schriften. Een krant noemde
onder meer heropvoed ings-
cursussen, uitreisverboden,
arbeidsbeperkingen en boe
tes. Veel vrouwen in de grote
steden van Iran dragen geen
hoofddoek meer.
De Nederlandse Staat gaat
niet in hoger beroep in de
rechtszaak over het Neder
landse bombardement op
een wooncomplex in Chora in
Afghanistan. ‘De Staat zal be
rusten in het vonnis van de
rechtbank’, schrijft minister
Kajsa Ollongren van Defensie
aan de Tweede Kamer. ‘Dit is
de uitkomst van een com
plexe maar zorgvuldige afwe
ging’. Afgelopen november
oordeelde de rechtbank Den
Haag dat het bombardement
tijdens de slag om Chora in
2007 onrechtmatig was. De
rechtbank bepaalde dat de
Staat de schade van de
slachtoffers moet vergoeden.
7
Tennet hoogspannings-
netwerk in Nederland
•- Tennet hoogspannings-
netwerk in Duitsland
Hoogspanningsnet in
Nederland en Duitsland
GO ZATERDAG 4 FEBRUARI 2023
