nr damd 11953-2023
M
4
Nabij het
Topshuis heb
je het mooiste
zicht op de
immense
stalen
schuiven,
ingeklemd
tussen de
betonnen
pijlers
Met water links, water
rechts én water
eronder en daarboven
de hemel. Het wordt
sensationeel!
mooiste zicht op de immense stalen
schuiven, ingeklemd tussen de be
tonnen pijlers, die alleen al 18.000
ton per stuk schijnen te wegen. Je
voelt, ook van afstand, de kracht van
het water. Langs de kant bevindt zich
het kunstwerk van Marinus Boezem:
grote basaltblokken die de platte
grond van de kathedraal van Reims
markeren. Het zijn bescheiden
rekwisieten in het decor van de ke
ring, de kathedraal van de zee.
In de jaren 90 kregen de Deltawer
ken daadwerkelijk een status als we
reldwonder. De American Society of
Civil Engineers (ASCE) nam deze op
in de Seven Wonders of the Modern
World, samen met onder meer de
Golden Gate Bridge, de Empire State
Building en de Kanaaltunnel. Vol
gens de ASCE zijn de Deltawerken
‘uniek in de wereld’ en bewijzen ze
‘het vermogen van de mensheid om
naast de krachten van de natuur te
bestaan’. De Oosterscheldekering is
‘de kroon op het werk’.
Aan die kroon hing wel een in
drukwekkend prijskaartje: 5,5 miljard
gulden (2,5 miljard euro), fors meer
dan was begroot. Maar dan heb je ook
wat: een icoon voor Zeeland en Ne
derland, bekend tot ver over de grens.
Waterland Neeltje Jans is de popu
lairste attractie van de provincie -
met in de loop der jaren in totaal zo’n
tien miljoen bezoekers - maar heeft
dat in belangrijke mate te danken aan
de locatie en de kering. Die wil -
móet zelfs - iedereen gezien hebben.
Niet voor niets nemen sportevene
menten de kering maar al te graag in
hun route op. Het levert, zeker vanuit
de lucht, prachtige plaatjes op en er is
geen betere verbeelding van de strijd
van de sporter tegen zichzelf en de
elementen. Met als ultiem voorbeeld
het Nederlands Kampioenschap Te-
genwindfietsen, waar deelnemers op
een fiets met terugtraprem tegen de
storm in stoempen en een les in ne
derigheid krijgen. Hollandser wordt
het niet. De beelden gaan de wereld
over.
Zonder de Oosterscheldekering
zou de Tour de France in 2015 waar
schijnlijk ook niet in Zeeland zijn ge
finisht. De eindstreep was getrokken
nabij het Topshuis, omringd door
water. Een ‘finish in zee’, noemde
Tourbaas Christian Prudhomme het,
toen hij eind 2014 de slotkilometers
kwam verkennen. „Met water links,
water rechts én water eronder en
daarboven de hemel. En dan nog met
al die wind”, zei hij. „Het wordt sen
sationeel! Zoiets is in de Tour en mis
schien het hele wielrennen nog nooit
vertoond. Cyrille Guimard heeft ooit
gezegd dat fietsen ook zeilen is. Nou,
dat gaat hier zeker gebeuren.” Het
werd inderdaad een memorabele
waaieretappe. De Duitser André
Greipel zeilde naar de winst.
Protest
Het verhaal is bekend. In de opzet
van de Deltawerken zou de Ooster-
schelde volledig worden afgedamd.
Dat werk was al volop gaande, toen
begin jaren 70 - onder aanvoering
van de visserijsector en de milieube
weging - het protest tegen de afslui
ting van de zeearm aanzwol. Het
werk werd stilgelegd, totdat de
Tweede Kamer in 1976 instemde met
een uniek compromis. De resterende
gedeelten kregen een open kering
die, indien nodig, dicht kan. Zo kon
het zoute water de Oosterschelde in
en uit blijven stromen.
Wie, ruim 36 jaar na de opening,
gaat kijken, kan niet anders dan on
der de indruk zijn. Zelfs bij het zo
veelste bezoek. Op deze kalme janua
ridag oogt de kering opnieuw majes
tueus. Nabij het Topshuis heb je het
De kering lijkt onverzettelijk, maar
het kost jaarlijks tientallen miljoenen
om die in conditie te houden. Het
onderhoud gaat vrijwel permanent
door, om het water en de tijd de baas
te blijven. Op termijn moeten moge
lijk de schuiven worden vervangen.
In principe zou de kering tweehon
derd jaar mee moeten kunnen.
Of dat ook haalbaar, is nog maar de
vraag, want de zeespiegel stijgt har
der dan verwacht. De 62 schuiven
gaan omlaag als een waterstand van
3 meter boven NAP wordt verwacht.
Dat gebeurde tot nu toe gemiddeld
één keer per jaar. Dat dreigt, zeker na
2050, veel vaker te moeten gebeuren,
met alle gevolgen van dien voor de
kering en de natuur in de Ooster
schelde. Er wordt daarom nu al nage
dacht over alternatieven voor de vol
gende eeuw. De wedloop met het
water is nooit gewonnen. Zelfs niet
met een wereldwonder.
e stormvloedkering is
gesloten. De Deltawer-
H ken zijn voltooid’, zei
koningin Beatrix op
4 oktober 1986 bij de
opening van de Oosterscheldekering.
Ruim 33 jaar na de Watersnoodramp
kon het zuidwesten van Nederland
veilig worden verklaard, al waren de
Deltawerken met de ingebruikname
van de Maeslantkering (1997) eigen
lijk pas echt compleet.
De Franse president Francois Mit
terrand was erbij toen de vorstin de
historische woorden uitsprak. Even
als de Belgische koningin Fabiola en
vele andere hoogwaardigheidsbekle
ders. En uiteraard Neelie Kroes, des
tijds minister van Verkeer en Water
staat, die glimmend van trots toe
keek. Zij claimde, toen de bouw van
de kering zijn voltooiing naderde,
nog net niet persoonlijk het succes
van het grootste waterbouwproject
aller tijden. Keer op keer repte Kroes
in die periode van ‘het achtste we
reldwonder’, een omschrijving die
Deltapark Neeltje Jans nog altijd ge
bruikt op zijn website. De bewinds
vrouw had de omschrijving overi
gens dankbaar geleend van haar
voorganger, Tjerk Westerterp. Die zei
in augustus 1983, bij de plaatsing van
de eerste pijler: „We kunnen wel zeg
gen dat hier sprake is van de geboorte
van een nieuw wereldwonder.”
Het grootste wonder is dat het was
gelukt het gevaar van de zee groten
deels te beteugelen en tegelijkertijd
rekening te houden met uiteenlo
pende belangen. In die zin is de ke
ring hét ultieme poldermodel.
rttt
ZATERDAG 28 JANUARI 2023 PM
- Christian Prudhomme, Tourbaas
Vooral ook bij storm
is de Oosterschelde-
kering een attractie.
FOTO DIRK-JAN G JELTEMA
Beluister ook onze podcastserie
De vermisten van ’53 op
pzc.nl/podcast of via uw favoriete
podcastapp.
■R
Rolf Bosboom
Vrouwenpolder
Wereldwonder lokt miljoenen
bezoekers naar Neeltje Jans
Een wereldwonder, zo werd
de Oosterscheldekering al
snel genoemd. Het is een
icoon voor Zeeland
geworden. Wie de provincie
bezoekt, móet de kering
hebben gezien.
