‘Als een bedrijf klaprozen afdrukt op een pak MELK verkoopt het meteen beter’ manier om te verbinden. Als wij samen zouden eten in een restaurant en jij bestelt hetzelfde als ik, dan geeft dat al een band, nog voordat we met elkaar hebben gesproken.’ ‘Voedsel is ook een middel om je te onderscheiden, dat klopt. Als jij een decaf haver flat bestelt, dan plaats je jezelf al in een andere groep dan iemand die zegt: doe mij maar een lekker bakkie. Dat is overigens altijd zo geweest. Bijna alle religies schrijven van oudsher voor wat hun gelovigen wel of niet mogen eten. Daar waren ook praktische redenen voor. Taboes gaan vaak over dierlijke eiwitten, want die waren schaars maar essentieel voor ons voortbestaan. In het Amazonewoud zijn bepaalde vissen nog steeds voorbehouden aan mannen, en dat zijn natuur lijk net de beste vissen. In veel gezinnen in India eten de vrouwen na de mannen. In West-Europa is het belang van religie sterk afgenomen, maar nu is voedsel zelf een vorm van religie geworden en zijn het bloggers en diëtisten die vertellen wat je niet mag.’ Gij zult geen vlees eten? ‘Vlees is in bepaalde kringen een symbool van het kwaad geworden. Wie goed doet eet geen vlees omdat het funest is voor het klimaat, voor het dierenwelzijn, voor de gezondheid, enzovoort. Daar valt veel op af te dingen. Maar zo iemand zegt impliciet ook dat hij zichzelf beter vindt dan de ander. En dat is helemaal onzin.’ ‘Niet per se. Dierlijke eiwitten zijn essentieel, vooral voor ouderen en kinderen. Die hebben een kleinere maag en die moeten dus extra letten op de verhouding tussen eiwitten en de andere voedingsstoffen die ze binnenkrijgen. Gezonde mensen in de leeftijd tussen 25 en 55 kunnen zeker met véél minder vlees toe, maar het is onzin om het iedereen te ontzeggen. De mens heeft soms de neiging om wat hij voor zichzelf goed acht, ook het beste voor anderen te vinden. Weet je nog dat macro biotisch eten ‘in’ was? Ook nu zijn er weer influencers die je rauwkost voorschrijven. Maar rauwkost kenmerkt zich door een enorm volume voor weinig calorieën. Kinderen op een macrobiotisch dieet kregen een groei achterstand. Niet alleen fysiek maar ook cognitief. Er zijn mensen op dat onderzoek gepromoveerd, juist mensen trouwens die hun kinderen ook op zo’n dieet hadden. Die zijn er meteen mee gestopt.’ ‘Het feit dat jij het formuleert als ‘goed bezig zijn’, zegt al veel over hoezeer voedsel een ethische kwestie is geworden. Jammer, want ik denk dat je niet aan één voedingsmiddel een morele waarde kunt toekennen, het gaat juist om het hele patroon. Is het ‘goed’ om gezonde blauwe bessen te eten? Die worden ’s winters ingevlogen vanaf de andere kant van de wereld en verkocht in plastic emmertjes, daar zijn best bezwaren tegen. Aan de andere kant, het geeft ook weer werkgelegenheid in die landen, dat moet je ook niet uitvlakken.’ LOUISE FRESCO PLEIT voor bewust eten. Dus niet handenvol bessen of stukken vlees achte loos naar binnen happen. En verder is het, zegt ze, gewoon erg ingewikkeld. Vrije-uitloop- eieren? ‘Prima. Maar kippen lopen buiten meer risico op vogelgriep. Buiten lopen kost ook meer energie, dus hebben ze meer voedsel nodig, dat betekent meer CO2-uitstoot. Ook de broeikasgassen die koeien uitstoten kun je het beste opvangen als ze in een stal staan.’ ‘Kun je het begrip geluk op een koe toepassen? Koeien hebben bewustzijn en we kunnen goed meten hoe ze zich voelen. Maar het is toch lastig te zeggen of ze gelukkiger zijn of niet. Het heeft meer te maken met het beeld dat wij als mensen hebben van buiten, van de natuur. Daarom gebruiken marketeers ook zo vaak woorden als natuurlijk, zongerijpt, eerlijk, puur. Ik zag het vanmorgen nog ergens staan: de natuur heeft het goed met ons voor. Klinkt fijn, maar is onzin.’ Is de natuur niet beter dan de boerderij? ‘Al ons voedsel uit de natuur halen kan helemaal niet. We zouden de natuur te gronde richten. Landbouw hebben we echt nodig. En dat de natuur goed zou zijn, is een hardnekkig misverstand. De natuur heeft geen intentie met ons, die is volkomen neutraal. Gebaseerd op concurrentie en verdringing. Dieren in de natuur hebben een kort, angstig en vaak hongerig leven. Coronavirussen zijn even zeer natuur als panda’s of heide velden. Maar door de combinatie van overvloed, industrialisatie, urbanisatie en het wegvallen van religie zijn we als mens zoekende geworden. We verlangen naar harmonie. Naar iets dat te midden van alle onzekerheid nog oor spronkelijk is: de paradijselijke natuur. Dus als een bedrijf klap rozen afdrukt op een pak melk wordt het meteen beter verkocht.’ Is melk van Klara 4 op boerderij Zonneweide gezonder dan die van een anonieme koe? ‘Niet per se, maar er zijn mensen die er gelukkiger van worden. Omdat ze streven naar het authentieke. Prima. Maar besef dat het een luxe is. De meeste mensen zijn gewoon blij dat ze betaalbare melk hebben. Het feit dat wij in Nederland hoogwaardig, dat wil zeggen gezond en niet- bedorven voedsel duurzaam 30 VI Is eten tegenwoordig niet een reden om een ander juistte veroordelen? Wie geen vlees eet is toch ‘goed bezig’? Goed bezig voor het klimaat dan? Maar koeien zijn toch gelukkiger in de wei?

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2023 | | pagina 126