Waarom overlijden
er meer mensen
dan verwacht?
M
r>
1 I
JIT komt met resultaten
lopend onderzoek MH17
8
Het liefste zou emeritus hoogleraar
Richard Gill eetbare paddenstoelen
plukken in het bos en tijd doorbrengen
met zijn kleinkinderen. Toch bijt de
topstatisticus zich vast in de
toeslagenaffaire: hij kan niet
tegen onrecht.
r 1
EMERITUS HOOGLERAAR RICHARD GILL TREKT
TOESLAGENAFFAIRE
In het ziekenhuis zien ze zeker een
verschil ten opzichte van vorig
jaar, zegt Judith Wilmer, bestuurs-
Het gaat om onderzoek naar de be
manning van de raketinstallatie
waarmee het vliegtuig werd neer
gehaald en de verantwoordelijken
voor de levering van het wapensys
teem. Voorafgaand is een besloten
bijeenkomst voor de nabestaanden.
Zij worden als eerste geïnformeerd.
In het internationale onderzoeks
team werken Nederland, Oekraïne
Het is een optelsom
van factoren en
moeilijk te toetsen
Het aantal meldingen van overlij
den lag afgelopen december
25 procent hoger dan normaal voor
die tijd van het jaar, aldus Dela, de
grootste uitvaartverzorger van Ne
derland. Maar nu lijkt de drukte af
te nemen. „Het is nog steeds druk,
maar behapbaar. De situatie lijkt
weer terug te gaan naar normaal”,
zegt een woordvoerster.
Bij Uitvaartverzorging Pieter
Dekker in Den Helder is de drukte
nog niet gaan liggen, zegt uitvaart
verzorger Lisette Wit. „Mensen
bellen ons met de vraag ‘neemt u
nog een overledene aan’. Daar
schrok ik wel van, dat mensen aan
het rondbellen zijn of er ergens
nog plek is.” In de kop van
Noord-Holland is, volgens de cij
fers van CBS, de oversterfte iets
hoger dan in de rest van het land.
en Maleisië sinds 2014 samen. De
persconferentie vindt plaats bij Eu-
rojust, het EU-agentschap voor jus
titiële samenwerking in strafzaken,
in Den Haag. Eind vorig jaar veroor
deelde de rechtbank Den Haag re
bellenleider Igor Girkin (51), Sergej
Doebinski (60) en garnizoenscom
mandant Leonid Chartsjenko (50)
tot levenslange celstraffen voor hun
rol in het neerhalen van MH17.
Tevens werd bekend dat het Eu
ropees Hof voor de Rechten van de
Mens zich gaat buigen over de rol
van Rusland bij het neerhalen van
de vlucht.
rgens in het huis van
statisticus Richard
Gill in Apeldoorn
staat een doos met
papieren. Er zitten
dagboeken in, kran
tenknipsels en diplo-
CBS had dit
onderzoek niet
mogen
uitvoeren
Waar komt de zogenoemde
oversterfte eigenlijk vandaan?
Dat blijkt een moeilijke vraag.
Volgens Ruben van Gaaien, on
derzoeker bij het Centraal Bureau
voor de Statistiek, blijft corona een
belangrijke veroorzaker van de
vele sterfgevallen.
Cees Hertogh, hoogleraar oude
rengeneeskunde en ethiek van de
zorg, noemt nog twee mogelijke
redenen. „Mensen die corona heb
ben gehad, zijn mogelijk kwets
baarder. We weten nog niet wat
de langetermijneffecten van een
coronabesmetting zijn. Er is on
derzoek gedaan hoe de besmetting
verliep tot dertig dagen na de be
smetting, maar niet verder. Het is
in te denken dat zo’n infectie zorgt
voor stress in het lijf, voor een
kwetsbaardere gezondheid. Daar
naast zien we dat er veel zorg is
uitgesteld tijdens de coronapande
mie. Ouderen zijn ook later opge
nomen in verpleeghuizen waar
door ze in een slechtere conditie
binnenkwamen. Het is een optel
som van factoren, maar het zijn al
lemaal hypotheses en moeilijk te
toetsen.”
Om een duidelijk antwoord te
krijgen, zijn in opdracht van het
ministerie van Volksgezondheid
verschillende studies om over
sterfte tijdens de coronapandemie
te onderzoeken opgezet door
ZonMw. Dat is de organisatie voor
gezondheidsonderzoek. De resul
taten worden op z’n vroegst eind
van dit jaar verwacht.
ma’s van José Booij. Ze was een bé-
tje anders dan andere mensen. Een
jurist die op vrouwen viel, de Rand
stad ontvluchtte en neerstreek in
Drenthe. Daar werd ze zwanger en
kreeg een kindje. En ze had een
buurvrouw met wie ze onenigheid
had. „Die buurvrouw had allerlei
meldingen over José gedaan bij de lo
kale politie, had gezegd dat met het
kindje iets vreselijks zou gebeuren.”
Na zes weken werd Josés dochtertje
uithuisgeplaatst.
José klopte bij Gill aan nadat hij
had meegewerkt aan het vrijpleiten
van verpleegster Lucia de Berk. In
2003 werd De Berk veroordeeld tot
een levenslange gevangenisstraf, om
dat opvallend veel kinderen zouden
zijn overleden tijdens haar diensten
in het Juliana kinderziekenhuis in
Den Haag. Ze zat 6,5 jaar onterecht
vast. Gill liet zien dat de berekenin
gen die achter de verdachtmakingen
zaten helemaal niet klopten: tijdens
de diensten van Lucia stierven hele
maal niet meer kinderen dan je zou
verwachten. Zo droeg hij bij aan het
blootleggen van een van de grootste
gerechtelijke dwalingen in de Neder
landse rechtsspraak. En werd Gill
naast een topstatisticus ook een ba
ken van hoop, voor mensen zoals
José, die onrecht ervaarden.
„Wat José indertijd is overkomen,
dat noem ik een staatsontvoering, net
zoals de uithuisplaatsingen onder
slachtoffers van de toeslagenaffaire
nu worden genoemd.” De vrouw
bleef vechten, om haar kind terug te
krijgen. Maar gaandeweg dreef dat
gevecht haar tot waanzin. Ze raakte
haar werk kwijt, ze raakte haar huis
kwijt. Ze vluchtte naar het buiten
land. „Ondanks een oordeel van de
rechter, dat het kind terug moest naar
José, gebeurde dat niet. José is uitein
delijk ontspoord.
Inmiddels weet ik dat ze bij meer
mensen in
Nederland informatie heeft achterge
laten, om te zorgen dat die beschik
baar is voor haar dochter, als die er
aan toe is. Maar José heb ik niet meer
lid van de Nederlandse Vereniging
voor Klinische Geriatrie. Zij ziet
meer ouderen die verzwakt te
rechtkomen op de eerste hulp. „Je
ziet dat ze niet goed verzorgd zijn,
niet goed gegeten hebben, sommi
gen zijn onderkoeld en hebben
een tijdje in huis op de grond gele
gen. 10 procent van de ouderen die
we opnemen is in de stervensfase,
veel meer dan voor corona.”
Volgens haar zie je in de gezond
heidszorg een weerslag van wat er
gaande is in de maatschappij. „Er
ligt niet één reden aan ten grond
slag waarom wij meer verzwakte
mensen in de ziekenhuizen zien.
Er zijn verschillende crisissen
gaande. Corona, de tweedeling in
de samenleving en de babyboom
generatie is oud aan het worden.”
DEN HAAG
- Richard Gill, statisticus
Ik wil best de
Voor het derde jaar op rij zijn er
in 2022 meer mensen overleden
dan verwacht. De achter ons lig
gende coronapandemie is een
van de redenen, maar wat speelt
er nog meer?
Waar zien we de extra overlij-
dens vooral?
Het Joint Investigation Team
(JIT) houdt woensdag 8 februari
een persconferentie over resul
taten in het nog lopende onder
zoek naar betrokkenen bij het
neerhalen van vlucht MH17.
- Cees Hertogh, hoogleraar
ouderengeneeskunde
Kunnen uitvaartondernemers de
drukte wel aan?
- Binnenlandredactie
Gedupeerden van de toeslagenaffaire op de publieke tri
bune tijdens een debat in de Tweede Kamer, fotoanp
E
Carla van der Wal
Leiden
Josselin Gordijn
Rotterdam
boeman zijn
de man die de
boel opschudt
DONDERDAG 26 JANUARI 2023 GO
