Vogeltelling: is het nou een heggenmus of een huismus?
kb
4
Muziekstuk over de Ramp opnieuw uitgevoerd
Misschien zie je zelfs een hals-
Iets diep in mij wordt
geraakt. Ik kan dat
zelf ook niet goed
verklaren, terwijl ik
het toch zelf
geschreven heb
Zit er een groepje
bij elkaar, maak dan
een foto en tel later op
je gemak de vogels na
Regen, wind, kou, angst, ellende,
verwoesting, de golven die maar op
de kust beukten. Dat was waar de
Middelburgse componist Douwe
Eisenga aan dacht, toen hij in 2003
een muziekstuk schreef over de
Ramp. Het Zeeuws Concertkoor
benaderde Eisenga, samen met het
Vocaal Ensemble Cantare, met het
verzoek er een nieuwe versie van te
maken voor een kamerorkest, waar
mee beide koren op tournee kon
den gaan. Morgen is The Flood Re
quiem 1953 voor het eerst in twintig
jaar weer te horen, in een versie
voor kamerorkest.
cies?
Stadstuinen zijn niet onbelang-
orkest, kan het mis gaan. Dat is toch
heel anders dan de pianobegelei
ding die je tot dan toe gehoord hebt.
en uiteindelijk is het doel gegevens
te verzamelen voor wetenschappe
lijk onderzoek. Sovon Vogelonder-
zoek Nederland en Vogelbescher
ming Nederland zetten jaarlijks
een vogelsoort in de schijnwerpers.
Vorig jaar was het de merel, dit jaar
de scholekster, een soort die steeds
vaker in stedelijk gebied te zien is.
De actiepagina van de Nationale
Tuinvogeltelling is te vinden op
Vogelbescherming.nl/tuinvogeltel-
ling.
Intiemer
Cora Dellebeke uit Nieuw- en Sint-
Joosland speelde twintig jaar gele
den mee in de grote bezetting (ze
ventig musici) en nu, als slagwer-
Niet lokken
Het is ook niet de bedoeling om vo
gels te lokken door voer te strooien.
Dan krijg je niet zo’n zuiver beeld
van het vóórkomen van de vogels,
ker, in het twintigkoppige Kamer
orkest TY. „De vorige was grootser,
qua klank. Maar de sfeer is in deze
kleinere, intiemere bezetting be
houden. Voor mij is dit is veel har
der werken omdat we met twee
slagwerkers vijftien instrumenten
bespelen, van pauken tot triangel.
Dat is heel veel heen en weer ren
nen. Je houdt het ritme vast voor de
rest van het orkest en koor. In die
zin ben je de fundering van het ge
heel.” Ook bij haar speelt de ramp
nacht door het hoofd, als ze op de
tomtoms slaat. „Daarin hoor je echt
het beukende water. En als je op de
pauken slaat, wordt dat effect nog
versterkt.”
Hoe vertaal je de Watersnood
ramp in een muziekstuk? Eisenga
maakt zich geen illusies: „Je schiet
altijd tekort. Ik heb veel reacties ge
kregen, destijds. De meest indruk
wekkende was wel van een vrouw
die met haar vader het concert be-
nies en rukt ook op naar het oosten.
Vliegt er tot je grote vreugde een
kraanvogel over? Helaas, die telt
niet mee. Alleen vogels die daad
werkelijk de tuin in komen.
Maar iedereen zat er voor honderd
procent in.”
Ruppert roemt de samenwerking
tussen Douwe Eisenga en de Mid
delburgse dirigent Pim Overduin.
„Eisenga heeft allemaal verschil
lende ritmes in het stuk opgeno
men, ritmes die voortdurend wis
selen, en dat pakt de dirigent moei
teloos op. Je ziet zijn handbeweging
in de opmaat en weet direct: ah, dat
komt eraan. Overduin is een bij
zonder talent.”
zondag - kost maar een half uurtje, wat voor soort duif is het nu pre-
Simpelweg tellen, in de tuin of
vanaf het balkon. Zit er een groepje
bij elkaar, maak dan een foto en tel rijk voor onze vogels: samen vor-
later op je gemak de vogels na. Om men ze als het ware één groot park,
dubbel tellen te voorkomen, is de waarin veel vogels zich thuis voe-
stelregel: alleen het hoogste aantal len. Schrik niet als daar eens een
doorgeven, als binnen het halve uur sperwer tussen zit die een rood-
twee keer een groepje mussen
zocht had. Hij had de Ramp meege- Eisenga noemt het heel bijzonder
maakt en er al die jaren met geen dat zijn levenswerk-waarvan twee
woord over gesproken. Ze kwamen weken geleden een nieuwe cd ver-
thuis en hij begon te vertellen. Voor scheen - na zoveel jaar weer op de
het eerst. Dat is wat muziek kan planken komt, zij het in een aange-
doen, blijkbaar.” paste versie. Het is niet de eerste
Afgelopen zaterdag, bij de repeti- keer dat hij het verzoek kreeg een
tie, werd hij tot zijn eigen verbazing
even hevig geëmotioneerd. „Bij een
passage aan het eind, net als bij het
In Zeeland zou er zomaar een sper
wer tussen kunnen zitten. Natuur- twee keer een groepje mussen borstje opeet: dat is helemaal niet
vorser Chiel Jacobusse ziet die bijna neerstrijkt. erg, verklaart Chiel Jacobusse. „Uit
wekelijks op zijn erf aan de Lens- onderzoek blijkt dat dat geen we-
hoekdijk in’s-Gravenpolder. Jaren- Welke soort? zenlijke invloed heeft op de vo-
lang was deze roofvogel bijna niet Vanaf morgenochtend kun je de gelstand. Het is zoals het hoort:
meer te zien door het landbouwgif tellingen invoeren op mijntuinvo- eten en gegeten worden.
dat via de zaden in hun prooidieren geltelling.nl. Ook dit jaar is er een
terechtkwam. Dat hij nu weer meer webapp, MijnTuinvogeltelling, met bandparkiet. Die vogel is in Zeeland
te zien is, bewijst dat dingen ook eenvogel-quiz. Wantishetnoueen nog een zeldzaamheid, maar vormt
kunnen verbeteren. huismus, of een heggenmus? Een in de stadsparken van de Randstad
Meedoen - morgen, zaterdag of vrouwtjesmerel of zanglijster? En al luidruchtige kwetterende kolo-
stuk om te zetten. „Maar het was
wel een van de moeilijkste klus
sen”, geeft de componist toe. „Van
zeventig naar twintig muzikanten,
dat is een flinke reductie. Je wil toch
de kleur en de energie zoveel moge
lijk behouden. Dat is behoorlijk
puzzelen.”
Tijdens de repetitie vielen alle
puzzelstukjes op hun plek. Voorzit
ter Martin Ruppert van het Zeeuws
Concertkoor, zelf al twaalf jaar
tenor: „Het was best moeilijk. Op
een schaal van o tot 10, ik denk wel
een 8. Of een 9. Zo’n Mattheus Pas
sion, daarvan weet je wat er komt, je
kent de koralen. Je weet: hier zijn
wij aan de beurt, die toon, die
oorspronkelijke stuk. Iets diep in hoogte. Dat was nu niet zo. Het was
mij wordt geraakt. Ik kan dat zelf een ontdekkingsreis.”
ook niet goed verklaren, terwijl ik Eisenga: „Als zo’n koor voor het
het toch zelf geschreven heb. Ik kan eerst geconfronteerd wordt met het
muziek op allerlei manieren analy
seren, maar het blijft toch iets van
een mysterie houden.”
‘Je hoort echt het
beukende water
VLISSINGEN
- Ondine van der Vleuten
Het lijkt bijna onmogelijk: de Watersnoodramp vertalen in
muziek. De Middelburgse componist DouweEisengadeed het
en komende week is het muziekstuk voor het eerst in twintig jaar
weer te horen. Met dank aan maar liefst 20 muzikanten en 95
koorleden.
- Douwe Eisenga, componist
Vogels kijken is leuk, maar tuin
vogels tellen kan lastig zijn.
Daarom hier wat tips ter voorbe
reiding op de - twintigste! - Nati
onale Vogeltelling, komend
weekend.
The Flood Requiem 1953: premi
ère morgen in de Sint Jacobskerk
in Vlissingen, aanvang 20.00 uur.
Dit concert wordt geopend met de
Passacaglia van J.S. Bach door
André Poortvliet op het grote orgel.
Daarna vertolkt Helena van Heel de
Kindertotenlieder van Gustav Mah
ler, begeleid door pianist Jacco
Lamfers. Na de pauze wordt The
Flood Requiem 1953 uitgevoerd.
Ook nog te horen 28 januari in
Goes, 2 februari in Zierikzee, 4 fe
bruari in Tholen en 5 februari (mati
nee) in Zierikzee. Het programma
voor de pauze is niet overal het
zelfde. Kaartverkoop via theflood-
requiem1953.nl.
Kijk op pzc.nl voor een quiz en
een filmpje met uitleg over de tel
ling.
Repetitie van
het Zeeuws Con
certkoor, Vocaal
Ensemble Can
tare en Kameror
kest TY, afgelo
pen zaterdag.
Dirigent Pim
Overduin (rechts)
en de Middel
burgse componist
Douwe Eisinga.
FOTO'S MARTIN RUPPERT
Ondine van der Vleuten
Vlissingen
DONDERDAG 26 JANUARI 2023 GO
