IJ u Af® l''» 'M 'y... KCl «v. 2 13 J Nederlandse Oekraïnegangers Van de 20.000 vrijwilligers die zich zouden hebben aangemeld voor het Oekraïense Vreemdelingenlegioen zijn er hooguit honderden strijders aan het front beland. Dat stelt de Poolse onderzoeker Kacper Rekawek. Als er meer zouden zijn, hadden we ook meer begrafenissen gezien i OORLOG OEKRAÏNE-RUSLAND •X r alle hoeken en gaten reisden in fe bruari vorig jaar oorlogsvrijwilligers naar Oekraïne om het land te steu nen in hun strijd tegen het Russische leger. Er kwamen zelfs zo veel vreemde vogels de grens over dat Oe kraïne al snel een officieel Vreemde lingenlegioen oprichtte en riep al leen nog prijs te stellen op vrijwilli gers met militaire ervaring. En daar onder viel niet het spelen van hon derden uren Call of Duty op de com puter. De Pool Kacper Rekawek, die aan de universiteit van Oslo onderzoek doet naar extremisme, volgt al sinds het uitbreken van het conflict tussen Rusland en Oekraïne in 2014 hoeveel en vooral welke buitenlandse vrij willigers zich in de strijd mengen. Hij publiceerde er deze maand het boek Buitenlandse strijders in Oekraïne over. en ex-marinier uit de VS, een glasvezelmonteur en een brandweervrouw uit Nederland, een rechts-ex- tremist uit Zweden. Uit z v bijvoorbeeld, van wie sommigen aan de Oekraïense kant meevochten en anderen juist met de pro-Russische separatisten tegen Oekraïne. En ze vonden dan allebei dat ze vanuit hun ideologie de juiste kant kozen. Na de Russische inval van 2022, werd het aantal mensen dat die kant op ging groter. Het conflict werd ook veel meer zwart-wit, er zijn nu weinig vrijwilligers meer die zich aansluiten aan de Russische kant. De verhalen dat er veel Europese rechts-extremis- ten naar toe zouden gaan, bijvoor beeld om zich aan te sluiten bij het Azov-bataljon, lijken niet te kloppen, daar zijn hooguit twintig, dertig bui tenlanders beland.” „In het begin meldden zich veel avonturiers aan de grens. Bezorgde wereldburgers, zeg maar, zonder mi litaire ervaring. De Oekraïners kwa men er al snel achter dat ze daar wei nig aan hadden tegen het Russische leger. Uit de gesprekken die ik heb gehad blijkt dat veel vrijwilligers het als een soort herstart van hun leven zagen. Ze kampten thuis met schul den, rechtszaken of familieproble- men. Anderen zagen het conflict juist als iets groots: de strijd tussen Rusland en het liberale Westen. On der de buitenlanders zitten relatief veel Amerikanen. Van de Oost-Euro- peanen is het moeilijker een beeld te krijgen. Die blijven vaak onder de ra dar, omdat het in hun land, in prin cipe, strafbaar is om je bij een ander leger aan te sluiten. De buitenlanders die er zijn, zien we voornamelijk in drie rollen: als soldaten, als trai ners van militairen en als particuliere hulpverleners. „Het gaat niet om een hoeveelheid die het verschil maakt op het slag veld. Er is een strategisch belang: ze kunnen worden ingezet om andere units aan te vullen. En ze zijn van groot belang voor pr en fundraising. James Vasquez, een Amerikaanse ex-militair die nu bij het Oekraïense leger zit, is heel actief op Twitter en heeft daar 400.000 volgers. Hij kan mensen buiten Oekraïne mobilise ren. Er is ook een groep mensen die ongeschikt is gebleken, maar wel in Oekraïne zijn gebleven. Zij zitten hun problemen weg te drinken in de kroegen van Lviv.” Die laatste groep bestaat uit mensen die niet vechten, maar bijvoorbeeld helpen met het evacueren van men sen of voedsel rondbrengen.” „No way dat die 20.000 allemaal zijn gaan strijden. Ik denk dat er uiteinde lijk enkele duizenden de grens over zijn gekomen, van wie er een paar honderd echt aan het front zijn be land. Misschien iets meer. Het is cru, maar als het er veel meer zouden zijn, hadden we ook veel meer moeten le zen over slachtoffers die in body bags terugkomen en over begrafenissen in Europese landen. Het Legioen zelf is niet scheutig met informatie, maar voor zover we het kunnen nagaan be staat het uit twee of drie kleine batal jons. En er zijn nog wat losse groepjes van tien tot twintig man die zich hebben aangesloten bij Oekraïense eenheden. Buiten het Vreemdelin genlegioen heb je ook nog een batal jon Georgiërs, die zijn er als sinds 2014, en een groep Belarussen.” „In de eerste jaren na 2014 was het, voor niet-Oekraïners, een beetje een vreemde oorlog. Er gingen ook vreemde mensen heen. Vaak mensen die ideeën hadden die weinig met de realiteit te maken hadden, ideologi sche avonturiers. Rechts-extremisten „Het is anders dan bij terugkeerders uit Syrië, die waren vaak strafbaar omdat ze bij een terroristische orga nisatie hadden gezeten. Maar ook deze terugkeerders zullen proble men hebben: emotioneel of financi eel. En er is een kleine groep rechts-extremisten die de oorlog daar als een training ziet voor als ze straks in hun eigen land moeten strijden in de Europese burgeroorlog, die sommigen voorspellen. Eigenlijk moet elk Europees land aan Oekraïne vragen: wie van ons zijn er en wat hebben ze gedaan? Al was het maar om hen te kunnen helpen als ze te rug zijn.” A c W' - l fI Ke.-. e k - J I i ‘Van vrijwilligers hooguit paar honderd aan Oekraïens front’ E De minister van Buitenlandse Za ken van Oekraïne zei een paar we ken na de Russische invasie van vorig jaar dat zich al 20.000 vrijwil ligers uit 52 landen hadden aange- - Kacper Rekawek, onderzoeker Enkele weken na de Russische inva sie meldde een tussenpersoon van de Oekraïense ambassade in Neder land dat er zo’n honderd Nederlan ders van plan waren in Oekraïne mee te vechten. Dat aantal lijkt aan de hoge kant te zijn geweest. Hoeveel er zijn gegaan of nu nog zijn, is on duidelijk. Zowel de NCTV (Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid), inlichtingendienst AIVD als de ministeries van Defensie en Buitenlandse Zaken zeggen het niet te weten. „Ze kunnen er vrij heen rei zen, hoeven zich niet te registreren”, zegt een Defensiewoordvoerder. Wie meevecht met het Oekraïense leger is ook niet strafbaar, behalve als hij of zij oorlogsmisdaden pleegt. Er zijn wel individuele verhalen van Nederlandse Oekraïnegangers be kend. Sommigen waren na enkele weken weer gedesillusioneerd terug in Nederland. Voor zover bekend zijn er twee Nederlandse Oekraïnegan gers omgekomen bij gevechten. Cyril Rosman Rotterdam/Oslo Wat voor type mensen zijn er naar Oekraïne gegaan? Heeft Oekraïne iets aan de buiten landse strijders? meld om te strijden in het Vreem delingenlegioen. Hoe realistisch schat u dat aantal nu in? U doet al sinds 2014, toen het con flict in Oost-Oekraïne ontstond, onderzoek naar buitenlandse strij ders in het gebied. Wat is het grote verschil tussen toen en nu? De afgelopen jaren zijn veel terug kerende Syriëgangers berecht of nauwlettend in de gaten gehou den. Wat moeten we doen met strijders die terugkeren uit Oekra ïne? Britse vrijwilligers stonden in maart 2022 in Lviv klaar om naar het front te gaan, fotoreuters E II 'w <4 GO DONDERDAG 26 JANUARI 2023

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2023 | | pagina 13