ii
8
STAATSSECRETARIS HANS VIJLBRIEF WIL GRONINGERS ZEKERHEID GEVEN
INTERVIEW
De koffer van Hans Vijlbrief staat klaar, mocht hij
na het enquêterapport over de gaswinning in
Groningen het veld moeten ruimen. Ondanks de
energiecrisis wil hij voorkomen dat een volgend
kabinet de gaskraan weer opendraait.
„Dat drama van die bevingen heeft
zo lang kunnen doorgaan, doordat er
geen aandacht was voor de veiligheid
van Groningers. Toen het gas in de
aren 6 o werd gevonden, keken we
alleen naar leveringszekerheid, zodat
iedereen thuis gas had. En naar de
opbrengsten. Dat was fout. Dat zal de
enquêtecommissie ook concluderen.
En toen er schade begon te ontstaan,
lieten we dat aan de NAM over, zoals
het normaal is in de mijnbouw. Maar
de schade werd zó groot, dat de NAM
dat niet meer aankon. En toen de
overheid de afhandeling overnam,
bleek het bijvoorbeeld ingewikkeld
om mensen te vinden die het kun
nen uitvoeren.”
„Voordat ik staatssecretaris werd,
dacht ik ook: hoe kan dat nou zo lang
duren? Ik ga daar eens een draai aan
geven. Nou, nu zie ik het wel. Ik moet
daarbij zeggen: uit gesprekken merk
ik dat Groningers belangrijker vin
den dat ze weten waar ze aan toe zijn,
dan dat alles snel gebeurt. Want het
is nogal wat hè, zo’n versterking. Je
moet uit je huis, dat gaat in de stei
gers, soms kun je pas na jaren terug.”
je in bezwaar en dan worden er heel
veel deskundigen bijgehaald waar jij
je als gewone man tegen moet ver
weren. Daarom veranderen we die
procedure. Maar het versterken van
de huizen zodat mensen op tijd weg
kunnen komen bij een zware aard
beving, is een enorm ingewikkeld
proces. Dat is niet met een paar in
grepen beter te krijgen.”
ken van muren mensen letterlijk hun
kont niet meer kunnen keren in de
gang. Dus alles moet worden afge
stemd. We proberen nu of in de dor
pen rond Zeerijp, de kern van het
aardbevingsgebied waar alle huizen
moeten worden versterkt, alles tege
lijk kan worden aangepakt. Waarbij
we ook kijken of we de huizen met
een aardgasvrij kunnen maken, zodat
de boel over een paar jaar niet weer
op de schop moet.”
U was in 2010 als topambtenaar op
het ministerie van Economische
Zaken ook betrokken bij de gaswin
ning. Voelt u zich medeschuldig?
„Ik was onderdeel van het systeem.
Medeschuldig is misschien te zwaar,
maar ik heb het in die anderhalf jaar
dat ik er zat ook nooit over de veilig
heid van de Groningers gehad. Ik
vind het dus fijn om nu te kunnen
werken aan een oplossing.”
„Bij mijn eerste bezoek aan Gronin
gen bezocht ik twee oudere mensen
in een boerderij. Zij waren zó geëmo
tioneerd, dat ze niet zelf konden pra
ten. Hun dochter moest vanaf een
briefje voorlezen wat de problemen
waren. Dat komt hard binnen. Het
briefje ligt nog bij mij thuis. Die
mensen konden gelukkig worden
geholpen. Je leert van die gesprekken.
Als je in vier gesprekken op een dag
hoort dat de telefoon nooit wordt
opgenomen bij een instantie, kun je
dat aanpakken.”
„Er zijn twee processen. Er is het
schadeherstel waarbij we een sys
teem hebben opgetuigd dat te veel
uitgaat van wantrouwen. Als je het
niet eens bent met een besluit, moet
„Elk huis is anders. Je wilt niet dat
door het verstevigen en dikker ma-
oen Hans Vijlbrief
(59) vorig jaar
aantrad als staats-
secretaris Mijn-
bouw om de pro-
blemen in Gro-
ningen op te los-
sen, dacht hijwe
gaan dat varkentje wel even wassen.
Maar hij heeft dat onderschat, ver
telde hij aan de parlementaire en
quêtecommissie die onderzoek doet
naar de Groningse gaswinning. Op
24 februari verschijnt het eindrap
port met - zo staat wel vast - pittige
conclusies over alles wat er misging.
Vijlbrief was als topambtenaar op
Financiën druk met de eurocrisis en
was als staatssecretaris verantwoor
delijk voor de Belastingdienst. Maar
terugblikkend op zijn eerste jaar is
dit de zwaarste baan tot dusver, zegt
hij. „Groningers hebben met reden
geen vertrouwen meer in de over
heid. Dan zit ik in een zaal in Lopper-
sum waar zij met grote tassen vol
papieren binnenkomen en ik bén
voor hen die overheid. Dat is anders
dan overleggen met de minister van
Financiën van Griekenland. Ook
ingewikkeld, maar dan praat je over
zaken. Dit gaat over leed. En ik kan
die mensen niet altijd beloven dat ik
het kan oplossen.”
'4'
‘De gaskraan weer open? Dat
Wanneer is die operatie afgerond?
U zit hier nu een jaar. Kunt u uitleg
gen waarom de problemen in Gro
ningen zo lang konden voortwoeke
ren voor ze serieus werden geno
men?
U zei bij de enquêtecommissie mil
der te zijn geworden over de trage
versterkingsoperatie.
Van links naar
rechts: veel wonin
gen moeten nog wor
den versterkt, pro
test begin 2022 te
gen de gaswinning
en een gasveld bij
Kommer zijl, fotos
GETTY IMAGES, ANP
Hans van Soest
Den Haag
Hoe verlopen zulke gesprekken?
Maar wat kunt u doen voor die men
sen?
Hoe wel?
ZATERDAG 21 JANUARI 2023 GO
