Schimmel onder de vloer, drijvende Jan Vantoortelboom 66 Mijn broer blijft de speelvogel die hij altijd was Ina BI i 2 w Deze mannen doen het werk waar een ander voor terugdeinst. Ze scheppen de putjes uit, schrapen de stront van de muren en stomen het braaksel uit je auto. En maken Zeeland zo een beetje schoner. Het verbaasde niemand dat hij later bioloog is geworden ‘Het is tegenweer- heeft niemand met zijn handen dig een uitgebreid vakgebied. Voor dat je zelfstandig aan de slag mag, heb je een half jaar meegereden’ J fgelopen woensdag werd mijn broer 51 jaar. Al negen jaar onze moeder overleefd en nog twin tig jaar alvorens vader kan worden ingehaald. Dat zijn toch zo’n beetje mijn ijkpunten als ik over de verjaardagen van ons gezin wijlen na denk. Maar ook al is hij 51 jaar geworden, hij blijft de speel vogel die hij altijd was, en dan een ongelofelijk creatieve speelvogel. Zaagsel in de leiding Zijn bus zit vol gereedschap. Een camera om het riool mee te inspecteren, een vacuümzui- ger, veren om leidingen mee te reinigen, boorspuiten, bestuurbare koppen, trekkop- pen en hulpstukken om keukenvet af te schrapen of urinesteen en kalk uit leidingen te frezen. Het belangrijkste gereedschap: wa ter. Als Nowak met zijn hogedrukwagen van het bedrijf vertrekt, zit er 600 liter in de tank. Onder hoge druk (maximaal 200 bar) worden daarmee de leidingen schoongespoten. Op onze eigen leidingen zijn we een stuk zuiniger dan op die van een ander, weet No wak na twintig jaar rioolwerk. „Huurders lA Eigenlijk ben ik in mijn leven nog geen man of vrouw te gengekomen die ik creatiever vind dan mijn broer. Vroeger was hij de oudste van alle kinderen in de straat en dat liet hij af en toe wel eens gelden. Omdat hij gek was op dieren en boeken verslond en zelfs de uitgevers van die boeken aanschreef als hij fouten ontdekte, vond hij dat ook mijn vrienden en ik meer kennis moesten verkrijgen van de die renwereld. Daartoe richtte hij onze zolder in als een state- of-the-art leslokaal en moest ik samen met mijn vrienden op woensdagmiddagen eerst even een paar uur leskrijgen. Alsof dat nog niet genoeg was, timmerde hij nestkasten in elkaar voor marters, bunzings of hermelijntjes. Dan moes ten die worden opgehangen in de bomen of verstopt in de sloten of ergens anders waar hij een goede plek vond. Dat was mijn job en zelden kwam ik daar zonder kleerscheuren of natte voeten vanaf. Omdat hij van geen ophouden wist en het aan zijn hart ging dat elk jaar tientallen padden in een Elverdingse woonwijk door autobanden werden ge plet gingen we op ‘pad- denoverzet’. Met onze fietsen, emmertjes en zaklampen zochten we in de avonden het asfalt af en het moet gezegd, we hebben honderden pad den gered. Algauw bleef dat niet onopgemerkt en deden vele kinderen van de woon wijk zelf mee. Het verbaasde niemand dat hij later bioloog is geworden en na zijn studie met een beurs van de Vlaamse Ge meenschap naar Slowakije trok om daar in het Tatrasge- bergte de sporen van beren, lynxen en wolven in kaart te brengen. Hij is er natuurlijk blijven plakken aan een Slo waakse schone, dus ik zie hem slechts één keer per jaar, als hij komt logeren of als ik naar ginder afreis. Hij is niet van plan terug te keren. Allebei hebben we de grond waarop we zijn opgegroeid verlaten. Maar niet alleen vermaakte hij de buurtkinderen met zijn kennis en kunde van dieren, hij was een fervent namaker van gezelschapsspellen. Ik ver moed dat mijn ouders daar geen geld aan wilden spende ren, dus ging hij ze zelf maken: Levensweg, Stratego en Mo nopolie speelden we urenlang, tot hij nog meer uitdaging vond in het maken en verzinnen van eigen spellen. Ik her inner me de zomervakantie waarin we met zes kinderen een vliegtuigspel speelden. Ergens had hij meterslang pa pier met ruitjes op de kop getikt, er allerlei wereldse land schappen op getekend en met kartonnen vliegtuigjes en dobbelstenen vlogen we door de vijf meter lange lucht van zijn creatie. Hij kon prachtig tekenen en schilderen en aan de muren van onze woonkamer hingen zijn portretten, stil levens en andere schilderingen. Ik keek op naar mijn drie jaar oudere broer. Ik zeg wel eens grappend tegen hem dat hij alle creatieve genen heeft geërfd, behalve één: het schrij- versgen. Het enige wat hij niet echt deed was schrijven en fictie lezen. Ik geloof dat ik hem daar wel dankbaar voor ben, want als hij dat had opgepakt, dan had ik geen enkele woensdagmiddag meer buiten kunnen spelen. aan gezeten. Ik ben nog nooit ziek geworden van dit werk. Hoewel: één keer. Dat was bij een verstopping in ziekenhuis De Honte in Terneuzen. De lei ding klapte en ik probeerde hem met mijn handen dicht te houden, zonder handschoenen. Daar heb ik acuut een bloedver giftiging van opgelopen.” Putjesschepper: wie wil dat nou worden? „Ja, zo noemden ze dit werk vroeger”, lacht No wak. „Wij scheppen zo nu en dan ook wel echt een putje uit, maar tegenwoordig is het een uitgebreid vak gebied. Voordat je bij ons als zelfstandig monteur aan de slag mag, heb je eerst een halfjaar meegereden. En dan weet je nóg lang niet alles.” ichard Nowak van Riooltechniek Zeeland in Serooskerke staat aan 4e kant van de sloot in Kamper- F^^B land zijn bril schoon te maken, Bk druipend van het vieze water. Zojuist is hij geraakt door een fontein van slootwater, vermengd met slib. Was niet he lemaal de bedoeling, maar de verstopping is in ieder geval weg. Een paar maanden terug kreeg hij nog een heuse strontdouche, vertelt hij droogjes. „Ik stond in een keldertje en kon geen kant meer op. Dan zeggen we: shit hap pens. Je spoelt het een beetje af, veegt het uit je ogen en gaat verder. Je krijgt er een zacht huidje van, denk ik maar.” En ach, poep: „Dat is niet vies, daar 1 gooien er van alles doorheen. Een tijdje terug moesten we een verstopping verhelpen in een verzorgingstehuis. Wat bleek? De leiding zat vol zaagsel. Dat komt ervan, als je de troep van je konijn zó het toilet in gooit.” Op vakantieparken wachten ze niet tot er problemen zijn. „Daar spoelen we het hoofd- rioolsysteem vaak preventief. Vochtige doek jes, luiers, tampons, ladingen frituurvet: het gaat allemaal zó het riool in. Laatst kwam er een colafles uit. Hoe ze die erin gekregen heb- pg ben is me een raadsel, maar hem eruit halen was minstens zo’n grote uitdaging.” En dan de seksspeeltjes. „Ja, die zien we heel veel in de leidingen. Hoe die daarin belan den, en wat ze ermee gedaan hebben: géén idee en ik wil het niet weten ook.” Nowak tikt op zijn neus. „Die doet het niet goed. Een geluk bij dit werk.” Vooral als je de leidingen van een res taurant schoon moet maken. „Veel viezer dan poep en pies! Keu kenvet gist, het rot, het schimmelt in de leidin gen, het trekt in je huid... Zelfs ik ruik dat drie dagen later nóg.” Na zoveel dagen regen heeft hij zijn handen vol aan overbelaste en verstopte regenwater afvoeren. En dan zijn er natuurlijk nog de an dere noodsituaties. „Een wc die niet meer doorloopt, daar kunnen mensen echt van in paniek raken. Het kan allerlei oorzaken heb ben. Urinesteen dat loskomt, vochtig toilet papier of tampons, een breuk in de riolering. Een wc kan overstromen doordat er hevige regenval is en het water zich een uitweg zoekt naar het laagste punt. Wat dan naar bo venkomt is feitelijk je eigen stront die niet weg kan.” Wie denkt dat Nowak daar dan met een paar laarzen doorheen banjert, heeft het mis. „Meestal trek ik mijn werkschoenen bij de voordeur uit omdat ze vies zijn. En ja, dan sta je wel eens met je sokken in de nattig heid.” ONDINE VAN DER VLEUTEN -■i LEES VERDER OP PAGINA 4 !BWBüSq Waterschade in een woning in Lamswaarde. FOTO TUGRUL QIRAKOGLL/FR|SSE KATFF V J -’ - Richard Nowak, Riooltechniek Zeeland fez ZATERDAG 21 JANUARI 2023 GO

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2023 | | pagina 50