1
2
3
aan de houding van het rijkere deel van Nederland. De
haves die het het (heel) goed hebben en niet zien dat het
misgaat. ‘Als het zo doorgaat, komen de kansarmen, de
havenots, hun deel gewoon halen. En het lijkt me dat
niemand belang heeft bij een burgeroorlog.’
Is het daarmee ook een boek uit eigenbelang, zoals criti
casters zeggen? Wil hij, met een eigen vermogen van zeker
twee miljoen, simpelweg de belangen van het gefortuneerde
deel van de samenleving beschermen? ‘Ik pretendeer niet
de stem van de armen te zijn. Mijn betrokkenheid bij onge
lijkheid is meer pragmatisch dan emotioneel van aard. Ik
denk simpelweg dat de huidige ongelijkheid leidt tot grote
maatschappelijke onrust. Bij die onrust hebben de mensen
aan de goede kant van de kloof het meeste te verliezen.’
Maar, zegt hij, de maatregelen die hij voorstelt treffen
hemzelf óók. ‘Het heffen van meer belasting op vermogen
en op erfenissen zal gevolgen voor mij hebben.’ Lachend:
‘Ik ben wel te oud voor de verplichte diensttijd...’
Dit is wat hij voorstelt om Nederland ge lijker te krijgen:
De uitleg: er is in ons land een te groot verschil tussen
de belasting op werk en de belasting op geld dat je komt
aanwaaien. Het gevolg is dat mensen met vermogen steeds
meer vermogen krijgen, terwijl aan de andere kant werken
minder loont. De staat probeert die ongelijkheid te vermin
deren door talloze toeslagen (voor zorg en huur, bijvoorbeeld)
toe te kennen. Als alle erfenissen en winsten uit vermogen
net zo worden belast als werk, kan de belasting voor lagere
inkomens omlaag (en kunnen de toeslagen uiteindelijk
verdwijnen). Of, zoals Sander Schimmelpenninck becijfert:
‘De sterkste schouders dragen in Nederland helemaal niet
de zwaarste lasten. Het belastingsysteem is oneerlijk en
moet simpeler.’
‘Toch wel. Want het gaat niet om die 20.000 euro die oma
nalaat. Er wordt ieder jaar 20 miljard euro aan erfenissen
doorgegeven in Nederland. Maar de helft van de Nederlan
ders krijgt helemaal geen erfenis en het grootste deel van
die andere helft maar een klein bedrag. Enkele tienduizenden
mensen krijgen veel of heel veel. Die groep moet zwaarder
belast worden. Je moet blij zijn dat je sowieso iets krijgt,
want je hebt er niet zelf voor gewerkt.’
De uitleg: die maatregelen zorgen, volgens Schimmel-
pennick, voor een eerlijker vermogensverdeling.
Mensen met grotere pensioenen hebben meer fiscale
voordelen, het zijn sowieso de hogere inkomens die een
De uitleg: kinderen met gelijke intelligentie maar met
ouders van verschillende achtergronden krijgen ongelijke
schooladviezen, waardoor kinderen uit lagere sociale
klassen vaak minder kansen krijgen zich te ontwikkelen.
Door een middenschool, een brugklas van drie jaar
waarin iedereen hetzelfde onderwijs krijgt, moet dat
verschil kleiner worden. ‘Er is een groot onderbenut
potentieel. Vijftig procent van de vmbo’ers zou meer
kunnen. Ze komen soms op het vmbo terecht op basis
van hun sociale klasse, in plaats van op basis van hun
intelligentie. Zo komen kinderen nu soms al op elfjarige
leeftijd in het bakje ‘laagopgeleid’ terecht, terwijl ze
belang hebben bij meer stimulatie en een hogere lat.’
Je legt de focus op het krijgen van een zo hoog mogelijke
opleiding, maar we hebben nu toch juist een grote
behoefte aan praktisch geschoolde mbo’ers?
‘Een middenschool kan twee kanten uit werken, hè. Je
kunt ook denken: mijn ouders willen dat ik de havo doe,
maar ik wil timmerman worden. En op je veertiende ga
je sneller tegen je ouders in dan op je elfde.’
‘Zulke scholen leiden tot een scheiding in de samenleving.
Ouders sturen hun kinderen het liefst naar een school
met kinderen uit een gelijk milieu. Daarnaast is die
‘vrijheid van onderwijs’ een misleidende term. Het gaat
eigenlijk om religieuze of politieke indoctrinatie van
jonge kinderen door hun ouders. Het zou moeten gaan
om de vrijheid van het kind zelf.’
V
Hervorm het onderwijs
Stel een middenschool in en stel het schooladvies uit
Hef meer belasting op vermogen en erfenissen
Belast pensioen eerlijk
30
VI
Een hogere belasting op erfenissen, daar maak je je niet
populair mee.
Belast winst uit vermogen en erfenissen net zo
zwaar als inkomen uit werk. En kleed daarna het
toeslagenstelsel uit.
Schaf alle fiscale subsidies van pensioenen af.
Laat belasting betalen over de pensioeninleg
en over het rendement op het pensioenvermogen.
Je stelt ook voor om het bijzonder onderwijs, op basis van
religie of overtuiging, te schrappen. Waarom?
