Waar bleef de kist
met goud van de
Geldermalsen?
M
5
Zorgen zijn nog niet voorbij
Dekker
n
■R&i
SPOREN IN DE DELTA
Desondanks blijven er donkere
Administratief boekhoudkundig
medewerker(ster)
Zeeuwse musea hebben de
weg omhoog weer gevonden.
De bezoekcijfers zijn nog niet
op het niveau van voor de
coronapandemie, maar 2022
heeft laten zien dat het herstel
is ingezet.
van de Verenigde Oost-Indische
Compagnie. Ze werd het bekend
ste Zeeuwse VOC-retourschip dat
in den vreemde verging, dankzij
het bergen van de lading in 1984.
Sindsdien geldt zij als porselein-
schip, terwijl thee de hoofdlading
was. In deze tijd ging massaporse-
lein in theeschepen mee naar Eu
ropa, compact verpakt en meren
deels gestouwd in de onderste rui
men boven andere ballastgoede-
ren, zoals grind en hardhout. Por
selein was bijzaak, maar be
schermde de thee wel tegen lek-
water.
In Batavia viel de verdenking niet
voor niets op Van Dijk en zijn
kompanen. Het goud aan boord
was verloren, maar een lade met
rijksdaalders uit de kapiteinshut
niet. Verdacht! De overlevenden
zouden de goudkist wel ergens
hebben achtergelaten en verstopt,
meenden de autoriteiten. On
danks ondervraging kon hiervan
niets worden aangetoond, de man
nen gingen vrijuit. En terecht,
want bij het bergen van de lading
door de Brit Mike Hatcher kwam
ook het goud tevoorschijn. Het
wrak van de Geldermalsen bleek
(behalve thee, gebruiksvoorwer
pen, textiel en andere zaken)
160.000 objecten in Chinees por
selein in blauw en wit te herber
gen. De geveilde lading bracht bij
veilinghuis Christie’s in Amster
dam (1986) ruim 37 miljoen gul
den op: bijna 17 miljoen euro.
Zeeuwse collecties zoals het Mu-
ZEEum in Vlissingen en de Mid
delburgse stadhuiscollectie ver
wierven vooral spullen van de be-
in Dreischor, het Oosterschelde-
Afgelopen zomer
hebben we pech
Betere wereld
Tijdens de coronapandemie trok
het Bevrijdingsmuseum Zeeland
altijd nog rond de 20.000 bezoe
kers. Waar de teller dit jaar uit
komt, is van minder belang, zegt
Traas. „Het allerbelangrijkste voor
ons is dat we mensen kunnen ver
leiden om ons te bezoeken. Ik ben
tevreden als we aan het einde van
het jaar uit de kosten zijn. We ho
pen elk jaar te mogen groeien,
maar voor mij zit de groei niet per
se in de getalletjes. Het belangrijk
ste voor mij is dat we mensen wat
kunnen bijbrengen over onze his
torie en dat we met z’n allen wat
kunnen bijdragen aan een betere
wereld. Dat is ons voornaamste
doel.”
sing door corona, waarop we niet
hadden gerekend. Toen doken we
erg omlaag. De afgelopen zomer
hebben we pech gehad door het
mooie weer, anders hadden we
omdat dat tot ernstige schade aan
de collectie en het gebouw kan lei
den.
Een van de musea die hard wor
den geraakt, is Museum Veere. Dat
kampt met energielasten die zijn trokken
verdubbeld. Om die reden is be
sloten de locatie Stadhuis in de
winterperiode te sluiten. Tot en
met maart zijn alleen de Schotse
Huizen te bezoeken. Volgens di
recteur Veronica Frenks waren
e hadden wel een andere
ontvangst verwacht, de
bootslieden Van Dijk,
Urbanus en andere opvarenden
van de Geldermalsen. Na een ha
chelijke tocht van een week had
den ze vanuit de Riouw-archipel
in de Zuid-Chinese zee Batavia
(Djakarta) bereikt. In plaats van
een warm welkom, kregen ze de
barse vraag: ‘Waar is de kist met
goud?’
De Geldermalsen verging op
3 januari 1752, nadat zij na vertrek
uit Kanton op een rif was gelopen.
Tachtig opvarenden verdronken,
32 redden zich in twee boten. Ze
hadden één tonnetje scheepsbe
schuit, een uit het water opgevist
varkentje en bijna geen water.
De Geldermalsen was in 1746
gebouwd op de Middelburgse werf manning, wapens, vaatwerk en
wat beeldjes.
Het goud bestond uit 125 baren
in twee typen: langwerpige en
helmvormige staven, de zoge
naamde ‘Nangkin shoes’. Ook nu
spreekt dit onderdeel van de la
ding tot de verbeelding. Er worden
op de internationale markt nog
steeds goudbaren te koop aange
boden met de aanbeveling dat ze
‘identiek zijn aan die uit de Gel
dermalsen’. De Chinese inscrip
ties op die baren waren een schrij
nende heilwens: ‘Veel Geluk’.
Het best bezocht in 2022 was het
Watersnoodmuseum in Ouwer-
kerk (76.323 bezoekers), gevolgd
door het Zeeuws Museum in Mid
delburg (55.889), het Polderhuis in
Westkapelle (46.284), de Stoom
trein Goes-Borsele (38.305) en
Terra Maris in Oostkapelle
(35.689).
Vijf musea deden het vorig jaar
zelfs beter dan vóór corona: het Be
vrijdingsmuseum Zeeland in
Nieuwdorp, het Marie Tak van
Poortvliet Museum in Domburg,
wolken hangen boven veel musea. Museumboerderij Goemanszorg
Ze zijn vaak gehuisvest in histori
sche panden met hoge energielas
ten. Een meerderheid verwacht
dat 2023 financieel een lastig jaar
wordt. Met energiebesparende
maatregelen proberen musea de
kosten in de hand te houden. De
verwarming kan niet helemaal uit, gehad dOOF het
mooie weer, anders
hadden we nóg meer
bezoekers kunnen
Museum in Yerseke en het Trek-
kermuseum Nisse. Bij de andere
zelfs beide locaties in deze periode musea is het aantal ongeveer gelijk
dicht gegaan als het aan de pen- gebleven of gedaald,
ningmeester had gelegen. Directeur Stef Traas van het Be
vrijdingsmuseum Zeeland is blij
verrast met de gestegen bezoekcij
fers. In 2019 kwamen er iets meer
de vijftig dan 28.000 mensen, waarna twee
jaren corona het museum parten
er
dingsmuseum interessanter is ge
worden dan het al was. De oorlog
in Oekraïne speelt ook mee in het
gestegen bezoek, denkt hij. „Het
besef van vrijheid heb je nu nog
meer.” En als laatste oorzaak,
noemt hij de groei van het toe
risme. „De toeristische sector is
voor ons héél belangrijk. Zonder
toeristen zou het museum niet te
exploiteren zijn.”
Half miljoen bezoekers
Bijna 500.000 mensen bezochten
afgelopen jaar een van
Zeeuwse musea, blijkt uit een in
ventarisatie van Erfgoed Zeeland, speelden. Vorig jaar werden
Dat is de helft meer dan 29.500 bezoekers geteld.
in 2021, toen er ruim 332.000 be- „In oktober 2019 hebben we
langstellenden waren. Maar de be- onze nieuwbouw geopend, maar
zoekcijfers liggen nog altijd 15 pro- in maart 2020 kwam er een verras
cent lager dan in 2019, het laatste
jaar voordat de coronacrisis toe
sloeg.
Sinds het begin van de pande
nde gingen de deuren vier keer op
slot. De laatste keer was in decem- nóg meer bezoekers kunnen trek-
ber 2021. Op 25 januari vorig jaar ken.”
mochten de musea weer bezoek
ontvangen en op 7 maart vervielen Oor I og Oekraïne
alle beperkende maatregelen, bij- De nieuwbouw heeft er volgens
voorbeeld het mondkapje. Traas voor gezorgd dat het Bevrij-
Musea klimmen
uit coronadal
- Jan J.B. Kuipers
Goudbaar uit de Geldermalsen. foto jan j.b .kuipers
Oliehandel Dekker B.V. is op zoek naar een
fulltime
Acquisitie naar aanleiding van deze advertentie wordt niet op prijs gesteld.
- Stef Traas,
Bevrijdingsmuseum Zeeland
Leerlingen
van basis
school De
Luyster uit
Sint Phi
lipsland be
zochten afge
lopen jaar het
Bevrijdings
museum.
FOTO JOHAN VAN DER
HEIJDEN
Een tweewekelijkse rubriek
over Zeeuwse vondsten,
historische sporen en verhalen
De functie eisen:
Minimaal afgeronde MBO opleiding,
Goed cijfermatig inzicht
Ruime ervaring met Microsoft software applicaties
Nauwkeurig
Wat bieden wij:
Goede arbeidsvoorwaarden
Prettige werksfeer i n een mooi familiebed rijf
Heeft u interesse, stuur dan een sollicitatiebrief voorzien van CV naar
Oliehandel Dekker B.V. of mail naarvacature@oliehandeldekker.nl
Voor meer informatie
kunt u contact opnemen
met Richard Roffel,
tel 0118-638 960
Grijpskerke
Oliehandel Dekker B.V. is
een dynamisch bedrijf,
waarin de afdeling logis
tiek een belangrijke rol
speelt.
Oliehandel
Serving Mobility
Ab van der Sluis
Rolf Bosboom
Nieuwdorp
GO WOENSDAG 18 JANUARI 2023
