Blij dat we
2022 hakte
er harder
in dan de
coronajaren
onze eigen
boontjes
gaan doppen
KW»
BEDREIGINGEN EN KANSEN
Bijna zes op de tien mensen
zeggen dat de crises in 2022
hen harder raakten dan de
coronajaren 2020 en 2021.
Vooral de veel hogere prijzen
hakten er flink in.
Nederlanders zijn meer dan
ooit gericht op het eigen land.
De internationale blik lijkt te
vervagen, Nederlanders zetten
de eigen bestaanszekerheid
op de eerste plaats.
ning. Ofwel het weren uit de ge
meenschap wat niet is gewenst”,
zegt Monika Sie Dhian Ho, alge
meen directeur van Clingendael.
Ons verdedigingssysteem tegen cy-
beraanvallen wordt daarbij vaak ge
noemd. „Ook meer transparantie in
de financiering van politieke par
tijen scoort hoog. Ik denk dat we
meer beseffen hoe kwetsbaar de
democratie is en dat die zo uit je
vingers kan glippen. Kijk wat er in
Oost-Europa gebeurt en in de VS.
Het tegengaan van desinformatie
campagnes door andere staten
krijgt niet voor niets veel steun.”
Radicale omslag
Sie Dhian Ho ziet in deze barome
ter een radicale omslag van wat Ne
derlanders belangrijk vinden om
veiligheid en welvaart te garande
ren. „We waren decennialang een
van de meest geglobaliseerde lan
den ter wereld, het land van koop
man en dominee. De blik was op
veel fronten naar het buitenland
gericht. Door de Russische invasie
in Oekraïne is dat rap veranderd.
We schermen meer af maken ons
meer zorgen om de eigen bestaans
zekerheid en willen minder afhan
kelijk zijn.”
Het is overigens niet zo dat we
volledig in de eigen bubbel duiken.
De ondervraagden zien vooral heil
in samenwerking met Europese
landen, waarbij Duitsland, Frank
rijk en Italië favoriet zijn. Ook is er
veel vertrouwen in de Navo en de
EU. Maar op toetreding van Oekra-
ine en Moldavië tot de Europese
Unie zitten Nederlanders niet te
wachten. Dit draagt volgens de on
dervraagden nauwelijks bij aan vei
ligheid en brede welvaart.
dreigingen. De top 3 van bedreigin
gen is te linken aan de oorlog in Oe
kraïne. Het gaat om hoge inflatie,
cyberaanvallen en ongewenste af
hankelijkheid van buitenlandse
levering van energie.
Aan de andere kant zien Neder
landers hoopvolle ontwikkelingen.
Dan gaat het er onder meer om dat
we minder afhankelijk worden van
het buitenland door meer zelf ener
gie te produceren met onder meer
zonnepanelen en windmolens.
Ook gaan we extra investeren in
veiligheid, zodat we minder afhan
kelijk worden van de VS. Verder
worden we vrolijk van de introduc
tie van het prijsplafond, dat een
hoge gasrekening tegen moet gaan.
„Ook zetten mensen volop in op
zogeheten gemeenschapsafbake-
die nog altijd geld overhouden.
Daarvan zegt slechts 3 procent
financieel te lijden te hebben
gehad. Slechts een derde van deze
groep zegt minder geluk te hebben
ervaren door de gestegen prijzen.
Deze respondenten hebben de
coronajaren 2020 en 2021 gemid
deld genomen dan ook zwaarder
gevonden dan 2022, terwijl 58 pro
cent van alle deelnemers juist dit
jaar zwaarder vonden.
Machteloos
Veel mensen hadden tijdens de
coronajaren het gevoel meer con
trole te hebben, zegt Jeroen Kester
van het EenVandaag Opiniepanel.
Door een mondkapje te dragen en
afstand te houden, konden ze zelf
een bijdrage leveren. Kester: „De
crises van 2022 waren er zoveel
tegelijk en daardoor zo overweldi
gend dat mensen er geen grip op
kregen, zich machteloos voelden en
uiteindelijk somberder werden.”
Uit onderzoek van het Sociaal en
Cultureel Planbureau bleek eerder
deze week dat veel mensen somber
zijn over hoe het land ervoor staat.
Die bevindingen worden bevestigd
door het Opiniepanel. Zo zegt maar
16 procent van de ondervraagden
positief te zijn over hoe Nederland
er nu voorstaat, tegenover 81 pro
cent die daar negatief over is. Over
hun persoonlijke situatie zijn deel
nemers gemiddeld wat beter te
spreken: 60 procent is positief.
Het onderzoek is gehouden van
13 tot en met 29 december 2022. Aan
het onderzoek deden 28.353 leden
van het EenVandaag Opiniepanel
mee.
Minder afhankelijk worden van an
dere landen, volop inzetten op de
aanpak van (internationale) cyber-
crime en meer productie dichtbij
huis hebben prioriteit in 2023. Dat
blijkt uit de jongste Buitenland
Barometer van Instituut Clingen
dael. Samen met onderzoeksinsti
tuut Kieskompas peilt het instuut
hoe Nederlanders aankijken tegen
internationale ontwikkelingen.
Het EenVandaag Opiniepanel
peilde onder 28.000 deelnemers
hoe zij terugblikken op het aflo
pende jaar. Zij beoordelen hun le
ven in 2022 gemiddeld met een 5,4.
Vorig jaar was dat cijfer nog een vol
punt hoger: 6,4.
Voor veel mensen stond 2022 in
het teken van een opeenstapeling
van crises: de stikstofdiscussie, de
asielcrisis in Ter Apel en de
woningnood worden door deelne
mers vaak genoemd als zaken die
hen raakten. Bovenaan de lijst staan
echter de oorlog in Oekraïne en de
prijsstijgingen die Nederlanders
voor hun kiezen kregen. Die had
den het grootste effect op het per
soonlijk leven.
De peiling laat grote verschillen
zien tussen arm en rijk. Vooral
mensen die zeggen niet of nauwe
lijks rond te komen, geven het voor
bije jaar een ruime onvoldoende.
De prijsstijgingen hadden een
negatief effect op hun geluk. Van de
deelnemers met de krapste beurs
zegt 92 procent minder gelukkig te
zijn (geweest) als gevolg van de
inflatie. 95 procent van hen vond
2022 een slecht jaar voor hun porte
monnee.
Daar staan de mensen tegenover
f
l
De oorlog in Oekraïne en de
dure energie raakten Nederlan
ders het meest, fotoafp
LJ_
o
o
0
LU
s
g
o
Laurens Kok
Hilversum
Sanne Schelfaut
Den Haag
De onderzoekers vroegen vier
duizend Nederlanders wat ze zien
Zon en wind maken ons vrolijk, als grootste kansen én grootste be-
want minder afhankelijk van
energie uit het buitenland. Ook
hechten we aan onze eigen be
scherming tegen cyberaanval
len. FOTO'S ARIE KIEVIT, MARCO DE SWART
GO ZATERDAG 31 DECEMBER 2022
