Grote shows
afgeblazen
wegens
harde wind
tójli
Strouken. „Het legt in koude tij
den echt een warme bodem op de
maag. En ze blijven vrij lang goed.
Daarom kwamen ze vroeger goed
van pas.”
Anno 2022 hebben we ook de
luxe om te discussiëren over wat
nou lekkerder is: wel of geen kren
ten in de bol? Eeuwen geleden wa
ren ze pure noodzaak, of anders
wel stukjes appel, kruidnagels,
anijs, gemberpoeder, kaneel of ge
hakte amandelen. De oliebol werd
vaak gebakken in raapolie, en de
smaak die dat opleverde kon wel
wat zoete tegenhangers gebruiken
- de suiker was nog duur. In de
oliekoeken en -bollen van toen zat
in verhouding veel minder deeg
en veel meer zoetigheid.
Weggeven
Het is een mooie traditie, zegt
Strouken, onze oliebol. Tegen
woordig omdat die ons een gevoel
van thuis geeft, van gezelligheid,
ons ongemerkt stil doet staan bij
het jaar dat (bijna) voorbij is. Maar
het zou volgens Strouken ook goed
zijn als we er een paar apart leg
gen, om die weg te geven aan an
deren, aan mensen die het wat
minder breed hebben bijvoor
beeld. „Want dat gebeurde vroeger
ook. Arme mensen trokken langs
de deuren om mensen het beste
voor het nieuwe jaar te wensen, en
kregen in ruil daarvoor een olie
koek. Het heeft dus iets heel soci
aals. Gelukkig zijn er nog steeds
mensen die ze weggeven.”
Op internet zijn recepten te vin
den van de oliebol zoals die door
onze voorouders gegeten werd.
Kan leuk zijn om een keer te doen,
voor wie echt ‘vroeger’ wil proe
ven. Voor de puristen: ze werden
toen veelal buiten gebakken, van
wege het brandgevaar dat de com
binatie van vuur en olie met zich
meebracht. Dat gaat misschien een
beetje ver. Wat natuurlijk wel kan:
een klein schaaltje van die antieke
bollen apart leggen, en aanbellen
bij de buren. En dan maar hopen
dat ze dat uiterst historisch ver
antwoorde gebaar van naasten
liefde waarderen.
De oliebol heette vroeger oliekoek.
„Omdat er met minder olie gebak
ken werd, was hij platter”, zegt
Strouken. Bewijs van het bestaan
van de voorloper van de oliebol
kan ook worden gevonden door
recepten in kookboeken, zoals in
De verstandige Koek of Sorghvuldige
Huys-Houdster uit 1668 en De Vol
maakte Hollandsche Keukenmeid uit
de 18de eeuw.
Waar velen van ons tegenwoor
dig de luxe hebben om de oliebol
te beschouwen als een lekkere tra
ditie, of als een goede bodem voor
het drankgelag dat erop volgt, zijn
de ingrediënten niet voor niets zo
als ze zijn, weet Strouken. „Ga
maar na: meel, biergist, gekonfijte
of gedroogde vruchtjes, anijs: het
zijn allemaal ingrediënten die lang
goed blijven, zodat je ze in de
koude winter kunt bewaren en ge
bruiken.” Ze vervolgt: „In feite
werd er gewoon gebakken met wat
er op dat moment nog voorhanden
was.” Dat een oliebol ook stevig
voedsel is, met veel vetten en calo
rieën, kwam ook goed uit, vertelt
De vreugdevuren op het strand van
Scheveningen en Duindorp zijn in
verband met de weersverwachting
gisteren al ontstoken.
Het bedrijf dat tijdens de jaarwis
seling Het Nationale Vuurwerk bij
de Erasmusbrug in Rotterdam af
steekt, maakt zich ook zorgen om de
windvoorspelling voor de nieuw
jaarsnacht. Volgens Jolanda Pen van
Dream Fireworks mag er bij harder
dan windkracht 5 niet meer afgesto
ken worden. „Het gaat erom span
nen.” Burgemeester Aboutaleb hakt
mogelijk pas vandaag de knoop
door.
Weeronline voorspelt een stevige
zuidwestenwind met harde tot
stormachtige wind aan zee, wind
kracht 7-8 met zware windstoten.
Ook op de andere plekken waar
Dream Fireworks vuurwerkshows
verzorgt, wordt het ‘kantje boord’,
denkt Pen. Het gaat onder meer om
de twee andere locaties van het Na
tionale Vuurwerk, in Hoek van Hol
land en de Rotterdamse wijk Nesse-
lande.
Zorgen zijn er ook om het door
gaan van shows in Amsterdam en op
drie plaatsen in Hilversum, waaron
der de plek van het Nationaal Aftel
moment. De beslissing ligt uiteinde
lijk bij de provincie, volgens Pen.
„Het zou heel triest zijn als het niet
doorgaat.”
Met de temperatuur is het van
daag beter gesteld. Vorig jaar werd
op 31 december met 14,1 graden in
De Bilt al een record gevestigd. Met
de huidige verwachting van ruim 15
graden op het hoofdstation is er een
grote kans dat dit wordt verbroken.
Verder kan ook het maandrecord
van december eraan gaan. Dat staat
nu op 15,3 graden, gemeten op 24 de
cember 1977 en 17 december 2015.
Voor wie zelf vuurwerk gaat afste
ken: het blijft vandaag wisselvallig.
Behalve dat er veel wind wordt ver
wacht, is het ook de vraag of het om
middernacht droog is.
J
F
De jaarwisseling mag dan warm
verlopen, het gaat ook waaien en
dat speelt grote vuurwerkshows
parten. Het aftelmoment en het
vuurwerk op de Hofvijver in Den
Haag gaan daarom niet door en
ook de organisatoren van shows
in onder meer Amsterdam en Rot
terdam twijfelen. Het wordt
herfstachtig weer, met af en toe
regenen harde wind.
Voorbereidingen voor de vuur-
werkshow in Rotterdam.
FOTO MARCO DE SWART
Oliebollen bak
ken en eten: heel
Nederland doet van
oudsher mee aan
deze traditie. Van
gemobiliseerde sol
daten in 1939
(linksboven) tot
prinses Beatrix
(linksonder) op het
lyceum in Baarn, in
1954.
FOTO'S ANP EN ANEFO.
- Binnenlandredactie
GO ZATERDAG 31 DECEMBER 2022
