Oud Nieuw 7
11
Vinvis, orka
en walrus
verdwalen
in Zeeland
Van een bruinvis, dolfijn of
potvis op het strand - dood of
levend - kijkt zeehonden
redder Jaap van der Hiele niet
meer op. Maar binnen zes
weken een vinvis, een orka én
een walrus? „Ik stond met mijn
oren te klapperen.”
Toen ik
aankwam
in
Cadzand,
zag ik die
orka net
weer
verdwijnen
in zee
Ik heb
zoveel
blijken van
medeleven
gehad
Foto’s en filmpjes
Dwaalgasten zijn geen zeldzaamheid
meer. Of het er ook echt meer zijn
dan vroeger, vindt hij een lastige
vraag. „Ze worden meer gezien en
het raakt sneller bekend. Mensen lo
pen allemaal rond met een mobieltje,
maken meteen foto’s en filmpjes en
delen die op internet.” Tegelijkertijd
houdt hij wel degelijk rekening met
een toename. „Er verandert echt iets,
want we zien ook vaker vreemdere
soorten. Denk aan de gladde haai die
dit jaar in juni bij Oostkapelle aan
spoelde. De witsnuitdolfijn bij Dis-
zakt er eentje af naar het zuiden en
verdwaalt. Het water is hier ondieper,
er zijn zandbanken waar ze de weg
niet kunnen vinden. Potvissen pube-
ren bij Noorwegen en gaan daarna te
rug richting Schotland. Zwemmen ze
links om Engeland heen, dan gaat het
goed. Zwemmen ze de Noordzee in,
dan wordt het steeds smaller, ondie
per en drukker en zijn ze ten dode
opgeschreven.” Een zeehond op het
strand was nog een zeldzaamheid
toen Jaap van der Hiele in 1993 begon
als ‘zeehondenredder’. „Vijf tot tien
meldingen per jaar kregen we toen.”
De waterwereld ziet er inmiddels
heel anders uit. In 2022 zijn 2500
grijze zeehonden en acht- tot negen
honderd gewone zeehonden geteld
in het gebied van de Maasvlakte tot
de Belgische grens. Het Reddings
team Zeedieren kreeg in 2022 ruim
1600 meldingen over zeehonden op
het strand, vertelt de Middelburger.
Zijn eerste ‘dwaalgast’ was een
jonge dwergvinvis, die op 25 novem
ber 1994 aanspoelde op het strand
van Dishoek. „Toen de meldkamer
belde, zei ik: ‘Je bent gek!’ Maar in
derdaad. Hij was 3,66 meter lang, 1100
kilo, blind aan één oog en had hartaf
wijkingen. Tja, je hebt geen zieken
huis onder water. Dus voldoe je niet
aan de eisen van de natuur, dan ga je
dood. Dat is niet zielig, dat is de harde
waarheid.”
hoek, in juli, en een restant van
een reuzenhaai bij Domburg in
december, waren ook bijzonder.”
En dan gaat op zondagochtend
2 oktober zijn telefoon. De vinvis
die een paar dagen eerder is gezien
bij Oostende, is dood aangespoeld
bij Westkapelle. „Dat hij via de on
derstroom hier zou uitkomen, had
ik wel verwacht. Maar niet dat het
zou gebeuren op de dag van de
Wandelmarathon, als er duizen
den mensen langs komen!”
Twee weken later weet hij niet
wat hij hoort. Een orka? Bij Cad
zand? „Ik stond met mijn oren te
klapperen. Ik sprong direct in mijn
auto maar toen ik aankwam, zag ik
de orka net verdwijnen in zee. De
KNRM had het publiek op afstand
gehouden om ruimte te maken
voor het dier, en hem terugge
duwd in zee. Dat is de leidraad bij
walvisstrandingen. En het lukte.”
Helaas maar voor eventjes. Drie
kilometer verder strandde de orka
opnieuw. „Toen hebben we de po
gingen gestaakt. Eén keer terug
zetten is goed, de tweede keer
wordt een lijdensweg. Daarom is
besloten hem uit zijn lijden te ver
lossen.” De orka was minstens
twintig jaar oud en kwam uit de
buurt van Portugal. Via het Kanaal
belandde hij in Zeeland.
Snurkend op de kant
De walrus op Neeltje Jans was ‘he
lemaal een feestje’ voor Van der
Hiele. „Levend. En zo mooi. Hij lag
snurkend op de kant. Groot! En die
slagtanden, abnormaal. Dat ik die
van zo dichtbij heb kunnen zien,
machtig mooi.
De walrus is midden in de nacht
verder gezwommen richting
Frankrijk. De laatste info is dat hij
die ochtend in Dieppe was en daar
om half elf is wegge
zwommen, met on
bekende bestem-
ming.”
aap van der Hiele van het Reddingsteam
I Zeedieren zal zich de dwaalgasten van
- I 2022 nog lang herinneren. Op zondagoch-
tend 2 oktober spoelt een vinvis aan bij
Westkapelle. Twee weken later, op de 15de, over
lijdt een orka op het strand van Cadzand. En op 13
november gebruikt een walrus Neeltje Jans als
tussenstop. „Een vinvis hebben we vaker gehad.
Van de orka en de walrus keek ik het meest op.
Machtig mooi om te zien, maar eigenlijk niet goed
natuurlijk, dat ze hier belanden.” „Windparken
op zee, klimaatverandering, verstoring van het
leefmilieu? Waar moet je beginnen?” Van der
Hiele (67) is geen wetenschapper en heeft de ant
woorden ook niet om de komst van dwaalgasten
te verklaren. Soms zijn ze ook gewoon simpelweg
verdwaald.
„In de noordelijke Noordzee, bij Noorwegen, is
de zee dieper. Daar komen orka’s, dolfijnen en
vinvissen voor in de diepere troggen. Af en toe
I
I
I
I
Roberta van der
Velden kon sinds
januari nauwelijks
de eindjes aan el
kaar knopen.
Inmiddels gaat het
iets beter dankzij
toeslagen waar zij
recht op heeft maar
die ze niet allemaal
had aangevraagd.
FOTO MARCELLE DAVIDSE
Jaap van der Hiele van het Reddingsteam Zeedieren: „Er verandert echt iets,
want we zien ook vaker vreemdere soorten. Denk aan de gladde haai die dit
jaar in juni bij Oostkapelle aanspoelde.” foto lex de meester
Zie ook pzc.nl/play
Walrus ligt te zon
nen op Neeltje Jans
FOTO PAUL VAN TUIL
Onder: staart van
een spelende potvis
FOTO SHUTTERSTOCK
MAURITSSEP
MIDDELBURG
Prachtig om te zien, maar
eigenlijk niet goed, natuurlijk’
GO ZATERDAG 31 DECEMBER 2022
!11
